Morgunblaðið - 23.04.1997, Page 12

12 MIÐVIKUDAGUR 23. APRÍL 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Félagsmenn í Iðju ræða
framhald kjaraviðræðna
„Staða okkar
er þröng“
„STAÐA okkar er óneitanlega þröng
en við verðum að vinna úr því,“ sagði
Guðmundur Þ. Jónsson, formaður
Iðju, félags verksmiðjufólks, á fjöl-
mennum félagsfundi um stöðuna í
samningamálum í gær. Félagsmenn
Iðju hafa tvívegis fellt kjarasamn-
inga sem forysta félagsins hefur
undirritað en enn á ný verður leitað
eftir viðræðum við vinnuveitendur í
dag til að reyna gerð samninga.
Reynt verði að fá breytingar
á sveigjanlegum vinnutíma
Guðmundur sagði það mikla
blekkingu ef menn teldu að unnt
yrði að sækja mikið meira í nýjum
samningum en það sem um var sam-
ið í síðari samningnum sem felldur
var og önnur félög hafa samið um.
Ólíklegt sé að náð verði fram breyt-
ingum á launaliðum. Kvaðst hann
telja eðlilegt að áhersla yrði lögð á
að samið yrði um breytingar á
ákvæðum um sveigjanlegan dag-
vinnutíma, þar sem áberandi
óánægja hefði komið fram með það
atriði meðal félagsmanna Iðju.
Guðmundur sagði að staðan væri
mjög óvenjuleg. Kvaðst hann ekki
minnast þess að félagið hefði áður
fellt gerða samninga. Nú væru nær
öll verkalýðsfélög búin að sam-
þykkja nýja kjarasamninga en Iðja
stæði eitt félaga eftir.
Taldi hann einkum þijár ástæður
fyrir því að félagsmenn hefðu fellt
samningana. í fyrsta lagi væri um
að ræða uppsafnaða óánægju verka-
fólks með rýran hlut þess í góðærinu
í kjölfar þjóðarsáttartímabilsins. í
öðru lagi væri mikil óánægja vegna
skattbyrði, sérstaklega meðal starfs-
manna sem ynnu mikla yfirvinnu og
bæru mikla jaðarskatta. í þriðja lagi
hefði komið fram mégn óánægja
með ákvæði samninganna um sveigj-
anlegan vinnutíma.
Guðmundur sagði ljóst að Iðja
fengi engu breytt héðan af í skatta-
málum en fyllsta ástæða væri þó
að mótmæla frumvarpi ríkisstjórn-
arinnar um breytingar á tekjuskatti.
Vænta ekki mikilla breytinga
Nokkur óánægja kom fram í máli
fundarmanna vegna þeirrar stöðu
sem upp var komin. Flestir voru þó
þeirrar skoðunar að félagið væri í
mjög erfiðri aðstöðu og ekki væri
að vænta mikilla kjarabóta umfram
það sem þegar hefði verið samið um.
Nokkrir fundarmanna lýstu óánægju
með að ekki næðust fram 70 þúsund
kr. lágmarkslaun í upphafi samn-
ingstímans og einnig voru atvinnu-
rekendur gagnrýndir fyrir að draga
samningsgerð á langinn þannig að
verkafólk væri án samninga svo
mánuðum skipti. Var forysta félags-
ins hvött til að ganga hið fyrsta að
gerð nýrra samninga. „Förum djörf
og baráttuglöð út í viðræðurnar,"
sagði Gunnlaugur Einarsson.
Undir lok fundarins var samþykkt
nær samhljóða tillaga stjórnar fé-
lagsins um að fela samninganefnd
að láta fara fram allsheijaratkvæða-
greiðslu um boðun verkfalls náist
ekki viðunandi breyting á kjara-
samningum. Er nefndinni falið að
ákveða dagsetningar og framkvæmd
atkvæðagreiðslunnar en í máli Guð-
mundar kom fram að fyrsta skrefíð
yrði þó að reyna gerð samninga
áður en gripið yrði til þess að greiða
atkvæði um verkfallsboðun. Einnig
var samþykkt ályktun þar sem
skattalagafrumvarpi ríkisstjórnar-
innar er harðlega mótmælt.
Kosið um prest 1 Garðaprestakalli 31. maí
Tveir umsækjenda
gefa ekki kost á sér
STEFNT er að því að hafa almennar
prestskosningar í Garðaprestakalli í
Kjalarnesprófastsdæmi hinn 31. maí
nk., að sögn dr. Gunnars Kristjáns-
sonar prófasts í Kjalamesprófasts-
dæmi. Tveir umsækjendur, séra
Bjarni Karlsson sóknarprestur í
Vestmannaeyjum og séra Yrsa Þórð-
ardóttir fræðslufulltrúi kirkjunnar á
Austurlandi, hafa lýst því yfir að
þau ætli ekki að gefa kost á sér.
Tveir umsækjendurnir, séra Krist-
ján Björnsson sóknarprestur á
Hvammstanga og Hans Markús
Hafsteinsson guðfræðingur, eru að
hugsa málið, en séra Orn Bárður
Jónsson fræðslustjóri Þjóðkirkjunn-
ar er hins vegar ákveðinn í því að
taka þátt í kjörinu.
