Morgunblaðið - 15.02.1996, Blaðsíða 40

40 FIMMTUDAGUR 15. FEBRÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
+ Sveinn Harald-
ur Magnús
Ólafsson, fyrrver-
andi aðalvarðstjóri
í Slökkviliði Reykja-
víkur, var fæddur í
Hafnarfirði 18. jan-
úar 1909 og ólst þar
upp til tólf ára ald-
urs er hann fluttist
ásamt móður sinni
til Reykjavíkur.
Hann lést í Reykja-
■m- vík 8. febrúar síð-
astliðinn. Foreldrar
hans voru Theo-
dóra Sveinsdóttir,
matreiðslukona í Reykjavík, og
Ólafur Þorvaldsson þingvörður
frá Herdísarvík. Systir Sveins
var Eyvör, en þau voru tvíbur-
ar. Önnur systkini sammæðra
voru: Björn og Valdimar Steff-
ensen sem eru látnir og Sólveig
og Áslaug Árnadætur. Eina
systur átti hann samfeðra,
Önnu, en hún er látin.
Sveinn kvæntist Ástu
Jennýju Sigurðardóttur, hár-
greiðslumeistara, f. 14. október
1914, d. 22. maí 1990. Þau eign-
uðust eina dóttur, Theodóru,
HANN Svenni er dáinn. Ekki get
ég sagt að það hafí komið mér
verulega á óvart, því fjölskyldan
vissi að hveiju stefndi. Það verður
erfitt að hafa Svenna ekki til að
tala við því svo nátengdur hefur
hann verið minni fjölskyldu. í mörg
ár höfum við Ásta Hulda komið á
Bústaðaveginn að loknum vinnu-
degi og drukkið með honum kaffi
og spjallað um allt milli himins og
* jarðar. Hann fylgdist mjög vel með
því sem var að gerast í fréttum
og var hafsjór af fróðleik. Einkan-
lega tókst honum vel upp þegar
hann rifjaði upp „gamla daga“.
Það var eins og að kynnast ann-
arri veröld að heyra hann segja frá.
Svenna kynntist ég fyrir u.þ.b.
aldarfjórðungi þegar ég kom í
fyrsta skipti á Bústaðaveginn að
heimsækja Ástu Huldu, seinna eig-
inkonu mína. Svenni tók mér strax
vel og varð okkur fljótt vel til vina.
Svenni hafði mikinn áhuga á
íþróttum, handbolti og knattspyrna
voru þó í sérstöku uppáhaldi hjá
honum þannig að áhugamál okkar
voru þau sömu þótt aldursmunur-
inn væri þó nokkur en það kom
ekki að sök. Með árunum jókst
vináttan og ferðirnar á knatt-
spyrnuvöllinn urðu tíðar, ég hélt
með Víkingi en hann með Val.
Sérstaklega þykir mér vænt um
stundirnar fyrir framan sjónvarpið
þegar við horfðum á ensku knatt-
spyrnuna á laugardögúm, þar sem
svo undarlega vildi til að við héld-
um sjaldnast með sama liðinu.
Árið 1990 missti Svenni eigin-
konu sína, Ástu Jennýju Sigurðar-
dóttur. Við þann missi er ég ekki
frá því að Svenni hafí leitt hugann
æ meira að trúnni, ferðum hans í
, kirkju fjölgaði og þátttaka hans í
starfi aldraðra í Bústaðakirkju gaf
honum mikið. Hann hlakkaði til
að fara í kirkjuna sína á miðviku-
dögum þar sem hann tók í spil og
spjallaði við kunningjafólk sitt.
Ekki voru síðri stundirnar þegar
gömlu vinirnir úr slökkviliðinu hitt-
ust í kaffi á Slökkvistöðinni einu
sinni í mánuði nú síðustu árin.
Þannig hélt hann sambandi við
fyrrverandi starfsfélaga og kynnt-
ist ungu strákunum í slökkviliðinu,
en það þótti honum mjög vænt um.
Engum manni hef ég kynnst sem
var jafn hreykinn af starfi sínu í
slökkviliðinu. Hann var sífellt að
segja mér hvað á dagana hafði
drifið, miklir eldar, slys, erfiðir
flutningar og allt sem hent gat í
þessu starfi. Seinustu árin fylgdist
hann vel með framförum í tækni-
málum slökkviliðsins með því að
heimsækja Slökkvistöðina og fylgj-
f. 15. mars 1936,
gift Sigurði Sveins-
syni Hálfdanarsyni,
brunaverði. Þau
eiga tvær dætur,
Áslaugu Öddu og
Helgu Hönnu, en
Theodóra átti dótt-
ur áður, Ástu
Huldu, sem ólst upp
þjá Sveini og Ástu.
