Morgunblaðið - 16.04.1994, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. APRIL 1994
HU GLEIÐIN GAR
UM DEBETKORTIN
eftir Paul B. Hansen
Debetkortin ei’u ofarlega í hugum
landsmanna um þessar mundir og
ekki er neinn vafi á því, í huga þess
er þetta ritar, að allt gi'eiðslukerfi
bankanna og um leið landsmanna
mun verða einfaldara og færslu-
kostnaður lægri þegar debetkortin
ná tökum á markaðinum. Allar færsl-
ur eru rafrænar, þannig að kostnað-
ur við kerfið ætti að vera lágmarkað-
ur svo sem unnt er. Enginn vafi
er heldur á því að væntanleg koma
debetkortsins mun valda meiriháttar
breytingum á högum einstaklinga
og vonandi einnig talsverðum sparn-
aði.
Af- debetkortareikningi er ekki
verið að eyða peningum sem ekki
eru ti!. Debetkortið er ekki bara
greiðslukort, heldur staðgreiðslu-
kort; þ.e.a.s. til þess að greiðsla geti
farið fram verður að vera til inni-
stæða á viðkomandi reikningi.
Eitthvað hljómar þetta nú reyndar
kunnuglega! Þetta verður þá bara
eins og í gamla daga, fyrir daga
krítarkortanna góðu, þegar maður
fékk launin greidd í peningum þann-
ig að þegar peningamir voru uppurn-
ir, var einfaldlega ekki hægt að eyða
meiru.
Sem sagt, engir krítarkortareikn-
ingar um mánaðamót sem maður á
ekki fyrir, heldur aðeins reikningsyf-
irlit sem gefur stöðu reiknings, hvaða
greiðslur hafa farið fram á tímabil-
inu, ásamt upplýsingar um aðrar
úttektir, þannig að viðskiptavinur
bankans veit gjörla fjárhagsstöðu
sína um hver mánaðamót.
Að vísu verður viðskiptavinurinn,
samkvæmt auglýsingu bankanna
nýlega, að greiða 45 kr. fyrir reikn-
ingsútskriftina í hvert sinn (bankinn
er nefnilega enginn góðgerðastofnun
og ef hann á að halda reikningshald
fyrir viðskiptavini sína er ekki nema
sanngjarnt að viðskiptavinurinn
borgi fyrir það).
Heyrst hefur að fyrir hveija færslu
á debetkortareikningi eigi að greiða
einhverjar krónur, 10 kr./færslu hafa
verið nefndar í mín eyru.
Hugsum okkur sem svo að 50 þús
heimili þurfi hvert að greiða 10 reikn-
inga um hver mánaðamót, greitt er
með debetkorti og hver færsla kostar
10 kr. Fyrir það eitt að taka peninga
út af reikningnum, peninga sem eru
eign korthafa, þurfa reikningsgreið-
endur að borga bankakerfmu
5.000.000,00 kr. - fimm miljónir -
um hver mánaðamót og fyrir hvað?
- fyrir að fá að taka peninga út af
bankareikningunum sínum!
Ég á von á því að verðir banka-
kerfisins láti í sér heyra og komi
með aðrar tölur í staðinn ef þessar
reynast rangar.
Ekki nema einn bankastjórajeppi
á mánuði, er þetta nokkuð til að
gera veður útaf?
En fyrir hvað er verið að greiða?
Fyrir það eitt að fá að nota peninga
sem maður á í banka?
Ef svo er, er þá ekki bara eins
gott að taka út innistæðuna og greiða
með peningum?
Málið virðist sáraeinfalt.
• Debetkortið mun leiða af sér tölu-
verðan sparnað í bankakerfinu. Tap
vegna innistæðalausra ávísana verð-
ur úr sögunni, afgreiðslukostnaður
minnkar og líklega má fækka starfs-
mönnum þegar flestar ferslur verða
rafrænar.
•Debetkortið mun leiða af sér
sparnað í verslunarrekstri, ekki þarf
að telja peninga að loknum vinnu-
degi, ekki þarf að fara með innlegg
í banka og ekki verður rýrnun í kass-
anum.
