Morgunblaðið - 16.04.1994, Side 43

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. APRÍL 1994
43
Jóney Margrét Jóns-
dóttír — Minning
Fædd 27. júlí 1900
Dáin 29. mars 1994
Kristur minn, ég kalla á þig,
komdu að rúmi mínu.
Gerðu svo vel og geymdu mig,
guð, í skjóli þínu.
(Höf. ók.)
Vertu yfir og alit um kring
með eilífri blessun þinni.
Sitji guðs englar saman í hring
sænginni yfir minni.
(Sig. Jónsson frá Presthólum.)
Nú er ég hlýt að kveðja mína
ástkæru móður í hinsta sinn, þá
kemur svo margt upp í hugann.
En fyrst koma upp þessi vers sem
hún kenndi okkur systrunum þegar
við vorum börn og sem hún fór svo
oft með á hverju kvöldi. Mamma
mín var sterktrúuð kona og sagði
alltaf að guð bænheyrði hana svo
oft. Það var líka rétt. Hún vildi
gjöra allt það besta fyrir alla. Hún
átti marga vini, þó að flestir þeirra
séu nú farnir á undan henni, svo
að ég veit að það verða margir sem
að taka á móti henni á ströndinni
björtu. Þá verður mikil gleði.
Allar þær óskir og þakkir sem
ég vildi færa henni komast ekki
fyrir á neinu blaði, þær lifa bara í
huga mínum og allra minna ást-
vina. Mamma vildi alltaf vera á
ferðinni og vinna. Alltaf þegar hún
settist niður greip hún í pijóna eða
handavinnu. Hún kunni ekki við að
sitja iðjulaus. Hún átti erfitt með
að sætta sig við ellina.
En þeir sem ungir eru verða að
sætta sig við það. Undir það síð-
asta kunni hún best við sig í rúm-
inu sínu og sagði:
Ellin, hún er ósköp leið
engu skal þó kvíða.
Ég hef senn mitt skundað skeið
og skal því ánægð bíða.
Ég bið góðan guð að taka á
móti henni og gæta hennar um alla
eilífð.
Friðbjörg Olína Krisljánsdóttir.
Elsku amma okkar er dáin. Okk-
ur langar til að kveðja hana og
þakka henni fyrir hvað hún var
okkur góð.
Við gátum alltaf komið til hennar
á Hringbrautina og fengið hjá henni
heitar flatkökur, sem hún bakaði á
hveijum degi. A sunnudögum fór
hún með okkur í kirkju sem hefur
verið okkur gott veganesti.
Hafðu þökk fyrir allt, elsku
amraa.
Guð geymi þig.
Guðleifur Sveinn,
Tryggvi Bjarni og*
Kristján Grétar.
Þeir sem slitu sínum fyrstu skæð-
um í upphafi þessarar aldar eru nú
óðum að hverfa. Amma mín, Jóney
Jónsdóttir, er ein þeirra sem nú
hefur lokið langri og farsælli lífs-
göngu. Hún var fædd 27. júlí 1900
í Brekkubæ á Hellnum í Breiðuvík
á Snæfellsnesi. Foreldrar hennar
voru Katrín Friðriksdóttir og Jón
Magnússon. Amma átti þtjú hálf-
systkin og eru tvö þeirra á lífi,
Aðalbjörg Valentínusdóttir og Sig-
ursæll Magnússon. Friðjón Jónsson
og Jóhanna uppeldissystir hennar
eru bæði látin.
Arið 1923 giftist amma afa mín-
um, Kristjáni Jónssyni, og eignuð-
ust þau jörðina Ytra-Einarslón und-
ir Snæfellsjþkli á móti foreldrum
hans, Jóni Olafssyni skáldi og Ás-
gerði Vigfúsdóttur. Afi og amma
eignuðust þijár dætur, Ingileifu, f.
8. júlí 1926, d. í mars 1989, Fri-
björgu Ólínu, f. 8. júní 1928, og
Þórheiði, f. 1. nóvember 1936. Upp
úr 1947 fluttu þau svo til Keflavík-
ur þar sem afi minn lést 13. mars
1970.
