Morgunblaðið - 17.04.1996, Page 1

72 SÍÐUR B/C/D/E
86. TBL. 84. ÁRG.
MIÐVIKUDAGUR 17. APRÍL1996 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Solana heimsækir Eystrasaltsríkin
Hafnar tillögiim
Rússa um NATO
Vilnius. Reuter.
Reuter
JAVIER Solana (t.h.) ræðir við Algirdas Brazauskas, forseta Lithá-
ens, í Vilnius í gær. Framkvæmdastjórinn sagði að ætluðu fyrrver-
andi kommúnistaríki sér að ganga í NATO yrðu þau að taka á sig
allar skyldur sem fylgdu aðild, þ. á m. þátttöku í varnarsamstarfi.
Ákvörðun Jeltsíns
Rauði
fáninn
við hún
Moskvu. Reuter.
BORÍS Jeltsín, forseti Rússlands, gaf
í gær út tilskipun um að nota bæri
rauðan fána Sovétríkjanna á hátíðis-
dögum af tilefni sigursins yfir þýsk-
um nasistum í síðari heimsstyijöld-
inni. Samkvæmt tilskipuninni verður
fáninn þó ekki með hamarinn og
sigðina, tákn sovéskra kommúnista.
Tilskipunin kveður á um að nota
eigi rauða fánann ásamt þrílitum
fána Rússlands, sem er hvítur, blár
og rauður, þá daga sem sigursins á
þýskum nasistum er minnst. Þessi
ákvörðun er liður í tilraunum Jeltsíns
til að afla sér stuðnings þeirra, sem
kusu kommúnista í þingkosningun-
um í desember, í forsetakosningun-
um eftir tvo mánuði.
Jeltsín vill höfða til þeirra Rússa
sem minnast sovéska stórveldisins
með ljúfsárum söknuði. Margir öld-
ungar, er börðust undir merkjum
rauða fánans gegn nasistum í stríð-
inu, harma hrun Sovétríkjanna, sem
leiddi til erfiðra efnahagsumbóta og
verri lífskjara, auk þess sem styttur
af Lenín og fleiri sovétleiðtogum
voru felldar af stalli, nöfnum gatna
breytt og rauði fáninn lagður niður.
í tilskipuninni segir að nota-beri
rauða fánann ásamt fána Rússlands
„í viðurkenningarskyni vegna þjón-
ustu liðsmanna sovéska hersins við
föðurlandið og tjl að sýna að afkom-
endur þeirra standa í þakkarskuld
við þá sem unnu sigur á hernáms-
sveitum fasistanna".
■ Hróp gerð að forsetanum/17
Varað við
hitabuxum
London. Reuter.
ÍÞRÓTT AMENN, sem nota
svonefndar „hitabuxur" eiga
á hættu að fá blóðtappa af
völdum þeirra, segir í breska
tímaritinu Postgraduate
Medical Journal í gær.
Buxurnar eru mjög þröng-
ar og klæddar innan með
efni sem nuddar húðina, auk
þess sem margir íþróttamenn
telja þær draga úr vöðva-
meiðslum. I ritinu er skýrt
frá því að 25 ára gamall karl-
maður, sem notaði hitabuxur
reglulega í fimm mánuði,
hafi fengið slæman blóðsega
í annan fótinn og afleiðingin
hafi orðið blóðkökkur í
lunga.
Hjartasérfræðingurinn
Nigel Jowett, sem annaðist
manninn, segir ekki hægt að
fullyrða að buxurnar hafi
verið orsökin en þær geti
aukið bólgur á svæðum næst
efninu og heft þar streymi í
bláæðum. „Ég vara mjög við
því að fólk sem einhvern tíma
hefur fengið slæman blóð-
sega noti þær,“ segir Jowett.
JAVIER Solana, framkvæmdastjóri
Atlantshafsbandalagsins (NATO),
sem nú er á ferð um Eystrasaltsrík-
in, vísaði í gær á bug tillögum Rússa
um að takmarka stækkun bandalags-
ins í austurátt.
Solana hafnaði þeim hugmyndum
rússneskra stjórnvalda að fyrrver-
andi Varsjárbandalagsríki fengju
aðeins pólitíska aðild að NATO ef
þeim yrði veitt innganga og ættu
engan þátt í hernaðarstarfi banda-
lagsins.
„Eg útiloka þetta vegna þess að
ég veit ekki hvað það merkir," sagði
Solana í samtali við Reuter-frétta-
stofuna við upphaf heimsóknar sinn-
ar til Litháens. „Það er ekkert til,
sem heitir pólitískur hluti bandalags-
ins,“ sagði Solana eftir viðræður við
Algirdas Brazauskas, forseta Lithá-
ens, og Povilas Gyilys, utanríkisráð-
herra landsins.
Rand-skýrsla til umræðu
Eystrasaltsríkin voru snar þáttur
í varnarfyrirkomulagi Sovétríkjanna
áður en þau liðu undir lok og staða
þeirra er enn viðkvæmt mál í
Moskvu. Ráðamenn á Vesturlöndum
eru í stökustu vandræðum yfir því
hvernig bregðast eigi við grátbónum
Eystrasaltsríkjanna um vestrænar
ábyrgðir fyrir öryggi þeirra. Athyglin
hefur nú beinst að skýrslu, sem mik-
ið er hampað í höfuðborgum Eystra-
saltsríkjanna, frá bandarísku stofn-
uninni Rand Corporation, þar sem
gengið er út frá því að Eystrasalts-
ríkin verði ekki aðilar að NATO strax
og því þurfi að móta skýra stefnu í
máli þeirra.
