Morgunblaðið - 13.12.1994, Page 34

34 ÞRIÐJUDAGUR 13. DESEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Góð tónlist og
góður flutningur
TONIJST
Á s k i r k j a
KAMMERTONLEIKAR
Tónverk eftir Purcell, Vivaldi og
J.S.Bach. Ilytjendur: Kanunersveit
Reykjavíkur. Einleikarar: Einar
Krislján Einarsson, Kristinn H.
Ámason, Gerður Gunnarsdóttir og
Hallfríður Ólafsdóttir. Stjómandi
Bemharður Wilkinson. Sunnudagur
11. desember 1994
JÓLATÓNLEIKAR Kammersveit-
ar Reykjavíkur hófust á forleiknum
að Álfadrottningunni eftir Purcell og
er það verk ásamt Arthúr konungi
kunnast af svo nefndum „maskleikj-
um“ er voru í tísku á Englandi við
upphaf öperunnar í Evrópu. Purcell
samdi tónlist við mörg leikrit en íjog-
ur, auk þeirra sem þegar hafa verið
talin upp Dioclessian og The Indian
Queen, eru að mestu tónsett og þykja
því að mörgu leiti standa nær óperu
en „maskleik" að formi til. Form
forleiksins er franskt, þar sem skipt-
ast á hægir og hraðir kaflar með
tilheyrandi lúðraþyt og trommuslætti
er var í tísku, þá fóik var kallað
saman til fagnaðar. Þrátt fyrir að
verkið sé slitrótt, er þar margt
skemmtilegt að heyra og var það
hressilega flutt.
Seinna verkið, sem Bemharður
Wiikinson stómaði var g-moll „sjak-
onnan“ fræga eftir Purcell. Form
þessa verks er svokallaður „Ground",
sem er eins konar sambland af
Passacaliu og Chaconne, þar sem
bæði bassaferlið er bundið og sömu-
leiðis hljómskipanin. Stefið er fímm
taktar og endurtekið 44 sinnum en
þessi tónsmíðaaðferð var algengasta
tilbrigðaform barokktímans. Verkið
var upphaflega samið fyrir 2 fiðlur
og continuo-rödd og gefið út tveimur
árum eftir lát höfundar (1697). í
safnriti þessu er að finna tíu sónötur
og er „Chaconnan“ sónata nr. 6.
Þetta fallega verk var vel flutt og
mátti af og til heyra stef, sem minntu
á passacaliuna frægu úr óperunni
Dido og Eneas.
Konsert fyrir tvo gítara, strengja-
sveit og fylgirödd er sérkennilegt
verk og er gott dæmi um þá fjöl-
þættu hljóðfæraskipan er Vivaldi lék
sér með. Verkið er ekki veigamikið
en skemmtilega og sniðuglega sam-
ið og var það fallega flutt af Einari
K. Einarssyni og Kristni H. Árna-
syni.
Viðamestu verk tónleikanna voru
a-moll-fiðlukonsertinn og flautusvít-
an í h-moll eftir meistara J.S.Bach.
Einleikari í fiðiukonsertinum var
Gerður Gunnarsdóttir og lék hún
konsertinn af öryggi og sérlega fal-
lega nokkrar viðkvæmar strófur í
hæga þættinum. Það hefði mátt gera
meiri mun á „skapgerð" þáttanna,
þar sem sá fyrsti mætti vera þung-
stígur og alvarlegur, hægi þátturinn
ljúfur og syngjandi með sínu mjúk-
lega leiknu bassastefí, sem ekki þarf
að leika sterkt og síðasti þátturinn
mætti svo vera glettinn og fjörlegur.
Allt þetta lá nærri í frábærum leik
Gerðar, sem er glæsilegur fiðlari.
Tónleikunum lauk með Svítu nr.
2 í h-moll, þeirri sem frægust er
fyrir síðasta þáttinn, Badinerie. Hall-
fríður Ólafsdóttir lék á flautuna og
þó hlutverk flautunnar sé að mestu
samofið fiðlunni, bregður fyrir ein-
staka fallegum einleiksstrófum fyrir
flautuna, sem Hallfríður flutti mjög
vel og síðasta kaflann, hinn fjörlega
Badinerie, flutti Hallfríður með
glæsibrag.
