Morgunblaðið - 28.12.1995, Qupperneq 32

32 FIMMTUDAGUR 28. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Hálfköruð samkeppni
í skoðun ökutækja
Það er tímaspursmál,
segir Gunnar Svavars-
son, að samkeppnis-
hindranir verði brotnar
á bak aftur.
DÓMSMÁLARÁÐHERRA held-
ur ennþá á boltanum. íbúar höfuð-
borgarsvæðisins hafa á þessu ári
tekið eftir gífurlegum þjónustu-
breytingum sem átt hafa sér stað
varðandi skoðun ökutækja. Allt frá
því að samkeppni hófst í skoðun
ökutækja í janúar á þessu ári hafa
ekki einungis átt sér stað verðbreyt-
ingar heldur hafa áherslur nýrra
fyrirtækja tengdar styttri biðtíma,
ábyggilegum skoðunartíma og
lengri opnunartíma gengið eftir.
Gera má ráð fyrir að heildar-
lækkun í verði skoðana nemi um
25 milljónum króna, sem er beinn
hagur neytenda. Samkeppnin hefur
hingað til einskorðast við höfuð-
borgarsvæðið þar sem þijú fyrir-
tæki Aðalskoðun hf., Athugun hf.
og Bifreiðaskoðun íslands hf. kepp-
ast við að ná hylli neytenda.
Samkeppni þegar hafin á
landsbyggðinni
Þessar þjónustu- og verðbreyt-
ingar hafa ekki skilað sér að neinu
marki á landsbyggðinni og hingað
til hefur ekki komið upp samkeppni
í aðalskoðunum þar, en Bifreiða-
skoðun íslands hf. hefur komið sér
fyrir á stærstu markaðssvæðunum
á landsbyggðinni í skjóli einkaleyfa
undanfarinna ára.
Nú nýverið urðu þó enn ein tíma-
mótin í skoðunarmálum lands-
manna þegar Aðalskoðun hf. hóf
skoðun í Ólafsfirði. Vegna heimild-
arákvæða í reglugerð nr. 558/1993
er skoðunarstofu sem hlotið hefur
faggildingu heimilt að sinna skoð-
unarþjónustu á landsbyggðinni á
endurskoðunarverkstæðum sem
fengið hafa réttindi til endurskoð-
unar ökutækja. Nú hefur Aðalskoð-
un hf. riðið á vaðið með samstarfí
við Bílaverkstæðið Múlatind sf. í
Ólafsfírði, enda hafa forsvarsmenn
Aðalskoðunar hf. alltaf lýst því yfír
að áhugi sé fyrir hendi að leita allra
hugsanlegra leiða til að bæta þjón-
ustu gagnvart skoðun ökutækja á
landsbyggðinni, í samvinnu við
heimamenn á viðkomandi stöðum.
Ólafsfírðingar, Dalvík-
ingar og nærsveita-
menn hafa undanfarin
ár þurft að sækja skoð-
un til Akureyrar en
með tilkomu þessarar
nýju þjónustu hefur því
verið fagnað af heima-
mönnum að komið sé á
betra þjónustustigi og
að boðið sé lægra verð
en tíðkast hefur á
landsbyggðinni.
Samkeppni í
sjónvarpi lík
samkeppni í skoðun
lega þá fá nýju stöðv-
arnar ekki leyfí til að
sinna þessum þjón-
ustuþáttum.
Vinnuhópurí
dómsmálaráðu-
neytinu?
að sækja
þess aðila
Líkt og á sjónvarps-
markaðnum eiga ný
fyrirtæki undir högg
vegna yfírburðarstöðu
sem fyrst fékk starfsleyfí. Vegna
þeirra staðreynda að ein sjónvarps-
stöðin hefur betri áskriftartrygg-
ingu en hinar auk þess sem tengsl
stjórnvalda, sem ráða að miklu leyti
umhverfinu, við einn sjónvarpsaðil-
ann eru óneitanlega mikil verður
samkeppnin ójöfn.
Arftaki Bifreiðaeftirlits ríkisins
hefur haft samkeppnislegt forskot
enda byggt upp góða stöðu í skjóli
einkaleyfa og það fyrirtæki hefur
ennþá markaðs- og stjórnunarlega
yfírburðarstöðu vegna einkaleyfa á
fjölmörgum þáttum tengdum skoð-
un og skráningu ökutækja þ.ám.
ökutækjaskránni sem er yfírburða-
markaðstæki. Þessar þjónustu- og
samkeppnislegu hindranir gera
vissulega nýjum skoðunarfyrirtækj-
um og viðskiptavinum þeirra erfítt
fyrir.
