Morgunblaðið - 04.04.1997, Blaðsíða 20

20 FÖSTUDAGUR 4. APRÍL 1997
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Verkamannaflokkurinn kynnir stefnuskrá sína fyrir bresku kosningarnar
Menntamál sett á oddinn
í „Sáttmála við þjóðina“
London. Reuter.
Reuter
TONY Blair, forsætisráðherraefni breska Verkamannaflokksins, gefur eiginhandaráritan-
ir í verslanamiðstöð í Lundúnum í gær, skömmu eftir að hann kynnti stefnuskrá flokks
síns, sem ber heitið „Sáttmáli við þjóðina“.
BRESKI Verkamannaflokkurinn gerði í gær
grein fyrir stefnuskrá sinni fyrir kosningamar
1. maí. Þar eru gefín 10 loforð í „Sáttmála við
þjóðina“ og því heitið að stjóma Bretlandi frá
miðju stjórnmálanna.
íhaldsflokkurinn birti sína stefnuskrá á mið-
vikudag og ekki var liðinn sólarhringur þegar
Tony Blair, leiðtogi Verkamannaflokksins, hét
því að hækka ekki tekjuskatta, tryggja litla verð-
bólgu, veita mörg þúsund ungmennum atvinnu
á nýjan leik og sýna forustu í Evrópu.
„Á hinni róttæku miðju“
„Ég skora á hvem sem er að hafna því að
þetta sé róttæk áætlun," sagði Blair. „En hún
er á hinni róttæku miðju, nútímaleg, framsýn
og að öllu leyti samstillt tíðaranda og eðlisávísun
Bretlands okkar daga.
Með öðmm orðum, hér er hinn nýi Verka-
mannaflokkur, en hvorki áætlun vinstrimanna
né íhaldsmanna. Hér em farnar ótroðnar slóðir
og leitast við að fá raunvemlegan stuðning frá
öllum stigum þjóðarinnar. Þetta bjóðum við Bret-
um í dag. Nýtt upphaf."
Blair sagði á blaðamannafundi að með birt-
ingu stefnuskrár stóru flokkanna tveggja ættu
kjósendur þess kost að gera upp á milli „framtíð-
ar og fortíðar, milli flokks fyrir fjöldann og flokks
fyrir hina fáu, milli fomstu og stjórnleysis".
Að sögn Blairs hefðu kjósendur nú mælistiku
í höndunum til að meta frammistöðu Verka-
mannaflokksins, sem ylti á því hvort þeir efndu
loforðin tíu.
„Við gerum þá staðreynd að dyggð að stefnu-
skráin lofar ekki jörðinni," sagði Blair og vísaði
þar til heits í stefnuskrá íhaldsflokksins um að
gera Bretland að „besta stað á jörð“. ,,[í stefnu-
skránni] segir ekki að við getum gert allt. Það
em engir töfrasprotar eða skyndilausnir," sagði
Blair.
Bilið breikkar
Verkamannaflokkurinn hefur nú verið í stjórn-
arandstöðu í 18 ár, en skoðanakannanir benda
til þess að fátt geti komið í veg fyrir að þar
verði breyting á þegar Bretar ganga að kjörborð-
inu 1. maí. Samkvæmt könnun, sem dagblaðið
Times birti í gær hefur Verkamannaflokkurinn
nú náð 55% fylgi, en 27% kváðust styðja Ihalds-
flokkinn.
Blair segir í stefnuskránni að menntamál verði
„forgangsmál númmer eitt“ og auknu fé verði
varið til þeirra. Einnig hyggst hann nota skatt-
tekjur af umframhagnaði vatns-, gas-, rafmagn-
sveitu og annarra fyrirtækja, sem íhaldsmenn
einkavæddu, til þess að skapa 250 þúsund manns
atvinnu.
Að auki er því heitið í „sáttmála" Verka-
mannaflokksins að veita aukið fé til heilbrigðis-
mála, umhverfisverndar og draga úr spillingu í
stjómmálum. Einnig kveðst hann ætla að „veita
Bretlandi þá forustu í Evrópu, sem bæði Bret-
land og Evrópa þarfnast".
Engin viðbrögð bárust frá íhaldsmönnum þeg-
ar Verkamannaflokkurinn kynnti stefnuskrá sína
utan hvað maður klæddur kjúklingabúningi var
settur til höfuðs Blair og á hann að elta hann
á röndum meðan á kosningabaráttunni stendur.
