Morgunblaðið - 16.04.1994, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. APRÍL 1994
Watanabe
Watanabe
í nýian
flokk?
FIMM þingmenn í Fijálslynda
lýðræðisflokknum, sem hefur
verið við völd í Japan undan-
farna áratugi, sögðu sig úr
flokknum í gær og búist er við
að fleiri fari að dæmi þeirra.
Þingmennimir eru allir í fylk-
ingu Michios Watanabe, sem
kvaðst í gær vera að íhuga að
stofna nýjan flokk. Það gæti
aukið líkurnar á því að hann
yrði næsti forsætisráðherra.
Norðmenn
tvístígandi
gagnvart ESB
ANDSTAÐAN í Noregi við að-
ild að Evrópusambandinu
(ESB) er enn mikil en minnkar
ef Sviar og Finnar ákveða inn-
göngu, ef marka má skoðana-
könnun sem birt var í Aften-
posten í gær. 48% sögðust and-
víg aðildinni, 33% hlynnt og
19% voru áákveðin. Hins vegar
breyttist afstaðan þegar spurt
var hvernig þeir myndu greiða
atkvæði í fyrirhuguðu þjóðarat-
kvæði ef Svíar og Finnar sam-
þykktu ESB-aðiId. 42% sögðust
þá hlynnt aðildinni, 37% á móti
og 21% óákveðin.
Málhreinsun
samþykkt
EFRI deild franska þingsins
hefur samþykkt umdeilt laga-
frumvarp sem kveður á um
bann við enskuslettum, meðal
annars í opinberum tilkynning-
um og skólum landsins. Verði
frumvarpið að lögum gætu þeir
sem bijóta bannið þurft að
greiða sekt eða misst styrki frá
ríkinu. Frumvarpið verður nú
lagt fyrir neðri deildina.
Bið verður á
fjöldauppgjöf
VIÐRÆÐUR kólumbískra Iög-
gæsluyfirvalda og Cali eitur-
lyfjahringsins, sem er einn hinn
stærsti í heimi, um íjöldaupp-
gjöf sigldu í strand í gær vegna
mótmæla stjórnvalda sem
sögðu saksóknara hafa heitið
eiturlyljabarónunum ótrúlega
vægri refsingu.
Konstantín hót-
ar málshöfðun
FYRRVERANDI konungur
Grikklands, Konstantín, sagði
í viðtali við breskt blað í gær
að ákvörðun grískra stjórn-
valda um að svipta hann grísku
vegabréfi væri ólögleg og hét
því að taka málið upp fyrir
Mannréttindasdómstóli Evr-
ópu. Gri'ska þingið samþykkti
stjórnarfrumvarp á miðvikudag
um að gera éignir konungs
upptækar og svipta hann vega-
bréfi. Hægrimenn í stjórnar-
andstöðu gengu úr þingsal er
frumvarpið var afgreitt og
sögðu það ekki samrýmast
stjórnarskránni.
Danskur hæstaréttardómur vegna gáleysislegs kynlífs eyðnismitaðs
Hnekkir fyrri fangelsisdómi
Kjaftshögg fyrir stj órnmálamenn
Kaupmannahöfn. Frá Sigrúnu Davídsdóttur, fréttaritara Morg^inblaðsins.
HÆSTIRÉTTUR Dana hefur fellt dóm í máli eyðnismitaðs manns,
sem hefur stundað kynlíf með fjölda kvenna, án þess að segja þeim
frá sjúkdómi sínum. Dómurinn hnekkir fyrri dómum um fangelsis-
vist, nema hvað hann var dæmdur fyrir að sænga með tveimur stúlk-
um undir lögaldri. Dómurinn varpar ljósi á fálmkennda afstöðu
stjórnmálamanna, sem annars vegar hafa ekki viljað beita eyðnismit-
aða refsingu, en hafa hins vegar viljað refsa þeim á einhvern hátt.
Búist er við að lögin verði nú tekin til endurskoðunar, ekki síst
vegna þrýstings frá almenningi. Samtök homma og lesbía fagna
dómnum og einnig forsvarsmenn heilbrigðismála, þar sem dómur
geti torveldað leit á eyðnismituðum. Einnig undirstriki hann að
ábyrgð við kynmök sé ekki aðeins hjá einum aðilanum. Dómurinn
hefur þegar haft áhrif á dóm í hliðstæðu máli.
Haítíbúinn Diego Joanis var á
síðasta ári dæmdur í l'/i árs fang-
elsi í Borgardómi Kaupmannahafn-
ar fyrir að hafa haft kynmök við
23 konur, án þess að segja þeim
frá því að hann væri eyðnismitað-
ur, eða reyna að verja þær smiti.
