Morgunblaðið - 04.04.1997, Blaðsíða 26

26 FÖSTUDAGUR 4. APRÍL 1997
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Guðrún
Hjartardóttir
sýnir í 20m2
GUÐRÚN Hjartardóttir myndlist-
armaður opnar sýningu í sýningar-
rýminu 20m2 á Vesturgötu lOa
laugardaginn 5. apríl kl. 16. Sýn-
inguna nefnir hún „Það er engill á
þakinu og áhorfendur" og er inn-
setning í rými sem þýðir að inni í
sýningarrýminu er áhorfandinn
inni í verkinu.
„Það sem vakti fyrir mér við
gerð verksins var að gera innsetn-
ingu með ljósi og myrkri. Titillinn
skýrskotar til huglægs og hlutlægs
veruleika þar sem heimurinn fer á
flug og ímyndunaraflið fær frelsi.
Skuggar fortíðar og baráttan við
að lifa í núinu. Verkið er endurunn-
in minning sem er látin saman á
ný í gegnum nýja upplifun. Er ég
lít til baka þá man ég eftir pappa-
húsi sem faðir minn gerði fyrir
mig sem ég breytti fljótlega í bát
því húsið var svo lítið að ég gat
engum boðið inn til mín, kannski
hefur þetta atvik minnt mig á að-
skilnað sem manneskjan upplifir í
þjóðfélaginu," segir listakonan.
Guðrún útskrifaðist úr Mynd-
lista- og handíðaskóla íslands 1991
GUÐRÚN Hjartardóttir; „Það
er engill á þakinu og áhorf-
endur.“
og lauk framhaldsnámi í Holiandi
1994. Þetta er fyrsta einkasýning
hennar hér á landi en hún hefur
áður haldið þijár einkasýningar í
Hollandi og tekið þátt í fjölda sam-
sýninga í Hollandi, Englandi og
íslandi.
20m2 er nýtt sýningarrými og
er Guðrún annar listamaðurinn
sem þar sýnir, sýningin er opin
alla daga nema mánudaga og
þriðjudaga frá kl. 15 til 18. Sýning-
unni lýkur sunnudaginn 26. apríl.
Blómlegt tónlist-
arlíf í Færeyjum
Tónlistarútgáfa stend-
ur með blóma í Færeyj-
um og fyrir skemmstu
var staddur hér á landi
færeyskur útgefandi að
ræða samstarf við ís-
lenskt tónlistarfólk og
-frömuði. Arni Matt-
híasson hitti að máli
Kristian Blak, tónskáld
og forsvarsmann
Tutl-útgáfunnar.
Morgunblaðið/Ásdís
KRISTIAN Blak, tónskáld og útgefandi.
Brennu-Njáls saga er
komin á alnetið
Á PÁSKADAG gaf Netútgáfan út
Brennu-Njáls sögu á alnetinu. Þar
með geta notendur alnetsins um
allan heim lesið, skoðað eða sótt
sér til lesturs og eignar þessa perlu
íslenskra fornbókmennta án nokk-
urs endurgjalds.
Netútgáfan hóf starfsemi í jan-
úar síðastliðnum og hefur á þeim
stutta tíma sem síðan er liðinn gert
gott úrval íslenskra fornbókmennta
aðgengilegt öllum á alnetinu og
einnig ýmislegt annað efni.
Viðtökur alnets-notenda við til-
komu Netútgáfunnar hafa verið
mjög góðar. Efni hefur borist bæði
frá innlendum og erlendum aðilum
og einnig tilboð um aðstoð við inn-
slátt og fleira. Ekki er vafi á að
útgáfa sem þessi á framtíð fyrir sér
og vonandi geta umsvifin aukist enn
á næstunni.
Auk Brennu-Njáls sögu komu út
á vegum Netútgáfunnar 3 Fornald-
arsögur Norðurlanda, Gaureks
saga, Gríms saga loðinkinna og svo
sú fornaldarsagnanna, sem ætíð
hefur notið mestra vinsælda þeirra
allra, Bósa saga og Herrauðs.