Á ensku eru þeir kallaðir kjúklingar, sem telj-
ast huglausir, og vísar búningurinn til þess að
Blair hefur skorast undan kappræðum við Maj-
or.
Verkamannaflokkurinn var hins vegar ekki
lengi að gagnrýna stefnuskrá Majors á miðviku-
dag og veittist sérstaklega að tillögum um
skattalækkanir, sem sagðar voru óábyrgar.
Viðbrögð á fjármálamörkuðum í London voru
lítil, bæði á miðvikudag og fimmtudag. Sérfræð-
ingar sögðu að í áætlun Verkamannaflokksins
kæmi ekkert á óvart og þar væri ekkert að
finna, sem fengi blóðþrýsting verðbréfasala til
að hækka. Menn hefðu hins vegar skeytt litlu
um loforð íhaldsmanna þar sem litlar líkur
væru taldar á að þeir myndu fá tækifæri til
að efna þau.
Lögregla
gagnrýnd
fyrir fólsku
Sao Paulo. Reuter.
BRASILÍSKIR embættismenn
sögðu á miðvikudag að ítarleg
rannsókn myndi fara fram á
meintu harðræði lögreglunnar.
Sýndar hafa verið myndir í sjón-
varpi af fólskulegri framkomu við
vegfarendur á götum úti og hafa
þær vakið hörð viðbrögð.
Myndirnar voru teknar í síðasta
mánuði í Sao Paulo og sýndu lög-
regluþjóna stöðva bifreiðar og
beija á ökumönnum með kylfum.
Þá sést foringi lögreglumanna
ganga um með skammbyssu og
ógna bílstjórum og farþegum, og
lögreglumenn krefja vegfarendur
um peninga.
Eftir að hafa látið kylfuhöggin
dynja á bílstjóra og farþegum
einnar bifreiðar sést lögreglumað-
ur skjóta a.m.k. tveimur skotum á
eftir bifreið er henni var ekið í
burtu. Fylgdi fréttinni að við það
hefði farþegi særst til ólífis.
-----------» ♦ «------
Skýr skila-
boð til NATO
FINNAR og Svíar sendu Atlants-
hafsbandalaginu (NATO) þau
skilaboð á miðvikudag, að síður en
svo bæri að líta á hlutleysi þeirra
og stöðu utan hemaðarbandalaga
sem frambúðarfyrirkomulag.
Jaakko Blomberg, aðstoðarráð-
herra í finnska utanríkisráðuneyt-
inu, og Ulf Hjertonsson, starfsbróð-
ir hans í því sænska, ítrekuðu við
Gebhardt von Moltke, aðstoðar-
framkvæmdastjóra NATO, að hlut-
leysið væri hvorki til frambúðar
né takmark í sjálfu sér. Er þetta
sagt hafa gerst á fundi í Brussel.
Finnar og Svíar áskildu sér á
fundinum rétt til að breyta stefnu
sinni í varnarmálum og áréttuðu
að væntanlegt samkomulag Rúss-
lands og NATO mætti ekki spilla
eða draga úr áhrifum þeirra. Sögð-
ust þeir vilja sjá skýrar ráðstafanir
af hálfu NATO til þess að yfirlýs-
ingar um opnar dyr og öryggi fyr-
ir alla öðluðust trúverðugleika.
Deilt um niðurstöður væntanlegrar skýrslu um Estoniu-slysið
Yinnubrögð
áhafnar harðlega
gagnrýnd
Stokkhólmi. Reuter.

fyrir að nokkrum mán-
uðum liðnum.
Óhætt að þekja
flakið með steypu?
í sænskum sjón-
varpsþætti á miðviku-
dagskvöld, voru settar
fram miklar efasemdir
um að hægt væri að
þekja Estoniu með
steypu, steinum og
sandi, þar sem hún hvíl-
ir á hafsbotni, eins og
staðið hefur til. Áætlun
þessi hefur verið gagn-
rýnd, ekki síst af að-
standendum þeirra sem
fórust með henni en í
fyrra hófust sænsk og
eistnesk stjórnvöld
handa við þetta. í fyr-
rasumar hættu Svíar
skyndilega við, sögðust
bíða lokaskýrslu rann-
sóknamefnarinnar.
Því var neitað að
ástæðan væri viðvaran-
Lifrar-
bólguveira
í jarðar-
berjum
Washington. Reuter.