Engin kvennanna smitaðist af hon-
um. Dómurinn var staðfestur í
Eystri landsrétti. Forsenda hans var
lagagrein um að sá sem í ábata-
skyni eða af grófri óvarfæmi og
tillitsleysi stefndi heilsu annarra í
voða, gæti átt yfir höfði sér allt að
fjögurra ára fangelsi. í fyrradag
hnekkti Hæstiréttur dómnum á
þeirri forsendu að viðkomandi laga-
grein gæti ekki átti við um þetta
brot og benti á að 1988 hefði verið
felld úr gildi lagagrein um að sak-
næmt væri að smita aðra með kyn-
sjúkdómum.
Siðferði og lögfræði er sitt
hvað
Veijandi mannsins byggði vörn-
ina á því að siðferði og lögfræði
væri ekki það sama. Maðurinn hefði
sýnt skort á siðferðisábyrgð, en
ekki brotið lög. Dómurinn hefur
vakið miklar umræður og varpað
ljósi á tvískinnung stjómmála-
manna í afstöðu sinni. Annars veg-
ar sú afstaða sem kemur fram í
að ákveðið var að ekki væri hægt
að refsa fólki fyrir óábyrgt kynlíf
og hins vegar ósk um að á einhvern
hátt væri hægt að taka í taumana
í slíkum málum. Niðurstaðan verður
líklega sú að þó ekki eigi að gera
eyðni refsiverða í sjálfri sér, verði
hægt að refsa fólki fyrir gálaust
kynlíf af yfirlögðu ráði. Dómur
Hæstaréttar sýni að í löggjöfinni
sé gat, sem þurfi að fylla í.
Samtök homma og lesbía hafa
lýst ánægju með dóminn, sem sýni
að ábyrgðin geti aldrei verið aðeins
hjá einum aðilanum. Hins vegar
kvíða samtökin að umræðan geti
orðið heit eftir dóminn, því reiknað
er með að almenningur eigi erfitt
með að skilja að hegðun af þessu
tagi sé ekki refsiverð. Hjá forsvars-
mönnum heilbrigðisstjórnarinnar
dönsku gætir léttis yfir dómnum. Á
fyrirbyggjandi forsendum hafi það
enga þýðingu að refsa fólki í málum
eins og þessum og að dómar geti
torveldað að hafa úppi á eyðnismit-
uðum. Um leið og dómurinn hafði
verið kveðinn upp, var hann síms-
endur með hraði til Grená, þar sem
verið var að dæma í máli konu, sem
ásökuð hafði verið fyrir að hafa
haft kynmök án veiju í tvígang í
garðhúsi nokkru í bænum. Hún
þekkti ekki manninn fyrir, en sagði
að hann hefði vitað um sjúkdóm
sinn, sem allir í bænum vissu um.
Konan var strax sýknuð í kjölfar
hæstaréttardómsins.
RÚSSNESK árásarþyrla af gerðinni MIL Mi-24 eða Hind en banda-
rísku orrustufiugmennirnir töldu sig vera að skjóta á þyrlur af
þessu tagi.
BLACKHAWK-þyrla sömu gerðar og þyrlurnar tvær sem skotnar
voru niður í norðurhluta Iraks í fyrradag.
Arásin á bandarísku þyrl-
umar sögð óskiljanleg
London. Daily Telegraph.
BRESKIR og bandarískir flugmálafræðingar sögðu atvikið í
norðurhluta Iraks í fyrradag, er tvær bandarískar F-15C orrustu-
þotur skutu niður tvær UH-60 Blackhawk þyrlur bandaríska hers-
ins, með öllu óskiljanlegt. Bæði hefðu AWACS-ratsjárvélarnar
átt að vita um ferðir þyrlanna og flugmenn F-15 orrustuþotanna
hefðu séð „bráð“ sína áður en þeir skutu á þyrlurnar. Fórust 26
menn með þyrlunum, 15 bandarískir, þrír tyrkneskir foringjar,
tveir breskir, einn franskur og fimm íraskir kúrdar.
„Hvernig getur nokkur maður
villst á Blackhawk-þyrlu og rúss-
neskri Hind-árásarþyrlu?,“ spurðu
sérfræðingar. Áberandi munur er
á þessum þyrlum, Hind-þyrlan
mun stærri. Og löngu áður en
þeir komust í sjónfæri við þyrlurn-
ar hefðu bséði flugmenn F-15 þot-
anna og áhöfn AWACS-ratsjárvél-
arinnar átt að geta borið kennsl á
þær með því að kanna ratsjársvar-
merki þeirra.