Yrsa Þórðardóttir kveðst í sam-
tali við Morgunblaðið alls ekki vilja
taka þátt í almennum prestskosning-
um, hvorki í Garðaprestakalli né
annars staðar. „Ég er á móti þeim
vegna þess að mér finnst að ef það
eigi að vera almennar prestskosning-
ar þá eigi líka að vera, til dæmis,
almennar skólastjórakosningar og
lækniskosningar. Ég skil ekki af
hveiju ein stétt sérstaklega á að
veljast á þennan hátt,“ segir hún
og bætir því við að prestskosningar
séu mannskemmandi og geti leitt til
þess að söfnuðurinn klofni.
Þekktu leikreglurnar
Séra Örn Bárður Jónsson segir
að hann hafi boðist til þjónustu í
prestakallinu með því að sækja um
prestsembættið. „Og fyrst ég sótti
um embættið verð ég að hlíta þeim
leikreglum sem því fylgja til enda,“
segir hann.
Hann segist ennfremur halda að
fólk hafí almennt ekki áttað sig á
því að kjörmannakosningin sem
fram fór fyrir um viku hafí ekki
verið endanleg, því að sóknarbörn
hafa vikufrest til að gera athuga-
semd við kjörmannakosninguna.
Kristján Björnsson segir að honum
hafí ekki brugðið við þá ákvörðun
að farið yrði fram á almennar prests-
kosningar. „Ég vissi hvernig Iögin
eru og að hægt yrði að fara fram á
slíkar kosningar þegar ég sótti um
prestsembættið," segir hann.
Kristján segpr að upphaflega hafí
hann ekki ætlað að taka þátt í þessu
kjöri þar sem hann hefði talið að
baráttan yrði fyrst og fremst á milli
Bjarna Karlssonar, þess sem varð
efstur í kjörmannakosningunni og
Arnar Bárðar, þess sem væri heima-
maður. „Nú hefur staðan hins vegar
breyst þar sem Bjarni gefur ekki
kost á sér og því er ég að athuga
minn gang,“ segir hann og býst við
að taka ákvörðun á næstu dögum.
Hans Markús Hafsteinsson segist
ekki hafa neinar athugasemdir við
prestskosningarnar, þótt eflaust geti
slík barátta farið úr böndunum, eink-
um meðal stuðningsmanna. Hann
segist ekki vera búinn að taka
ákvörðun um það hvort hann ætli
að taka þátt í kjörinu. „Ég ligg und-
ir feldi og skoða málið," sagði hann.
Morgunblaðið/Kristinn
FJÖLMENNUR félagsfundur Iðju var haldinn á Hótel íslandi í gær um stöðu samningamála.
Rektorskjör í Háskóla íslands í dag
Kosið á milli Páls og Jóns Torfa
SEINNI umferð rektorskjörs fer
fram í Háskóla ísiands í dag kl.
9-18. Þar sem enginn hlaut til-
skilinn meirihluta greiddra at-
kvæða í fyrri umferðinni fyrir
viku er nú kosið milli þeirra
tveggja prófessora sem flest at-
kvæði hlutu. Þeir eru Jón Torfi
Jónasson og Páll Skúlason.
Jón Torfi er fæddur í Reykja-
vík árið 1947. Hann er kvæntur
Bryndísi ísaksdóttur bókaverði
og eiga þau fjögur börn.
Hann lauk stúdentsprófi frá
MR 1967, B.Sc.Hons. prófi í eðlis-
fræði frá Edinborgarháskóla
1972 og doktorsprófi í tilrauna-
sálfræði frá háskólanum í Read-
ing á Englandi 1980. Hann var
stundakennari í félagsvísinda-
deild, raunvísindadeild og
læknadeild HÍ, lektor í uppeldis-
fræði í félagsvísindadeild frá
1980, dósent frá 1985 og prófess-
or í uppeldis- og menntunar-
fræði frá 1993.
Jón Torfi hefur verið deildar-
forseti félagsvísindadeildar frá
1995 og varaforseti háskólaráðs
1996-’97.
Páll Skúlason er fæddur á
Akureyri árið 1945. Hann er
kvæntur Auði Birgisdóttur,
deildarstjóra á Ferðaskrifstofu
Islands, og eiga þau þijú börn.
Hann varð stúdent frá MA
1965 og lauk doktorsprófi í
heimspeki frá háskólanum í Lou-
vain í Belgíu 1973. Páll var sett-
ur lektor í heimspeki við HI1971
og skipaður prófessor 1975.
Páll hefur haft umsjón með
kennslu í heimspekilegum for-
spjallsvísindum í flestum deild-
um Háskólans frá árinu 1975 og
var í forstöðu fyrir heimspeki-
kennslu til BA-prófs frá 1975til
1992. Þá hefur hann verið deild-
arforseti heimspekideildar
1977-’79,1985-’87 og 1995- 97.
Morgunblaðið lagði þijár
spurningar fyrir Pál og Jón
Torfa í tilefni af kosningunum
og fara svör þeirra hér á eftir.