Frá fæðingu var ég alinn upp
hjá afa og ömmu og hlaut hjá þeim
þá bestu mönnun sem hugsast get-
ur. Afi minn, Kristján, lést er ég
var 15 ára og eftir það bjuggum
við tvö saman, amma mín og ég,
þar til ég stofnaði mína eigin fjöl-
skyldu. Við leiðarlok er margt sem
leitar á hugann, minningarnar frá
bernsku- og æskudögum streyma
fram tengdar ömmu, þeirri konu
sem bar mig alla tíð á höndum sér.
Hún var mjög trúuð og vék aldrei
frá þeirri staðfestu sinni að líf okk-
ar væri í drottins hendi. Hún sótti
alla tíð kirkju reglulega og ein af
mínum fyrstu bernskuminningum
eru kirkjuferðir með henni.
Amma mín var ákaflega dugleg
kona og sýndi ætíð mikla fyrir-
hyggju í rekstri heimilisins - hún
var sannarlega ein af þessum hag-
sýnu húsmæðrum. Á hveijum
morgni, flesta mína æskudaga,
vaknaði ég við ilmandi flatköku-
lykt, en hún bakaði flatkökur fyrir
Kaupfélagið til að drýgja tekjurnar.
Hún var vakin og sofin yfir velferð
dætra sinna og afkomenda þeirra
og var ávallt kjölfesta fjölskyldunn-
ar. Hún miðlaði okkur af trú sinni,
lífsreynslu og árvökul augu hennar
sáu alltaf ef einhvers staðar kreppti
að. Amma mín var ákaflega hugs-
unarsöm og gjafmild, lífssýn hennar
var sú að huga fyrst að öðrum,
reyna að láta gott af sér leiða og
leggja hönd á plóginn þar sem þörf
var á.
Hún reyndist mér, Helgu, eigin-
konu minni og börnum okkar ávallt
sá vinur sem ætíð var tilbúinn að
rétta hjálparhönd og sýna okkur
frábæra umhyggju og velvild.
Nú er komið að kveðjustund og
ég stend í ævilangri þakkarskuld
við ömmu fyrir það veganesti sem
ég lagði upp með frá henni.
Ég minnist hennar með þakklæti
og virðingu og vil í lokin birta litla
bæn sem hún orti og sendi okkur
um jólin fyrir nokkrum árunv.
Herra Guð, ég hrópa og kalla
hjá þeim vertu hveija stund.
Leystu þeirra litlu galla,
lýstu þeim á bjarta grund.
Ó, láttu drottinn, ljósið skína
á litla drenginn hveija stund.
Jón Ólafsson.
- Þarfir mannsins breytast en
hvorki ást hans né löngun' til að
láta kærleikann vera svarið við köll-
un hans -.
Elskuleg amma mín er horfin hér
af jörðu eftir langa vegferð, endur-
fædd í faðmi ljóssins meðal eigin-
manns síns og dóttur.
Kona, sem bjó yfir sérstökum
persónuleika, yndisleg kona, sem
alltaf hafði nægan tíma. Amma var
hæglát og góð kona, orð hennar
voru fá en beinskeytt og áhrifarík.
Snæfellsjökull var ofarlega í huga
hennar þar sem hún sagði mér frá
misjafnri reynslu lífsins, meðbyr og
mótlæti og að það væri ekki hægt
að flokka neitt sem svart og hvítt.
Allir hlutir væru í samhengi.
Hún bjó við þá blessun að hafa
eina dóttur sína og tengdason ná-
lægt sér þegar kraftar líkamans
tóku að þverra og ég er viss um
að sú óeigingjarna ástúð og kær-
leikur sem þau sýndu henni eru
skráð í bók lífsins hjá „Hinum
hæsta“.