• Debetkortið mun verða til þæginda
og aukins öryggis fyrir einstaklinga.
En ef bæði bankar og verslunar-
eigendur hagnast af innleiðingu de-
betkortsins, hvers vegna eiga þá
reikningseigendur að borga fyrir að
nota kortið?
Hvers vegna taka neytendasam-
tökin ekki mál þetta upp af meiri
alvöru? Óumdeilanlega er hagur
neytenda í húfi.
Það liggur ljóst fyrir, að mati þess
er þetta ritar, að debetkortið kemur
fyiT eða síðar, hvort sem neytendan-
um líkar betur eða verr og útlit er
fyrir að það geti orðið öllum til góðs,
þ.e. ef ekki er farið offari í gjald-
töku. Markaðssetning kortsins hefur
þó verið með þeim hætti að almenn-
ingur virðist mótfallinn notkun þess
og ef gjaldtökuhugmyndir bankanna
ná fram að ganga, er ekki nema
eðlilegt að almennir viðskiptavinir
bankanna séu ekki par hrifnir, því
þeir einir virðast tapa á þessu.
Markaðssetningin hefur sem sagt
mistekist og bönkunum virðast vera
mikið í mun að snúa þessu við, enda
er hagur þeirra af notkun debetkorts-
ins mestur.
En hversu langt gengur markaðs-
setningin?
Upp á síðkastið hafa nokkrir úr
mínum kunningjahópi orðið fyrir því
„óhappi“ að bankakort þeirra hefur,
af einskærri tilviljun og af óskiljan-
legum ástæðum, verið „aftengt“ úr
tölvunni, þannig að þeir hafa orðið
að útvega sér debetkort ef þeir vilja
þá hafa möguleikar á því að taka
út peninga af reikningum sínum.
„Ef af innleiðingu deb-
etkortsins verður, eins
og það er hugsað nú,
er greinilega verið að
stofna til aukinna út-
gjalda fyrir almenning,
nema þá að bankarnir
ætli að bæta honum
þetta upp með öðrum
hætti.“
Ekki skal fullyrt að þetta sé gert
með ráðnum hug af bankanna hálfu,
þetta hlýtur að vera tilviljun því ekki
getur verið að menn lúti svona lágt
í svokallaðri markaðssetningu.
Eitt er það sem ekki hefur verið
nefnt hingað til í umræðunni svo
mér sé kunnugt, en það er hættan
á að neysluvenjur neytenda verði
„kortlagðar“ og upplýsingar þar að
lútandi notaðar í auglýsingaskyni eða
jafnvel seldar þriðja aðila til tekjuöfl-
unar. Slíkt hefur gerst með upplýs-
ingar úr kreditkortareikningum í
öðrum löndum að því að haldið er
fram og hvers vegna ættu íslenskir
bankar að vera eftirbátar banka ann-
arra þjóða.
Ef af innleiðingu debetkortsins
verður, eins og það er hugsað nú,
er greinilega verið að stofna til auk-
inna útgjalda fyrir almenning, nema
þá að bankarnir ætli að bæta honum
þetta upp með öðrum hætti.
Ég vil að lokum leyfa mér að beina
eftirfarandi spurningum til einhvers
í bankakerfmu. Spurningarnar eru
þess eðlis að hægt sé að svara þeim
með einfaldu jái eða neii, og vonast
ég til að þeim verði svarað þannig.
1. Ef reikningsgreiðandi fer í
bankann sinn og greiðir tíu reikninga
með debetkorti, verður þá reiknað
gjald fyrir tíu færslur, eða aðeins
fyrir eina?
2. Verður reiknað færslugjald ef
teknir eru út peningar í „hrað-
banka"?
3. Ef reikningseigandi fer í af-
greiðsiu bankans og tekur út peninga
af reikningnum sínum, þarf hann þá
að borga færslugjald?
4. Er ætlunin að stíga skrefið til
fulls og taka færslugjald af þeim er
greiða reikninga sína með peninga-
seðlum?
5. Er tryggt að upplýsingar um
neysluvenjur reikningseigenda verði
ekki notaðar í auglýsingaskyni, eða
með öðrum hætti, gegn vilja neyt-
andans?
