Morgunblaðið - 16.04.1994, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. APRÍL 1994
Björn Bjarnason um hvalveiðar Islendinga
Réttarstaðan best í
Alþjóðahvalveiðiráði
RÉTTUR íslendinga til að hefja hvalveiðar verður best tryggður með
því að við gerumst aftur aðilar að Alþjóðahvalveiðiráðinu, með fyrir-
vara um að við ætlum að veiða ákveðnar hvaltegundir, er mat Björns
Bjarnasonar alþingismanns.
Björn situr nú fundi Evrópuráðs-
þingsins í Strassborg. Hann vildi
ekki tjá sig um hvort hann teldi
fært að hefja hrefnuveiðar á grund-
velli samstarfs innan N-Atlantshafs-
sjávarspendýraráðsins (NAMMCO).
„í hafréttarsáttmála Sameinuðu
þjóðanna er mælt fyrir um að haft
verði samráð við alþjóðastofnanir og
ég tel að tryggast sé að hafa það
samráð innan Alþjóðahvalveiðiráðs-
ins. Við getum skapað okkur sömu
stöðu og Norðmenn og Japanir hafa,
með aðild með fyrirvara um að við
ætlum að hefja veiðar á hrefnu eða
öðrum hvölum sem við teljum unnt
á vísindalegum forsendum." Björn
bendir á að Alþingi samþykkti 1983
að mótmæla ekki veiðibanni Alþjóða-
hvalveiðiráðsins og aðild okkar að
ráðinu var því undir þeim formerkj-
um. Ef við gerðumst aðilar á ný,
með fyrirvara, gætum við veitt hvali,
iíkt og þeir, án þess að vera sakaðir
um að bijóta alþjóðalög.
Björn telur mjög brýnt að það
verði tekið af skarið með þeim hætti
að ekki leiki vafi á okkar alþjóðlegu
stöðu. „Reynsla mín af tillöguflutn-
ingi hér á vettvangi Evrópuráðs-
þingsins og einnig athuganir mínar
varðandi umræður um þetta mál á
alþjóðavettvangi Styðja þessa skoðun
mína,“ sagði Björn.
Nýr leikskóli í Hafnarfirði
Morgunblaðið/Þorkell
FYRSTU 25 börnin komu í gær til starfa í nýjan leikskóla í Hafnarfirði. Þetta er leikskólinn Vesturkot,
sem stendur við Miklaholt. í skólanum er pláss fyrir 130 börn í sveigjanlegri vistun. Að sögn Laufeyjar
Óskar Kristófersdóttur, leikskólastjóra í Vesturkoti, má segja að með opnun leikskólans hafi biðlistum
eftir leikskólaplássi í Hafnarfirði verið eytt. Um 20 stöðugildi eru við skólann, en um 30 manns koma til með
að starfa við hann þegar hann verður kominn í fullan rekstur. Kostnaður við byggingu skólans var 63
milljónir, en frágangur á lóð og bílastæði kostaði 11 milljónir.
A myndinni eru frá vinstri Sigurlaug Einarsdóttir leikskólafulltrúi, Laufey Ósk Kristófersdóttir leikskóla-
stjóri og Steinunn Alda Guðmundsdótttir yfirfóstra.
Tilboð um nýja MI17 þyrlu á 170 milljónir og Super Puma á 570 milljónir
Elissa Aalto
Elissa
Óskað eftir umfjöllun þyrlu-
kaupanefndar um tilboðin
ELISSA Aalto, arkitekt, lést hinn
12. apríl sl.
Elissa Aalto var fædd í Kemi í
Lapplandi 22. nóvember 1922. Hún
giftist Alvar Aalto, einum þekktasta
arkitekt Finnlands, árið 1952. Þau
ráku saman arkitektaskrifstofu Al-
vars Aalto og eftir dauða hans stýrði
hún fyrirtækinu af miklum skörungs-
skap. Hún var um árabil í stjórn
Artek OY, stjórnarformaður frá 1971
ti! 1992 og m.a. heiðursfélagi í The
American Institute of Architects frá
1981. Elissa Aalto kom nokkrum
sinnum til íslands og fylgdist með
byggingu Norræna hússins í Reykja-
vík. Síðast kom hún til Islands í
ágúst. á síðasta ári til að taka þátt í
25 ára afmælisfagnaði Norræna
hússins.
