Morgunblaðið - 28.12.1995, Page 8

8 FIMMTUDAGUR 28. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Ríkisábyrgð til Spalar
Það var Góðærisgauri líkt að luma á óvæntum glaðningi í pokahorninu handa okkur.
Rekstur RÚV stefnir í 50 milljóna króna halla
Tvöföldun lífeyrisskuld-
bindinga helsta ástæða
REKSTUR Ríkisútvarpsins-Sjón-
varps stefnir í um 50 milljóna
króna halla á þessu ári samkvæmt
heimildum Morgunblaðsins, en í
fyrra var stofnunin rekin með um
74 milljón króna halla. Hörður
Vilhjálmsson, fjármálastjóri RÚV,
segir að um helmingur af þessari
upphæð stafí af lífeyrissjóðsskuld-
bindingum sem stofnunin hafi ekki
gert ráð fyrir.
„Eins og sakir standa er hallinn
undir 50 milljónum króna en það
getur enginn sagt með nokkurri
vissu hver endanleg niðurstaða
verður. Við vitum nokkurn veginn
hver gjöldin eru en auglýsingatekj-
ur í desember liggja alls ekki fyr-
ir,“ segir Hörður.
Verra en menn áttu von á
í nóvemberlokun hjá stofnun-
inni kom fram 35 milljóna króna
halli en ofangreind spá byggist á
hefðbundinni afkomu desember-
mánaðar. Hörður segir þessa nið-
urstöðu mun verri en menn hafí
vonast eftir, enda stefnt á að
reksturinn væri á núlli. Þetta tap
sé þó kannski ekki ýkja mikið,_sé
haft í huga að umsetning RÚV
sé hátt í 2,2 milljarða króna.
Aðspurður um skýringar, segir
Hörður að ýmislegt komi til sem
útilokað hafí verið að taka inn í
áætlanir. „Lífeyrisskuldbindingar
tvöfölduðust miðað við það sem
stjórn lífeyrissjóðsins gaf okkur
upp. Við töldum að þær yrðu á
milli 13 og 14 milljónir, en þær
verða 25 milljónir. Þetta er í sam-
bandi við að verið er að flytja þess-
ar lífeyrisskuldbindingar. Lífeyris-
sjóður opinberra starfsmanna hef-
ur um áratuga skeið verið nánast
óávaxtaður og síðan hefur verið
samið um ýmiss konar lífeyrisfríð-
indi sem ekkert hefur verið gert
til að mæta. Nú eru þessar skuld-
bindingar allar færðar yfír á b-
hluta stofnanirnar, og kemur illi-
lega í bakið á okkur. Þarna er um
að ræða greiðslur til þeirra fyrr-
verandi starfsmanna sem þegar
taka lífeyrisgreiðslur, en þetta
verður örlítið léttara á næsta ári,“
segir Hörður.
Hann tiltekur jafnframt að af-
notagjöld hafi ekki hækkað síðan
í byijun árs 1993, þegar þau
hækkuðu um 4% og taldist þá leið-
rétting á eldri vanda. Einnig hafí
dregið úr auglýsingum á sama
tíma, en það hafí þó heldur batnað
seinustu mánuði. Hann sjái ekki
að nýjar sjónvarpsstöðvar svipti
RUV neinum auglýsingatekjum
að ráði. Frá fjárhagsáætlun RÚV
á þessu ári nemi samdrátturinn á
að giska 3,3%, sem verði mætt án
þess að það komi niður á dagskrá.
Útgjöld 3% fram úr áætlun
Hörður segir ekki enn hafa
komið til umræðu að segja upp
starfsfólki eða leggja niður deildir,
en reynt sé að hafa aðhald í stór-
um þáttum sem smáum. „Bæði
Útvarp og Sjónvarp fara aðeins
framúr, tekjur Sjónvarpsins eftir
nóvember eru 0,8% undir áætlun
og tekjur Útvarpsins 0,4%, sem
er lítið en skiptir þó nokkrum millj-
ónum. Útgjaldahliðin er um 3%
framúr áætlun í heildina,“ segir
hann.