Einnig gaf Netútgáfan út kvæðið
Skírnismál og eftirtaldar sex þjóð-
sögur: Ló, ló, mín Lappa, Naddi,
Ólafur muður, Seint fyllist sálin
prestanna, Vinnumaðurinn og sæ-
fólkið og Þá hló marbendiil.
Þó meginhlutverk Netútgáfunn-
ar sé að gefa út íslenskt efni, sem
höfundarréttur hefur fallið niður
á, er einnig gefið út ýmislegt annað
efni, s.s. greinasöfn og smásögur.
1. febrúar var gefið út greinasafn
eftir Atla Harðarson heimspeking
og smásagansafn eftir Harald
Darra Þorvaldsson.
103.900. kr
iritan móðurfaorð
gninnur í vélinni fyrir framtíðar stækkunarmögnleika
133 mngariðB örgjörvi
Pentium örgjörvi sem flýtir fyrir við nám og störf
í innra minni
minni til að geta verið með mörg forrit rpin f einu
64 skjákort m/2mh í minni
hraðvirkt skjákort sam flýttr fyrtr f leik|um og margmlðlun
mmu lággoisU litaskjár
og góður skjár sem verndar augun þegar álagið er mikið
Omfa (tuantum harður diskur
ikið geymslupláss fyrir vinnugögnin þin
hraða geisUdrii
kustu geisladrifin f dag sem eru frábær f leikjum og margmiðlun
16 faiU hljóðkort
- Hristaltær hljómur við tónlistarhlustun eða leikjaspilun
25 watta hátalarar
- Góðir hátalarar með hljómstyrks- og bassastillingum
Windows 95 stýrikarfið uppsatt og á geisladisk
- Vinsælasta stýrikerfi heims fylgir með á geisladisk og uppsett i vélinni
102 hnappa lyklahorð og 3 hnappa mús
- Frábært lyklaborð frá Digital og straumlinu Genius mús fylgja vélinnl
Við hjá BT. Tölvum hnfum ákveðið að leggja
hiind á plóg í samningaviðræðum stétta
landsins. Af þvi tilrfni munum við slá 8000
krónur af femúngartilbodi okkar í mars.
Ef tilboðið hentar ekki þörfum þínum mun
starfsfólk okkar veita þér vandaða ráðgjöf
við val á tnlvu sem hentar þér og þinum
og það sem meira er að þú munt örugglega
ná samningum

BT^TMWir
Http-y/wwwhtkdvurjs
Gransásvagur 3 -108 Raykjavik
Simi : 588 5900 - Fax: 588 5905
Opnunartimi virka daga : 10:00 -19:00
Opnunartími laugardaga : 10:00 -16:00
ÞÓ EKKI sé fjölmenni fyrir að fara
stendur tónlistarútgáfa með blóma
í Færeyjum og sækir sífellt í sig
veðrið. Fyrir skemmstu var staddur
hér forsvarsmaður Tutl-útgáfunnar
færeysku, Kristian Blak, að ræða
við íslenska tónlistarmenn og
-frömuði um samstarf, en Tutl-
útgáfan er geysiafkastamikil í út-
gáfu á alls kyns tónlist og hefur
verið í áraraðir.
Kristian Blak segir að Tutl sé
ekki hefðbundið útgáfufyrirtæki,
frekar megi kalla það útgáfusam-
lag. „Við höfum gefið út fjörutíu
rokk- og djassplötur, tuttugu með
þjóðlegri tónlist og tíu plötur með
klassískri tónlist á síðustu sex
árum, reynum að gefa út eina til
tvær klassíkar plötur á ári. Við er-
um ekki að auka þá útgáfu, frekar
að hafa hana reglubundnari," segir
Kristian Blak og bætir við að mik-
ill áhugi sé fyrir útgáfu í Færeyjum
um þessar mundir; á síðasta ári
komu út tólf plötur með nútímatón-
list en undanfarin ár hafa þær ver-
ið þijár á ári. „Þetta er helst vegna
þess að færeyskum tónskáldum
hefur vaxið fiskur um hrygg, því
nánast allt er ný tónlist, ekki hefur
verið mikill áhugi á að gefa út eldri
verk. Mikil gróska er í rokki og
djassi og aukinn áhugi á tónsmíðum
almennt."
