Morgunblaðið - 28.12.1995, Side 28
AÐSEIMDAR GREINAR
28 FIMMTUDAGUR 28. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Samræmt neyðarnúmer
112 tekur gildi 1. janúar
STÓRT skref verður stigið í ör-
yggismálum þjóðarinnar 1. janúar
1996, þegar eitt samræmt neyðar-
númer 112 leysir af hólmi u.þ.b.
150 neyðarnúmer sem nú eru skráð
í landinu. Neyðarnúmerið 112 er
sameiginlegt fyrir Evrópu og á að
auðvelda fólki að fá aðstoð í neyð,
hvort sem er hér á- landi eða ann-
ars staðar í Evrópu. Með þriggja
stafa neyðarnúmerinu 112 er verið
að einfalda hringingu til viðbragðs-
aðila auk þess sem auðvelt er að
muna slíkt númer.
Aðdragandi
Umræða um nauðsyn þess að
hafa eitt neyðarnúmer í landinu á
sér langa sögu, en dómsmálaráð-
herra, Þorsteinn Pálsson, skipaði
nefnd í apríl 1993 til að hafa for-
ystu um að koma slíku númeri á
sem allra fyrst. í nefndina voru
skipaðir fulltrúar þeirra aðila sem
á einn eða annan hátt sjá um eða
tertgjast öryggismálum þjóðarinnar
og neyðaraðstoð við þegnanna.
Fulltrúi dómsmálaráðuneytis var
formaður nefndarinnar en Al-
mannavarnir ríkisins, Póst- og
símamálastofnun, heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytið, Slysa-
vamafélag íslands og Slökkvilið
Reykjavíkur áttu sinn fulltrúann
hvert, auk þess sat fulltrúi frá sveit-
arfélagi út á landi í nefndinni.
Fljótlega eftir að nefndin tók til
starfa kom í ljós að lögregla vildi
fyrst og fremst símtalsflutning frá
neyðarvaktstöð, en mörg mál eru
þess eðlis að lögreglan ein getur
leyst þau. Með símtalsflutningi til
lögreglu verður hægt að sía frá um
25% hringinga sem ætlaðar eru
öðrum, t.d. slökkviliði eða lækni.
Lögreglan tók því
minni þátt í undirbún-
ingi en upphaflega var
áætlað.
Lagasetning
Nefndin skilaði
drögum að frumvarpi
til dómsmálaráðherra,
sem síðan var afgreitt
sem lög frá Alþingi í
febrúar á þessu ári
með örfáum breyting-
um.
í þriðju grein lag-
anna segir að dóms-
málaráðherra sé heim-
ilt að semja við opin-
berar stofnanir, sveit-
arfélög og einkaaðila um fyrir-
komulag, fjármögnun og þátttöku
í slíkum rekstri. Að undangengnu
samstarfsútboði á vegum Ríkis-
kaupa ákvað dómsmálaráðherra að
semja við Reykjavíkurborg vegna
Slökkviliðsins í Reykjavík, Slysa-
varnafélag ísland, Securitas, Vara,
Póst — og síma og Sívaka um rekst-
ur á vaktstöð fyrir samræmt neyð-
amúmer. Fjórir fyrst nefndu aðil-
amir höfðu sent inn sameiginlega
inn tilboð um rekstur vaktstöðvar,
en Póstur og sími og Sívaki sendu
sitt tilboðið hvor. í samningum við
þessa aðila var fullt tillit tekið til
sameiginlegs nefndarálits allheijar-
nefndar Alþingis, er framvarpið var
þar til umfjöllunar, en þar segir:
„Nefndin leggur áherslu á að heppi-
legast sé að þeir aðilar, sem þegar
starfa á þessu sviði og hafa reynslu
og þekkingu, taki höndum saman
og geri samstarfssamning sín á
milli um það að taka sameiginlega
að sér að veita þessa þjónustu sam-
kvæmt samningi við
ríkið til ákveðins tíma
í senn.“
Neyðarlínan hf.
Meirihluti þeirra að-
ila sem tekið hafa að
sér rekstur samræmds
neyðarnúmers og
stofnað fyrirtækið
Neyðarlínuna hf. hafa
áratuga langa reynslu
af neyðarsímsvörun.
Slysavarnfélag íslands
hefur sinnt neyðarsím-
svöran frá árinu 1929,
séð um Tilkynninga-
skyldu íslenskra skipa;
svarað neyðarsíma við
leit og björgun og annast neyðar-
símsvöran fyrir þrjár sýslur lands-
ins undanfarin þijú ár. Slökkvilið
Reykjavíkur hefur sinnt höfuðborg-
arbúum og aðstoðað þá í neyð vegna
sjúkraflutninga, eldsvoða og fleira.
