Morgunblaðið - 24.10.1996, Blaðsíða 12

12 FIMMTUDAGUR 24. OKTÓBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
ESB styrkir íslenska rannsókn
á körlum í fæðingarorlofi
AÐSTANDENDUR verkefnisins „Karlar og fæðing£irorlof“ kynntu það í Ráðhúsi Reykjavíkur í
gær. F.v.: Hildur Jónsdóttir, jafnréttisfulltrúi Reykjavíkurborgar, Steinunn V. Óskarsdóttir, formað-
ur jafnréttisnefndar borgarinnar, Drifa Hjartardóttir, formaður Kvenfélagasambands Islands, Ing-
ólfur V. Gíslason, starfsmaður karlanefndar Jafnréttisráðs, og Drífa H. Kristjánsdóttir, umsjónar-
maður ESB-tengsla á Skrifstofu jafnréttismála.
TILLAGA jafnréttisnefndar Reykja-
víkurborgar um að hleypt verði af
stokkunum verkefninu „karlar og
fæðingarorlof" var samþykkt í borg-
arráði á þriðjudag. Um er að ræða
tilraunaverkefni, rannsókn á áhrif-
um þess að feður taki fæðingaror-
lof. Evrópusambandið (ESB) hefur
ákveðið að styrkja verkefnið, en það
verður liður í framkvæmdaáætlun
ESB í jafnréttismálum.
ESB mun bera 60% af kostnaði
við verkefnið sjálft, en launakostnað
feðranna, sem valdir verða úr hópi
starfsmanna borgarinnar, ber borg-
arsjóður einn. Aætlaður kostnaður
við verkefnið er 8,7 milljónir króna,
að viðbættum launakostnaði upp á
u.þ.b. 3,8 milljónir. Nú þegar hefur
ESB lagt til 1,7 milljónir, en sam-
tals mun styrkur ESB verða um 5,2
milljónir.
Verkefnið var eitt 60 verkefna
víðsvegar um Evrópu, sem ESB
ákvað að styrkja. Umsóknir voru
alls um 600, sem ber því vitni, hve
mikinn áhuga verkefnið hefur vakið
hjá ESB.
Feðraorlof
í þrjá mánuði
Sex til átta verðandi feður, sem
starfa hjá borginni, munu eiga þess
kost að taka þátt í verkefninu. Það
mun felast í rannsókn á feðrunum
og fjölskyldum þeirra. Þeim verður
fylgt með viðtölum fyrir töku fæð-
ingarorlofs, meðan á því stendur og
eftir að því lýkur. Jafnframt er gert
ráð fyrir að tekin verði viðtöl við
yfirmenn og samstarfsmenn. Að
sögn Hildar Jónsdóttur, jafnrétt-
isfulltrúa Reykjavíkurborgar, sem
mun hafa yfirumsjón með verkefn-
inu, er ætlazt til, að þátttakandi
feður taki einn orlofsmánuð strax
eftir fæðingu barnsins og annan eft-
ir að móðirin hefur hafíð vinnu á
ný. Skilyrði til þátttöku er því, auk
þess að faðirinn starfi hjá borginni,
að móðirin sé útivinnandi.
Með það að markmiði að árang-
urinn af verkefninu verði sem mest-
ur verður gerður sjónvarpsþáttur,
þar sem reynt verður að sýna eðli
samskipta fjölskyldumeðlimanna og
breytingar á samskiptunum, og
verður viðhorfsbreytingum lýst með
eigin orðum þeirra sem þátt taka í
verkefninu.
Félagsleg tilraun
Aðstandendur verkefnisins hjá
jafnréttisnefnd leggja áherzlu á, að
það sé hugsað sem félagsleg tilraun
sem veita muni mikilvæga vitneskju
um áhuga og afstöðu karla til fæð-
ingarorlofs að því gefnu að þeim séu
sköpuð hagstæð skilyrði til að taka
orlofið. Þessi skilyrði felast fyrst og
fremst í því, að feðurnir haldi fuilum
launum í orlofinu.
Hildur Jónsdóttir mun hafa yfir-
umsjón með verkefninu eins og áður
segir, en auk hennar verður ráðinn
sérstakur rannsakandi, sem mun
einbeita sér að hinni vísindaiegu hlið
þess. Þar sem um tímabundna ráðn-
ingu er að ræða verður staðan ekki
auglýst, en að sögn Hildar er nú
þegar búið að leita til manneskju,
sem er að vinna að doktorsverkefni
á skyldu sviði.
Miðað er við, að verkefnið byiji
1. desember nk. og samkvæmt
verkáætlun lýkur því 1. apríl 1998.
*
Aform um sameigin-
lega Evrópumynt
Engin út-
tekt verið
gerð á veg-
um EFTA
EFNAHAGSNEFND EFTA átti
fund með fulltrúum frá fram-
kvæmdastjórn Evrópusambands-
ins 15. október sl. þar sem menn
skiptust á upplýsingum varðandi
áform um sameiginlega mynt ríkja
ESB. Að sögn Kjartans Jóhanns-
sonar, framkvæmdastjóra EFTA,
hefur engin sameiginleg úttekt
farið fram á því á vegum EFTA-
ríkjanna hver áhrif sameiginlegrar
Evrópumyntar yrðu í aðildarríkj-
um EFTA, en hann útilokaði ekki
að slík úttekt kynni að verða gerð.
