Morgunblaðið - 15.02.1996, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
FIMMTUDAGUR 15. FEBRÚAR 1996 37
Þórð og Hildi. Allmörgum árum
eftir þetta eru erfiðleikar hjá bróð-
ursyni þeirra systkina, Ólafí Hálf-
dánssyni, og þá taka þau í fóstur
tvö af börnum hans, Rögnvald og
Helgu Svönu. Þar með eru fóstur-
systkinin á Skarði orðin sex að tölu,
öll náin að frændsemi. Af þessu
má ráða hvaða hugarfar réð ríkjum
á heimilinu. Þar var sem sé sjálf-
sagt að rétta hjálparhönd, ef með
þurfti. Fátæktin var fylgikona
flestra heimila við Djúp á þessum
árum, en með nýtni og vinnusemi
tókst að hafa nóg að bíta og brenna.
Okkur skorti ekkert bömin á Skarði
- ekkert nema orðið mamma, það
var ekki í okkar daglega orðaforða.
Þó efni væru ekki mikil var það
áhugamál fóstra míns að börnin
nytu einhverrar menntunar. Stína
fór í Kvennaskólann í Reykjavík.
Minntist hún dvalarinnar þar ætíð
með mikilli ánægju og var gaman
að hlusta á hana segja frá þeim
árum. Eftir það stundaði hún
kennslu um skeið og þykir mér trú-
legt að hún hafi notið sín vel á
þeim vettvangi.
Árið_ 1928 giftist Stína frænka
Þórði Ólafssyni frá Strandseljum.
Þau byggðu hús í Odda í Ögurvík
og eignuðust hlýtt og myndarlegt
heimili, sem var annálað fyrir gest-
risni, glaðværð og greiðvikni. Þó
hún eignaðist eigið heimili og böm
gleymdist ekki „litla systir" á
Skarði. Um jól og afmæli komu
sendingar frá Odda og öll okkar
samskipti fyrr og síðar einkenndust
af því að hún var veitandi en ég
þiggjandi. Eftir að þau hjón fluttu
til Reykjavíkur stóð heimili þeirra
Qölskyldu minni opið hvenær sem
við þurftum með, enda eigum við
hjónin og bömin okkar margar góð-
ar minningar frá heimsóknunum á
Njálsgötuna. Börnunum var ávallt
tekið opnum örmum, eins og þau
væru þeirra eigin barnabörn.
Stína frænka var mjög vel greind
kona, með afbrigðum minnug og
átti gott með að miðia af þekkingu
sinni. Hún hafði mikinn áhuga á
ættfræði og hafa margir notið góðs
af þekkingu hennar á því sviði.
Það er margs að minnast, en
fyrst og fremst minnist ég fóstur-
systur minnar sem góðrar konu sem
hafði svo óendanlega mikið að gefa.
Það er mannbætandi að kynnast
og þekkja fólk eins og Kristínu og
Þórð. Af þeirra fundi fór maður
jáfnan glaður og að ýmsu fróðari
en maður kom. Fyrir allt það skal
hér þakkað um leið og þeim er beð-
ið blessunar Guðs, henni á nýjum
slóðum, honum í hárri elli.
Helga Svana.
Það hefur alltaf stafað ljóma af
nafninu Stína frænka í hugum okk-
ar systkina. Við höfum þekkt hana
frá því við fórum að muna eftir
okkur. Hún bjó á Njálsgötunni fyr-
ir sunnan. Seinna þegar við fórum
að koma til borgarinnar á unglings-
árunum var heimili þeirra Þórðar
okkar athvarf og þar bjuggum við
í lengri og skemmri tíma. „
Þá voru þau komin á sjötugsald-
ur en öll þeirra framkoma og við-
horf voru með þeim hætti að við
undum vel í návist þeirra og áttum
það til að drífa vinina með okkur
heim til þess að hitta þetta ágæta
fólk sem tók öllum sem jafningjum
en voru þó i senn góðir fulltrúar
sinnar kynslóðar og traustir vinir
okkar unglinganna.
