Morgunblaðið - 23.04.1997, Qupperneq 18

18 MIÐVIKUDAGUR 23. APRÍL 1997
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Bragi Hannesson forstjóri Iðnlánasjóðs
Ljúka á jöfnun
starfsskilyrða
lánastofnana
HAGNAÐUR Iðnlánasjóðs nam
alls 427 milljónum króna á árinu
1996 samanborið við 159 milljónir
árið áður. Þessi stórbætta afkoma
skýrist af mikilli aukningu á allri
starfsemi sjóðsins án þess að aukn-
ing hafi orðið á rekstrarkostnaði.
Þá hefur dregið úr þörf framlaga
í afskriftarreikning útlána, að því
er fram kom í máli Braga Hannes-
sonar, forstjóra Iðnlánasjóðs, á árs-
fundi sjóðsins í gær.
Eigið fé Iðnlánasjóðs nam alls
3.574 milljónum í árslok 1996 og
eiginfjárhlutfall samkvæmt CAD-
reglum 26,1%. Ávöxtun eigin fjár
var 13,7% árið 1996, en 5,5% árið
áður. „Þessi góða ávöxtun hefur
orðið þrátt fyrir að vaxtabil hafí
farið lækkandi á árinu úr því að
vera að meðaltali 2,6% árið 1995 í
1,88% í árslok 1996. Útlit er fyrir
að vaxtamunur minnki enn á þessu
ári og fari í 1,5%. Þegar rætt er
um vaxtamun eða vaxtabil er átt
við vegið meðaltal innlánsvaxta að
frádregnu vegnu meðaltali útláns-
vaxta,“ sagði Bragi í ræðu sinni.
Hann lagði í ræðu sinni áherslu
á að ljúka þyrfti að jafna starfsskil-
yrði lánastofnana. Nefndi hann þar
í fyrsta lagi stimpilgjöld sem inn-
lendar lánastofnanir greiddu, en
erlendar iánastofnanir væru und-
anþegnar. í öðru lagi benti hann á
að mikilvæg verkefni biðu varðandi
eftirlit með starfsemi á fjármagns-
markaði, en nefnd á vegum við-
skiptaráðherra hefði skilað tillög-
um að skipan eftirlitsmála.
Eðlileg samkeppni ríki
í þriðja lagi þyrfti að gæta þess
að eðlileg samkeppni ríkti á fjár-
magnsmarkaði og ekki kæmi til
þess að samþjöppun eignarhalds á
lánastofnunum leiddi til þess að
atvinnulífið í landinu fengi ekki
notið hagkvæmni frjálsrar sam-
keppni. „Þessi orð eru ekki sögð
að ástæðulausu, því tilboð ríkisvið-
skiptabankanna og Sparisjóða-
bankans um kaup á fjárfestingar-
lánasjóðum atvinnuveganna er
dæmi um tilraun til að losna við
keppinaut.“
Bifreiðaskoðun kaup-
ir skoðunarfyrirtæki
SAMÞYKKT var á aðalfundum
Skoðunar hf. og Skoðunarstofunn-
ar hf. að selja Bifreiðaskoðun hf.
allt hlutafé félaganna. Einnig
standa yfir viðræður um að Bif-
reiðaskoðun kaupi Nýju skoðunar-
stofuna hf. og verður tillaga þess
efnis lögð fyrir aðalfund Nýju skoð-
unarstofunnar þann 30. apríl nk.
Á aðalfundi Bifreiðaskoðunar hf.
sl. mánudag var samþykkt að auka
hlutafé félagsins um 10 milljónir
króna að nafnverði vegna kaup-
anna.
Stærsti hluthafinn í Bifreiða-
skoðun hf. er ríkissjóður með helm-
ing hlutafjár. Á árinu stendur til
að ríkið selji sinn hlut í fyrirtækinu
og að sögn Óskars Eyjólfssonar,
framkvæmdastjóra Bifreiðaskoð-
unar, munu Landsbréf annast söl-
una.
Á aðalfundi Bifreiðaskoðunar
voru Einar Sveinsson, Eggert Á.
Sverrisson, Hannes Guðmundsson,
Björn Ómar Jónsson og Sigurður
Helgason kosnir í stjórn félagsins
næsta árið.
Morgunblaðið/Golli
HARALDUR Sveinsson, stjórnarformaður Árvakurs hf., útgáfufélags Morgunblaðsins, tók við
umhverfisviðurkenningu Iðnlánasjóðs úr hendi Guðmundar Bjarnasonar, umhverfisráðherra.
*
Arvakur hf. hlýtur umhverfís-
viðurkenningu Iðnlánasjóðs
ÁRVAKUR hf., útgáfufélag
Morgunblaðsins, hlaut í gær
umhverfisviðurkenningu Iðn-
lánasjóðs á ársfundi sjóðsins.