Elskuleg amma mín var mjög
trúuð kona. Hún kenndi mér að
biðja, kenndi mér hve máttur bæn-
arinnar er mikill, kenndi mér að
þakka hinum algóða guði fyrir gjaf-
ir hans og umhyggju. Hún kenndi
mér að trúin er öll verk og hugsan-
ir okkar, undur og kraftaverk sem
streyma frá hjarta sérhvers manns
og að í bæninni til hins æðsta höfuð-
smiðs getum við hvorki risið ofar
verkum okkar né fallið neðar mis-
tökum í gjörðum sérhvers dags, við
skyldum fara varlega í að dæma
náungann og vera þakklát fyrir það
sem við höfum.
Kæra amma. Þakka þér fyrir öll
ljóðin sem þú sagðir mér, ljóðin sem
þú hefur ávallt verndað og viljað
að komi næstu kynslóð til góða,
okkar er að meðtaka þann boðskap
er í þeim felst. Hafa í huga einstak-
linginn í hveijum manni. Að sér-
hver maður, sérhver kona, sé hluti
af öllu sem er, öllu sem koma skal
í farvegi lífsins. Sérhver manneskja
hugsi um sjálfa sig og meðbræður
sína, svo og umhverfi sitt sem eina
heild.
Amma talaði oft um lífið og dauð-
ann, tilganginn með veru okkar hér
á jörðu og hversu miklu máli það
skiptir að vera hreinn og fölskva-
laus.
Öll fæðumst við til þess að deyja
og sá tími sem við höfum hér á
jörðu er takmarkaður og við eigum
því að nota hann til þess að feta
lífsins veg í leit að sannleika og ljósi.
Leita að sannleikanum í lífinu, leita
að ljósinu sem býr innra með sér-
hveijum manni.
Elsku amma mín, þakka þér fyr-
ir allt. Góður guð styrki þig og
verndi.
Kristján Jóhannesson.
Aldamótabörnum fer nú sífækk-
andi. Það fólk sem fæddist alda-
mótaárið 1900 lifði miklar breyting-
ar og framfarir á öllum sviðum, en
misjöfn voru tækifærin til að nýta
sér til framdráttar í lífinu.
Jóney var búin að dveljast á Hlé-
vangi hér í Keflavík um tveggja ára
skeið en var svo til nýflutt á Garð-
vang er kallið kom. Þar sofnaði hún
að morgni dags eins og hún hafði
óskað sér.
Jóney Margrét Jónsdóttir var
fædd að Brekkubæ á Hellnum í
Breiðuvík, Snæfellsnesi, hinn 27.
júlí árið 1900 og var því á 94. ald-
ursári.
Foreldrar hennar voru Katrín
Friðriksdóttir og Jón Magnússon.
Jóney var ein af þessum lánsömu
börnum að hafa ömmu sína Ingi-
leifu Erlingsdóttur sem bjó í
Brekkubæ á Hellnum til að leita til
er hún var ung. Jóney var á Helln-
um til níu ára aldurs en þá missti
hún ömmu sína og var það mikil
sorg hjá svo ungu barni.
Alla tíð minntist hún ömmu sinn-
ar með söknuði enda fékk hún hjá
henni þá fyrstu hjálp er hún þurfti.
Hún minntist alltaf þessa tímamóta
með söknuði þegar að hún stóð
heima við Brekkubæ og horfði til
jökulsins, en frá honum bað hún
um kraft til að takast á við þau
örlög er biðu hennar í lífinu. Um-
hverfið á Hellnum, þar sem sjávar-
barðir klettar, hellar og hraunið upp
í Snæfellsjökul, alls þessa minntist
hún frá bernsku sinni.
Jóney fór níu ára gömul til föður
síns, Jóns Magnússonar, og konu
hans Sigurlínar Þormóðsdóttur, en
þau hjónin bjuggu þá á Lýsudal í
Staðarsveit. Þarna átti hún heima
í nokkur ár og vann við bú föður
síns, en þar vann hún af dugnaði
við hlið föður síns. Þar hitti hún
fyrst þann mann er síðar varð lífs-
förunautur hennar, en það var
Kristján Jónsson ættaður frá Ein-
arslóni.