í heild voru þetta góðir tónleikar,
eins og ávallt hjá Kammersveit
Reykjavíkur, þar sem saman fer at-
hyglisverð tónlist og góður flutningur.
Jón Ásgeirsson.
Níu tenórar
TONLIST
IþróttahúsiA að
Kaplakri ka
SÖNGTÓNLEIKAR
Níu tenórar ásamt Sinfóníuhijóm-
sveit íslands undir stjórn Páls P.
Pálssonar. Sunnudagur
11. desember.
TENÓRAVEISLAN að Kapla-
krika er góð hugmynd og heppnaðist
vel þrátt fyrir að ýmsa góða vantaði
til að fullskapa hugmyndina. Tónleik-
arnir hófust á forleiknum að Ruslan
og Ludmillu, eftir Glinka, ágætu
verki, sem satt best að segja er orð-
■'"« konar þráhyggjuverk hjá Sin-
Jólakorta-
myndatökur
Vertu ekki of
seinn,
Myndataka af
baminu/bömunum þínum og 40
jólakort
kr. 6.000,00
Ódýmstu jólakortin á
markaðnum.
Ljósmyndastofan Mynd sími:
65 42 07
Barna og fjölskylduljósmyndir
sími: 887 644
Ljósmyndastofa Kópavogs
sími: 4 30 20
3 ódýrari
Opið á laugardögum
fóníunni. Jón Þorsteinsson hóf söng-
dagskrána með aríu úr Messias eftir
Hándel og gerði þessu fallega verki
góð skil. Kolbeinn Ketilsson söng
aríu úr Werther eftir Massenet. I
söng Ketils fór saman eftirtektarverð
fágun og fallegur söngur. Kári Frið-
riksson var nýgræðingurinn í hópi
söngvaranna en hann hefur fallega
tenórrödd, sem enn er mjög lítið
unnin. Guðbjörn Guðbjömsson söng
aríu úr La traviata og Þorgeir Andr-
ésson lauk fyrri hluta tónleikanna
með „Hve köld er hönd þín“ úr Bo-
héme. Á engan er hallað þó Þorgeiri
sé hrósað fyrir glæsilegan söng hans.
Eftir hlé flutti Sinfóníuhljómsveit
Islands Millispil úr Cavalleria Rustic-
ana en þar eftir komu „alþýðutenór-
amir“ Jóhann Már Jóhannsson og
Óskar Pétursson og sungu íslensk
lög. Jóhann Már söng Minningu eftir
Markús Kristjánsson og Óskar Sjá
dagar koma eftir Sigurð Þórðarson.
Söngur þeirra var fallegur og fram-
burður textans mjög skýr. Gunnar
Guðbjörnsson söng aríuna frægu úr
Évgení Onégin frábærlega vel og
einsöngnum lauk með því að Ólafur
Árrii söng aríu úr II trovatore af
glæsibrag en tónleikunum lauk með
því að allir tenórarnir sungu saman
jólalagið fræga eftir Adolphe Adam.
Það er í raun óþarft að bera sam-
an söng þessara manna, sem hér
komu fram eða taka einn fram fyrir
annaahvað snertir tækni og listfengi
á annan hátt en að þarna mátti heyra
sitt lítið af hverju og að tenóra eigum
við marga og góða.
Páll P. Pálsson stjómaði Sinfón-
íuhljómsveit íslands en kynnir á tón-
leikunum var Signý Sæmundsdóttir,
og minnti hún tónleikagesti á nauð-
syn þess, að reist verði tónlistarhús
sem sæmandi væri bæði tónlistar-
mönnum og tónlistaráhugamönnum
landsins og styddi við vaxpndi reisn
okkar íslendinga á sviði tónlistar.
Jón Ásgeirsson.
Táning'sórar
BOKMENNTIR
Unglingabók
v
BARA VIÐ TVÖ
eftir Andrés Indríðason. Iðunn 1994
— 152 síður. 1.680 kr.
ANDRÉS Indriðason er einn
þeirra frumkvöðla sem hófu að
semja unglingabækur um og eftir
1980. í nýlegri könnun á lestrar-
venjum 14 ára unglinga kom i ljós
að mikill hluti þeirra les þessar
bækur umfram annað lesefni.
Unglingabækur af þessu tagi fjalla
um samskipti unglinga og fyrstu
kynni þeirra af gagnstæðu kyni. í
þessari sögu leitar höfundur enn á
svipuð mið.