„Menn eru að reyna að fylgjast
með þessu og ég held að flest lönd
séu að skoða hvernig þeim lítist
á. Það þýðir auðvitað að menn eru
að velta því fyrir sér hvaða áhrif
þetta geti haft hjá þeim sem utan
við eru,“ sagði Kjartan
Hann sagði að síðastliðið vor
hefðu fáir haft trú á því að áform
um sameiginlega Evrópumynt
yrðu að veruleika, en viðhorfin
hefðu hins vegar breyst í sumar.
„Nú virðast menn vera þeirrar
skoðunar að kjarni landanna í
Evrópusambandinu sé orðinn mjög
ákveðinn í því að l.áta þetta ger-
ast, þannig að menn eru farnir
að sjá alvöruna í málinu. Þá verð-
ur hver og einn að skoða í sína
pyngju ef ég má orða það þann-
ig,“ sagði Kjartan.
Sjónvarpsstöðvar um könnun umboðsmanns barna á auglýsingum og bönnuðum myndum
Hvar eru mörkin?
Niðurstöður könnunar á ofbeldi í sjónvarpi
Á tímabilinu frá 2.-15. september 1996 voru sýndar96 auglýsingar
um kvikmyndir og alls 14 kvikmyndir sem eru bannaðar börnum
Auglýsingar Bannaðar innan 12 ára 3 Bannaðar innan 16 ára 30 0siðff. 22 33 £svr 2 1
Samtals fj. auglýsinga 33 55 5 3
Kvikmyndir R^v Stöð 2 Stöð 3 Sýn
Bannaðar innan 12 ára engin 3 1 7
Bannaðar innan 16 ára engin 3 engin engin
Samtals fj. kvikmynda engin 6 17
" ~ . - ~~ mmmsmimsMi immæsm
„AUGLÝSINGAR sem sendar eru
út í Sjónvarpinu eiga allar að miðast
við að börn geti séð þær, sama á
hvaða tíma dagsins þær eru sendar
út. Við viljum alls ekki skaða börn-
in,“ sagði Halldór V. Kristjánsson,
auglýsingastjóri Ríkisútvarpsins-
Sjónvarps.
Hann vildi jafnframt að menn
hefðu í huga að þótt þessar kvik-
myndir kunni að vera auglýstar á
þeim tíma sólarhrings þegar viðbúið
sé að börn horfi á sjónvarpið jafn-
gildi það ekki því að ofbeldisatriði
séu í auglýsingunni og ennfremur
að kvikmyndir séu ekki eingöngu
bannaðar börnum vegna ofbeldis.
Halldór sagði hins vegar að sjón-
varpið skoðaði allar auglýsingar með
tilliti til þess að þar sé ekkert á ferð-
inni sem skaðað gæti börn og að
kvikmyndahúsum hefði verið skrifað
og þau minnt á þær reglur sjón-
varpsins að miða skuli auglýsingar
við að börn sjái þær, án tillits til
útsendingartímans.
Páll Magnússon sjónvarpsstjóri
Sýnar sagðist ekki hafa farið í sau-
mana á könnun umboðsmanns barna
en taldi að samanburður milli sjón-
varpsstöðva á grundvelli hennar
væri ekki raunhæfur. „Sýn frumsýn-
ir á fjórða hundrað kvikmyndir á ári
en ég veit ekki hvort það hefur ver-
ið ein einasta kvikmynd á dagskrá
RÚV á því tímabili sem könnunin
náði til. Sýn sýnir að öllum líkindum
fleiri kvikmyndir á ári en RÚV og
Stöð 3 til samans," sagði Páll. „Þeg-
ar frumsýndar eru á fjórða hundrað
kvikmyndir er eðlilegt að a.m.k.
helmingur þeirra sé með einhveijum
bannformerkjum. “
Páll nefndi einnig að könnunin
næði væntanlega eingöngu til kvik-
mynda í fullri lengd sem komið hafa
til skoðunar hjá Kvikmyndaskoðun
íslands og falla í bannflokka. „En
hvað með allt annað sjónvarpsefni,
hvað með ofbeldi í sjónvarpsþáttum
og þess háttar? Af hveiju er það
efni ekki skoðað?"
Könnun umboðsmanns
barna á auglýsingum
fyrir kvikmyndir bann-
aðar börnum og sýning-
ar slíkra kvikmynda í
sjónvarpsstöðvum kall-
ar á viðbrögð talsmanna
sj ónvarpsstöðvanna.
9-bíó á Sýn
„Þá veit ég ekki af hverju umboðs-
maður barna miðar við klukkan 10
á kvöldin en ekki klukkan 9,“ sagði
Páll. Hann sagði þá viðmiðun tíðk-
ast í Evrópu og að Sýn hefði frá
upphafi gefið sig út fyrir að vera
með „9-bíó“ a.m.k. fimm sinnum í
viku. „Við tilgreinum skilmerkilega
þær kvikmyndir sem eru bannaðar
börnum og við höfum aldrei gefið
okkur út fyrir að vera með efni fyr-
ir alla fjölskylduna eftir klukkan níu
á kvöldin."