Það er óeðlilegt að Qölmargir
óánægðir neytendur þurfí að bera
af því hærri kostnað en ella að
hafa ekki tækifæri á að að notfæra
sér þjónustu hjá nýjum aðilum, en
undanfarin 66 ár hefur mátt sækja
þjónustuna til skoðunarfyrirtækis.
Þetta er einnig öfugsnúið í ljósi
þess að á sama tíma og tækni- og
gæðakröfur af hálfu stjórnvalda til
skoðunarstöðva hafa aukist veru-
Gunnar
Svavarsson
Allt frá því að Aðal-
skoðun hf. var stofnuð
í september á síðasta
ári hafa verið þreifing-
ar innan veggja dóms-
málaráðuneytisins um
að breyta á einhvern
hátt þessum hindrun-
um. Oft hefur verið
komið á framfæri til
ráðuneytisins
efna sem fyrirtækið og viðskipta-
vinir þess hafa komið á framfæri.
Það er ekki einungis að samkeppn-
islegar hindranir hafí verið látnar
viðgangast, þrátt fyrir að Sam-
keppnisstofnun hafí árið 1994 bent
ráðherra á mismununina, heldur
hefur umkvörtunarefnum eigi verið
svarað bréflega en vísað til starfa
vinnuhóps sem endurskoða eigi
umhverfí tengt skoðun og skráning-
um ökutækja.
Dómsmálaráðherra nátengdur
umhverfi skoðana
um-
STYRKTARFÉLAC
LAMAÐRAOG FATLAÐRA
Háaleitisbraut 11-13 Reykjavík
Dregið var í Símahappdrætti Styrktarfélags lamaðra og fatlaðra
1995 þ. 23. desember sl. og komu vinningar á eftirtalin númer:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
vinningurtorfærubifreið Nissan Terrano IISLX
vinningur Nissan Primera 4d, beinskiptur
vinningur Nissan Micra LX
vinningur Nissan Micra LX
vinningur Nissan Micra LX
vinningur Nissan Micra LX
vinningur Nissan Micra LX
vinningur Nissan Micra LX
vinningur Nissan Micra LX
vinningur Nissan Micra LX
vinningur Nissan Micra LX
vinningur Nissan Micra LX ..ámÆtímmmmMm
vinningur Nissan Micra LX
vinningur Nissan Micra LX
vinningur Mongoose fjallahjól
vinningur Mongoose fjallahjól
vinningur Mongoose fjallahjól
vinningur Mongoose fjallahjól
vinningur Mongoose fjallahjól
vinningur Mongoose fjallahjól
vinningur Mongoose fjallahjól
vinningur Mongoose fjallahjól
vinningur Mongoose fjallahjól
vinningur Mongoose fjallahjól
vinningur Mongoose fjallahjól
vinningur Mongoose fjallahjól
vinningur Mongoose fjallahjól
vinningur Mongoose fjallahjól
vinningur Mongoose fjallahjól
vinningur Mongoose fjallahjól
vinningur Mongoose fjallahjól
vinningur Mongoose fjallahjól
vinningur Mongoose fjallahjól
vinningur Mongoose fjallahjól
vinningur Mongoose fjallahjól
557-5846.
465- 1168.
853-9108.
553-5594.
568-7255.
551 -7771.
553- 4512.
565-8702.
421-2560.
421-2776.
853-3344.
852-7222.
466- 1114.
481-2439.
562-9960.
893-1084.
562-6470.
588-0095.
568-2241,
852-8396.
892-7730.
587-5874.
564- 1477.
554- 3525.
565- 4998.
555- 4964.
431-2427.
852-3142.
852-1276,
462-5447.
462-1199.
478-1061.
896-9488.
483-1494.
561-3639.
STYRKTARFÉLAGIÐ þAKKAR LANDSMÖNNUM VEITTAN STUÐNING.
kvörtunarefnum, áhyggjum og um-
fram allt ábendingum um það sem
betur má fara án þess þó að í
nokkru sé slakað á hinum ströngu
tæknilegu kröfum stjórnvalda þar
sem umferðaröryggislegt eftirlit er
haft að leiðarljósi.
