Morgunblaðið - 28.12.1995, Side 19

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 28. DESEMBER 1995 19
ERLENT
Heittrúarmenn múslima
sigurvegarar í Tyrklandi
Hægriflokkar
hyggjast starfa
saman í stjórn
Ankara. Reuter.
Reuter
NECMETTIN Erb, leiðtogi samtaka heittrúarmanna, Islamska
velferðarflokksins, sést hér umkringdur stuðningsmönnum sín-
um í Ankara á þriðjudag. Flokkurinn er nú stærstur tyrk-
neskra stjórnmálaflokka en tveir helstu hægriflokkarnir segjast
staðráðnir í að láta fulltrúa hans ekki komast í ráðherrastóla.
FLOKKUR heittrúarmanna úr röð-
um múslima, íslamski velferðar-
flokkurinn, fékk flest atkvæði í
þingkosningunum í Tyrklandi á
aðfangadag og 21,32% fylgi.
Næstir voru Flokkur hinnar réttu
leiðar (DYP) sem er hægrisinnaður
og Tansu Ciller forsætisráðherra
stjórnar og hinn hægrisinnaði Föð-
urlandsflokkur (ANAP), hvor um
sig með um 20% og hyggjast þeir
starfa saman í stjórn. .
Einn af ráðgjöfum Ciller sagðist
í gær búast við að samsteypustjóm
hægriflokkanna tveggja yrði kynnt
fljótlega, unnið væri að málinu bak
við tjöldin. „En ég held ekki að
samsteypustjórnin geti enst lengi
og geri ráð fyrir nýjum kosningum
innan tveggja ára“, sagði hann.
Ciller og leiðtogi ANAP, Mesut
Yilmaz, hafa lengi átt í persónuleg-
um illdeilum. Þau hétu því samt á
þriðjudag að starfa saman til að
koma í veg fyrir að heittrúarmenn
kæmust til valda. Myndi sam-
steypustjórn þeirra njóta stuðnings
annars flokks vinstrisinna á þingi
og hafa þannig meirihluta.
Ráðamenn í viðskiptalífi og fjöl-
miðlum hafa lengi hvatt hægri-
flokkana til að sameinast um að
leysa erfiðan efnahagsvanda
landsins og verðbréf hækkuðu á
mörkuðum við þessa yfirlýsingu.
Nokkuð dró úr vongleðinni er
Yilmaz sagði síðar í sjónvarpsvið-
tali að ef til vill yrði að finna ein-
hvem þriðja mann til að vera í
forystu fyrir ríkisstjórn hægri-
flokkanna og koma þannig í veg
fyrir baráttu um leiðtogahlutverkið
milli sín og Ciller.
Hár þröskuldur
Stjómmálaflokkur þarf að fá
minnst 10% fylgi til að koma að
manni á tyrkneska þinginu. Tveir
flokkar sem voru nálægt þessu
marki verða nú utangarðs, Þjóðar-
flokkurinn (MHP), sem er samtök
ákafra þjóðernissinna og Lýð-
ræðisflokkur þjóðarinnar (HA-
DEP) sem berst fyrir auknum rétt-
indum þjóðarbrots Kúrda. Leiðtog-
ar flokkanna tveggja ræddust við
um stöðu mála í gær. Margir benda
á að vegna áðurnefnds þröskulds
séu milljónir kjósenda án fulltrúa
á þingi og þetta geti kynt undir
ofbeldi af hálfu óánægðra stuðn-
ingsmanna flokkanna.
Stuðningsmenn MHP, sem hefur
mikil ítök í embættismannakerfínu
og hernum, tóku þátt í óeirðum
hægri- og vinstrisinna á áttunda
áratugnum og féllu þá um 5.000
manns. Talið er að 18.000 manns
hafi fallið í baráttu hins bannaða
Kúrdíska verkamannaflokks
(PKK) sem berst fyrir fullveldi eða
sjálfstæði þjóðarbrots Kúrda.
Atökin í héruðum Kúrda hófust
um miðjan níunda áratuginn.
Sjóslysið við Noreg
Níu maniia
enn
saknað
Ósló. Rcuter.
LEIT hófst í birtingu í gær að níu
sjómönnum, sem saknað er eftir að
rússneskur togari sökk úti fyrir
strönd Norður-Noregs á annan í
jólum. Voru skip og þyrlur notuð
við leitina en ekki þóttu líkur á, að
neinn fyndist á lífi.
Rússneski togarinn Novgorodets
sökk eftir að leki kom að honum í
versta veðri úti fyrir Tromsö. Tókst
að bjarga 15 úr áhöfninni um borð
í annan rússneskan togara og þyrla
náði einu líki úr sjónum. Er níu
saknað enn.