Álfgeir Ebenhart Eiríksson er
fimmtán ára og er greinilega ást-
fanginn af bekkjar-
systur sinni Marlönnu.
En hún á sér náinn
vin og dansherra, Að-
albjörn Pálsson. Parið
tekur þátt í dan-
skeppni í útlöndum og
er greinilega efnilegt
í danslistinni. Aðal-
björn er einnig af-
burða námsmaður og
tónlistarmaður. Þrátt
fyrir smálítinn grun
um að hans heittelsk-
aða eigi vingott við
dansherrann, er Álf-
geir einhvern veginn
sannfærður um að hún
sé ástfangin af sér -
og gott ef ekki allar hinar stelpurn-
ar líka. Söguhetjan er sem sagt
sérstaklega illa haldin af sjálfs-
blekkingu. Hann túlkar alla at-
burði og samtöl sér í hag hversu
langsótt sem þau viðhorf eru.
Marianna, sem allt snýst um, er
alveg óþekkt stærð og við fáum
lítið að kynnast því hvernig hún
kann þessum tilburðum öllum.
Dolli er sessunautur Álfgeirs og
við sögu koma nokkrir aðrir krakk-
ar enda verður bekkur að hafa
nægilega marga þótt þeim séu
ekki gerð mikil skil.
Skólinn er umgjörð sögunnar og
kennarar koma þar að sjálfsögðu
við sögu. Við fáum aðeins að kynn-
Andrés Indriðason
ast skólastjóranum, Ármóði Egils-
syni, sem er í grámuskulegum föt-
um og með rauðrósótta þverslaufu.
Geiri reynir að fá hann til að sam-
þykkja óskir bekkjarfélaganna og
tekst að snúa málum mjög vel sér
i hag eftir það samtal. Sæmundur
Fróðí, stærðfræðikennari - sem
heitir reyndar Fróði - og Karólína
Kamban eru meðleikarar í skól-
asinfóníunni en hafa ekki miklu
hlutverki að gegna.
Tilburðir Álfgeirs við að ganga
í augun á þeirri heittelskuðu eru
uppistaða sögunnar.Þar á hug-
myndaflugið sér lítil takmörk og
pilturinn er meira að segja fús að
fórna sér sem barnfóstra og passa
bróður Maríönnu til að geta verið
návistum við hana. Þessi vinna er
ekki vandalaus. Bróðirinn er ein-
staklega ósamvinnuþýður einstakl-
ingur og hlutirnir
ganga sjaldan eins og
til var ætlast.
Sagan er skrifuð í
fyrstu persónu og við
fáum að vita hugrenn-
ingar Álfgeirsxíg áætl-
anir hans við að ná
takmarki sínu. Það er
nokkuð einkennilegt
við stílinn að sagan er
öll útbíuð í svigum.
Þessir svigar eru
nokkurs konar innskot
sem oft eru ;iotuð sem
skýringar Álfgeirs á
hinu og þessu og oftar
en ekki er eins og
aukasetningar sem le-
sanda eru ætlaðar til skilnings-
auka. Þeir virka dálítið truflandi
enda mjög margir í upphafi sögu
en þeim fækkar mjög er á söguna
líður.
Textinn er annars lipur og
Andrés á mjög gott með að segja
sögu. Oft er gert góðlátlegt grín
að söguhetjunni og hann gerir
stundum smágrín að sjálfum sér.
Þó er þetta býsna einlit saga um
strák sem er algerlega í eigin
heimi og sér ailt útfrá sínum eigin
hagsmunum. Hvort svona ýkt
strákagrobb höfðar til beggja
kynja er svo önnur saga.
Sigrún Klara Hannesdóttir
A
Njósnað um rithöfund
BOKMENNTIR
Skáldsaga
DRAUGAR
cftir Paul Auster. Snæbjörn Arn-
grímsson þýddi. Bjartur 1994. Prent-
un: Prentsmiðja Ama Valdemarsson-
ar - 89 síður.
„Að vissu leyti á rithöfundurinn
sér ekkert líf. Þótt hann sé á viss-
um stað þá er hann þar ekki í
raun og veru“ (62), segir rithöf-
undurinn Black við einkaspæjar-
ann Blue í skáldsögunni Draugar
eftir Paul Auster. Blue er maður-
inn sem lesendur bókarinnar fylgja
eftir en honum hefur verið falið
það verkefni að fylgjast með
Black, manni sem hann á ákaflega
erfitt með að átta sig
á hvað gerir, enda situr
hann við skriftir dag
eftir dag, á sér ekkert
líf.