Mögulegt er að áhafnir F-15
og AWACS vélanna hafi ekki
treyst svarmerkjunum, hafi ferða-
lag þeirra ekki komið heim og
saman við þá flugáætlun fyrir
þyrlurnar sem fullyrt er að áhöfn
AWACS-þotunnar hafi haft undir
höndum. Undir slíkum kringum-
stæðum hefði altént verið hægt
að ganga úr skugga um hvers
kyns þyrlurnar voru með því að
kalla þær upp í talstöð.
í júlí 1988 treysti áhöfn banda-
ríska beitiskipsins Vincennes ekki
ratsjármerkjum íranskrar Airbus-
farþegaþotu, töldu þar vera F-14
orrustuþotu á ferðinni sem skipinu
stafaði ógn af. Flugskeyti frá
Vincennes grandaði þotunni yfir
Persaflóa með þeim afleiðingum
að 290 manns biðu bana.
Bandarísk hermálayfirvöld eru
sögð viðkvæm fyrir atvikum af því
tagi sem átti sér stað á flugbanns-
Sameinuðu þjóðirnar vilja hefja
á ný friðarviðræður svipaðar þeim
sem leiddu til Arusha-samkomu-
lagsins í ágúst 1993 en það var
rofið er flugvél forseta Rúanda og
Búrúndi var skotin niður í síðustu
viku. Sérlegur fulltrúi SÞ hefur
beðið Öryggisráð SÞ um nýtt
umboð til friðargæslusveitanna í
landinu. Lýsti hann sérstökum
svæði Sameinuðu þjóðanna í norð-
urhluta Iraks, einkum vegna
slæmra tilvika á undanförnum
árum. Þyrlurnar voru skotnar nið-
ur skammt frá þorpinu Tozka sem
er 30 km austur af borginni Aqrah
og 80 km norður af 36 breiddar-
baug sem markar syðri mörk flug-
bannssvæðisins. í atvikum af
þessu tagi þykir jafnan eitthvað
hafa farið verulega úrskeiðis. í
Persaflóastríðinu féllu 35 banda-
rískir hermenn er þeir urðu fyrir
áhyggjum sínum vegna 12.000
Rúandabúa sem dvelja á spítala
undir stjórn SÞ án vatns, matar
eða lylja. Stjórnarherinn, sem
nú hefur aðsetur í Gitarama, um
40 km frá Kigali, hefur í fullu té
við uppreisnarmenn þrátt fyrir
agaleysi. Uppreisnarmenn eru
helmingi færri en stjórnarher-
menn, 15.000 á móti 30.000.
árás vinasveita. Versta atvik þeirr-
ar tegundar í stríðinu var er tvær
bandarískar A-10 flugvélar töldu
sig vera ráðast á íraskt innrásarlið
í Kúveit og létu flugskeyti og
kúlnahríð dynja á vinaher með
þeim afleiðingum að níu breskir
hermenn féllu.
Heimildir herma að áhöfn
AWACS-þotunnar hafi vitað um
ferðir bandarísku þyrlanna í
norðurhluta írak en flugmenn
F-15 orrustuþotanna ekki.
Um 2.500 menn eru í friðar-
gæslusveitum, flestir frá Bangla-
desh. 420 belgískir friðargæslulið-
ar eru í Rúanda en Belgar hyggj-
ast kalla hersveitir sínar heim, þar
sem þær séu í of mikilli hættu.
Alþjóða Rauði krossinn ákvað
að fresta starfsemi sinni í Kigali
eftir að vopnaðir borgarar stöðv-
uðu sjúkrabíl merktum Rauða
krossinum, drógu sex særða út
úr bílnum og skutu þá frammi
fyrir starfsmönnum Rauða krosss-
ins. Að minnsta kosti 30 innfædd-
ir starfsmenn Rauða krossins hafa
látið lífíð í átökum síðustu viku
og er talið að sú tala kunni að
hækka.
Sólarhringsfrestur til að
koma útlendingnm á brott
Nairobi. Reuter.
SAMEINUÐU þjóðirnar hafa komist að samkomulagið við upp-
reisnarmenn í Rúanda um að fá sólarhring til viðbótar til að koma
útlendingum á brott úr landinu. Harðir bardagar stóðu á milli
uppreisnarmanna og stjórnarhersins, sem hörfaði fyrr í vikunni
út úr höfuðborginni, Kigali. Ekki er vitað hversu margir útlending-
ar eru enn í landinu en frestur til að koma þeim á brott rann út
seint í gærkvöldi.