Lítil von
„Það er liðinn meira en sólar-
hringur síðan skipið sökk en ef
mennirnir hafa komist í björgunar-
bát þá er hugsanlegt, að þeir séu
á lífi,“ sagði Finn Bjornar Hansen,
talsmaður björgunaraðgerðanna, í
gærmorgun, „en það er ekki hægt
að segja, að líkurnar séu miklar."
Novgorodets sökk skömmu eftir
að neyðarkall barst frá skipinu en
þá var komin mikil slagsíða á það.
Fimm norsk skip og fyórir rúss-
neskir togarar voru við leitina í
gær en ekki var vitað hve lengi
henni yrði haldið áfram. Hafði
veðrið lægt nokkuð en skyggni var
þó mjög lítið.
Bandaríski skemmtikrafturinn Dean Martin látinn
Dulur og kald-
hæðinn glaumgosi
BANDARÍSKI skemmtikraftur-
inn Dean Martin kvaddi þennan
heim á mánudag. Hann var 78v
ára.
Martin var vinsælastur banda-
rískra skemmtikrafta á sjöunda
áratugnum, lífsstíll hans þótti um
margt óhaminn og gerði hann
óspart út á þá ímynd sína að þar
færi hæfílega kærulaus glaum-
gosi. Martin þótti maður fjall-
myndarlegur, var suðrænn yfírlit-
um og með ágæta baritón-rödd.
Lög í flutningi hans náðu enda
miklum vinsældum og nægir þar
að nefna Amore-That’s Love,
Memories are made of This, Re-
turn to Me, Volare og Everybody
needs Somebody. Árið 1968 þegar
blómatímabilið var í hámarki seldi
Dean Martin fleiri hljómplötur en
gítargoðið Jimi Hendrix.
Dean Martin var einnig vinsæll
sjónvarpsmaður og fylgdust um
50 milljónir manna jafnan með
skemmiþætti hans The Dean
Martin Show. Á sínum tíma var
talið að enginn skemmtikraftur
hefði viðlíka tekjur.
Martin lék einnig í fjölmörgum
og misvönduðum kvikmyndum.
Einkum varð hann þekktur fyrir
störf sín með Jerry Lewis en tvær
myndir þykja þó standa upp úr,
ekki síst þar sem Martin fer þar
með hlutverk sem hæfa honum
sérlega vel og fara nærri því að
lýsa einkalífi hans. í Kiss Me
Stupid (1964) leikur hann vafa-
saman dægurlagasöngvara sem
nefnist Dino og í kúrekamyndinni
Rio Brava (1959) leikur hann
drykkfelldan aðstoðarmann lög-
reglustjóra sem fær tækifæri til
að rísa upp úr öskustónni.
Dean Martin var ekki mikið
fyrir að flíka tilfínningum sínum
og erfitt þótti að komast að hon-
um. Kennedy-fjölskyldan sóttist
eftir félagsskap hans þótt ekki
hefði hún á honum sérstakar
mætur og hann var þráfaldlega
bendlaður við mafíuna - því
ýmist haldið fram að hann starf-
aði með henni eða að hann væri
á dauðalista glæpasamtakanna.
Dean Martin bjó yfír miklum per-
sónutöfrum en jafnframt ein-
kenndi kaldhæðni og ákveðin dep-
urð hann.
Hann þótti ekki sérstakur
smekkmaður, leitaði einkum eftir
félagsskap við fegurðardrottning-
ar og söngkonur og þóttu góðar
gáfur ekki sérlega eftirsóknar-
verðar þegar konur voru annars
vegar. „Ef þig langar að tala,
skalt þú drífa þig til prestsins,"
sagði hann einhveiju sinni við
konu eina.
Það orð fór af Dean Martin að
hann væri ágætlega afkastamikill
drykkjumaður. Sagt er að á tíma-
bili hafi hann tæmt tvær vodka-
flöskur á degi hveijum. Talið er
að drykkjusögur þessar séu stór-
lega ýktar en sígarettan og vín-
glasið voru óijúfanlegur hluti af
glaumgosa-ímynd hans. „Ég vor-
kenni fólki sem drekkur ekki.
Þegar það vaknar uin morguninn
á því ekki eftir að líða betur þann
daginn.“
Dean Martin fór ekki að dæmi
margra annarra stórstjarna sem
gjarnan taka upp heilbrigðari lifn-
aðarhætti þegar fram yfír miðjan
aldur er komið. Fyrr í ár var hann
lagður á sjúkrahús vegna krabba-
meins og lifrarbilunar og tókst
honum að ganga fullkomlega
fram af hjúkrunarkonunum er
hann skolaði lyfjum sínum niður
með bjór. Hann útskrifaði síðan
sjálfan sig og sást hverfa á brott
með bjórkippu undir hendinni.