Barnabarnabörn
Sveins eru fimm.
Snemma fór
Sveinn til sjós og
var kokkur á togur-
um hjá Alliance og
Kveldúlfi í nokkur ár. Árið
1932 hóf Sveinn störf á viðgerð-
arstofu Utvarpsins og hafði
hann meistararéttindi í út-
varpsvirkjun, en 1943 hóf hann
störf hjá Slökkviliði Reykjavík-
ur eftir að hafa verið í varalið-
inu frá árinu 1938. Hann
gegndi flestum störfum í
Slökkviliðinu þar til hann lét
af störfum fyrir aldurs sakir
árið 1979.
Útför Sveins fer fram frá
Bústaðakirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
ast með því sem þar var efst á
baugi.
Fyrr á árum fékkst Svenni tals-
vert við uppsetningu á loftnetum
og skipti engu í hvaða hæð eða
við hvaða aðstæður hann þurfti
að vinna. Einn af eiginleikum
Svenna var sá að hann vissi ekki
hvað lofthræðsla var. Mér er minn-
isstætt að fyrir u.þ.b. tíu árum bað
hann mig að koma með sér upp á
þak og lagfæra sjónvarpsloftnetið
sem hafði v^erið í ólagi. Það var
hvasst úti og dálítið hafði rignt
þannig að aðstæður til þess að
dunda uppi __ á þaki hefðu getað
verið betri. Ég hygg að ég sé ekki
lofthræddari en gengur og gerist
en tók þó þann kostinn að halda
mér fast við skorsteininn til að
detta ekki. Með báðar hendur á
skorsteininum tók ég frekar lítinn
þátt í viðgerðinni á sjónvarpsloft-
netinu á meðan gamli maðurinn á
áttræðisaldri stóð klofvega á mæni
þaksins og lauk viðgerðinni einn
síns liðs. Þegar niður var komið
þakkaði Svenni mér kærlega fyrir
hjálpina svo aðrir heyrðu.
Árið 1995 veiktist Svenni alvar-
lega og náði ekki heilsu á ný.
Hann dvaldi á sjúkrahúsi frá því
í byijun desember sl. og stöðugt
versnaði líðanin. Hann hélt þó góða
og létta skapinu þar til yfir lauk
þó líkaminn væri að þrotum kom-
inn. Hann var sáttur við lífshiaup
sitt og var ekki laust við að hann
biði spenntur eftir næsta leik al-
mættisins.
Sérstakar þakkir færi ég öllu
starfsfólki á deild B-7 á Sjúkra-
húsi Reykjavíkur fyrir sérstaklega
góða umönnun og hlýtt viðmót.
Það var ómetanlegt.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Að lokum þakka ég þér, kæri
vinur, fyrir samfylgdina og allar
góðu stundirnar. Far þú í friði og
megi Guð almáttugur vera með
Þér- ..
Ogmundur Kristinsson.
Hann Svenni afi er dáinn.
Ég var skírður í höfuðið á honum
og kallaði hann alltaf Svenna afa
og ömmu mína kallaði ég líka
Ástu ömmu þótt þau hafi_ verið
langafi minn og langamma. Ég var
fyrsta langafabamið hans og þegar
hann lést bar það upp á 21. afmæl-
MINNINGAR
isdaginn minn. Fyrstu minningarn-
ar eru tengdar honum og ömmu á
Bústaðaveginum, þar sem ég bjó
með foreldrum mínum fyrstu
æviárin. Eftir að við fluttum þaðan
var ég tíður gestur á Bústaðaveg-
inum. Eftir að amma lést bjó afi
einn. Aldrei varð ég var við að
honum leiddist að vera einum.
Fyrstu árin komum við Guðjón
frændi til afa í hádeginu eftir að
skóla lauk og fengum að borða hjá
honum. Á Bústaðaveginum áttum
við alltaf skjól, sváfum stundum
um helgar eða komum bara í heim-
sókn. Afi var góður kokkur og
hafði mjög gaman af að bjóða fólki
í mat. Hann starfaði m.a. sem
kokkur á Alþingishátíðinni á Þing-
völlum árið 1930 með móður sinni.
