Morgunblaðið - 17.09.1996, Blaðsíða 25
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
ÞRIÐJUDAGUR 17. SEPTEMBER 1996 25
Mögrnið
óperusýning
Morgunblaðið/Árni Sæberg
SONGVARAR og hljórasveitarstjóri voru hylltir í lok sýningar. Viðar Gunnarsson, Aida Ingibergsdótt-
ir, Garðar Cortes, Þorgeir Andrésson, Elín Ósk Óskarsdóttir, Bergþór Pálsson og Loftur Erlingsson.
TONLIST
íslcnska ópcran
GALDRA-LOFTUR
Ópera í þremur þáttum eftir Jón
Ásgeirsson byggð á leikriti Jóhanns
Sigurjónssonar: Hljómsveitarstjóri
Garðar Cortes. Leikstjóri Halldór
E. Laxnes. Leikmynd Axel Hallkell.
Búningar: Hulda Kristín Magnús-
dóttir. Lýsing David Walters. Laug-
ardagur 14. september 1996.
EINN glæsilegasti viðburður árs-
ins í íslensku listalífí var í sum-
arbyijun þegar íslenska óperan
frumsýndi í samstarfi við Listahátíð
í Reykjavík óperuna Galdra-Loft
eftir tónskáldið Jón Ásgeirsson.
Óperan var þá flutt sex sinnum
fyrir fullu húsi við frábærar undir-
tektir. Nú hefur íslenska óperan
aftur hafið sýningar á umræddri
óperu og var fyrsta sýning laugar-
daginn 14. september sl. Eftir frum-
sýningu verksins skrifaði undirrituð
dóm um verkið en síðan hefur tón-
skáldið breytt tónferlinu í lok óper-
unnar og einnig er hlutverkaskipan
nokkuð breytt. Alda Ingibergsdóttir
syngur nú hlutverk Dísu í stað Þóru
Einarsdóttur og Viðar Gunnarsson
sem fer með hlutverk Gottskálks
grimma syngur nú hlutverk Gamla,
sem Bjarni Thor Kristinsson söng
áður.
Sýningin á laugardagskvöldið
var óvenjuiega sterk og mögnuð,
allt frá því að fyrstu tónar forleiks-
ins hljómuðu og þar til tjaldið féll
í sýningarlok. Söngvararnir voru
mættir til leiks tvíefldir eftir sum-
arið og hljómsveitin spilaði listavel.
Hljómsveitarstjórinn, Garðar Cort-
es, stjórnaði flutningnum af öryggi
og glæsibrag og náði óvenju sterkri
samvinnu milli söngvara og hljóm-
sveitar. Garðar er mjög vaxandi
hljómsveitarstjóri og sá íslenskur
tónlistarmaður sem ég tel að ís-
lenskir söngvarar geti bundið mest-
ar vonir við sem óperustjórnanda.
Það er ómetanlegt fyrir söngvara
Fyrirlestur
á frönsku
um ljóðlist
FRANC Ducros, ljóðskáld og pró-
fessor við Université Paui Valéry í
Montpellier, flytur opinberan fyrir-
lestur í boði heimspekildeildar Há-
skóla íslands og Alliance francaise,
miðvikudaginn 18. september kl.
20.30 í húsakynnum Alliance franc-
aise, Austurstræti 3 (2. hæð.
Fyrirlesturinn verður fluttur á
frönsku og íjallar um ljóðlist í Frakk-
landi á ofanverðri 19. öld. Hann ber
yfirskriftina Stéphane Mallarmé —
Le tombeau de Charles Baudelaire.
Stéphane Mallarmé (1842-1898)
var ásaml Victor Hugo, Charles
Baudelaire og Arthur Rimbaud, eitt
merkasta ljóðskáld Frakka á 19. öld.
Hann naut hvorki frægðar né frama
í lifanda lífí en hefur haft ómæld
áhrif á ljóðlist 20. aldar, jafnt á
frönsku sem öðrum tungumálum,
og hafa íslensk ljóðskáld, m.a. Jón
Óskar, Thor Vilhjálmsson og Gunnar
Harðarson, fært sum kvæða hans í
íslenskan búning.