Draugar er annar
hluti hins kunna New
York-þríleiks Austers,
en fyrir ári gaf Bjartur
út fyrsta hlutann,
Glerborgina, líflega
spæjarasögu fulla af
möguleikum og mót-
sögnum. Auster heldur
hér áfram að leika sér
á frumlegan hátt með
form spæjarasögunn-
ar. Það er auðveldara
„að glepjast af slíkum sögum en
öðrum“ (41) segir Blue og les-
andinn getur heldur aldrei verið
viss um hvað sé raunverulega að
gerast í frásögninni eða hver fylg-
ist með hverjum.
Dulbúinn maður sem kallar sig
White felur einkaspæjaranum
Blue að fylgjast með Black. Hann
fær íbúð gegn heimili Blacks og
á að senda skýrslu vikulega um
það sem gerist. Blue segir unnustu
sinni að hann verði að láta sig
hverfa um tíma og tekst síðan á
við starfið. Mánuðir líða og Blue
situr og horfir á Black skrifa hand-
an við götuna og í tilbreytingar-
leysinu fer hann að spinna sögur
Paul Auster
um þennan mann á
móti. Hann reynir
síðan að fá líf í at-
burðarásina en missir
smám saman trú á
tilverunni, hvað sé í
raun að gerast, og
ekki öðlast hann
frekari skilning eftir
að hafa rætt nokkr-
um sinnum dulbúinn
við Black. Að lokum,
eftir að hafa njósnað
þarna í nokkur miss-
eri, ákveður Blue að
ganga á fund Blacks
og lausn gátunnar er
þá skammt undan.
í D'augum er Auster að leika
sér með hugmyndir manna um
rithöfundinn, hver skrifi um hvern
og vísar um leið skemmtilega á
hitt og þetta í bókmenntunum.
Pósthólfið sem Blue sendir skýrsl-
ur sínar í er númer 1001, eins og
ævintýrin, og í einum dulbúningn-
um segir Black Blue minna á
skáldið Walt Whitman, en hann
prentaði einmitt fyrstu útgáfu
bókar sinnar, Leaves of Grass, í
götunni í Brooklyn þar sem Black
og Blue búa. Þá segir Black honum
skemmtilegar sögur um rithöfund-
ana Thoreau og Hawthorne, en
sá síðarnefndi Iokaði sig eitt sinn
inni í tólf ár og skrifaði skáldsög-
ur og ein þeirra minnir á margan
hátt á það sem kemur fyrir Blue.
Hann hefur þó enga tilfinningu
fyrir bókmenntum, hefur aldrei
lesið bækur, en finnst smám sam-
an að líf sitt verði eins og í bók,
sem væri ekki svo slæmt ef bókin
væri áhugaverð, en „þessi bók
hefur ekkert að bjóða. Enga sögu,
enga fléttu, engan hasar, ekkert
nema einhvern mann sem situr
yfir bókarskrifum“ (54).
Þýðing Snæbjarnar Arngríms-
sonar er ágæt en þó hefði líklega
mátt fara eina umferð enn yfir
hana til að hreinsa enskublæ sem
þennan af stöku setningum: „Við
höfum ekki leitt þetta mál til lykta
enn“ (70). Þá er óeðlilegt að sjá
mann stika „í gegnum morgunloft-
ið“ (25) í stað í morgunloftinu; að
sjá að Blue hefur „ekki oft haft
tækifæri" (18) í stað þess að hafa
ekki haft mörg tækifæri, og að
„á miðju gólfi herbergisins snýr
viðarborð og tréstóll... að glugg-
anum“ (74) — hefðu hlutirnir ekki
átt að snúa þangað?
Frásögn Drauga er ekki jafn
snörp og lesendur kynntust í Gler-
borginni en engu að síður býr
þessi stutta saga yfir leyndardóm-
um og er skemmtileg aflestrar.
Lesandinn hverfur inn í heim
spæjarans og fer ósjálfrátt að
velta fyrir sér hver skrifi söguna
og um hvern og hvort það sé sú
sama saga og hann er með fyrir
framan sig.
Einar Falur Ingólfsson