Viðurkenningin hefur verið
veitt árlega einu fyrirtæki sem
þótt hefur skara fram úr i að-
búnaði og öryggi starfsfólks og
verndun umhverfis. Val á fyrir-
tæki sem viðurkenningu hlýtur
er í höndum dómnefndar sem
í sitja fulltrúi Vinnueftirlits rík-
isins, fulltrúi frá umhverfis-
ráðuneyti og formaður og for-
stjóri Iðnlánasjóðs.
Guðmundur Bjarnason, um-
hverfisráðherra, sagði í ávarpi
sínu á ársfundi Iðnlánasjóðs í
gær að Árvakur hf. hefði í
stefnumarkandi áætlanagerð
lagt áherslu á umhverfismál,
gæðamál og vinnuvemd.
„Þannig hefur innan fyrirtæk-
isins verið unnið markvisst að
umhverfismálum. I fyrirtækinu
eru notuð margskonar efni sem
þurfa sérstaka meðhöndlun
hvað varðar umgang og förgun.
Fyrirtækið hefur skoðað um-
hverfismál innan hverrar deild-
ar og gert tiltekna starfsmenn
ábyrga á því sem fer fram inn-
an hennar. Að framkvæmd
umhverfisáætlunarinnar koma
bæði almennir starfsmenn svo
og stjórnendur. I fyrirtækinu
hefur verið komið á fót flokk-
unarkerfi fyrir allan úrgang
og leitast hefur verið við að
hafa kerfið sem einfaldast til
að auðvelda framkvæmdina.
Þannig er almennur úrgangur
eins og fellur til á flestum
vinnustöðum svo sem pappír,
prenthylki úr prenturum, raf-
hlöður, umbúðir undan drykkj-
arvörum flokkaður og honum
komið til endurnýtingar eða í
viðeigandi förgun. í ýmsum
deildum fyrirtækisins leggjast
til margs konar efni sem þarfn-
ast sérstakrar flokkunar og
meðhöndlunar. Settur hefur
verið upp hreinsibúnaður við
hinar ýmsu vélar, efnanotkun
er haldið í lágmarki og leitast
við að koma flestu í endurnýt-
ingu sem hægt er. Fráveitukerfi
í húsi fyrirtækisins er þrefalt
til að tryggja að ekki fari það
sem óæskilegt er út með venju-
legu skólpi og hafi þannig ekki
skaðleg áhrif á umhverfið."
Þá sagði umhverfisráðherra
að fyrirtækið hefði lagt metnað
sinn í að skapa starfsfólki sínu
gott umhverfi og væri aðstaða
starfsfólks og matsalur til fyr-
irmyndar.
Stjórnarformaður Iðnlánasjóðs varar við tillögum um að skerða eigið fé Fjárfestingarbanka atvinnulífsins
Lækkun eiginfjár
rýrir lánstraust
ÖRN Gústafsson, stjórnarformaður
Iðnlánasjóðs, varar eindregið við
að farið verði að breytingartillögum
hjá hluta efnahags- og viðskipta-
nefndar Alþingis um að draga beri
úr sterkri eiginfjárstöðu Fjárfest-
ingarbanka atvinnulífsins. Á árs-
fundi Iðnlánasjóðs í gær sagði Örn
að frekari lækkun á eigin fé bank-
ans myndi auka líkur á gjaldfelling-
um og jafnframt rýra lánstraust
hans og kjör. Þetta álit erlendra
lánardrottna lægi fyrir.
Örn Gústafsson fjallaði í ræðu
sinni ítarlega um þær fyrirætlanir
að stofna Fjárfestingarbanka at-
vinnulífsins með samruna Fisk-
veiðasjóðs, Iðnlánasjóðs, Útflutn-
ingslánasjóðs og Iðnþróunarsjóðs.
Jafnframt verði til Nýsköpunar-
sjóður atvinnulifsins sem verði
sjálfstæð stofnun í eigu ríkisins.
Síðar meir er ennfremur gert ráð
fyrir þeim möguleika að fleiri fjár-
festingasjóðir sameinist hinum nýja
banka og er þar einkum rætt um
Ferðamálasjóð og Stofnlánadeild
landbúnaðarins.
Hann benti á að í meðförum
efnahags- og viðskiptanefndar Al-
þingis á lagafrumvarpinu hefði
það gerst að hluti nefndarinnar
hefði gert breytingatillögur varð-
andi eigið fé hins nýja banka. „I
nefndarálitinu segir: „draga ber
úr sterkri eiginfjárstöðu hins nýja
fjárfestingarbanka frá því sem
lagt hefur verið upp með. Þannig
verði bankinn arðvænlegri eign og
fýsilegri fjárfestingarkostur."