Kristian Blak segir það gefa
augaleið að varla geti fyrirtæki
hagnast á plötuútgáfu í svo fá-
mennu landi, en tónlistarmenn hafi
náð að gefa svo mikið út með því
að leggja eigið fé í útgáfuna. „Það
er alsiða um allan heim að málum
sé svo hagað, en í Færeyjum er það
lífsnauðsynlegt, ef maður gefur
verk sín ekki út sjálfur, gerir það
enginn,“ segir hann en samstarf
er um dreifingu og framleiðslu. í
Færeyjum er starfrækt prýðilegt
hljóðver fyrir rokk- og djassupptök-
ur og þó enginn flygill sé þar fæst
hann lánaður hjá Norræna húsinu
eða útvarpinu. Kristian Blak segir
líka að iðulega byggist upptökur á
samstarfi við hljómsveitir og tónlist-
armenn í öðrum löndum og sinfó-
níuhljómsveitir komi í heimsókn.
„Fyrir stuttu tókum við þannig upp
í Bratislava með sinfóníuhljómsveit
borgarinnar, hundrað manna hljóm-
sveit, sem meðal annars hefur tekið
upp fyrir Naxos-útgáfuna. Það
kostaði sitt en var þess virði. Á
þessu ári stefnum við að því að
taka upp með Caput-hópnum ís-
lenska í norrænu samvinnuverk-
efni, en Caput-fólk hefur líka lýst
áhuga á að taka upp færeysk verk,“
segir Kristian Blak og lýsir ánægju
sinni með samstarf við íslenska tón-
listarmenn. „Ég geri mér sérstakar
vonir með samstarfíð við Caput.“
Vinnunámskeið
bera góðan ávöxt
Kristian Blak segir að á níunda
áratugnum hafi eitt færeyskt tón-
skáld verið starfandi og það hafi
helst samið píanóverk, en fram að
því hafi lítið verið um sígildar tón-
smíðar þar í landi; þó William Heine-
sen hafí samið stöku verk hafði
hann ekki kunnáttuna til að skrifa
verkin út. „í upphafí áratugarins
fengum við síðan tónskáld til að
vera með vinnunámskeið í Færeyj-
um, meðal annars Atla Heimi
Sveinsson, og mikill áhugi var fyrir
þeim námskeiðum. Við höfum haldið
þeim áfram og tekið upp þá ný-
breytni að leita til hljóðfæraleikara
og spurt þá hvort þeir væru til í að
flytja verk eftir hin og þessi tón-
skáld áður er verkin verða til. Fyrir
vikið eru menn að semja með ákveð-
inn flutning í huga í stað þess að
semja út í loftið svo að segja og
hefur skilað sér í auknum samskipt-
um tónskálda og hljóðfæraleikara.
Frá 1987 hafa jafnan verið einhver
slík verkefni í gangi og nú eru starf-
andi sjö eða átta tónskáld í Færeyj-
um, sem verður að teljast harla gott,
en fímm eða sex eru færeysk.“
Kristina Blak segir að erfítt sé
að henda reiður á því hvaða áhrif
færeyskt þjóðlíf og umhverfi hefur
á tónsmíðar tónskáldanna, persónu-
leg einkenni séu yfirleitt það sem
menn taki frekar eftir. „Ég held þó
að segja megi að færeysk lög, sálm-
ar og kvæðalög hafí töluverð áhrif,"
segir hann, en geta má að Kristian
Blak hefur gefið út djasssvítu sem
byggð er á færeyskum sálmalögum.
„Oft getur verið erfítt að finna þjóð-
legan hljóm í verkunum, en kímið
er færeysk tónlist í flestum tilfell-
um,“ segir hann og bætir við að flest
verkin heiti eftir náttúi'ufyrirbærum,
sem hann segir að sér sýnist sameig-
inlegt með færeyskum tónskáldum
og íslenskum.