Hann kveðst ekki vilja benda á
einstakar deildir sem fara fram
úr fjárhagsáætlun og fleiri deildir
séu innan hennar en ekki. Að-
spurður um þætti eins og Dags-
ljós, segir Hörður að útsendingar-
kvöldið kosti um 210 þúsund krón-
ur, eða rúma milljón á viku. A
móti komi að ekki sé ráðist í gerð
leikinna verka sem hafí gjarnað
kostað um 12-15 milljónir króna.
SH opnar söluskrifstofu á Spáni
STJÓRN Sölumiðstöðvar hrað-
frystihúsanna ákvað nýlega að
opna söluskrifstofu á Spáni. Áætl-
að er að söluskrifstofan taki til
starfa snemma á næsta ári og mun
Hjörleifur Ásgeirsson veita henni
forstöðu.
Spánverjar eru með helstu inn-
flytjendum og neytendum físk-
afurða í heiminum og i Madrid er
annar stærsti fískmarkaður í
heimi. Með tilkomu Spánarskrif-
stofunnar verður SH með skrifstof-
ur á öllum helstu markaðssvæðum
fyrir innfluttar fiskafurðir. SH rek-
ur nú þegar söluskrifstofur í Jap-
an, Bandaríkjunum, Frakklandi,
Þýskalandi og Englandi. Þessi
ákvörðun stjórnar SH er í samræmi
við þá stefnu fyrirtækisins að hafa
skrifstofur og dótturfyrirtæki sem
næst mörkuðunum.
Söluskrifstofa SH í París hefur
sinnt viðskiptum fyrir Spánar-
markað á undanförnum árum og
hafa þau viðskipti farið stöðugt
vaxandi. Afurðimar sem SH hefur
selt inn á þennan markað em
þorskur, huniar, rækja, karfi og
flatfískur. í framtíðinni er álitið
að hægt sé að auka enn sölu til
Spánar, bæði í magni, verðmætum
og nýjum afurðum.
Formaður norrænu kennarasamtakanna
Rúmlega hálf
milljón kennara
eru félagsmenn
EIRÍKUR Jónsson
formaður KÍ tók
um síðustu mán-
aðamót við formennsku í
Samtökum norrænna
kennara, Nordiska Lárar-
organisationernas samrád
(NLS). Eru félagsmenn í
kringum 600.000. Samtök-
in í núverandi mynd voru
stofnuð 1994 með samein-
ingu þriggja kennarasam-
banda; samtaka grunn-
skólakennara, leikskóla-
kennara og framhalds-
skólakennara.
— Er ekki of viðamikið
að hafa öll skólastigin und-
ir einum hatti?
„Þegar sú ákvörðun var
tekin að sameina félögin
var hún gerð á grundvelli
þess að sérstakar deildir
yrðu starfandi fyrir hvert skóla-
stig. Á stjórnarfundi í Noregi í
nóvember sl. voru þessi mál rædd
og varð niðurstaðan sú að vilji er
fyrir því að deildirnar starfi áfram.
Til greina kom hins vegar að hafa
einn stjórnarfund á ári í stað
tveggja. Með því væri hægt að
nota fjármagn til að setja af stað
vinnuhópa sem gætu tekið á ein-
stökum málum sem upp koma.“
- Hvert hefur hlutverk sam-
takanna verið?
„Þau hafa verið og verða áfram
samráðsvettvangur félaganna.
Reynt verður að samræma stefn-
una í skóla- og kjaramálum. Einn-
ig höfum við fengið fjárhagslegan
stuðning, bæði vegna átaka á
vinnumarkaði og nýlega fengum
við 1,7 milljóna króna stuðning
vegna verkefnis í tengslum við
skólamál á Flateyri og Súðavík."
- Snúa málefni samtakanna
ef til vill frekar að kjarmálum en
faglegu hliðinni?
„Nei, alls ekki. Nú er verið að
vinna að því að setja fram nor-
ræna skólastefnu fyrir hvert
skólastig. Einnig eru félögin aðilar
að Evrópusamtökum og Alheims-
samtökum kennara. Ef við viljum
koma á framfæri einhveijum mál-
efnum reyna Norðurlöndin fyrst
að samræma sína stefnu og kynna
málefnið á einum grunni."