Vissulega hafa það verið nýju
fyrirtæki vonbrigði að ekki hefur
verið tekið tillit til þeirra áhyggju-
Nú er að verða eitt ár frá því
Aðalskoðun hf. reið á vaðið í sam-
keppni í skoðun ökutækja. Allir
gera sér grein fyrir því óhagræði
semi hlýst af samkeppnislegum
hindrunum og mismunun hvort sem
er í skoðun ökutækja eða á öðrum
sviðum. Dómsmálaráðherra setur
m.a. reglur varðandi skoðun og
skráningu ökutækja en á um leið
að fara með mál er varða eignar-
aðild ríkisins að Bifreiðaskoðun ís-
lands hf. Það er erfitt að sitja fyrir
miðju borði en um leið að sitja við
aðra hlið þess, sérstaklega þegar
þarf að tryggja það að rekstrartekj-
ur Bifreiðaskoðunar íslands hf.
nægi fyrir eðlilegum rekstrargjöld-
um og að hluthöfum fyrirtækisins
skuli árlega greiddur eigi lægri arð-
ur en 10% af hlutfjáreign sinni eins
og segir í 5. gr samnings dómsmála-
ráðuneytisins og Bifreiðaskoðunar
frá 1988.
Aðalskoðun hf. hefur ekki í
hyggju að láta deigan síga í bar-
áttu sinni að breyta þjónustuum-
hverfí tengt skoðun og skráningum
ökutækja. Metnaður þjónustufyrir-
tækja á að vera tengdur þjónustu.
Hlutlausar og óháðar skoðunarstof-
ur sem hlotið hafa faggildingu og
eru tæknilega hæfar til að skoða
ökutæki koma til með að eiga í
samkeppni um ókomna tíð, neyt-
endum til heilla. Skoðunarstofurnar
mega þó aldrei blindast af markaðs-
stríði sínu heldur verða þær að taka
þátt í tæknilegum samráðsvett-
vangi bílgreinanna auk þess sem
sjónarmið fjölmargra hagsmunaað-
ila tengdum bættum umferðarmál-
um verða að ná eyrum þeirra og
stjómvalda.
Það er tímaspursmál að sam-
keppnislegar hindranir verði brotn-
ar á bak aftur og aðilar geti unnið
á fagsviðum sínum jafnfætis við þá
sem fyrst komu sér fyrir á mark-
aði, dómsmálaráðherra gerir sér
vonandi grein fyrir því.
Höfundur er verkfræðingur og er
stjórnarfommður Aðalskoðunar
hf.
Árás á kennara?
NÚNA fyrir jólin er að koma út
skáldsagan Febrúarkrísur eftir góð-
an vin minn, Ragnar Inga Aðal-
steinsson frá Vaðbrekku. Ég sá
bókina verða til, því að ég leit yfír
handrit hennar í vor og sá síðan
um umbrot hennar. Þá menn sem
eru á móti því að aðrir menn skrifi
um bækur vina sinna bið ég auð-
mjúklegast að fyrirgefa mér, hætta
lestri þessarar greinar og fara að
lesa eitthvað annað. Þá sem verða
enn hneykslaðri þegar þeir sjá
mann, sem hefur unnið við bók,
skrifa um hana bið ég einnig að
afsaka siðferðisbrest minn og hætta
lestrinum. Það er áreiðanlega eitt-
hvað betra til fyrir hreinar sálir,
því að auk alls þessa er ég góðkunn-
ingi þeirra sem gefa bókina út.
Sjálfur hef ég þó enga hagsmuni
af sölu hennar og þess vegna víla
ég ekki fyrir mér að óska eftir að
þessi grein verði birt í útbreiddasta
blaði landsins.
Ragnar Ingi er kennari, ljóð-
skáld, kennslubókahöfundur — og
nú skáldsagnahöfundur. Sem kenn-
ari skilst mér að hann sé mjög vin-
sæll, sem ljóðskáld fínnst mér hann
býsna góður og kennslubækur hans
hafa nýst mér vel í kennslu. Auk
þess er hann ágætur vinur og fé-
lagi, ræðinn og úrræðagóður, já-
kvæður og löngu hættur að drekka.
Helsti ljóður á ráði hans er að hann
er líka hættur að éta almennilegan
mat, borðar ekkert nema steingeld-
an jurtagróður.
Nú, en hvað um það. Bókin hans.
Ég er ekki bókmenntafræðingur
eins og Matti bróðir og get því ekki
fjallað um hana út frá forsendum
bókmenntafræðinnar. Ég kýs þvl
að skoða hana sem lesandi, jafnvel
lesandi sem hefur sérstakan áhuga
á efninu, sem kennari, sem kennari
I heimavistarskóla, sem unglinga-
faðir, sem áhugamaður um skóla-
mál, og svo auðvitað sem vinur
Ragnars Inga.