Franc Dueros er hefur m.a. ritað
bók um ljoðlist Tommaso Campan-
ella (1568—1639). Meðal annarra
bóka hans má nefna ijóðabækurnar
Ombres Lointaines (1983), Les yeux,
la terre (1993), Poésies, figures tra-
versées (1995) og þýðingar hans á
ljóðum Michelangelós (1996).
Fyrirlesturinn er öllum opinn.
að hljómsveitarstjóri þekki hvernig
söngrödd sem hljóðfæri vinnur, því
þá eru mestar líkur á því að hægt
sé að ná því besta út úr söngvurun-
um.
Söngvarar
í essinu sínu
Söngvararnir voru í essinu sínu
þetta kvöld og fóru á kostum í leik
og söng. Þorgeir Andrésson, sem
fer með hið kröfuharða hlutverk
Galdra-Lofts, söng af léttleika,
röddin var björt og kraftmikil og
gerði hann hlutverkinu framúrskar-
andi góð skil. Hin óvenjulega háa
raddlega hlutverksins útheimtir
mjög góða hæð og úthald og segja
má að Þorgeir sé hvíldarlaust á
sviðinu alla sýninguna. Elín Ósk
Óskarsdóttir var frábær í hlutverki
Steinunnar og náði ótrúlegri radd-
legri breidd í hlutverkinu, sem ligg-
ur frá lága g upp á háa c. Elín er
ein okkar besta óperusöngkona,
raddsviðið er breitt og óþvingað og
hún nær afar vel að túlka persónur
í gegnum sönginn þannig að úr
verði sannfærandi heild. Þau Þor-
geir og Elín voru mögnuð í öðrum
þætti óperunnar, sem er reyndar
dramatískasti þáttur verksins.
Bergþór Pálsson fer með hlut-
verk Olafs. Rödd Bergþórs var í
„toppformi" og leikur hans var gríp-
andi góður. Loftur Erlingsson söng
Andann af mýkt og fegurð og féll
áreynslulaust inn í hlutverk sam-
visku Lofts. Viðar Gunnarsson, sem
fór með hlutverk Gottskálks
grimma í sumar bætir nú við sig
hlutverki Gamla og opnar óperuna
með stórbrotinni byijunararíu og
söng hann bæði hlutverkin af krafti
og öryggi. Bassarödd Viðars naut
sín sérlega vel í hlutverki Gamla.
Með hlutverk Dísu fer Alda Ingi-
bergsdóttir. Söngvar Dísu eru frá
höfundarins hálfu léttari og lýrísk-
ari en aðrir söngvar óperunnar,
enda Dísa ímynd sakleysis og feg-
urðar. Þetta er frumraun Óldu á
íslensku óperusviði og gerði hún
margt vel. Miðsvið raddarinnar
hljómaði þó lítið, það er eins og
raddbeitingin sé of grunn og það
kom líka niður á háum tónum, þar
vantaði oft mýkt og yfirhljóm þrátt
fyrir góða raddhæð. Alda hefur
góða náttúrurödd og með aukinni
reynslu og æfíngu mun röddin
þroskast betur. Leikur Öldu var
góður, einkum í lok 1. þáttar með
Lofti og í þriðja þætti, og hún var
falleg Dísa.
Þáttaskil
í íslensku tónlistarlífi
Jóni Ásgeirssyni hefur tekist
með Galdra-Lofti að semja óperu
sem er óvenju áhrifamikið sviðs-
verk. Tónlist og leikgerð er vel upp
byggð dramatískt, hver þáttur fyr-
ir sig er fjölbreyttur, þar skiptast
á ljóðrænir söngvar og dramatískir
hápunktar og í lok hvers þáttar
nær spennan hámarki. Eins og
áður sagði hefur Jón breytt tón-
ferli óperunnar í lokaþætti. Hann
fellir þar út hlutverk Gamla og
lætur í staðinn biskupana syngja
lokasönginn að Lofti látnum með
Dísu og Ólafi. Að mínu mati nær
hann með þessari lausn rökréttari
niðurstöðu, sem gerir lokaþátt
óperunnar fegurri.