Kristín S. Helgadóttir var um
æargt sérstæð kona og bar þokka
og viðmót sem engum sem kynntist
henni gleymist. Yfir henni var ein-
hver heiðríkja og góðvild sem bar
vott um innra jafnvægi og trú. Trú
sem ekki var höfð við orð, heldur
endurspeglaðist í öllu hennar dag-
fari og viðhorfí til lífsins. Ekki svo
að skilja að allt væri gott og fólki
gæti ekki orðið hált á lífsins svelli,
heldur hitt að flestum mætti koma
til einhvers þroska. Orð eins og
vönduð manneskja eða gott fólk var
oftar en ekki einkunn sem hún gaf
fólki sem hún talaði um. Fólk og
ættir voru lengi hennar skemmti-
legasta umræða og skipti ekki öllu
hver aldur þess var eða á hvaða öld
það var uppi. Það var með ólíkindum
hversu góð skil hún kunni á ættum
Djúpmanna, afkomendum þeirra og
örlögum. Að ógleymdum hennar eig-
in ættum. Og hún sagði svo lifandi
og skemmtilega frá að margt það
fólk sem henni var hugleiknast varð
nánast eins og kunningjar eða vinir
okkar sem hlýddum á og hefur þetta
orðið til þess að auka okkur skilning
á lífínu við Djúpið í upphafí aldarinn-
ar og baráttu fólks fyrir afkomu
sinni.
Það er happ að hafa kynnst og
verið samvistum við fólk á borð við
Stínu og Þórð. Góðleiki og hlýja
þeirra hefur alltaf fylgt okkur og
eftir að við fórum sjálf að eignast
böm þá hefur það verið einstaklega
ánægjulegt að koma með bömin til
þeirra.
Minningar um gott fólk lifa eins
og oft kom glögglega í ljós í allri
umræðu Stínu frænku um ættmenni
sín og vini. Eins fer okkur, minning-
amar og kynnin af þessari góðu,
hreinlyndu konu gleymast ekki. Við
vottum þér, kæri Þórður, og afkom-
endum dýpstu samúð.
Börn Helgu Svönu
og Hraunbergs.
Það var bjartsýni í bijósti ungs
fólks í Ögurheppi á ámnum eftir
fyrri heimsstyijöld. Þegar Þórður,
móðurbróðir minn, var rétt rúmlega
tvítugur brauzt hann í því að eign-
ast trillu og stofna til útgerðar í
Ögurvík og var það í samvinnu við
Hermann á Barði. Þórður og kona
hans, Kristín S. Helgadóttir frá
Skarði, reistu sér hús þar í víkinni
og kölluðu að Odda. Það mun hafa
verið árið 1929. Þórður sótti sjóinn
af kappi. Það mæddi því mikið á
konu hans, Kristínu, sem varð að
sjá um allt sem gera þurfti í landi,
þegar maður hennar var á sjó. Þar
var ekki setið auðum höndum. Krist-
ín hélt þeim sið að fara ætíð á fæt-
ur kl. 6 að morgni og sjálfsagt hafa
henni orðið dijúg morgunverkin.
Aldrei sá ég neitt fum eða fát á
henni, aldrei sá ég hana byrsta sig,
en ætíð voru öll þau verk unnin sem
vinna þurfti á heimilinu. Ætíð hafði
hún tíma til að sinna gestum og
gangandi, en það mátti heita fastur
siður að fólk sem kom í land í Ögri
úr Djúpbátnum kom til Kristínar í
Odda og þáði góðgerðir. Þar stóð
skáli' um þjóðbraut þvera. Kristín
var þannig skapi farin, að allir löðuð-
ust að henni. Öllum leið vel í návist
hennar, ekki sízt bömunum. Hún
tíðkaði ekki umvandanir og hélt
engar ræður yfír hausamótum
manna. En það var öllum ljóst hvað
hún vildi og öllum leið vel í návist
hennar.
Það mun hafa verið vorið 1943
að lagt var af stað frá Strandseljum
út í Ógurvík á skektu. Við Matti
(Matthías Helgason) remm bátnum,
en Árni móðurbróðir okkar sat í
skut og stýrði. Þegar við komum
fyrir Ógurhólana stóð Árni upp í
bátnum og sagði: Hvar er húsið í
Odda? Við Matti svömðum sem svo
að það hlyti að vera á sínum stað.
Það hafði bmnnið um nóttina. Mér
verður ætíð i minni með hvílíku
a^mleysi þau Kristín og Þórður
frændi tóku þessu áfalli. En upp úr
þessu fluttu þau burt úr Ögurvík-
inni, fyrst til ísafjarðar og síðan til
Reykjavíkur. Og það var ætíð jafn
gott til hennar að koma, fyrst á
Grettisgötu og síðan á Njálsgötu.
Þar var ætíð rúm fyrir einn gest í
viðbót, því að þar sem er hjartarými
þar er húsrými. Ég kveð Kristínu
með einlægu þakklæti.
