Morgunblaðið - 24.10.1996, Blaðsíða 8

8 FIMMTUDAGUR 24. OKTÓBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Þorsteinn hlaut ótvíræðan
KVÓTABRÆÐUR eru ekki að draga okkur á asnaeyrunum með afstöðu sinni í okkar
garð, Gunsa mín . . .
Upplýsingar um Honda Givic 5 dyra '97:
— kraftmikil 90 hestafla léttmálmsvél
— 1 B ventla og bein innsprautun
— hraðatengt vökva- og veltistýri
— þjófavönn á ræsingu
— rafdnifnan núðun og speglan
— viðaninnnétting í maelabonði
— 14 tommu dekkjastsenð
— útvanp og kassettutaeki
— stynktanbitan ! hunðum
— sénstaklega hljóðeinangnaðun
— fóanlegun sjálfskiptun
— samlassing á hunðum
— sportleg innnétting
— núðuþurnka fynin aftunnúðu
— fnamhjólacinifinn
— samlitin stuðansr
— höfuðpúðan fnaman og aftan
— hæðanstillanlegun
fnamljósageisli
— stafneen klukka
— bnemsuljós í aftunrúðu
— eyðsla 5,6 I á 90 km/klst.
— 4,31 metní á lengd
— nyðvönn og sknáning innifalin
ryj HONDA Vatnagöiðum 24, Reykjavík, simi S68 9900
Fótaaðgerðafræðingar á námskeiði
Fótameðferð
vegna sykursýki
ávallt nauðsyn
MARGRET Van Putten
MARGRET van Putt-
en var hér á landi í
boði Félags fóta-
aðgerðafræðinga og hélt
námskeið 19. og 20. októ-
ber _ í Fjölbrautaskólanum
við Ármúla um meðferð fóta
sykursýkissjúklinga. Sam-
starfskona hennar, Linda
Rasch fótaaðgerðafræðing-
ur, sá um verklega hlutann
og Margret þann fræðilega.
Þess má geta að íslenskir
fótaaðgerðafræðingar
fengu löggildingu á starfi
sínu fyrir fjórum árum og
urðu með því hluti af heil-
brigðiskerfinu. íslenskir
fótaaðgerðafræðingar eru
u.þ.b. hundrað talsins. Fé-
lag þeirra er 5 alþjóðasam-
tökum fótaaðgerðafræð-
inga (FIPP) og hingað hafa
ýmsir fræðimenn komið á þeirra
vegum til að halda námskeið og
auka þekkingu íslenskra fótaað-
gerðafræðinga.
Hvers vegna hélstu þetta
námsskeið hér?
„Vegna þekkingar okkar á
fótaaðgerðum fyrir sykursýkis-
sjúklinga var það okkur kærkom-
ið að vera hér og miðla til 32 ís-
lenskra fótaaðgerðafræðinga,
sem voru ákafir að læra meira
um fætur þessara sjúklinga. Syk-
ursýki leggst oft illa á fætur og
því er mikilvægt að þessir sjúkl-
ingar hugsi vel um þá.
Ástæðan er að fjórðungur syk-
ursýkissjúklinga á við erfiðleika
að stríða vegna fótanna. Reynsia
okkar í Holiandi er að fóta-
aðgerðafræðingar séu hæfustu
sérfræðingarnir til að stunda
þessa meðferð.
Taugaskemmdir í fótum eru
algengar meðal sykursýkissjúkl-
inga og þeir tapa oft sársauka-
skyninu í kjölfarið. Sjúklingarnir
geta fengið sár á fætur án þess
að taka eftir því vegna þess að
þeir skynja ekki sársaukann. Ein-
hvers konar aflimun verður í 45%
tilvika. Sem að sjálfsögðu er mjög
alvarlegt mál.
Okkar hlutverk er því að
vernda sjúklinganna frá því að fá
þessi sár og það vorum við að
kenna á námskeiðinu og hvernig
höndia á sjúklinga í hættu.
Getur þú nefnt mér dæmi til
skýringar?