UMBOÐSMENN fyrir tvær tegundir þyrla, rússneskrar MI 17 og
notaðrar franskrar Super Puma, hafa óskað eftir að þyrlukaupa-
nefnd fjalli um tilboð þeirra. Að sögn umboðsmanns rússnesku vélar-
innar kostar ný MI 17 þyrla aðeins 170 milljónir króna. Canadian
Helicopters hafa boðið Landhelgisgæslunni notaða en nýuppgerða
Super Puma-þyrlu á um 570 milljónir.
Sigurður Þorsteinsson, viðskipta-
fræðingur, hefur starfað að þessu
máli fyrir Tracon hf., sem er um-
boðsaðili framieiðenda rússnesku
vélarinnar. Sigurður segir að lagt
hafi verið fram tilboð í þyrlu fyrir
Landhelgisgæsluna um mánaðamót-
in október-nóvember á síðasta ári,
en fyrir mistök hafi það ekki komist
rétta boðleið til þyrlukaupanefndar.
„í þessari viku ítrekuðum við tilboð-
ið við viðskiptaráðuneytið og forsæt-
isráðuneytið og af hálfu Landhelgis-
gæslunnar var óskað eftir viðbótar-
upplýsingum, sem við erum nú að
afla,“ sagði Sigurður. „Þrátt fyrir
að þessi vél sé svo miklu ódýrari en
aðrar sem rætt hefur verið um, þá
er ekki verið að bera hér saman
Lödu og Benz. Rússneskar þyrlur
eru sambærilega við aðrar, enda oft
notaðar við mjög erfiðar aðstæður
og þær hafa verið seldar til ýmissa
landa utan Rússlands. Við óskum
eftir því einu að tilboðið verði skoðað
og metið á jafnréttisgrundvelli, því
að við teljum, að hér sé um mjög
hagkvæmt tilboð að ræða.“
Björgvin Ólafsson, forstjóri BP
skipa hf., sem hefur umboð fyrir
Canadian Helicopters hér á landi,
segir að Super Puma-þyrlan sé í eigu
Canadian Helicopters, stærsta við-
skiptaaðila Eurocopter-verksmiðj-
anna. „Þessi vél, sem er 9-10 ára,
er fyllilega sambærileg við þá 12
ára gömlu vél, sem búið var að gera
drög að samningi um kaup á fyrir
áramótin. Ég veit ekki hvaða hags-
munir ráða því að menn vilja heldur
Kari Lindebrække ritstjóri Klar Tale í Noreg'i
Fréttablað handa tor-
læsu fullorðnu fólki
KARI Lindebrække, ritstjóri norska fréttablaðsins Klar Tale, sem
gefið er út í Noregi og ætlað fullorðnum sem eiga við lestrarerf-
iðleika að stríða, segir það erfiðasta við útgáfuna vera að ein-
falda greinarnar sem birtast í blaðinu án þess að þær hljómi
barnalegar. Efni blaðsins er fréttir af erlendum jafnt sem innlend-
um atburðum svo og íþróttum og menningu.
Klar Tale hefur verið gefið út segir að útgáfudögum verði ekki
í rúmlega þijú ár af NTB sem
hlýtur styrk frá norska ríkinu að
upphæð 50 milljónir íslenskra
króna til útgáfunnar. Lindeb-
række segir að upphaflega hafi
verið gert ráð fyrir því að blaðið,
sem einnig er lesið inn á hljóð-
snældu og gefið út með blindra-
letri, hentaði þroskaheftum, les-
blindun, blindum og þeim sem
hefðu fengið heilablóðfall og þurft
að læra að taia og lesa upp á
nýtt. Mikilvægt hafi því verið að
blaðið væri auðlæsilegt með stóru
letri og einföidu útliti.
Blaðið kemur út á fimmtudög-
um í hverri viku og er átta síður
að stærð. Til stendur að stækka
það í 12 síður, en Lindebrække
fjölgað þvi þá sé hætta á því að
þeir sem eigi við lestrarerfiðleika
að stríða komist ekki yfir að lesa
það.
Nú eru tæplega 13 þúsund
áskrifendur að blaðinu og segir
Lindebrække þetta vera stærsta
blað sinnar tegundar á Norður-
löndum. í Svíþjóð og Finnlandi
komi út blöð eingöngu ætluð
þroskaheftum og upplagið þar sé
miklu minna. I Danmörku er svo
gefið út auðlesanlegt blað handa
innflytjendum.