Arnór Hannibalsson.
Næsti bær við bemskuheimili
mitt á Svalbarði í Ögurvík við Djúp
vestur var Oddi. Lítill lækur skildi
bústaðina að, þaðan sem vatni var
veitt í bæina, en þau þægindi ein
mátti heita að þau heimili væra
búin sem gátu talizt til nokkurra
nýjunga, fyrir utan að búin vom
byggð úr timbri en ekki torfi og
gijóti. Þar var ekkert af neinu tagi
sem nú er talið til frumstæðustu lífs-
þæginda. Kolaeldavél til upphitunar
og matargerðar og þar með var allt
upptalið. Nema til hafí verið tau-
rulla, handsnúin.
í bemskuminningunni er Oddi
ögn stærri og reisulegri bær en
Svalbarð, þótt ekki hafí miklu mun-
að. Víst er um það, að þar hefír
verið þröng á þingi, þegar vertíð
stóð sem hæst, og fjórir eða fimm
vermenn heimilisfastir auk íjölskyld-
unnar. Og æmar annir húsmóður-
innar, sem þurfti að annast allt inn-
anstokks, alein um áraraðir meðan
flögur böm hennar uxu úr grasi.
Hafí húsakynni í Odda þótt þröng
bætti hjartarými húsbændanna það
upp. Mér er til efs að á öðmm bæj-
um við Djúp hafí búið hjón, sem
samhentari vom í hvívetna um góð-
vild og greiðasemi við gesti og gang-
andi og þau Þórður og Stína í Odda,
án þess þó að á aðra sé hallað. Og
glaðsinni húsfreyjunnar við brugðið
á bæ sem af.
Nú er þessi góða kona gengin
fyrir ættemisstapann, södd lífdaga.
Þegar ég kvaddi hana á Þorláks-
messu bauð mér í gmn að fækka
myndi fundum okkar um sinn, svo
mjög var lífskraftur hennar þorrinn.
Kristín Svanhildur Helgadóttir
var fædd á Skarði í Skötufírði 9.
janúar 1904 og ólst þar upp. Á ní-
ræðis afmæli Kristínar setti undirrit-
aður eftirfarandi saman um lífshlaup
hennar:
„Foreldrar hennar vom hjónin
Karitas María Daðadóttir, bónda á
Borg í Skötufirði, Hallssonar, Ara-
sonar í Skálavík. Móðir Kristínar var
Ásgerður Einarsdóttir, Magnússon-
ar, bónda á Garðsstöðum í Ögurvík
og Karitasar Ólafsdóttur, hattamak-
ara á Eyri í Seyðisfírði vestra, syst-
ir Þuríðar í Ögri. Bróðir Ásgerðar
var Jón Einarsson á Garðsstöðum,
faðir Jóns Auðuns, alþm., og þeirra
systkina.
Faðir Kristínar var Helgi Guðjón
Einarsson, Hálfdanarsonar, bónda á
Hvítanesi, Einarssonar prests á Eyri
í Skutulsfírði. Bræður sr. Einars
vom Helgi lektor faðir Jóns biskups
og sr. Guðjón faðir Hálfdanar vígslu-
biskups. Bræður Helga á. Skarði
vom m.a. Guðfínnur á Litlabæ, fað-
ir Einars í Bolungarvík, Vernharður
á Hvítanesi og enn fleiri og er mik-
ill ættbogi þessa fólks vestur þar
og víða um land.
Eins og fyrr segir ólst Kristín upp
í foreldrahúsum, en missti móður
sína aðeins þriggja ára gömul. Miðað
við þeirra tíma aðstæður naut Krist-
ín góðrar menntunar. Fimmtán ára
að aldri fer hún til Reykjavíkur og
er þar lengst af á snæmm frænda
síns, Jóns biskups. Biskup hvatti
hana og studdi til náms í Kvennaskó-
lanum, sem þá þótti ekki lítill frami
fátækri stúlku frá Skarði í Skötu-
fírði.
Kristín stundaði kennslu í nokkra
vetur við Djúp, en vorið 1927 ráðast
örlög hennar þegar hún gerist
fanggæzla á Óbótatanganum í
Ögurvík hjá ungum sægarpi frá
Strandseljum, Þórði Ólafssyni. Þau
giftust 15. september 1928 og reistu
sér hús á Skothúsnesi í Ögurvík og
nefndu Odda. Oddi brann til kaldra
kola á örskotsstundu vorið 1943.