Þar til ásættanleg lausn hefur
fengist á debetkorta„vandanum“
legg ég til að menn greiði reikninga
sína sem og önnur viðskipti með
beinhörðum peningum, enda ekki
farið að taka færslugjald fyrir slíkar
greiðslur enn.
E.t.v. er það eina rétta leiðin, að
sem flestir greiði viðskipti sín með
peningaseðlum en ekki með rafræn-
um greiðslum, því þá munu skapast
fleiri atvinnutækifæri bæði í bönkum
og í stærri verslunum, en ekki veitir
af atvinnutækifærunum nú í atvinnu-
leysinu.
— 4. marz 1993
Höfundur er tæknifræðingvr.
jHeðöur
r
a
morgun
V.
ÁSKIRKJA: Barnaguðsþjónusta
kl. 11. Ferming og altarisganga
kl. 14. Árni Bergur Sigurbjörns-
son.
BÚSTAÐAKIRKJA: Barnamessa
kl. 11 í Bústöðum. Guðsþjónusta
kl. 14. Organisti Guðni Þ. Guð-
mundsson. Pálmi Matthíasson.
DÓMKIRKJAN: Fermingarmessa
kl. 11. Prestar sr. Hjalti Guð-
mundsson og sr. Jakob Á. Hjálm-
arsson. Dómkórinn syngur. Org-
anisti Marteinn H. Friðriksson.
Messa kl. 14. Prestur sr. Jakob
Á. Hjálmarsson.
ELLIHEIMILIÐ GRUND: Guðs-
þjónusta kl. 14. Prestursr. Grím-
ur Gíslason. Organisti Kjartan
Ólafsson. Einsöngur Dúfa Ein-
arsdóttir. Félag fyrrverandi sókn-
arpresta.
GRENSÁSKIRKJA: Fermingar-
messur kl. 10.30 og kl. 14. Sr.
Halldór S. Gröndal og sr. Gylfi
Jónsson. Organisti Arni Arin-
þjarnarson. Ath. fjölskyldumessa
og barnastarf fellur niður vegna
ferminga. Vorferð barnastarfsins
verður sunnudaginn 24. apríl kl.
10.30. Athugið brottfarartímann.
HALLGRÍMSKIRKJA: Kl. 11.
Barnasamkoma og messa með
altarisgöngu. Nemendur úr Tón-
skóla þjóðkirkjunnar leika á bæði
orgel kirkjunnar. Þeir eru: Dou-
glas A. Brotchie, Guðmundur
Sigurðsson, Guðjón Halldór Ósk-
arsson, Helga Þórdís Guð-
mundsdóttir og Jóhann Bjarna-
son. Sr. Ragnar Fjalar Lárusson.
Kl. 17.30. Dagskrá á vegum List-
vinafélags Hallgrímskirkju. Trú
og siðgæði í íslenskum barna-
bókmenntum. Silja Aðalsteins-
dóttir, bókmenntafræðingur, flyt-
ur erindi.
LANDSPÍTALINN: Messa kl. 10.
Sr. Karl Sigurbjörnsson. Deild
33A: Messa kl. 14. Sr. Jón Bjar-
man.
HÁTEIGSKIRKJA: Messa kl. 11.
Sr. Tómas Sveinsson.
LANGHOLTSKIRKJA: Kirkja
Guðbrands biskups. Messa kl.
11. Prestur sr. Ingólfur Guð-
mundsson. Kór Langholtskirkju
(hópur V) syngur. Organisti Jón
Stefánsson. Barnastarf kl. 13 í
umsjá Hauks Jónassonar og Jóns
Stefánssonar.
LAUGARNESKIRKJA: Guðsþjón-
usta kl. 11. Sr. Jón Dr. Hróþjarts-
son. Barnastarf á sama tíma í
umsjá Þórarins Björnssonar.
NESKIRKJA: Barnasamkoma kl.
11. Munið kirkjubílinn. Ggðsþjón-
usta kl. 14. Orgel og kórstjórn
Reynir Jónasson. Guðmundur
Óskar Ólafsson. Aðalsafnaðar-
fundur verður haldinn eftir guðs-
þjónustu.
