Morgunblaðið - 13.12.1994, Page 33

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 13. DESEMBER 1994 33
I
I
I
>
>
)
)
)
|
w
)
í
)
>
i
»
í
BÓKMENNTIR
I ð n s a g a
FRÁSTEÐJA TILSTAFNS
eftir Sumarliða R. ísleifsson. Málm-
iðnaður á íslandi á síðari hluta 20.
aldar. Safn til iðnsögu íslendinga,
I.bd. B. Ritstjóri: Jón Böðvarsson.
Hið islenska bókmenntafélag, 1994,
400 bls.
FYRSTA bindi af Safni til iðn-
sögu íslendinga kom út árið 1987.
Það var bókin Eldur í afli. Málmiðn-
aður á 19. öld og á fyrri hluta 20.
aldar. Höfundur hennar var Sumar-
liði R. ísleifsson og var bókin unnin
upp úr kandídatsritgerð hans í
sagnfræði. Sú bók mun hafa fengið
ágæta dóma og hefur ritstjóri látið
svo um mælt að hún hafi orðið fyrir-
mynd síðari rita í safninu. Víst var
bókin á marga lund ágæt, en þó
að mínu viti full ágripskennd. Hefur
það sennilega háð henni að ekki er
víst að sá rammi sem kandídatsrit-
gerð er sniðinn og þau sjónarmið
sem þar eru látin ráða falli að öllu
leyti saman við markmið þessarar
ritraðar.
Nú hefur sami höfundur ritað
framhald sögu málmiðnaðar. Tek-
ur hann þar til sem frá var horfið,
— um miðbik þessarar aldar, — og
heldur fram sögunni til síðustu
Nýjar bækur
• Alfræði unga fólksins svarar
kröfum barna og unglinga um fróð-
leik og þekkingu á upplýsinga- og
tækniöld. Efni hennar spannar flest
þekkingarsvið, jafnt alheiminn,
náttúruna, tækni og vísindi sem list-
ir og sagnfræði og öll umfjöllun
miðast við að börn og unglingar
geti með góðu móti tileinkað sér
efnið. í bókinni eru rúmlega 450
efnisflokkar sem líklegt er að böm
og unglingar vilji fræðast um, og
auk þess 1.500 undirflokkar sem
veita fróðleik um afmörkuð svið
viðkomandi efnis.
I bókinni er fjallað um margvís-
legt íslenskt efni á sérstökum blað-
síðum.
Alfræði unga fólksins ritstýrðu
Sigríður Harðardóttir og Hálf-
dan Ómar Hálfdanarson sem
ásamt Dóru Hafsteinsdóttur og
JóniD. Þorsteinssyni þýddu og
staðfærðu verkið. Sérsamið íslenskt
efni annaðist Helga Þórarinsdótt-
ír og var það myndskreytt af Erl-
ingi Páli Ingvarssyni. Myndstjóri
var Ivar Gissurarson.
Útgefandi er Bókaklúbbur Arnar
og Örlygs.
Bókin er 640 blaðsíður og seld á
kynningarverði á 7.980 krónur.
• Smásagnasafnið Sögurfrá
Þýskalandi, er komið út. Þetta er
safn smásagna og stuttra texta
eftir tuttugu þýska samtímahöf-
unda. „Mikil gróska hefur verið í
þýskum sagnaskrifum frá því eftir
seinni heimsstytjöldina og hafa höf-
undar m.a. glímt við örlög og sekt
þýsku þjóðarinnar eftir stríð, ára-
tuga klofning og nú síðast samein-
ingu hennar árið 1990,“ segir í
kynningu útgefanda.
Smásagnasafnið spannar tíma-
bilið frá 1947-1992, en sérstök
áhersla er lögð á verk sem birst
hafa tvo síðustu aratugi. Allir höf-
undarnir eru enn á lífi utan þrír,
Borchert, BöII og Kaschnitz. Hver
höfundur er kynntur með mynd og
stuttu æviágripi.
Útgefandi er Mál og menning.
Wolfgang Schiffer ogFranz
Gíslason önnuðust útgáfuna.
Bókin er 242 bls. Verð 2.980
krónur.