ÞÚSUNDIR bandarískra
skólabama, sem borðuðu sýkt
jarðarber, vom sprautuð með
lyfi við lifrarbólgu í gær en þá
þegar höfðu á annað hundrað
böm veikst. Ekki er vitað
hvemig lifrarbólguveiran barst
í jarðarberin, en þau vom keypt
frosin.
Flest komu tilfellin upp í
skólum í Michigan og talið er
að nemendur og starfslið skóla
í nokkrum ríkjum til viðbótar
kunni að hafa neytt sýktra
beija. Á innflytjandi berjanna
yfir höfði sér ákæm um glæp-
samlegt athæfí en berin komu
að öllum líkindum frá Mexíkó.
Samkvæmt bandarískum lög-
um verða öll matvæli, sem neytt
er í bandarískum skólum, að
vera framleidd í Bandaríkjun-
um.
Einkenni lifrarbólgu líkjast
flensu, og leiðir hún fólk sjaldan
til dauða. Raunar fá þau böm
sem bólusett era, ekki bóluefni
við lifrarbólgu, heldur lyf, sem
á að koma í veg fyrir að fólk
veikist, sem þegar er sýkt.
ÁHÖFN feijunnar Estoniu, sem
fórst á Eystrasalti árið 1994, verður
harðlega gagnrýnd í lokaskýrslu
rannsóknarnefndar um slysið, sem
birt verður á næstu mánuðum, að
því er fullyrt er í sænska blaðinu
Dagens Nyheter. Þá segir að nefnd-
in staðfesti að léleg hönnun stafn-
hlera feijunnar hafí verið aðalorsök
þess að hún fórst, en að fjölmargt
sé við vinnubrögð áhafnarinnar að
athuga. f sænska útvarpinu var
hins vegar fullyrt í fyrradag að
skuldinni væri eingöngu skellt á
hönnun og frágang hlerans.
Hlerinn, sem var að bílaþilfari
Estoniu, rifnaði af í illviðri er feijan
var á leið frá Tallinn í Eistlandi til
Stokkhólms í september 1994. Vatn
flæddi inn á þilfarið, skipið tók að
hallast og sökk. Alls fórast 852
með skipinu, þar af um 500 Svíar.
Dagens Nyheter hefur eftir heim-
ildarmönnum úr rannsóknamefnd-
inni að áhöfn skipsins, sem var að
mestu skipuð Eistlendingum, sé
harðlega gagnrýnd. Skipið hafí ver-
ið illa hlaðið í Tallinn og áhöfnin
hafi neyðst til að fylla jafnvægis-
tanka til að rétta skipið af. Það
hafði í för með sér að ekki var
hægt að rétta það þegar það fór
að hallast í ölduganginum.
Vöruðu stjórnendur ekki við
Sagt er að stjómendur feijunnar
í brúnni hafi ekki litið á skjái þar
sem sást á bílaþilfarið. Tveir starfs-
menn í vélarrúmi hafí hins vegar
séð á slíkum skjá að vatn var farið
að flæða inn á þilfarið en ekki látið
vita í brúnni, að því er segir í blað-
inu.
Þá er fullyrt að sjálfstýring hafí
verið á allan tímann og að hraðinn
kunni að hafa aukið álagið á stafn-
hlerann. Þegar viðvörunarbjöllur
fóra loks í gang, allt of seint, fengu
ekki allir farþegar aðvöran á máli
sem að þeir skildu, og beiðni til
nærstaddra skipa um aðstoð var
ennfremur send of seint af stað.
í síðasta mánuði lýsti Uno Laur,
hinn eistneski formaður rannsókn-
arnefndarinnar, því yfír að áhöfnin
hefði ekki gerst sek um alvarleg
mistök en að hún hefði verið sein
að setja aðvöranarkerfíð í gang.
Útgáfu lokaskýrslu nefndarinnar,
hefur hvað eftir annað verið frestað
en vonast er til þess að hún liggi
ir jarðfræðinga, sem
segja hafsbotninn of veikan til að
þola fargið. Mánuði eftir að Svíar
hættu aðgerðum, brast botninn á
litlum kafla við skipið og það liggur
því ekki eins tryggilega skorðað og
fyrr. Aðstandendur hinna látnu, en
flest líkin eru enn um borð í feij-
unni, voru ekki látnir vita af þessum
erfíðleikum.