Höfðar til mismunandi hópa
Það sem hefur komið mest á
óvart, að sögn Lindebrække, á
undanförnum þremur árum er að
þeim hefur fjölgað sem kaupa
blaðið og eru ekki í þeim hópi sem
blaðið var upphaflega ætlað. Til
dæmis sé það notað við norsku-
kennslu hjá innflytjendum og í
skólum þar sem yngri krakkar og
þeir sem eiga við lestrarerfiðleika
að etja lesa það.
Til að efnið komist til skila
þarf að einfalda fréttir og skrifa
þær á skiljanlegan hátt án þess
þó að ritmátinn verði barnalegur,
segir Lindebrække, og það taki
þrisvar sinnum lengri tíma að
skrifa einfaldan texta en að skrifa
fyrir almenning og maður verði
að setja sig alveg inn í málið.
Ekki sé hægt bara að þýða grein-
ar á þann hátt að maður skipti
út erfiðum orðum með þeim Iétt-
ari.
Hún segir að blaðið leggi
áherslu á að útskýra þýðingu at-
burða í sögulegu samhengi og
ekki sé byijað beint á fréttinni
heldur kannski á því að segja
Morgunbl aðið/J úlíus
Fréttir á einfaldan
hátt
KARI Lindebrække heldur hér
á blaðinu Klar Tale sem ætlað
er fullorðnum sem eiga við
lestrarerfiðleika að elja.
hvar atburðurinn gerðist.
„Okkar markhópur er fullorðið
fólk sem á við lestrarerfiðleika
að etja,“ segir Lindebrække. „Það
var aldrei um það að ræða að
blaðið yrði málgagn þeirra hópa
sem það var ætlað. Við erum
venjulegt fréttablað."
semja við verksmiðjurnar og hef
ekki fengið svar við bréfi sem ég
sendi dómsmálaráðherra þann 8.
apríl,“ sagði hann.
Björgvin sagði að þyrlan væri
betri en sú 12 ára, því hún hefði
verið frumútgáfa, sem erfitt gæti
reynst að fá varahluti í. „Vélin var
gerð algjörlega upp og hefur síðan
verið flogið um 230 stundir, en
Canadian Helicopters býðst til að
taka hana í 500 stunda skoðun og
afhenda hana eftir einn mánuð. Fyr-
irtækið er með stóra bækistöð í
Aberdeen í Skotlandi, þar sem 5
Super Puma-þyrlur eru staðsettar
og býðst til að hafa varahlutalager
þar fyrir vél Landhelgisgæslunnar,
sem væri mikið hagræði. Loks er
Landhelgisgæslunni svo boðið að
ganga inn í tryggingakerfi Canadian
Helicopters, sem þýddi mun lægri
tryggingariðgjöld en ella, því fyrir-
tækið tryggir fjölmargar þyrlur.
Fullbúin sem björgunarvél og komin
hingað til lands myndi vélin kosta
um 570 milljónir króna.“ Super
Puma-þyrlan, sem ríkisstjórnin hafði
augastað á fyrir áramót, átti að
kosta um 600 milljónir króna.
Kemst næst fyrsta kostinum
Björgvin sagði að hann hefði frétt
að einn nefndarmanna í þyrlukaupa-
nefnd hefði lagt mikla áherslu á að
samið yrði við Eurocopter-verk-
smiðjurnar. „Maður hlýtur að velta
fyrir sér hvaða hagsmunir ráða, því
ef yfirvöld töldu 12 ára þyrluna besta
kostinn, þá hlýtur þyrlan sem ég býð
að komast næst henni. í stað þess
að fá frekari upplýsingar um tilboð-
ið ákveður þyrlukaupanefndin að
hunsa það og leita til Eurocopter.
Þetta gerist þrátt fyrir að Canadian
Helicopters hafi boðið mönnum að
skoða aðstöðu fyrirtækisins, hvort
heldur í Aberdeen eða höfuðstöðvun-
um í Vancouver, þeim að kostnaðar-
lausu og án nokkurra skuldbindinga.
Mér finnst undarlegt ef menn vilja
ekki leita af sér allan grun áður en
ráðist er í svona mikla fjárfestingu.“
Björgvin kvaðst engin svör hafa
fengið við bréfi sínu til dómsmála-
ráðherra, en afrit af því fóru til fjár-
málaráðherra og forsætisráðherra.
„Ég sendi viðskiptaráðherra einnig
bréfið fyrir skömmu, en þaðan hafa
heldur engin svör borist."
I
I
í
I
i
K
!
í
í
1
t
1
I