Hárskerasonur á
hættuslóðum
Dino Paul Crochetti fæddist 7.
júní 1917 í Steubenville í Ohio-
ríki í Bandaríkjunum. Faðir hans
var hárskeri, innflytjandi frá ítal-
íu. Dino talaði aðeins ítölsku
fyrstu ár ævi sinnar og ólst upp
í glæpahverfi. Hverfið var nefnt
„Litla Chicago" og flestir æsku-
vinir hans enduðu sem dæmdir
sakamenn.
Dino hætti ungur í skóla og
vann sem mjólkurpóstur og bens-
ínafgreiðslumaður. Hann var
íþróttamaður góður og lagði fyrir
sig hnefaleika. Launin reyndust
hins vegar ekki erfiðisins virði og
hann gerðist sprúttsali. „Maður
lifandi, þetta var skelfilegur
drykkur. Það var hægt að keyra
bíl á þessu,“ riijaði hann ein-
hveiju sinni upp.
Hann vann á veðmálastofu er
hann tók upp á því að syngja á
næturklúbbum fjögur til fímm
kvöld í viku. Árið 1943 tók hann
upp nafnið Dino Martini og sann-
færðist um að hann myndi aldrei
slá í gegn með þetta nef sem
hafði orðið illa úti á hnefaleikaár-
unum. Hann tók lán, lét laga nef-
ið og glæsilegur ferill hófst.
Árið 1945 var hann orðinn
þekktur söngvari. Ári síðar kynnt-
ist hann gamanleikaranum Jerry
Lewis og urðu þeir eitt vinsælasta
skemmtikraftaparið í sögu
Bandaríkjanna. Þaðan lá leiðin í
kvikmyndaverin en á næstu átta
árunum léku þeir saman í 16 bíó-
myndum. Þá voru þeir með eigin
skemmtiþátt á NBC-sjónvarps-
stöðinni. Samband þeirra versnaði
Reuter
Dean Martin (t.h.) ásamt
tveimur þekktum úr „Rottu-
genginu“, Frank Sinatra (t.v.)
og Sammy Davis.
Árið 1970 lék Martin í mynd-
inni Airport og gerði samning um
að fá tiltekna prósentu áf ágóðan-
um. Myndin sló í gegn og hann
varð hálfum milljarði króna rík-
ari. Um miðjan áttunda áratuginn
tilkynnti hann að hann hefði
ákveðið að hætta að leika í kvik-
myndum og hygðist þess í stað
stunda golfíþróttina. Hann hélt
hins vegar áfram að koma fram
á sviði og þóttu það jafnan hinar
bestu skemmtanir.
Dean Martin sinnaðist nokkr-
um sinnum við Frank Sinatra og
elliglöp tóku að sækja á hann.
Samningi hans í Las Vegas var
sagt upp en aðdáendur hans virt-
ust alltaf vera tilbúnir að fyrir-
gefa þótt hann gleymdi texta lag-
anna sem hann flutti. Loks hætti
hann að mæta. Andlát Peter Law-
Reuter
Dean Martin tekur lagið í
janúar 1985 á skemmtun
sem efnt var til er endur-
kjöri Ronalds Reagans
Bandaríkjaforseta var
fagnað.
jafnt og þétt og þótti Martin sem
Lewis væri helst til frekur á at-
hygli áhorfenda. Þeir slitu sam-
starfínu í New York 1956.
„Rottu-gengið“
Dean Martin lék þá í nokkrum
kvikmyndum sem ekki þykja sér-
lega eftirminnilegar og gerðist
félagi í „Rottu-genginu" sem var
eins konar bræðralag glaumgos-
anna og kvikmyndastjarnanna
Frank Sinatra, Peter Lawford,
Joey Bishop og Sammy Davis Jr.
Saman gerðu þeir nokkrar mynd-
ir og sagði Sinatra einhveiju sinni
að tilgangurinn með þeim væri
ekki sá að ná listrænum hæðum
Hamlets.
ford 1984 fékk mjög á hann og
hann brotnaði saman er Samrny
Davis lést úr krabbameini og síðan
er sonur hans, Dean Paul, fórst í
flugslysi. „Ég er orðinn leiður á
lífinu og bíð aðeins eftir að kom-
ast til himna,“ sagði hann.
Dean Martin kvæntist þrisvar
og eignaðist sjö börn. „Ég þekkti
hann ekki þegar ég giftist honum.
Ég skildi við hann 23 árum síðar
og var enn engu nær um hann,“
sagði eiginkona númer tvö,
Jeanne Bigger.
Heiniild:The Daily Telegraph.