Þijár bannaðar kvikmyndir voru
auglýstar á Sýn á þeim tíma sem
könnunin náði til og sagði Páll að
farið yrði yfir auglýsingaþáttinn að
nýju í tilefni af þessu máli.
Páll Baldvin Baldvinsson er fram-
kvæmdastjóri dagskrársviðs ís-
lenska útvarpsfélagsins. Hann segir
ljóst að í kjölfar þessarar ráðstefnu
verði ekki gerð breyting á stefnu
Stöðvar 2 varðandi sýningar á kvik-
myndum.
Hann sagði að líkt og flestar sjón-
varpsstöðvar í Evrópu hefði Stöð 2
þá stefnu að sýna kvikmyndir eftir
klukkan níu á kvöldin. „Jafnframt
er þá stefnan sú að myndir sem eru
„harðar" og sjónvarpsþættir sem eru
„harðir" séu ekki sýnd fyrr en síðar
á kvöldin, um eða eftir tíu. í endur-
sýningar síðdegis notum við núna
eingöngu myndir sem eru leyfðar
fyrir alla aldurshópa," sagði Páll
Baldvin.
Páll Baldvin var meðal framsögu-
manna á ráðstefnu Útvarpsréttar-
nefndar um ofbeldi í sjónvarpi og
sagðist telja að umboðsmaður barna
hefði fyrst og fremst verið að tala
gegn þeim myndum sem flokkaðar
eru sem ofbeldismyndir. Hann sagði
mikilvægt að gera sér ljóst að mynd-
ir sem eru bannaðar yngri en 16 ára
væru ekki allar ofbeldismyndir.
Viljum fylgja lögum
„Við höfum fyrst og fremst
áhuga á að fylgja lögum. Við viljum
gera sem best við okkar kúnna,“
sagði Laufey Guðjónsdóttir dag-
skrárstjóri Stöðvar 3. Aðspurð hvort
íyrirtækið mundi breyta stefnu sinni
varðandi birtingu kvikmynda eða
auglýsinga sagði hún að það þyrfti
ekki að fara saman að auglýsa bann-
aðar myndir og sýna þau myndskeið
sem leiða til bannsins. Samkvæmt
könnun umboðsmanns barna var ein
kvikmynd bönnuð börnum sýnd á
Stöð 3 á tímabilinu 2.-15. semptem-
ber.
Laufey sagðist hafa fengið á sig
gagnrýni frá áhorfendum fyrir að
vara of mikið við bönnuðum mynd-
um, „en við reynum að láta fólk -
og sérstaklega börn - njóta vafans
og það er á stefnuskránni að vera
ekki með bannað efni fyrr en klukk-
an 10 á kvöldin." Laufey sagði mál
af þessu tagi þurfa að vera til stöð-
ugrar skoðunar og í stöðugri endur-
skoðun inni á sjónvarpsstöðinni.
Magnús Kristjánsson, fram-
kvæmdastjóri markaðssviðs íslenska
útvarpsfélagsins, sagði að sér væri
ekki ljóst hvort könnun umboðs-
manns hefði eingöngu náð til auglýs-
inga frá kvikmyndahúsum og mynd-
bandaleigum eða einnig til dagskrár-
kynninga sjónvarpsstöðvanna
sjálfra.
Hann sagði að stór hluti vinsæl-
ustu kvikmyndanna í kvikmynda-
húsum og á myndbandaleigum væri
bannaður börnum. „Þá er spurning-
in: er í kynningum þessara mynda
efni sem fer yfir einhver velsæmis-
mörk? í reglum um auglýsingar eru
ekki neinar almennar takmarkanir á
því hvað viðskiptavinir mega auglýsa
hvað þetta varðar. Menn hafa haft
innanhússreglur um að auglýsingar
séu ekki grófar, ósanngjarnar og
geri ekki á hlut neins og að sjálf-
sögðu viljum við engar auglýsingar
sem meiða börn, en hvar liggja þessi
mörk?“
Flestar auglýsingar
gerðar erlendis
Magnús sagði flestar auglýsingar
fyrir kvikmyndir og myndbönd gerð-
ar erlendis og væru þær sömu og
notaðar eru við auglýsingar annars
staðar í Evrópu. „Ætlum við að
hafa öðru vísi reglur um auglýsingu
kvikmynda en gilda almennt í Evr-
ópu?“
I könnun umboðsmanns barna er
miðað við auglýsingar og kvik-
myndasýningar fyrir 10 að kvöldi.
Magnús sagðist ekkert geta sagt um
hver opinber háttatími barna yngri
en 12 ára væri og sagðist jafnframt
tregur til að ræða málið ítarlega þar
sem hann hefði ekki kynnt sér frum-
gögn um könnun umboðsmanns og
umræður á ráðstefnunni. Ljóst væri
hins vegar að skoðanir væru skipt-
ar, bæði um áhrif ofbeldismynda á
börn og eins um hvar draga eigi
mörkin.