Samstarf íslenskra og færeyskra
tónlistarmanna hefur verið nokkuð
einhliða; þannig hafa íslenskir tón-
listarmenn iðulega heimsótt Færeyj-
ar, meðal annars á tónlistarhátíð
sem haldin er hvert sumar, „en það
er lítið um heimsóknir frá Færeyjum
til íslands," segir hann og kímir.
„Færeyskum tónlistarmönnum hef-
ur vaxið ásmegin síðustu ár ekki
síður en tónskáldum og þannig eru
fjölmargir starfandi tónlistarmenn,
en ekki á Færeyjunum, það er ekki
nóg fyrir þá að gera, þeir fínna sér
starfa í útlöndum, og gætu sem
best heimsótt ísland til tónleika-
halds.“
Aldrei verið til neinir peningar
Kristian Blak segir að þó illa hafi
árað í Færeyjum hafí það ekki haft
ýkja mikil áhrif á tónlistarlíf þar í
landi; „það hafa aldrei verið til nein-
ir peningar", segir hann og kímir.
„011 okkar vinna hefur miðast við
að enga peninga væri að fá. Norræn-
ir styrkir hafa síðan hjálpað til við
það sem við ekki höfum getað fjár-
magnað sjálfír enda er færeyskt
samfélag svo lítið að varia er hægt
að ætlast til þess að listalíf komist
af óstutt. Um 10% af því fé sem
við höfum til ráðstöfunar er fær-
eyskt, en hitt norrænir styrkir og
má að vissu leyti skammast sín fyr-
ir það að þegar við erum að halda
tónlistarhátíðir fyrir norræna styrki
að mestu leyti fer dijúgur hluti í
skatta og skyldur, þannig að fær-
eyskt samfélag græðir á menningar-
starfínu á fleiri en einn hátt. Það
skortir ekki skilning hjá stjórnmála-
mönnum, en þeir segja hreinskilnis-
lega að ef málið snerist um bát
væri mótstaðan engin, en þegar tal-
að er um prómillið sem fer til færey-
skrar menningar vandast málið. Við
erum nú að reyna að koma málum
þannig fyrir að útgáfustarf teljist
til iðnaðar og þá verður væntanlega
allt miklu auðveldara viðfangs fyrir
embættismenn. Vitanlega lítum við
ekki á listina sem iðnaðað og það á
aldrei að stefna að því að græða á
listinni, en meðal helstu vandræða
í færeysku listalífi er að enga vinnu
er að fá fyrir starfandi tónlistar-
menn. Fræðilega séð er hægt að lifa
af tónsmíðum, þó enginn geri það
eingöngu í Færeyjum sem stendur,
líklega lifa tíu manns á myndlist,
ekki kóngalífí en skrimta, en enginn
lifír af því að leika á hljóðfæri. Það
eru starfandi fjölmargir tónlistar-
kennarar, en enginn hljóðfæraleik-
ari, þeir fá ekki nóg að gera heima
fyrir og allir þeir bestu setjast að í
útlöndum þar sem nóg er við að
vera. Það gefur augaleið hvað það
skipti miklu máli fyrir færeyskt lista-
líf ef þar byggju starfandi tónlistar-
menn, sem gætu eins ferðast um
heiminn til tónleikahalds, en myndu
auðga listalíf ómælt með búsetu
sinni heima.“
Kristian Blak segist vongóður um
áframhaldandi starf Tutl-útgáfunn-
ar og að enn eigi eftir að fjölga
færeyskum tónsmíðum. „Það er
mikill áhugi fyrir tónlist í Færeyjum.
en eins og víðast er fólk ekki eins
spennt fyrir nýrri tónlist og vert
væri. Við beitum því sömu brögðum
og aðrir, blöndum saman Mozart,
Schubert og Sunleif Rasmussen til
að fá fólk á tónleika, en mér finnst
þó sem áhugi sé að aukast á nýrri
tónlist. Ungt fólk virðist vera
spenntara fyrir nýrri tónlist en eldra
fólkið því það er alið upp við ólíkar
gerðir tónlistar, allt frá r'okki í dans-
tónlist í djass og er því opnara fyrir
nýjungum."