SVAR JOINIS
TORFA JÓIMASSONAR
1. HVERNIG telur þú að Háskólinn geti best tryggt
stöðu sína í alþjóðlegri samkeppni við aðra háskóla?
Brýnasta verkefni er að byggja upp rannsóknir
og framhaldsnám við Háskóla Islands. Aðeins með
öflugu framhaldsnámi og bættum skilyrðum til rann-
sókna verður vísindamönnum skólans kleift að
standa jafnfætis erlendum vísindamönnum. En það
þarf einnig að leggja áherslu á að halda hæfum
starfsmönnum. Nú gera lág grunnlaun í Háskólan-
um það að verkum að samkepnisstaða hans er af-
leit þegar keppt er um starfsfólk, hvort sem það
er við aðrar opinberar stofnanir eða við einkafyrir-
tæki á íslandi, að ekki sé minnst á erlenda há-
skóla. Þessu þarf augljóslega að breyta. Annars
getur Háskólinn ekki gegnt forystuhlutverki í rann-
sóknum og æðri menntun hér á landi.
2. Hvað er til úrbóta í fjárhagsmálum Háskól-
ans? Kemur til greina að þínu áliti að hann verði
sjálfseignarstofnun eða að gerður verði þjónustu-
samningur við ríkið sem byggist á reiknilíkani um
fjárveitingar? Kemur til greina að hækka skólagjöld?
Mikilvægt er að vinna áfram að þróun reiknilík-
ana um kostnað til að ná samningum við stjórnvöld
um kennslu og rannsóknir. Einnig verður að gera
kröfur til stjórnvalda um fé til húsbygginga, við-
halds og tækjavæðingar sem nú eru nánst alveg á
kostnað Happdrættis Háskólans. Þá verður að setja
reglur til að auka möguleika einstakra háskóladeilda
á að afla sértekna til afmarkaðra verkefna. Það er
mikilvægt fyrir íslenska þjóð að laða góða náms-
menn í gott nám; skólagjöld ynnu gegn þessu mark-
miði og frá sjónarhóli samfélagsins er álagning
þeirra því ekki heppilegt úrræði til að auka tekjur
skólans.
3. Hver er afstaða þín til frumvarps menntamála-
ráðherra, þar sem gert er ráð fyrir að ráðherra
skipi rektor Háskólans?
Ég er andvígur því að ráðherra skipi rektor.
Háskólinn verður að hafa sjálfstæði til þess að ráða
málum sínum sjálfur og á þess vegna að velja sér
forystumenn sem ekki verða sjálfkrafa formlegir
undirmenn ráðherra. Samskipti við stjórnvöld eiga
að byggjast á rammasamningum um verkefni Há-
skólans og þátt stjómvalda í þeim. Háskólinn á síð-
an að bera fulla ábyrgð á öllum sínum málum innan
þess almenna ramma.
Jón Torfi Jónasson Páll Skúlason
SVAR PALS
SKÚLASOIMAR
1. HVERNIG telur þú að Háskólinn geti best tryggt
stöðu sína í alþjóðlegri samkeppni við aðra háskóla?
Ég tel afar brýnt að búa starfsmönnum háskól-
ans þær aðstæður og þau kjör sem gerir þeim kleift
að helga sig rannsóknum og kennslu. Með því móti
er best tryggt að háskólinn hafi á að skipa hæfu
og vel menntuðu starfsliði. Mikilvægt er að efla
framhaldsmenntun til að tryggja sem fjölbreyttasta
rannsóknarstarfsemi innan háskólans. Éfla þarf enn
frekar samstarf háskólans við erlenda háskóla og
rannsóknastofnanir og þátttöku íslensks háskóla-
fólks í alþjóðlegum rannsóknarverkefnum.
2. Hvað er til úrbóta í fjárhagsmálum Háskól-
ans? Kemur til greina að þínu áliti að hann verði
sjálfseignarstofnun eða að gerður verði þjónustu-
samningur við ríkið, sem byggist á reiknilíkani um
fjárveitingar? Kemur til greina að hækka skólagjöld?
Háskólinn þarf að sannfæra stjórnvöld, sveitarfé-
lög og fyrirtæki um að framtíð íslensku þjóðarinnar
hvíli ekki síst á því að við eigum öflugan háskóla.
Vel kemur til greina að gera þjónustusamning við
ríkið á grundvelli reiknilíkans um kostnað við
kennslu og rannsóknir. Ég er mótfallinn skólagjöld-
um við núverandi aðstæður. Skólagjöld mega aldrei
verða til þess að takmarka aðgang að háskólanum.
3. Hver er aðfstaða þín til frumvarps menntamála-
ráðherra, þar sem gert er ráð fyrir að ráðherra
skipi rektor Háskólans.
Eg er andvígur þeirri hugmynd að ráðherra skipi
rektor Háskóla íslands. Rektor er og á að vera kjör-
inn fulltrúi háskólasamfélagsins, sem sameinar það
inn á við og ber merki þess út á við. Til að Há-
skóli íslands geti þjónað hlutverki sínu verður hann
að vera sjálfstætt vísinda- og fræðasetur.