Securitas hefur sinnt öryggisþjón-
ustu á höfuðborgarsvæðinu og á
nokkram stöðum á landsbygginni,
sama er að segja um Vara og Sí-
vaka. Póstur og sími hefur sinnt
neyðarsímsvörun að ýmsu tagi fyrir
landsmenn alla. Á einum stað hefur
því gífurlegri reynslu og þekkingu
verið safnað saman sem nýtast mun
Neyðarlínunni í framtíðinni.
Oryggi landsmanna eykst
Með tilkomu Neyðarlínunar eykst
öryggi landsmanna því allur að-
gangur að viðbragðsaðilum eins og
lögreglu, skökkviliði, lækni, sjúkra-
flutningaliði, björgunarsveitum og
annarri neyðaraðstoð verður auð-
veldari. Þegar óskað er aðstoðar frá
þessum viðbragðsaðilum sjá neyð-
Esther
Guðmundsdóttir
Með tilkomu Neyðarlín-
unnar hf., segir Esther
Guðmundsdóttir,
eykst öryggi lands-
manna.
arverðir Neyðarlínunnar um að
koma boðum til réttra aðila annað-
hvort með símtalsflutningi eða
símaboðun. Símtalsflutningur á ein-
göngu við til þeirra aðila sem hafa
vaktstöð með sólarhringsvöktun.
Símboðun er annaðhvort fram-
kvæmd með símboðakerfi Póst og
síma eða beinum hringingum til
viðbragðaðila.
Allur búnaður sem nauðsynlegur
er fyrir neyðarvaktstöð verður til
staðar og allt gert til að rekstur
neyðarsímans verði ekki fyrir rösk-
un eða utanaðkomandi truflunum.
Með tvöföldu rekstrarkerfi og sjálf-
stæðu varaafli er tryggt að slíkt
geti ekki gerst. Fullkomið tölvu-
kerfí mun sjá til þess að upplýs-
ingar um atburði komist á sem
skemmstum tíma til viðbragðsaðila
á eins skilvirkan hátt og mögulegt
er. Myndræn og leiðandi framsetn-
ing á fyrirspumum sýnir hvar á
landinu atburðurinn á sér stað.
Þegar hringt er til Neyðarlínunnar
er vitað hvaðan símtalið kemur og
hver er skráður fyrir símanum sem
hringt er úr. Þetta tryggir að réttir
viðbragðsaðilar era settir í við-
bragðsstöðu innan nokkurra sek-
úndna frá því hringt var í 112.
Starfsfólk Neyðarlínunnar
Starfsfólk Neyðarlínunnar verð-
ur valið með tilliti til fyrri reynslu
af sambærilegum störfum, s.s. lög-
reglu-, slökkviliðs-, björgunar- og
hjúkrunarstörfum. Til viðbótar
verður starfsfólk þjálfað hjá við-
bragðsaðilum í upphafi ráðningar
og með árlegri endurþjálfun hjá
sömu aðilum. Mjög strangar verk-
lagsreglur verða viðhafar til að
tryggja sömu meðferð allra mála
sem koma til kasta neyðarvarða.
Hægt verður að veita fyrstu hjálp
í neyðartilvikum og verða starfs-
menn þjálfaðir í að veita alla þá
aðstoð ef með þarf, þar til hjálp
berst.
Trúnaður
Samkvæmt lögum um samræmt
neyðarnúmer er skýrt tekið fram
að starfsmenn skulu gæta þag-
mælsku um öll atriði er þeir fá vitn-
eskju um í starfi sínu og leynt skulu
fara samkvæmt lögum, reglugerð-
um eða eðli máls og helst þagnar-
skyldan þó látið sé af starfi. Það
þarf því ekki endilega opinbera
starfsmenn til að sinna starfi neyð-
arvarða, enda ekkert nýtt að einka-
aðilar skuli gæta slíks trúnaðar og
má nefna sem dæmi starfsmenn
banka, einkareknar lækna- eða
tannlæknastofur. Starfmenn einka-
fyrirtækja geta haldið trúnað á
sama hátt og opinberir starfsmenn
en starfsmönnum Neyðarlínunnar
ber að halda trúnað samkvæmt lög-
um þar um og því verður fylgt eftir.
Neyðarlínan er fyrir
fólkið í landinu
Mikið framfaraspor hefur verið
stigið með stofnun Neyðarlínunnar
og ennþá stærra spor verður stigið
þegar starfsemi hennar verður
komin í fullan gang á miðju ári
1996. Neyðarlínan á eftir að sanna
og sýna landsmönnum hversu miklu
betra öryggi þeir búa við þegar
aðeins þarf að muna eitt númer 112
ef þeir eru í neyð. Ég vona að þjóð-
in beri gæfu til að treysta Neyðar-
línunni ef menn lenda í neyð. Neyð-
arlínan er fyrir fólkið í landinu.
Ég óska landsmönnum öllum
gleðilegra jóla og farsældar á kom-
andi ári og vona að þeir þurfi ekki
að hringja í neyðarnúmerið 112.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Slysavarnafélags íslands og for-
maður stjómar Neyðarlínunnar
hf.