í skýrslunni er áhersla iögð á að
auka þurfi samstarf Eystrasaltsríkj-
anna við Norðurlönd til að tryggja
öryggi þeirra, þótt þar komi fram
að ólíklegt sé að Norðurlönd gangist
undir formlegar skuldbindingar
gagnvart þeim.
Einnig þurfi að leysa deilur vegna
réttinda rússneskra þjóðarbrota í
Eystrasaltsríkjunum.
Lykilatriði að öryggi Eystrasalts-
ríkjanna sé aðild að Evrópusamband-
inu og er mælst til þess að Eistar,
sem hafi hvað sterkastan efnahag,
fari þar fremstir og fái þá svipaða
stöðu og Svíar og Finnar. Slíkt myndi
ýta undir framfarir í Lettlandi og
Litháen.
I skýrslunni er mælst til þess að
NATO útiloki ekki aðild Eystrasalts-
ríkjanna með öllu og geri ljóst að
þau geti gengið í bandalagið síðar.
Einnig verði að auka samvinnu við
Rússa og samskipti við Eystrasalts-
ríkin án þess að egna Rússa. Með
þessari mjúku aðferð megi vinna
tíma fyrir alla aðila án þess að grafa
undan öryggi Eystrasaltsríkjanna
eða styggja Rússa.
Reuter
LIÐSMENN líberíska stríðs-
herrans Charles Taylors í
höfuðborginni Monróvíu
skjóta á menn annars leið-
toga, Roosevelts Johnsons, af
Krahn-ættbálki sem hafa
komið sér upp vígi í einni
helstu herbækistöð borgar-
Mannfall í
Monróvíu
innar. Innan múra stöðv-
arinnar hafa allt að 20.000
óbreyttir borgarar leitað
skjóls en komast nú hvergi
vegna átakanna. Hermenn
bráðabirgðastjórnar landsins
gerðu sprengjuárás á her-
bækistöðina í gær og kom upp
eldur í henni. Fullyrt var að
sex manns hefðu fallið.
Loftárásir ísraela á Líbanon
Bandaríkjamenn
reyna málamiðlun
Beirút, Tel Aviv. Reuter, The Daily Telegraph.
RAFIK al-Hariri, forsætisráðherra
Líbanons, ræddi í gær við ráðamenn
í Saudi-Arabíu um möguleika á að
stöðva árásir ísraela á landið og hélt
síðan heimleiðis til fundar við Henri
de Charette, utanríkisráðherra Frakk-
lands, í Beirút. Bandaríkjamenn lögðu
í gær fram tillögur að samningum
Israela og Líbana um að binda enda
á átökin. Að sögn utanríkisráðherra
Líbanons byggjast þær á samningum
frá 1993 um að ekki yrði ráðist á
byggðir óbreyttra borgara í landa-
mærahéruðum beggja landanna.
Frakkar lögðu einnig fram friðartil-
lögur í gærkvöldi en de Charette vildi
ekki skýra frá innihaldi þeirra strax.
Talið er að samkvæmt hugmyndum
Bandaríkjastjórnar myndu ísraelar
heita því að draga her sinn á brott
frá syðstu héruðum Líbanons gegn
því að eldflaugaárásir Hizbollah-
skæruliða, er njóta stuðnings íranskra
stjómvalda, á ísrael yrðu stöðvaðar.
„Fýrstu viðbrögð okkar eru þau
að erfitt sé fyrir okkur að samþykkja
tillögumar eins og þær eru nú,“ sagði
Hariri í samtali við líbanska frétta-
menn í Jeddah, höfuðborg Saudi-
Arabíu.
Líbanonsstjórn hefur áður hafnað
samningum af þessu tagi og ekki vilj-
að sætta sig við skilyrðin. Hún krefst
þess að ísraelsher hverfi á brott frá
Suður-Líbanon, þá verði skæruliðar
afvopnaðir.
ísraelar héldu áfram að ráðast á
skotmörk i Líbanon í gær og fórust
fimm óbreyttir borgarar. Hörð hríð
var gerð að stöðvum Hizbollah en
Apache-þyrlur skutu auk þess eld-
flaugum á heimili palestínsks skæru-
liðaforingja, Munir Maqdah en hann
býr í flóttamannabúðum skammt frá
Sídon í Líbanon. Maqdah slapp ósærð-
ur en þriggja ára sonur hans og tveir
aðrir menn særðust.
ísraelar gerðu tveggja mínútna hlé
á hemaðinum til að minnast helfarar-
innar, er nasistar myrtu milljónir gyð-
inga. Minningardagurinn var í gær.
Hundmð þúsunda Líbana eru á
flótta vegna loftárásanna. Fréttaskýr-
endur fullyrða að markmið ísraela
með árásunum sé að auka svo mjög
flóttamannavanda Líbana að stjóm
Hariris ákveði að stöðva aðgerðir
skæruliða.
Hizbollah-menn skutu allmörgum
eldflaugum á nyrstu hémð ísraels í
gær en flestir íbúar þar hafa nú ver-
ið fluttir burt.