Morgunblaðið - 15.06.1994, Blaðsíða 1

64 SÍÐUR B/C
133. TBL. 82. ÁRG. MIÐVIKUDAGUR15. JÚNÍ1994 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Norðmenn grípa til aðgerða gegn íslenskum skipum á Svalbarðasvæðinu
Skotið að togaranum Má
og troll klippt af 3 skipum
Varnaræfing í Seoul
SUÐUR-kóreskir slökkviliðsmenn í höfuðborg'inni Seoul æfa hvað gera skuli ef til árásar
Norður-Kóreumanna kemur. Viðamikil æfing verður um alla Suður-Kóreu í dag vegna hættunnar.
Sljórnin í Pyongyang segir sig úr
Alþjóðakjarnorkumálastofnuninni
Bandaríkja-
stjórn hyggur á
refsiaðgerðir
Seoul, Tókýó. Reuter.
ÞJÓÐARLEIÐTOGAR víða um heim lýstu í gær áhyggjum sínum af þeirri
ákvörðun Norður-Kó'reustjórnar að segja sig úr Alþjóðakjarnorkumálastofn-
uninni, IAEA, en ágreiningur er um næstu viðbrögð. Bandaríkjastjórn er
að ganga frá drögum að refsiaðgerðum en Moskvustjórnin hvetur enn til,
að haldin verði alþjóðaráðstefna um öryggismá! á Kóreuskaga.
Pasteur Bizimungu fulltrúi
skæruliða í fundarhléi í Túnis.
Vopnahlé
samþykkt
í Rúanda
Túnis. Reutcr.
SKÆRULIÐAR í Afríkuríkinu
Rúanda samþykktu í gærkvöldi
vopnahlé í bardögunum við
stjórnarherinn. Tilkynnt verður
formlega um það á fundi Eining-
arsamtaka Afríkuríkja (OAU) i
dag. Engin fullvissa er þó fengin
fyrir því að ógnaröldinni linni í
landinu.
IAEA ákvað sl. föstudag að hætta
tæknilegri aðstoð við Norður-Kóreu
vegna þess, að hún hefði hafnað
eftirliti með kjarnorkuverum í land-
inu og á mánudag tilkynnti stjórnin
í Pyongyang, að hún hefði kallað
fulltrúa sinn hjá stofnuninni heim.
Talsmaður IAEA sagði í gær, að
Norður-Kóreustjórn bæri eftir sem
áður skylda til að leyfa eftirlit þar
sem hún hefði undirritað samninginn
um takmörkun á útbreiðslu kjarn-
orkuvopna.
Bándaríska utanríkisráðuneytið
sagði í yfirlýsingu í gær, að þróun
mála í Norður-Kóreu væri „afar
hættuleg“ og í fyrradag sagði Mad-
eleine Albright, sendiherra Banda-
ríkjanna hjá Sameinuðu þjóðunum,
að drög að refsiaðgerðum yrðu tilbú-
in innan sólarhrings. Bill Clinton,
forseti Bandaríkjanna, talaði við
Borís Jeltsín, forseta Rússlands, í
gær og að sögn talsmanns Hvíta
hússins voru þeir sammála um refsi-
aðgerðir í aðalatriðum. Jeltsín sjálfur
kvaðst hins vegar hafa tengt hugs-
anlegar refsiaðgerðir alþjóðlegri ráð-
stefnu um öryggismál á Kóreuskaga.
Frakkar og fleiri þjóðir hafa lýst
áhyggjum af ástandinu á Kóreu-
skaga en Kínverjar, einu bandamenn
N-Kóreu, leggjast enn gegn refsiað-
gerðum. í Suður-Kóreu er herinn í
viðbragðsstöðu og óttinn við hugsan-
legt stríð liafði þau áhrif í gær, að
verulegt verðfall varð á verðbréfa-
markaðinum.