SELTJARNARNESKIRKJA:
Fermingarmessur kl. 10.30 og
kl. 13.30. Organisti Hákon Leifs-
son. Prestur. sr. Solveig Lára
Guðmundsdóttir. Barnastarf kl.
11. Börnin gangi inn í kjallara.
ÁRBÆJARKIRKJA: Ferming og
Guðspjall dagsins:
(Jóh. 10.). Ég er góði
hirðirinn.
altarisganga kl. 11 árdegis. Org-
anisti Sigrún Steingrímsdóttir.
Barnaguðsþjónustur í Ártúns- og
Selásskóla á sama tíma. Sr. Guð-
mundur Þorsteinsson.
BREIÐHOLTSKIRKJA: Barna-
guðsþjónusta kl. 11. Fermingar-
guðsþjónusta kl. 13.30. Altaris-
ganga. Kvöldmessa með altaris-
göngu kl. 20.30. Sr. Magnús B.
Björnsson, predikar. Organisti
Daníel Jónasson. Sr. Gísli Jónas-
son.
DIGRANESPRESTAKALL:
Barnasamkoma í safnaðarheimil-
inu við Bjarnhólastíg kl. 11.
Fermingarguðsþjónusta í Kópa-
vogskirkju kl. 10.30. Sr. Þorberg-
ur Kristjánsson.
FELLA- OG HÓLAKIRKJA:
Barnaguðsþjónusta kl. 11. Um-
sjón Ragnar Schram og Ágúst
Steindórsson. Ferming og altar-
isganga kl. 14. Sr. Hreinn Hjart-
arson. Organisti Lenka Mátéová.
Prestarnir.
GRAFARVOGSKIRKJA: Barna-
guðsþjónusta kl. 11. Elínborg og
Valgerður aðstoða. Barnakórinn
syngur undir stjórn Sigurbjargar
Helgadóttur organista. Síðasta
barnamessa fyrir barnamessu-
ferðina. Fermingarguðsþjónusta
kl. 14. Sr. Vigfús Þór Árnason.
HJALLAKIRKJA: Fermingar-
'messur kl. 10.30 og kl. 14. Kór
Hjallakirkju syngur. Organisti
Oddný J. Þorsteinsdóttir. Sr.
Kristján Einar Þorvarðarson.
KÁRSNESPRESTAKALL: Barna-
starf í safnaðarheimilinu Borgum
kl. 11. Ferming í Kópavogskirkju
kl. 14. Kór Kópavogskirkju syng-
ur. Organisti Örn Falkner. Sr.
Ægir Fr. Sigurgeirsson.
SELJAKIRKJA: Laugardagur 16.
apríl. Vorferð barnastarfsins.
Lagt af stað frá Seljakirkju kl. 11.
Barnaguðsþjónusta í Hafnar-
fjarðarkirkju. Guðsþjónusta kl.
14. Einsöngvarar Haukur Páll
Haraldsson og Marilee Williams.
Sr. Valgeir Ástráðsson predikar.
Organisti Jón Stefánsson. Sókn-
arprestur.
FRÍKIRKJAN, HAFN.: Barna-
guðsþjónusta kl. 11. Organisti
Kristjana Þ. Ásgeirsdóttir. Sr.
Einar Eyjólfsson.
FRÍKIRKJAN, Rvík: Barnaguðs-
þjónusta kl. 11. Skráning í vor-
ferðina er hafin. Guðsþjónusta
kl. 14. Fermdir verða Einar Krist-
insson, Lindarseli 9 og Gunnar
Viðarsson, Hofsvallagötu 59.
Organisti Pavel Smid. Cecil Har-
aldsson.
KRISTSKIRKJA, Landakoti: Há-
messa kl. 10.30. Messa kl. 14.
Ensk messa kl. 20. Laugardaga
messa kl. 14 og ensk messa kl.
20. Aðra rúmhelga daga messur
kl. 8 og kl. 18.
SÍK, KFUM og KFUK, KSH: Sam-
koma kl. 20 í Kristniboðssalnum.
