Morgunblaðið - 28.12.1995, Qupperneq 35

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 28. DESEMBER 1995 35
AÐSENDAR GREIEMAR
ORÐIÐ atvinnuleysistrygging er
notað yfir bætur sem greiddar eru
atvinnulausum. Þetta er slíkt öfug-
mæli að furðulegt má teljast að það
skuli notað í þessu samhengi. Orðið
merkir í raun trygging fyrir atvinnu-
leysi.
Þrátt fyrir að allir geri sér grein
fyrir því böli sem atvinnuleysi veld-
ur, er lítið sem ekkert gert til þess
að sporna við því. Ráðamönnum
þjóðarinnar er þó sjaldan orða vant
þegar kosningar eru í nánd. Þá lofa
þeir í sífellu hvers kyns atvinnuupp-
byggingu og ijölgun starfa. Hins
vegar virðast þeir gjörsneyddir hug-
myndum og siðferðisþreki að kosn-
ingum loknum. Niðurstaðan er því
sú að ekkert er að gert og atvinnu-
leysi eykst.
Erfiðleikar við að fjármagna At-
vinnuleysistryggingasjóð hvíla eins
og mara á ráðherrum og að sjálf-
sögðu verður sjóðurinn að standa
við skuldbindingar sínar. En hefur
virkilega ekki hvarflað að mönnum
að til sé betri leið til að ráðstafa
peningum Atvinnuleys-
istryggingasjóðs? Að-
ferð, sem skilar ein-
staklingum og þjóðfé-
laginu betri möguleik-
um og framtíð. Aðferð,
sem gerir þeim sem í
atvinnuleysi lenda
möguleika á að öðlast
reisn sína og virðingu
á ný. Þessi leið er vissu-
lega til.
Jón Erlendsson, yfir-
verkfræðingur Upplýs-
ingaþjónustu Háskóla
íslands, hefur undan-
farin ár kynnt nýja að-
ferð, sem tengir saman
atvinnu og símenntun.
Hún leiðir til fjölgunar atvinnutæki-
færa og betur menntaðs og hæfara
þjóðfélags. Þjóðfélags fólks sem er
tilbúið til að taka þátt í samkeppn-
inni sem stöðugt er að aukast í heim-
inum. í þessu sambandi mætti nefna,
að Indverjar eru að verða einhveijir
stærstu útflytjendur tölvuhugbún-
aðar í heiminum og
banka nú ótt og títt á
dyr Evrópumarkaðar-
ins með hvers kyns
pakkalausnir.
Aðferð Jóns Erlends-
sonar er í sjálfu sér
sáraeinföld, eri hún er
líka djörf og kostar
hugarfarsbreytingu hjá
atvinnurekendum,
launþegum og ekki síst
hjá rikisvaldinu.
Hugmyndin byggist
á atvinnutrygginga-
kerfi. Því má skipta í
tvennt. Annars vegar
öryggisnet, sem fjár-
magnað yrði af sjóði
sem kæmi í stað núverandi Atvinnu-
leysistryggingasjóðs. Sjóðurinn
myndi nánast eingöngu fjármagna
vinnu eða verkefni. Hins vegar yrði
sú krafa gerð til allra þátttakenda
í kerfinu, að þeir öfluðu sér atvinnu-
tengdrar þekkingar án afláts allt líf-
ið. Að auki yrði sú krafa gerð að
Þetta er aðferð sem ger-
ir þeim er í atvinnuleysi
lenda, segir Friðbert
Traustason, mögulegt
að öðlast reisn sína og
virðingu á ný.
allir sem færir væru um slíkt ynnu
að því að þróa og skapa hvers kyns
sjálfstæð atvinnutækifæri, stór eða
smá eftir atvikum og efnum. Dýr
eða ódýr. Hver maður myndi sníða
sér stakk eftir eigin efnahag og
öðrum forsendum. Þeir sem litla
menntun hefðu gætu hugað að ein-
földum heimilisiðnaði sem vinna
mætti að á heimilum. Meira mennt-
að fólk ynni að því að skapa sér
tækifæri við hvers kyns þekkingar-
störf, svo sem útgáfu, sérhæfða ráð-
gjöf og ýmislegt þess háttar. Hver
einasti þátttakandi í kerfinu, þ.e.
hver einasti vinnandi maður, yrði á
hinn bóginn að sinna símenntun og
tækifærasköpun á einhvern viðun-
andi hátt. Hver einasti maður myndi
þannig vita nákvæmlega að hvaða
verkum hann gengi ef hann missti
hefðbundna vinnu sína og gengi
þannig að nýjum verkefnum daginn
sem það gerðist. Laun hans eða
bætur færu niður fyrir markaðslaun
í flestum tilvikum. Enginn myndi á
hinn bóginn missa gersamlega sam-
band við vinnu og verkefni eins og
nú er og þurfa að leita á vit hvers
kyns sérfræðinga til að leita hugg-
unar og stuðnings.
Ráðamenn hafa lengi trúað því,
eflaust samkvæmt upplýsingum
færustu hagfræðinga, að nauðsyn-
legt sé að hafa hæfilegt atvinnu-
leysi til þess að halda niðri verð-
bólgu. Þeir trúa því að ef eftirspurn
eftir vinnuafli aukist, þá hækki laun
og slíkt sé í öllum tilvikum hvati á
verðbólgu. Grundvöllur þessara
hugmynda er hið svonefnda
„Phillips-samband". Margir hafa
mjög svo efast um réttmæti þessar-
ar kenningar, þar sem með henni
er fjöldi fólks dæmdur út af vinnu-
markaðinum. Afleiðingarnar eru
margvísleg félagsleg vandamál sem
eru þjóðfélaginu mjög dýr.
Besta lausnin er að sjálfsögðu
að allir hafi störf við sitt hæfi og
auki stöðugt hæfni sína og þekk-
ingu með símenntun. Símenntunin
er einmitt grundvöllurinn í kenning-
um Jóns Erlendssonar.
Tímabært er að atvinnurekendur,
launþegahreyfingin og ríkisvaldið
taki höndum saman um að hrinda
hugmyndum Jóns í framkvæmd,
áður en við föllum á tíma.
Höfundur er formaður Sambands
íslenskra bankamanna.
Atvinnutrygging - ekki
atvinnuleysistrygging
Friðbert
Traustason
ÍSLENSKI LÍFEYRISSJÓÐURINN
DOMUR ER FALLINN
ÞÉRÍHAG
- lífeyrissjóðsframlag sjálfstæðra atvinnurekanda er nú frádráttarbært!
i 1
Islenski lífeyrissjóðurinn
- hæsta raunávöxtun 1 séreignasjóða verðbréfafyrirtækja 1991,1992,1993 og 1994
Héraðsdómur Reykjavíkur hefur hnekkt þeirri lagatúlkun skattayfirvalda að
atvinnurekstrarframlag einyrkja til lífeyrissjóðs falli ekki undir rekstrarkostnað.
Það misrétti sem ríkt hefur milli rekstrarforma varðandi lífeyrissjóðsmál
er því væntanlega úr sögunni.
Hafir þú ekki greitt í lífeyrissjóð til þessa - þá er rétti tíminn núna!
Með því að sýna fyrirhyggju í lífeyrismálum tryggir þú þér tekjur á
eftirlaunaárunum.
li

LANDSBRÉF HF.
ttthí - ithx^>t hti :
Löggilt verðbréfafyrirtæki. Aðili að Verðbréfaþingi íslands.

SUDURLANDSBRAUT 24, 108 REYKJAVÍK, SÍMI 588 9200, BRÉFASÍMI 588 8598