Sykursýkissjúklingur sem ekki
hefur sársaukaskyn í fótum rekur
stóru tána í fót borðstofuborðs
og fær sár sem hann áttar sig
ekki á. Sárið er opið í
mánuð og sýking kem-
ur í það og drep og eina
leiðin er að taka tána
af. Þetta er sígilt dæmi
um fólk sem hefur syk-
ursýki á háu stígi.
Þetta er verulegt vandamál
vegna þess að 67% þeirra sem
þurfa að ganga undir aflimun
deyja innan þriggja ára.
Þetta er þjóðféiaginu einnig
mjög kostnaðarsamt vegna
sjúkrahússvistar og meðferðar
sjúklinganna, fyrir utan hvað lífs-
gæði sjúklinga minnka. Fyrst er
reynt að græða sárin og þýðir það
tveggja mánaða sjúkrahússvist,
síðan er það aflimunin og eftir-
meðferð. Það kostar minna að
fara reglulega í skoðun til fótaað-
gerðafræðinga, ef til vill árlega.
Það er sykursýkissjúklingum
jafnmikilvægt að ganga til
fótaaðgerðafræðings og fyrir hinn
almenna borgara að fara reglu-
bundið í eftirlit til tannlæknis.
► MARGRET van Putten er
fædd 1954 í Hollandi. Hún er
iæknir að mennt og hefur unnið
í nánu samstarfi við fótaað-
gerðafræðinga í Hollandi. Hún
hefur unnið við rannsóknir inn-
an fótaaðgerðafræðinnar. Mar-
gret var yfirmaður fótaaðgerð-
ardeildarinnar við Háskólann í
Eindhoven í 10 ár. Hún átvo
drengi.
Núna er ég einmitt að gera
rannsókn sem færa mun sönnur
á að það sé þjóðfélaginu hagstæð-
arar að þessir sjúklingar fari í
skoðun til fótaaðgerðafræðings
einu sinni á ári, sem kemur ann-
ars vegar í veg fyrir að þeir þurfi
að ieggjast inn og hins vegar fyr-
ir aflimanir. Það er mjög brýnt
að mínu mati að fótaaðgerðafræð-
ingar verði með í meðferð sykur-
sýkissjúklinga á íslandi eins og
er í Hollandi.
Hver er ástæðan fyrir að sykur-
sýkissjúklingar eiga í þessum
vanda?
Fylgikvillar sykursýkinnar eru
í fyrsta lagi augnsjúkdómar, í
öðru lagi nýrnasjúkdómar og í
þriðja lagi fótavandamál, en við
vitum að meira en helmingur syk-
ursýkissjúklinga leggst inn á spít-
ala vegna fótavandamála.
Við þetta má bæta að læknar
gefa fótum sjúklinga sinna oft
ekki nægan gaum og þess vegna
eiga fótaaðgerðafræðingar að
vera mikilvægur hlekkur í varnar-
starfí og umönnun fótanna.
Er skilningur fyrir þessu í Hoi-
landi?
„Það eru fjölmargir fótaað-
gerðafræðingar í Hol-
landi og þeir vinna í
hópum með öðrum
stéttum sem meðhöndla
sykursýkissjúklinga.
Það skiptir höfuðmáli
fyrir þessa sjúklinga að vera und-
ir eftirliti hóps, sem í eru læknar,
hjúkrunarfræðingar, sjúkraliðar
og fótaaðgerðafræðingar."
Hvernig gekk að kenna hér?
„Þetta gekk mjög vel og við
ætlum að koma hingað reglulega
til að halda náminu áfram. Svo
þarf að kynna bæði sjúklingum
og öðrum heilbrigðisstéttum
nauðsyn þess að fótaaðgerða-
fræðingar séu með í meðferð syk-
ursýkissjúklinga. Þeir þurfa líka
að fá tækifæri til að sýna hæfi-
leika sína.
Fótaaðgerðafræðingarnir, sem
við Linda kenndum, eru núna í
stakk búnir til að sinna forvamar-
starfi vegna fóta sykursýkissjúkl-
inga og að meðhöndla fætur með
sár.
Fótasár geta
verið lífs-
hættuleg