Mikið veltur á því að vel takist
til með sviðsmynd, búninga, ljós og
leikstjórn. Sviðsmynd, búningar og
leikmynd eru með því besta sem
ég hef séð í íslensku óperunni.
Axel Hallkell býr til listaverk á svið-
inu með smá halla og taflborðsgólf-
fleti, fáeinum súlum og listrænum
hálfveggjum, stórum gólfkerta-
stjaka og táknrænum leikmunum á
gólfi ásamt einum stól. Lýsing Dav-
íðs Walters er áhrifamikil en í raun
látlaus og litabreytingar ljósanna
gerðar af list. Búningar Huldu
Kristínar eru mjög í stíl við persón-
ur og hjálpa til við persónusköpun-
ina, sérlega er litasamsetningin
skemmtileg. Leikstjórn Halldórs E.
Laxness er markviss og sú leið sem
hann hefur lagt mesta áherslu á,
að láta söngvaranna túlka látbragð
og hreyfingar út frá söngnum, skil-
aði sér mjög vel nú, þegar sýningin
er endurflutt því leikur sögnvar-
anna er öruggur, sannfærandi og
eðlilegur.
Ég álít að óperusmíð Jóns Ás-
geirssonar Galdra-Loftur marki að
vissu leyti þáttaskil í íslensku tón-
listarlífi að því leyti að hann semur
fyrir söngröddina fyrst og fremst.
Tónlistin er spennandi, lagræn og
sterk, iaus við tilgerð og tísku-
strauma. Tilfinningar og örlög
sögupersónanna leysast úr iæðingi
í söngferlinu, sorgin, gleðin, létt-
leikinn, drengskapurinn, valdið,
brjálæðið, hatrið og ástin, allt er
þetta málað með tónhendingum
sem söngvaranum er gert að koma
til skila. Það eru því persónurnar
sem skapa tónferlið. Þess vegna
nær óperan að hrífa okkur með sér
á sögusviðið og gera okkar að þátt-
takendum í því sem þar fer fram.
Af hjarta þakka ég Jóni Ásgeirs-
syni fyrir að hafa gefíð okkur þetta
einstaka listaverk. Galdra-Loftur
er mögnuð óperusmíð og ómetan-
legt framlag til íslensks tónlistar-
lífs.
Þuríður Pálsdóttir
T / L
Frá 16. september höfum
við opið frá kl. 9-17
Skandia
LAUGAVEGI 170 • SfMI 540 50 BO • FAX 540 50 61
Skrifstofutækni
Markmið námsins er að þjálfa nemendur til starfa á skrif-
stofum og er áhersla lögð á tölvugreinar og bókfærslu.
Námið er mjög hagnýtt og byggist að verulegu leyti á
verklegum æfingum. Námið eykur samkeppnishæfni
nemenda og býr þá undir krefjandi störf á vinnumarkaði.
Helstu námsgreinar eru:
Handfært þókhald
Tölvugrunnur
Ritvinnsla
Töflureiknir
Verslunarreikningur
Gagnagrunnur
Mannleg samskipti
Tölvubókhalcj
Lokaverkefni
STARFSMENNTUN
fjárfestíng tíl framtí&ar
„Ég hafði samband við Tölvuskóla
Islands og ætlaði að fá undirstöðu
i bókhaldi og var mér bent á skrif-
stofutækninámið. Eftir að hafa
setið þetta nám þá tel ég mig mun
hæfari starfskraft en áður og nú
get ég nýtt mér þá kosti, sem
tölvuvinnslan hefur upp á að
bjóða. Ég mæli eindregið með
þessu námi."
Ólafur Benediktsson,
starfsmaður Glófaxa.
Öll námsgögn innifalin
*
Tölvuskóli Islands
Höfðabakka 9 • Simi 567 14 66