Þegar ég var yngri fékk ég mik-
inn áhuga á golfíþróttinni. Það var
eins og við manninn mælt, afi
þurfti að prófa golf líka. Við sett-
um upp lítinn púttvöll úti í garði
og púttuðum allt hvað af tók.
Seinna þegar þessi púttleikur
nægði mér ekki lengur og mér
fannst að nú væri kominn tími til
að fara á alvöru golfvöll var úr
vöndu að ráða. Golfvöllurinn sem
ég hafði augastað á var í Grafar-
holti og þangað var erfitt að kom-
ast. Á þessum árum bar ég út
Dagblaðið og þurfti auðvitað nauð-
synlega að komast í golf eftir há-
degi. Þá var afi til staðar, við sótt-
um blöðin niður í Þverholt, ókum
niður í Fossvog og bárum út sam-
an og síðan var vinum mínum
smalað saman og haldið á golfvöll-
inn í Grafarholti.
Fyrir allt þetta er ég þakklátur.
Seinna þegar ég fékk bílpróf sjálf-
ur gat ég endurgoldið afa að
nokkru allar bílferðirnar þegar
hann var hættur að keyra sjálfur.
Hvíl þú í friði.
Sveinn Kristinn Ögmundsson.
Sveinn hóf stöf hjá viðgerðar-
stofu útvarpsins 1932 og vann þar
uns hann var ráðinn í Slökkviliðið
í Reykjavík 1943, en hann hafði
verið varaliðsmaður þar frá 1938.
Sveinn var í slökkviliðinu frá 1979
og hafði þá gegnt flestum þeim
störfum sem þar gefast, þ.e.
brunavörður, varðstjóri og eld-
varnaeftirlitsmaður.
Það voru fjórir reyndir og roskn-
ir menn sem gegndu störfum aðal-
varðstjóra þegar undirritaður var
skipaður slökkviliðsstjóri. Allir
tóku þeir sínum unga yfirmanni
vel, en Sveinn, sem var yngstur
aðalvarðstjóranna flögurra, sýndi
strax mikinn áhuga á því uppbygg-
ingarstarfi sem þá var að hefjast
eftir flutninga í nýju slökkvistöðina
í Öskjuhlíð. í hönd fóru ýmsar
nýjungar og nýjar áherslur svo sem
líkamsþjálfun, starfsfræðsla bæði
í brunavörnum og sjúkraflutning-
um, sem Sveinn tók þátt í bæði
sjálfur og við kennslu sinna manna.
Sveinn var þá þegar fyrir þijá-
tíu árum farinn að finna fyrir þeim
sjúkdómi sem að lokum varð bana-
mein hans, en með sínu góða skapi
gerði hann grín að þessu og sagð-
ist ganga fyrir dýnamíti. Hann
gerði sér þó grein fyrir því að hið
erfiða og ábyrgðarmikla starf aðal-
varðstjóra hentaði honum ekki sem
best og mæltist því til að fá létt-
ari störf í liðinu, fyrst sem inni-
varðstjóri og síðar sem eldvarna-
eftirlitsmaður.
Sveinn var vel máli farinn og
kurteis maður og nýttust þessir
eiginleikar hans mjög vel ásamt
reynslu hans sem aðalvarðstjóri.
Tókst Sveini með prúðmennsku
sinni, sannfæringarkrafti og mála-
fylgju að koma mörgu góðu til leið-
ar í því starfi allt fram að starfslok-
um 1979. Sem eftirlaunamaður
síðastliðin 17 ár tók Sveinn virkan
þátt í félagsskap eldri slökkviliðs-
manna og hafði einnig áhuga á
flestum máíum þjóðlífsins sem
meðal annars birtist oft undanfarin
ár með tjáningu hans í þjóðarsál
Rásar tvö.
Við félagar Sveins úr slökkvilið-
inu þökkum honum vináttu og
tryggð allt til síðasta dags og vott-
um Theodóru, Sigurði, dætrum
þeirra og langafabörnum dýpstu
samúð.
Blessuð sé minningin um góðan
dreng.
Rúnar Bjarnason.