Leitt er að líkum að með því að
tappa af eigin fénu einum milljarði
króna lækki markaðsverðið ein-
ungis um 350 milljónir, þannig að
hagur ríkisins verði betri sem nem-
ur 650 milljónum króna. Þessum
fjármunum á að bæta við áður
ákveðið eigið fé Nýsköpunarsjóðs-
ins sem þá verður með 5 milljarða
króna í sjóðum sínum. Spytja má
hvernig eign getur orðið verðmeiri
með því að rýra eiginfjárstöðu
hennar. Málið snýst ekki um hagn-
að af hlutabréfasölu ríkisins í
bankanum, það snýst um að búa
svo um hnútana, að hinn nýi banki
verði strax í upphafi myndugur
og samkeppnisfær við innlenda
jafnt sem erlenda aðila. Þau atriði
sem þar skipta sköpum eru lágur
rekstrarkostnaður, góð lánskjör og
rétt áhættumat við lánveitingar.
Afgreiðsla Alþingis á frumvarpinu
um Fjárfestingarbanka atvinnu-
lifsins verður að hafa þessi atriði
að meginmarkmiði.
Frekari lækkun eigin fjár bank-
ans mun auka líkur á gjaldfelling-
um og jafnframt rýra lánstraust
hans og kjör. Þetta álit erlendra
lánardrottna liggur fyrir. Mikil-
vægt er að lánskjör hins nýja banka
verði sem allra best, og að hann sé
í stakk búinn til að veita stærstu
fyrirtækjum landsins þjónustu,"
sagði hann m.a.
Viðskiptabankar ekki í stakk
búnir til að kaupa sjóðina
Þá vék Örn sérstaklega að því
sjónarmiði sem haldið hefur verið
fram að hér væri um að ræða enn
einn ríkisbankann, nær væri að
renna sjóðunum inn í viðskipta-
bankana og láta þá greiða fyrir.
„Um þetta sjónarmið vil ég láta í
ljós það álit mitt, að íslensku við-
skiptabankarnir eru ekki í stakk
búnir til að kaupa þessa traustu
og öflugu sjóði sem hér um ræðir,“
sagði hann. „Verið er að fækka
lánastofnunum og styrkja, og gefin
eru fyrirheit um það að ríkið dragi
sig út úr sjóðarekstri, enda er það
mat manna að ekki sé lengur þörf
fyrir þátttöku ríkisins á þessu sviði.
Jafnframt er fulltrúum atvinnu-
lífsins í landinu gefinn kostur á að
hafa áhrif á stjórn og stefnu hinna
nýju sjóða. Állur undirbúningur
málsins er enda þannig að stigin
eru stór skref í átt til þess að ríkið
dragi sig út úr Ijármálastarfsemi,
þótt ekki sé gert ráð fyrir að það
gerist í einum áfanga. Byijað verð-
ur á að selja 49% hlutaijár í hinum
nýja banka, og kostað verður kapps
um dreifða eignaraðild þeirra er
kaupa.
Þeim sem vilja sjóðina inn í
ríkisbankana væri nær að velta
því fyrir sér hvernig ríkisviðskipta-
bankarnir geti tryggt sig í sessi
og valdið því hlutverki sem þeim
er ætlað í dag. Eiginfjárstaða
þeirra sumra er það bágborin að
ríkissjóður hefur orðið að veita
víkjandi lán til að standa við þær
kröfur sem gerðar eru um eigin-
fjárhlutfall þeirra.
Rekstrarkostnaður íslenska
bankakerfisins er allt of hár, út-
lánatöp sömuleiðis, og fyrir liggur
að ekki verður vikist undan því að
grípa til öflugra aðgerða til að ná
niður þessum kostnaðarliðum.
Vaxtamunur inn- og útlána bank-
anna er meira. en þrefalt hærri en
t.d. hjá Iðnlánasjóði. Að renna sjóð-
unum inn í ríkisbankana myndi
ekki leysa þennan vanda.“
Stimpilgjald skekkir
samkeppnisstöðuna
Þá áréttaði Örn gagnrýni á
stimpilgjöld. „Innheimta 1,5%
stimpilgjalds er ekki ásættanleg
fyrir íslenskar lánastofnanir sem
þurfa að keppa við erlenda sam-
keppnisaðila. Nýjustu upplýsingar
í þeim efnum frá Ijármálaráðuneyt-
inu eru að stefnt sé að því að
breikka gjaldstofninn og jafnframt
lækka stimpilgjöldin. Ekki er hægt
að sætta sig við þá lausn, þar sem
gjaldið skekkir samkeppnisstöðuna
verulega. Því hljóta forráðamenn
lánastofnana að þrýsta á stjórnvöld
enn frekar í þessu máli.“