- fullyrða íslendingar en Norðmenn
segja engu skoti hafa verið hleypt af
NORSKT strandgæsluskip skaut að sögn íslenskra skipstjóra úr fallbyssu
á togarann Má SH frá Ólafsvík við Svalbarða rétt fyrir kl. 20 í gærkvöldi
að íslenskum tíma en ekki var vitað í gær hvort um púður- eða föst skot
var að ræða. Norski sjóðliðsforinginn Trond Taraldsen segir að ekki hafi
verið hleypt af skoti. Svavar Þorsteinsson útgerðarmaður Más segir að
skipið hafi ekki verið að veiðum þegar atburðurinn varð og ekki verið
með veiðarfæri í sjó. Svavar sagði að sér skildist að ekkert amaði að
áhöfn skipsins. Fyrr um daginn klipptu skip norsku strandgæslunnar troll-
in aftan úr Blika, Hegranesinu og Hágangi II þar sem skipin vorU að
veiðum á Svalbarðasvæðinu og gerði tilraun til að klippa aftan úr Stakfelli.
Davíð Oddsson forsætisráðherra og Jón Baldvin Hannibalsson utanríkisráð-
herra hittast í dag ásamt formanni utanríkismálanefndar Alþingis, Birni
Bjarnasyni, vegna þessa.
Segir forsætisráðherra aðgerðir
norsku strandgæslunnar óvæntar,
þær verði að skoða alvarlega, og
jafnframt muni stjórnvöld að líkind-
um knýja á um löglegan úrskurð. í
sama streng tekur Jón Baldvin
Hannibalsson utanrikisráðherra sem
segist líta á málið sem grafalvar-
legt. Segir hann Norðmenn vera
taka þá áhættu að af hljótist mála-
rekstur fyrir Alþjóðadómstólnum í
Haag.
Aðgerðir að skipun
varnamálaráðuneytis
Aðgerðir norsku strandgæslunnar
voru að skipan varnarmálaráðuneyt-
isins norska, eftir fund utanríkis-,
varnar-, dóms- og sjávarútvegs-
málaráðuneytanna, eftir því sem
NTJ5-fréttastofan skýrir frá. Á þeim
fundi voru lagðar línur í baráttunni
gegn „sjóræningjaveiðunum" en Jan
Henry Olsen sjávarútvegsráðherra
vildi ekki gefa nánari upplýsingar
um í hveiju þær fælust. I fréttum
iVTR-fréttastofunnar segir að
norska strandgæslan hafi klippt
trollin aftan úr íjórum íslenskum
togurum en útgerðarmenn Blika,
Hegraness og Más höfðu það eftir
íslenskum skipstjórum á Svalbarða-
svæðinu að klippt hafi verið aftan
úr þremur togurum. Skipveijum á
Blika og Hegranesinu tókst að slæða
trollin upp á ný.
■ Glæfralegar aðgerðir/2
■ Grafalvarlegt/52
Kullmann
Five vill
skýringar
BJ0RN Tore Godal, utanríkis-
ráðherra Noregs, verður kraf-
inn skýringa á aðgerðum
norsku strandgæslunnar til að
stöðva veiðar á fiskverndar-
svæðinu við Svalbarða, í utan-
ríkismálanefnd norska Stór-
þingsins. „Ég býst fastlega við
að utanríkisráðherrann muni
gefa nefndum Stórþingsins
upplýsingar um þetta mál,“
sagði Kaci Kullmann Five, full-
trúi Hægriflokksins í nefnd-
inni, í samtali við NTB.
Kullmann Five kveðst fylgj-
andi þeirri stefnu að stöðva
verði ólöglegar veiðar en setur
spurningarmerki við aðferðirn-
ar sem beitt var. „Þessi deila
snertir mörg og erfið alþjóðleg
deilumál en enginn vafi er á
því að skip sem eru að veiðum
á verndarsvæðinu án þess að
hafa kvóta, stunda ólöglegt
athæfi. Ég geri ráð fyrir að við
munum fá upplýsingar [um
málið] fyrir vikulok."