Sveinn var fæddur „undir
Hamrinum" í Hafnarfirði. Hann
fluttist til Reykjavíkur 12 ára gam-
all og bjó fyrst í gömlu „Bárunni“
við tjörnina, en fluttist seinna að
Laufásvegi 4, þaðan sem hann
stundaði sína bamaskólagöngu í
Miðbæjarskólanum undir hand-
leiðslu Mortens Hansen og Sigurð-
ar Jónssonar. Sessunautur hans
þar var Gunnar Thoroddsen sem
síðar átti eftir að verða forsætis-
ráðherra og honum átti hann að
þakka einkunnir sínar, að eigin
sögn. Sveinn lagði ávallt áherslu á
að hann væri sannur „gaflari". Ég
hins vegar læt það ósagt sem
„sannur“ Reykvíkingur hvort það
eru meðmæli með nokkrum manni
að vera fæddur og upp alinn í
„Firðinum“, en Hafnarfirði tel ég
það hiklaust til tekna að hafa fætt
öðling á borð við Svein og alið upp.
Þau hjón, Sveinn og Ásta, ólu
upp dótturdóttur sína, Ástu Krist-
insdóttur, sem varð augasteinn
þeirra enda átti gamli maðurinn
greinilega stóran hlut í hjarta
hennar.
Ég átti því láni að fagna að
starfa með Sveini í tæp 20 ár og
jafnframt að liggja með honum á
spítala um tíma er líða tók á ævi-
kvöld hans og er mér í minni er
hún heimsótti hann tvisvar á dag,
hvern dag vikunnar, og mátti
greinilega merkja hve vænt honum
þótti um dótturdóttur sína er hana
bar á góma í samtölum okkar.
Sveinn hóf nám í loftskeyta-
fræði, en lauk ekki formlegu prófi
í þeim fræðum því hann varð að
hætta námi á miðjum vetri vegna
lungnabólgu. Þess í stað sneri hann
sér að matreiðslunámi hjá móður
sinni sem var kunn veitingakona
og réðst síðan sem hjálparkokkur
á togarann Egil Skallagrímsson
og var í nokkur ár kokkur á togur-
um útgerðarfélaganna Alliance og
Kveldúlfs.
Á árunum 1932 til 1943 starf-
aði Sveinn hjá Ríkisútvarpinu,
m.a.við uppsetningu loftneta, og á
árinu 1937 var hann beðinn um
að setja upp loftnet hjá þáverandi
slökkviliðsstjóra, Pétri Ingimund-
arsyni. „Þarftu ekki stiga,“ spurði
Pétur. Það þótti Sveini óþarfi og
klifraði upp þakið eftir „gesems-
inu“. Vel hefur Pétri fundist fimi
unga mannsins því þegar hann
kóm niður bauð hann honum starf
í varaliði slökkviliðsins sem Sveinn
þáði enda talsverðir peningar í
boði fyrir ungan fjölskyldumann,
6 kr. fyrir útkallið og 3 kr. fyrir
seinni tímann.
Hinn 30. mars 1943 réðst hann
í fastalið Slökkviliðs Reykjavíkur.
Vinsældir Sveins meðal samstarfs-
manna má m.a. marka af vísu er
Kjartan Ólafsson, þá aðalvarðstjóri
og ljóðskáld, orti um hann fertugan
og var Kjartan þó ekki allra.
Harla glaður birkibeinn,
blakkur á litinn hára.
Margblessaður sértu, Sveinn,
sagður 40 ára.
Sveinn var skipaður varðstjóri
árið 1959 og aðalvarðstjóri árið
1963. Þá tók hann stöðu innivarð-
stjóra árið 1972 og starf eldvamar-
eftirlitsmanns árið 1976 til ársins
1979 er hann fór á eftirlaun. Hann
hafði því starfað að slökkvistörfum
í samtals 41 ár og þekkti því starf
og innviði slökkvistöðvarinnar í
Reykjavík betur en flestir aðrir.
Sveinn var allra manna hugljúfi,
gamansamur í lund og bjó yfír þeim
öfundsverða eiginleika að geta gert
góðlátlegt grín að umhverfinu og
samferðamönnum en þó fyrst og
fremst að sjálfum sér. Slíka menn
er þægilegt að umgangast og yndis-
lejrt að skemmta sér með.
Hann var fremur dökkur yfirlit-
SVEINN HARALDUR
MAGNÚS ÓLAFSSON
um og suðrænn í útliti og viðmóti.