Gestir frá samstarfshreyfingum
Kristilegu skólahreyfingarinnar á
Norðurlöndum taka þátt í sam-
komunni. Ræðumenn verða Leif
Andersen frá Danmörku og Stef-
an Gustafsson frá Svíþjóð. Upp-
hafsorð hefur Ársæll Aðalbergs-
son, formaður Skógarmanna
KFUM. Kaffi að lckinni samkom-
unni.
MARÍUKIRKJA, Breiðholti:
Messa kl. 11.. Alla rúmhelga daga
messa kl. 18.30.
HVÍTASUNNUKIRKJAN Filad-
elfía: Almenn samkoma kl.
16.30. Ræðumaður Hafliði Krist-
insson. Barnasamkoma á sama
tíma. Allir hjartanlega velkomnir.
HJÁLPRÆÐISHERINN: Helgun-
arsamkoma og sunnudagaskóli
kl. 11. Kl. 20 hjálpræðissam-
koma. Kapteinn Miriam Óskars-
dóttir stjórnar og talar á sam-
komu dagsins.
FÆR. sjómannaheimilið: Sam-
koma sunnudag kl. 17.
MOSFELLSPRESTAKALL.
Messa í Lágafellskirkju kl. 14. Jón
Þorsteinsson.
GARÐAPRESTAKALL: Sunnu-
dagaskóli í safnaðarheimilinu
Kirkjuhvoli kl. 13.
VÍÐISTAÐASÓKN: Barnaguðs-
þjónusta kl. 11. Guðsþjónusta í
Hrafnistu kl. 13. Messa í Víði-
staðakirkju kl. 14. Ferming. Org-
anisti er Ference Utazy. Ólafur
Jóhannsson.
HAFNARFJARÐARKIRKJA:
Sunnudagaskóli kl. 11. Munið
skólabílinn. Guðsþjónsuta kl. 14.
Organisti Helgi Bragason. Sr.
Gunnþór Ingason.
KAPELLA St. Jósefssystra,
Garðabæ: Þýsk messa kl. 10.
JÓSEFSKIRKJA, Hafnarfirði:
Messa kl. 10.30. Rúmhelga daga
messa kl. 18.
KARMELKLAUSTUR: Messa kl.
8.30. Rúmhelga daga messa kl.
8.
KÁLFATJARNARSÓKN: Ferm-
ingarguðsþjónusta kl. 13.30.
Bragi Friðriksson.
KAÞÓLSKA kapellan, Keflavík:
Messa kl. 16.
STOKKSEYRARKIRKJA: Messa
kl. 14.
LANDAKIRKJA, Vestmannaeyj-
um: Almenn guðsþjónusta kl. 11
og sunnudagaskóli á sama tíma.
Heitt á könnunni eftir messu. Kl.
20.30. KFUM & K. Unglingafund-
u"r.
ÓHÁÐI söfnuðurinn: Guðsþjón-
usta kl. 14. Kirkjukórinn syngur
undir stjórn Veru Guláziová, org-
anista safnaðarins. Aðalfundur
safnaðarins verður haldinn í
Kirkjubæ eftir messu. Kaffiveit-
ingar. Þórsteinn Ragnarsson.
HVAMMSTANGAKIRKJA:
Fermingarmessa í kirkjunni kl.
11. Fjöldans vegna verður einnig
opið fyrir kirkjugesti í húsnæði
skólans. Kristján Björnsson.
AKRANESKIRKJA: Sameiginleg
helgistund í kirkjunni í dag kl. 11
fyrir kirkjuskólann og sunnu-
dagaskólann. Á eftir föndur í
safnaðarheimilinu. Stjórnendur
Axel og Sigurður. Fermingar-
guðsþjónustur kl. 11 og kl. 14.
Altarisganga fermingarbarna og
aðstandenda þeirra mánudag kl.
19.30. Björn Jónsson.
BORGARPRESTAKALL: Messa
verður í Borgarneskirkju kl. 11.
Guðsþjónusta á' Dvalarheimili
aldraðra kl. 14. Sóknarprestur.