Jóney mun hafa verið um 17 ára
aldur er hún réð sig í vist hjá þeim
sæmdarhjónum Stefáni Kristjáns-
syni sem þá var vegavinnuverk-
stjóri og Svanborgu Þorgeirsdóttur
en þau áttu heima í Ólafsvík. Ári
síðar réð hún sig í vist hjá Jóni
hreppstjóra og konu hans en þau
bjuggu í Munaðarhóli á Hellissandi,
en svona voru örlögin, því þar hitt-
ust þau aftur Kristján og Jóney,
sem síðar leiddi til þess að þau
eyddu lífinu saman.
Jóney átti þijú hálfsystkini og
var hún elst þeirra. Tvö þeirra eru
á lífi, Aðalbjörg Valentínusdóttir
sem lengi bjó að Hömrum í Reyk-
holtsdal en síðan í Garði suður með
sjó og Sigursæll Magnússon veit-
ingamaður i Reykjavík, Friðjón
Jónsson, kaupmaður til margra ára
í Ytri-Njarðvík er nú látinn en ekkja
hans Jóhanna Stefánsdóttir býr í
Ytri-Njarðvík. Einnig átti Jóney
uppeldissystur, Jóhönnu, sem lést
fyrir allmörgum árum.
Kristján og Jóney voru gefin
saman í hjónaband 1923 og hófu
þau búskap í Einarslóni ytra undir
Snæfellsjökli. Þar átti Kristján jörð-
ina Einarslón á móti föður sínum
og móður, jieim Jóni Ólafssyni
skáldi og Ásgerði Vigfúsdóttur.
Einarslón var og er víðáttumikil
jörð, sem hentaði aðllega sauðljár-
búskap. Einnig var útræði, stutt
að fara til að ná sér í fisk. Mikið
var um reka og var hann nýttur til
bygginga og sem eldiviður. Kristján
fékk dugmikla konu sér við hlið
enda veitti ekki af, það var langt
frá kaupstað.
Jóney fékk takmarkaða skóla-
göngu en hún átti gott með að
miðla öðrum af þeirri menntun sem
hún fékk.
I Einarslóni var ekkert rafmagn
eiris og svo víða á þessum tíma og
vatn þurfti að sækja að í svokallað
Djúpalón sem var dijúglangt frá
húsurium.
Þarna í Einarslóni eignuðust þau
þijár dætur. Elst var Ingileif, fædd.
8. júlí 1926, dáin í mars 1989, síð-
an Friðbjörg Ólína, fædd 8. júní,
og yngst er Þórheiður, fædd 1.
nóvember 1936.
Þarna í Einarslóni bjuggu þau
þar til þau seldu jörðina árið 1944.
Sá er keypti jörðina var Jóhannes
Kjarval listmálari. Hann afhenti
Kristjáni aftur jörðina til eignar
mörgum árum seinna. ,
Kristján og Jóney keyptu jörðina
Kirkjuhól í Staðarsveit. Þar trúlof-
aðist undirritaður Friðbjörgu dóttur
þeirra og bytjuðum við þar búskap
í sameiningu við Kristján og Jón-
eyju. Við byggðum sameiginlega
upp íbúðarhúsið og frá þessum tíma
má segja að við höfum alltaf verið
í næsta nágrenni.
Jörðin Kirkjuhóll var seld 1947.
Keyptum við þá í sameiningu hús
á Ákranesi. Þangað fluttum við öll
en síðar til Keflavíkur. Kristján og
Jóney keyptu sér neðri hæð á
Hringbraut 87 og bjuggu þar þang-
að til Kristján lést 13. mars 1970.
Kristján lærð skósmíði á sínum
yngri árum í Ólafsvík og setti hann
upp verkstæði stuttu eftir að hann
kom til Keflavíkur.
Fljótt eftir að Jóney og Kristján
fluttust til Reykjavíkur tóku þau
hjón að sér dóttursoninn Jón Ólafs-
son sem heitir í höfuðið á langafa
sínum, Jóni Ólafssyni skáldi frá
Einarslóni undir Jökli.