_____LISTIR___
Málmiðnaður
ára. Enda þótt fagfé-
lög — atvinnurekenda
og sveina — hafi haft
hönd í bagga með til-
orðningu þessa rits,
virðist mér að höf-
undur og ritstjóri hafi
haft nokkuð frjálsar
hendur um mótun
bókarinnar. Hér er
kominn iðnsöguþátt-
ur sem samkvæmt
mínum smekk er éins
og hann á að vera.
Gerð er grein fyrir
mikilvægustu efnis-
heildum og eðlilegt
jafnvægi er með
þeim. Fyrst er gerð
grein fyrir efnahagsþróun og
starfsumhverfi og í eðlilegu fram-
haldi af því þróun málmiðnaðar og
skipasmíða. Lærdómsrík er þessi
saga og sýnir okkur í hnotskurn
hvernig stjórnmálastefnur og
framkvæmd endurspeglast í ein-
stökum atvinnugreinum.
Þá kemur að aðalefni bókar í
nokkrum köflum. Þar er gerð grein
fýrir helstu málmiðnaðarfyrirtækj-
um landsins eftir landshlutum. Rak-
in er saga þeirra,
verkefni og þróun —
og endalok, ef um það
ræðir. En það er ein-
mitt áberandi hversu
mjög málmiðnaðarfyr-
irtæki hafa mátt beij-
ast í bökkum hin síð-
ustu ár og hversu
mörg þeirra hafa gef-
ist upp og hætt
rekstri. .
Þá kemur að um-
fjöllun um iðnnám,
endurmenntun í
málmiðnaði og meist-
aranám. Einkar fróð-
ieg er sú frásögn og
má segja að gjörbylt-
ing hafi orðið á iðnfræðslu á síð-
ustu árum.
Stuttur kafli er um tækni, tækja-
kost, skipulag og þróunarstarf. Og
lestina rekur ágæt frásögn um
vinnuumhverfi, félagslíf og samtök
málmiðnaðarmanna. Lokaorð eða
samantekt á bókarefni er á nokkr-
um blaðsíðum. Þar eru rifjuð upp
aðalatriði og er það lesanda vissu-
lega góð og nytsamleg upprifjun.
Miklar skrár eru í bókarlok og
Sumarliði R.
ísleifsson
er það allt til hinnar mestu fyrir-
myndar.
Eins og í öðrum bókum Iðnsögu-
safnsins er hér geysilegur fjöldi
fróðlegra og athyglisverðra mynda
og innfelldir textar af ýmsu tagi.
Gerir þetta bókina stórum áhuga-
verðari. Af heimildaskrá má sjá að
höfundur hefur víða leitað fanga
bæði til hinna margvíslegustu rit-
aðra heimilda og mikils fjölda við-
tala. Er auðsjáanlegt að mikil vinna
liggur að baki þessarar bókar og
frágangur allur ber því vitni að
ekki hefur verið kastað til höndum.
Ef bækurnar tvær eru bornar
saman leynir sér ekki að höfundur
hefur tekið góðum þroska á þeim
árum sem liðin eru frá því að fyrri
bókinni lauk.
Rit sem segir sögu og lýsir ein-
stökum fyrirtækjum og velur úr
hver teljast frásagnarverð er vissu-
lega nokkuð berskjaldað fyrir að-
finnslum. Því að sitt sýnist hveijum.
Eg er ekki handgenginn málmiðn-
aði og get því ekki slegist í hóp
þeirra sem telja að hlutur þeirra
hafi verið fyrir borð borinn. Meira
fann ég fyrir þessu í fyrri bókinni
sem mér fannst hafa óþarflega
mikla slagsíðu til höfuðborgarsvæð-
isins. Þetta held ég að hafi verið
rétt nokkuð af. Yfirleitt virðist mér
frásögnin vera sanngjörn og velvilj-
uð.
Sigurjón Björnsson
SKÍÐAGALLAR
CRAFT sktðagallarnir
tuí tneð tneiri vatnsvörn.
VERÐLÆKKUN
St.80-110cm......4.900
St.120-140 cm... 7.900
St.150-170 cm. 8.900
Eldri gerðir kr..6.900
St. 140-170.
1 ÚTIVISTARBÚÐIN
við Umferðarmiðstöðina,
símar 19800 og 13072.