- í hvetju felst skólastefnan?
„Til dæmis hefur verið lögð
mikil áhersla á jafnan rétt til náms
á Norðurlöndum og að skyldunám
eigi að vera nemendum að kostn-
aðarlausu. Unnið verður einnig
að samfelldri menntastefnu frá
vöggu til grafar."
- Ef við víkjum að fjárstuðn-
ingiþeim sem NLS veitti kennara-
samtökum á íslandi, hafa kennar-
ar farið til Vestfjarða
og aðstoðað þar?
„Leikskólakennarar
fóru vestur skömmu
eftir snjóflóðið á Flat-
eyti og dvöldust þar í
2-3 vikur. Og nú nýlega dvöldust
grunnskólakennarar þar í 2-3
vikur. Kennurum er fyrst og
fremst ætlað að vera til taks og
styðja skólastarfið eftir því sem
hentar heimamönnum á hveijum
tíma. Vonumst við til að geta
haldið þessu starfi áfram í vetúr.“
- Hvert er hrýnasta verkefni
NLS á næstunni?
- „Við erum að endurskoða
uppbyggingu félagsins. Samhliða
eru hópar að fara yfir skólastefnu
einstakra skólastiga."
- Eru grunnskólar á Norður-
löndum reknir af ríki eða sveitar-
félögum?
Eiríkur Jónsson
►EIRÍKUR Jónsson fæddist
6. júlí 1951 í Reykholti, Borgar-
firði. Hann lauk prófi frá
Kennaraskóla íslands 1972.
1972-1990 vann hann við
grunnskólakennslu og skóla-
stjórnun, lengst af á Klepp-
járnsreykjum og Blönduósi.
Hann hefur verið starfsmaður
Kennarasambands íslands (KÍ)
frá 1990. Hann var kjörinn
varaformaður KÍ 1989 og for-
maður 1994. í nóvember var
hann kjörinn formaður Sam-
taka norrænna kennara. Eirík-
ur er kvæntur Björgu Bjarna-
dóttur varaformanni Félags
íslenskra leikskólakennara.
Eiga þau samtals sex börn.
Áhersla lögð
á jafnan rétt
til náms
_,,AIls staðar nema I Noregi og
á íslandi er búið að flytja rekstur
grunnskólans frá ríki til sveitar-
félaga. í Noregi er um einhvers
konar blöndu að ræða, þannig að
kennarar hafa samningsrétt við
ríkið en sveitarfélögin reka skól-
ana engu að síður.“
- Hver er reynslan á Norður-
löndum af rekstri sveitarfélag-
anna á grunnskólanum?
„Nokkuð misjöfn og komið hafa
fram bæði kostir og gallar. Réttur
nemenda til náms virðist misjafn
og háður fjárhagslegri stöðu sveit-
arfélaganna. Hér á landi hafa
jöfnunaraðgerðir á milli sveitarfé-
laga verið faglegar unnar en virð-
ist vera annars staðar. Sama við-
horfið virðist þó vera hér og á
Norðurlöndum að sveitarfélögin
eigi að fá peninga óeyrnamerkta.
Þeirra hlutverk sé að ráðstafa
þeim til skólanna. Þetta
hefur valdið því m.a. í
Danmörku, að t.d. á
móðurmálskennslu gét-
ur munað allt að tveim-
ur stundum á viku milli
sveitarfélaga."
- Hvert er álit KÍ á flutningi
grunnskólans eins og staðan er
nú?
„Við höfum tekið þátt I nefnd-
arvinnu og unnið að flutningnum
af fullum heilindum. En við viljum
sjá fyrir endann á ýmsum mála-
flokkum áður en af flutningnum
verður. Það verður að segjast eins
og er að nú eru þessi mál ófrá-
gengin. Við höfum ítrekað bent á
að þetta mál stendur og fellur
með fjármálum sveitarfélaganna.
Við höfum lært af félögum okkar
á Norðurlöndum að starfið stendur
og fellur með fjármagni.“