Hann gat þess vegna hafa erft
útlit sitt og sjarma frá einhveijum
suður-evrópskum forföður sem hé_r
hefur átt leið um á öldum áður. Á
yngri árum Sveins var róstusamt
í stjórnmálum um allan heim. Náði
sú alda allt til íslands. Bar mest á
tveimur róttækum fylkingum sem
áttu sér sitt goðið hvor. Kommún-
istar með Stalin að leiðarljósi og
þjóðernisjafnaðarmenn er litu til
Þýskalands með Hitler í farar-
broddi.
Margir mætir menn er uppi voru
í blóma lífs síns á þriðja áratug-
num og til í smá róstur gengu í
þessa flokka, oft meira af áhuga á
ungæðislegu tuski en stjórnmála-
legum innblæstri. Sveinn gekk í
flokk þjóðernisjafnaðarmanna og
minntist þess oft við mig með bros
á vör er þessum hópum laust sam-
an í ærlegum slagsmálum. Ekki
var vera hans í stjórnmálum þó
löng, sumpart af því að stjórn-
málaáhugi hans risti ekki djúpt,
sumpart af því að slagsmál og
fundarhöld eru leiðinleg til lengdar,
eins og hann sagði, og sumpart af
því að konuefni hans þótti málstað-
urinn vafasamur og hætti Sveinn
stjórnmálaafskiptum sínum árið
sem hann giftist.
Eftir 20 ára samvinnu er margs
að minnast sem of langt væri upp
að telja, en einstaka minningarbrot
renna þó í gegnum hugann á með-
an ég færi þessar línur. Eitt þeirra
var er við fluttum konu nokkra af
Landspítalanum. Sveinn var ekki
hár vexti né holdmikill og var því
fremur léttur, en nautsterkur.
Sjúkrakörfurnar sem notast var við
í þá daga voru ólíkar þeim sem
notaðar eru í dag. Var höfðalagið
kallað þyngri endinn, enda hvíldi
mestur hluti líkamans í efri hluta
körfunnar, en fótgaflinn sá léttari.
Konan sem flytja átti var vel í hold-
um, satt að segja afar vel. Sveinn
vildi endilega halda undir þunga
endann og lét' ég það guðsfeginn
eftir honum. Okum við eins og leið
lá austur í bæ og kviðum við mest
fyrir að þurfa að bera konuna upp
margar tröppur. Svo reyndist þó
ekki. Aðeins var upp eina tröppu
að fara og síðan beint inn í húsið.
Þar sturtuðum við konunni úr körf-
unni, eins og fargi úr hjólbörum, í
tvíbreitt hjónarúm. Sveinn var
kurteis maður með afbrigðum og
þéraði ávallt fólk þegar honum
þötti það við eiga. Þegar við höfðum
lokið flutningnum, innheimt gjaldið
og vorum á leiðinni út sneri Sveinn
sér við í dyrunum og spurði: „Má
ég spyija hvað frúin er þung?“ Hún
svaraði alls ófeimin að bragði: „Ég
er 132 kíló.“ „Þakka yður fyrir,“
sagði Sveinn brosandi út í annað
munnvikið og við héldum eins og
leið lá niður á stöð. Nú skildi ég
af hveiju Sveinn hafði viljað halda
undir þyngri endann. Þetta var að
því best var vitað þyngdarmet í
sjúkraflutningum á þeim dögum
og Sveinn gat með stolti sagt: „Ég
lét strákinn halda undir léttari end-
ann.“
Sveinn naut mikillar virðingar
og Vinsælda meðal vinnufélaga
sinna, jafnt á meðan hans naut við
í starfinu sem eftir að hann hætti
og fór á eftirlaun. Það er því
sannarlega skarð fyrir skildi nú
þegar hann er horfinn á braut og
söknuður við kaffiborðið á mánað-
arlegum fundum okkar eldri starfs-
manna í matstofu slökkvistöðvar-
innar. Persónulega er hann mér
mikill missir. Við áttum mörg trún-
aðarsamtöl bæði í starfi og í sam-
veru okkar á sjúkrabeð þar sem
hann réð mér heilt í samskiptum
við vinnufélaga og fólk almennt og
ekki síst væntumþykju til sinna
nánustu.
Ég votta fjölskyldu hans allri,
Theu, Sigga og dætrum þeirra og
ekki síst Astu, mína dýpstu samúð
og veit að minningin um hann er
þeim bæði dýrmæt og hugljúf. Ég
sakna Sveins og minningin um
hann sem yarðveitast mun til ævi-
loka er mér mikils virði. Þökk fyrir
allt og allt.
Tryggvi Ólafsson.