Þessi bók gerist í heimavistar-
skóla úti á landi. Þeim er nú óðum
að fækka, en þó eru örfáir eftir,
meðal annars Skógaskóli sem ég
starfa við. Þess vegna kannast ég
vel við margt af því sem fram kem-
ur í bókinni. Ungur maður er að
koma til starfa. Návígið við ungl-
ingana er honum nýjung, samstarf-
ið við samkennarana enn meiri nýj-
ung Eða ættum við að segja sam-
starfsleysið? Hún kemur nefnilega
vel fram í þessari bók
sú staðreynd að fáir eru
eins einmana í starfí
og kennarar. Um leið
er það svo í heimavist-
arskóla að kennarar
kynnast nemendum
sínum betur en í nokkr-
um öðrum skólum,
verða þeim oft eins
konar staðgenglar for-
eldra.
Það kemur meira
fram um kennarana.
Og kannski meira en
flestir kennarar eru til-
búnir að samþykkja. Á
kennarastofunni í þess-
um skóla er lítið rætt
Ragnar Ingi
Aðalsteinsson
um starfið, enn minna um nemend-
ur og nám þeirra. Er það virkilega
svo að kennarar séu upp til hópa
áhugalausir um starf sitt? Eru þeir
einlægt með hugann við eitthvað
allt annað, félagsstarf, bísness,
aukastörf og tómstundastörf, eða
við einkalífið, svo sem ala upp eigin
börn, stunda jeppasöfnun eða reyna
að komast á séns með fallegum
nemendum?
Ragnar Ingi lætur mann halda
það.
Er það svo að jafnvel kennarar
sjálfir líti margir á kennslu sem
aröskur I formi slæmr-
ar hegðunar fái sjald-
an önnur viðbrögð frá
uppeldisfræðimennt-
uðum kennurum en
skammir og lágar ein-
kunnir?
Ragnar Ingi lætur
mann halda það.
Ungur drengur
sviptir sig lífí í skólan-
um, á meðan flestir
kennarar hans eru
með hugann við allt
annað en andlega vel-
ferð hans, nám hans
eða líf. Jafnvel þeir
kennarar sem hafa
áhuga á skólamálum
Getur verið, spyr Guð-
mundur Sæmundsson,
að fólk fari ólæst og
óskrifandi í gegnum
grunnskólann?
hálfgert bráðabirgðastarf, millibils-
ástand áður en þeir fara að takast
á við eitthvað merkilegra? Dreymir
kennara flesta um að komast í önn-
ur, kannski betur launuð störf, jafn-
vel að takast á við eigin atvinnu-
rekstur? Er kennslan aðeins launa-
maskína á meðan?
Ragnar Ingi lætur mann halda
það.
Getur það verið að í gegnum all-
an grunnskólann fari fólk ólæst og
óskrifandi án þess að kennarar séu
almennt að gera sér nokkra rellu
út af því? Er hugsanlegt að börn
og unglingar sem gefa frá sér hjálp-
eru svo fræðilegir að þeir hafa held-
ur engan áhuga á einstaklingunum
og tilfinningalífi þeirra, aðeins námi
þeirra og þeirri tækni sem hægt sé
að innræta þeim til að þeir ná meiri
námsárangri. Hvers er slíkur skóli
megnugur? Til hvers er hann?
Fyrr á þessu ári fórum við kenn-
arar í verkfall. Foringjar vorir höfðu
uppi stór orð um mikilvægi starfs-
ins og faglegan metnað kennara-
stéttarinnar. En hljóta ekki ein-
hveijar saklausar kennarasálir að
efast ef hjalið á kennarastofunum
er eins og Ragnar Ingi lýsir því?
Ég hef ekki reynslu af svona kenn-
arastofum, en Ragnar Ingi hefur
verið kennari í miklu fleiri skólum
en ég.
Vafalaust eiga frámunalega léleg
laun okkar kennara sinn þátt í sum
okkar eru ekki jafn áhugasöm og
önnur. Er nokkur ástæða til að
kenna öðrum um? Verða kennarar
bara ekki að sanna það fyrir sjálfum
sér og öðrum að þeir eigi hærri
laun skilið? Sannfærir verkfall
nokkurn mann? Gæti það jafnvel
ekki orðið til skaða þegar það bitn-
ar á öðrum en þeim sem deilt er við?
Bókin hans Ragnars Inga gæti
hjálpað okkur kennurum að skoða
málin frá nýjum sjónarhóli. Auk
þess er hún einnig ágæt og holl
lesning fyrir unglinga sem sjálfír
eru í skóla og umgangast kennara
og skólakerfið daglega og þurfa að
átta sig á að kennarar eru mannleg-
ir — og breyskir.
Gleðileg jól, Ragnar Ingi, og til
hamingju með fyrstu skáldsöguna
þína.
Höfundur er kennari að Skógum.