Jón missti mikið þegar hann
missti afa sinn, en Jóney hélt ótrauð
áfram með uppeldið og hjá henni
var Jón þar til hann fór að byggja
upp sitt eigið líf. Jóni hefir alla tíð
þótt afar vænt um ömmu sína og
kom alltaf fram við hana til síðasta
dags sem sannur sonur og vinur.
Jóney var alltaf umvafin ást frá
honum, konu hans og börnum, en
þau búa í Reykjavík.
Eftir að Kristján lést keypti Jón-
ey sér minni íbúð á Mávabraut í
Keflavík. Það hentaði henni betur.
Árið 1973 breytti hún til og keypti
neðri hæð í tvíbýlishúsi á Hring-
braut 104. Var hún í sambýli við
okkur hjónin í 20 ár þar sem við
bjuggum á efri hæð. Frá þeirri
stundu má segja að hún hafi notið
umönnunar dóttur sinnar og hjúkr-
unar, þá er hún fór að eldast.
Hún sótti um pláss á Hlévangi
árið 1992 enda mjög lúin eftir langa
ævi. Síðasti dvalarstaður hennar
var svo á Garðvangi, dvalarheimili
aldraðra í Garði.
Á báðum þessum stöðum var
henni tekið með opnum örmum og
hjúkrað af einstæðri natni og góð-
um hug. Þökk sé starfsfólki á þess-
um stofnunum. Hlýhugur sá sem
henni var þar sýndur verður seint
fullþakkaður.
Jóney var skapmikil kona, hún
vildi ekki Iáta aðra hafa fyrir sér,
á meðan hún hafði heilsu til en
þáði allt með þökkum er henni var
gert.
Hún var skýr kona og sérstak-
lega minnug, það gat verið fljótara
að spyija hana um símanúmer en
leita í símaskrá. Hún var hagmælt
og átti gott með að búa til vísur
um menn og málefni. Voru ófáar
ljóðlínur er hún orti við ýmis tæki-
færi. í því áttu þau margt sameigin-
legt, tengdafaðir hennar, Jón Ólafs-
son, og hún.
Þökk sé henni fyrir allt.
Matthías G. Guðmundsson.
Við fráfall móður minnar lít ég
til baka og minnist æskuáranna,
kærleiks og góðs skjóls. Gott er að
ylja sér við góðar minningar nú
þegar þú ert farin, elsku mamma
mín.
Ég er þess fullviss að þú færð
góðar móttökur hjá pabba, Ingu og
öðrum ástvinum sem á undan eru
farnir.
Hafðu þökk fyrir allt og allt,
elsku mamma.
Hvíl þú í friði.
Þegar ég sofna síðsta blund,
sál mína í faðm þinn taktu,
og hjá mér vertu alla stund,
yfir mér sífellt vaktu.
(Jón Ólafsson)
Þín dóttir,
Þórheiður.
+
Innilegar þakkir til allra þeirra sem
sýndu okkur samúð og hlýhug við and-
lát og útför eiginkonu minnar, móður,
tengdamóður og ömmu,
FRIÐBJARGAR ÓLAFSDÓTTUR,
Hrfsmóum 6,
Garðabæ.
Sigurður Guðmundsson,
Ólöf Sigurðardóttir, Guðmundur Einarsson,
Sigurður Guðmundsson,
Einar Gunnar Guðmundsson,
Margrét Björg Guðmundsdóttir.
Birting afmælis- og minningargreina
MORGUNBLAÐIÐ tekur afmælis- og minningargreinar til birt-
ingar endurgjaldslaust. Tekið er við greinum á ritstjórn blaðs-
ins Kringlunni 1, Reykjavík, og á skrifstofu blaðsins í Hafnar-
stræti 85, Akureyri.
Athygli skal á því vakin, að greinar verða að berast með
góðum fyrirvara. Þannig verður grein, sem birtast á í miðviku-
dagsblaði að berast síðdegis á mánudegi og hliðstætt er með
greinar aðra daga.