Árið eftir fluttu þau til ísafjarðar
en 1947 flytjast þau búferlum til
Reykjavíkur þar sem heimili þeirra
stóð til 1984 að þau fá inni hjá
Hrafnistu í Hafnarfirði, þar sem þau
vom sjálfs sín allt til sl. vors 1993.“
Kristín hélt andlegum kröftum
sínum ágæta vel fram á tíræðisald-
ur. Það var siður okkar Helga sonar
hennar í Þorláksmessuheimsóknum
að spyrja hana spjömnum úr um
menn og málefni fyrri tíma við Djúp.
Það stóð ekki á svörum hjá Stínu
og um ættir manna var hún einstak-
lega fjölvís. Það var aðeins hin allra
síðustu misseri að ellin mæddi hana
að marki.
Við systkinin frá Svalbarði minn-
umst hjónanna frá Odda með virð-
ingu og innilegu þakklæti. Drottinn
gefí henni raun lofí betri.
Ég sendi Þórði vini mínum kveðj-
ur mínar og minna og bið honum
blessunar og styrktar þess sem öllu
ræður. Minningin um góða konu
mun verða honum sól, sem vermir
og lýsir fram að lokadegi.
Sverrir Hermannsson.
t
Hjartkær faðir minn, tengdafaðir, afi og langafi,
ERLINGUR KLEMENSSON,
Hrafnistu,
Reykjavfk,
lést í Sjúkrahúsi Reykjavíkur, Fossvogi, miðvikudaginn 14. febrúar.
Jarðarförin auglýst síðar.
Klemens Erlingsson, Sigríður Erla Haraldsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Ástkær eiginmaður minn,
NIELS HÖBERG-PETERSEN,
Vesturgötu 20,
lést í Landspítalanum 13. febrúar.
Ingebjörg Höberg-Petersen.
t
Sambýlismaður minn, bróðir og mágur,
STEINGRÍMUR Þ.D. GUÐMUNDSSON
listmálari,
andaðist í Vífilsstaðaspítala þriðjudaginn 13. febrúar.
Steinunn G. Kristiansen,
Guðfinna Hulda Jónsdóttir, Jóhannes Kristinsson
og aðrir vandamenn.
t
PÁLL ÞÓRH ALLSSON
frá Brettingsstöðum
á Flateyjardal,
lést á hjúkrunarheimilinu Sunnuhlíð 5. febrúar.
Jarðarförin fer fram frá Kópavogskirkju föstudaginn 16. febrúar
kl. 15.00.
Frændfólk og vinir.
t
Maðurinn minn,
SVEINBJÖRN ERLINGSSON
vélstjóri,
Kambsvegi 35,
Reykjavík,
lést 8. febrúar sl.
Útförin hefur farið fram í kyrrþey að ósk
hins látna.
Ég þakka starfsfólki á 3. hæð Skjóls
fyrir hjúkrun og umönnun hins látna.
Þeim, sem minnast vildu Sveinbjarnar, er bent á Styrktarfélag
vangefinna.
Guðný Guðjónsdóttir.
t
Hjartkær faðir okkar, tengdafaðir og afi,
SIGURJÓN INGVARSSON
skipstjóri
frá Ekru,
Neskaupstað,
lést í Fjórðungssjúkrahúsinu, Neskaup-
stað, 13. febrúar.
Ragnar Ingólfsson,
Margrét Sigurjónsdóttir, Jón Lundberg,
Jóhann Sigurjónsson, Valgerður Franklín,
Sigþór Sigurjónsson, Sigrún Guðmundsdóttir,
Benedikt Sigurjónsson, Jóna Katrín Aradóttir,
Friðrik Pétur Sigurjónsson, Taina Otsamo,
Hjálmar Sigurjónsson, Wendelin Suuring,
Anna M. Sigurjónsdóttir, Ove Biilow Nielsen,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Ástkær faðir minn, stjúpfaðir, tengda-
faðir og afi,
GUNNAR HALLDÓR JÓSEFSSON
fyrrv. bóndi,
Ólafsdal,
Bergþórugötu 15A,
Reykjavík,
lést á elliheimilinu Grund laugardaginn
10. febrúar.
Jarðarförin auglýst síðar.
Ólafur J. Gunnarsson, Ingibjörg R. Guðjónsdóttir,
Ásdís Þórarinsdóttir,
Gunnar Jóhann Svavarsson,
Sóley Kr. Ólafsdóttir.