Morgunblaðið - 03.05.1997, Page 48

48 LAUGARDAGUR 3. MAÍ 1997
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
JON HALLDOR
HANNESSON
+ Jón Halldór
Hannesson
fæddist í Reykjavík
22. maí 1952. Hann
lést á Sjúkrahúsi
Suðurlands 27.
apríl síðastliðinn.
Hann var heim-
spekingur að
mennt, kennari og
rak ferðaþjónustu
ásamt konu sinni
Guðrúnu. Foreldr-
ar hans eru Hannes
Jónsson, fyrrv.
sendiherra, f.
20.10.1922, og Kar-
in Waag Hjálmarsdóttir, f.
16.8. 1926. Systkini Jóns Hall-
dórs eru Hjálmar _Waag, f. 5.4.
1946, kvæntur Onnu Birgis,
María Inga, f. 30.5. 1950, gift
Ólafi Georgssyni, Jakob Bragi,
f. 5.9. 1956, kvæntur Guðrúnu
Eyþórsdóttur,
Kristín Hanna, f.
5.9. 1956, gift Páli
Torfa Önundar-
syni, Karin Elísa-
bet, f. 1.1. 1960, og
Guðmundur Hann-
es, f. 25.3. 1965.
Jón Halldór
kvæntist eftirlif-
andi eiginkonu
sinni, Guðrúnu
Andrésdóttur, f.
13.5. 1953, hinn
18.8. 1973. Þau
eignuðust þrjá
syni: Andrés Inga,
f. 16.8.1979, Hannes Bjartmar,
f.13.3. 1983, og Einar Pétur,
f. 14.2. 1994.
Útför Jóns Halldórs verður
gerð frá Kotstrandarkirkju í
dag og hefst athöfnin klukkan
13.30.
Þegar ég hitti Jón Halldór mág
minn fyrst var hann tíu ára. Tæpum
þrjátíu og fimm árum síðar er hann
allur, langt um aldur fram, öllum
sem þekktu hann harmdauði. Erf-
íðri baráttu hans við krabbamein
er lokið, æðrulausri baráttu sem um
tíma leit út fyrir að myndi gefa
fullan bata.
Kínverski spekingurinn Konfús-
íus taldi örlögin ákvarðast af óum-
flýjanlegum lögmálum sem enginn
gæti breytt og íslenska orðtakið að
enginn megi sköpum renna minnir
á þá hugsun. Þótt við vitum að eitt
sinn skuli hver deyja og ástvinir
syrgi ávallt þá sem hverfa yfir móð-
una miklu er enn átakanlegra að
kveðja nákomna sem eru ungir og
í blóma lífsins.
Jón Halldór hefði orðið fjörutíu
og fimm ára eftir nokkrar vikur en
á þeim árum auðnaðist honum að
lifa viðburðaríku og heillandi lífi.
Hann var fyrirmyndarmaður og
hugsjónamaður. Hann ræktaði stöð-
ugt sjálfan sig og umhverfi sitt.
Manneskjurnar í umhverfi Jóns
Haildórs voru betri eftir kynni af
honum og mannræktarstarfi hans.
Hann ræktaði einnig garðinn sinn
í eiginlegri merkingu, eins og sjá
má t.d. í tijágróðri að Hjarðarbóli.
Hann var fallegur maður og líf hans
fagurt. Ég trúi því og treysti að
góður Guð sjái fyrir okkur og gefi
okkur öllum að lokum tækifæri til
gleðilegra endurfunda síðar.
Árið 1970-1971 tókum við hjónin
að okkur að reka heimilið að Álf-
hólsvegi 28 í Kópavogi sameiginlega
fyrir pkkur og þijú systkini Hjálm-
ars. Ég á margar góðar minningar
frá þeim tíma, ekki síst frá umræð-
um á ýmsum tímum sólarhringsins
í eldhúsinu. Þá þegar var Jón Hall-
dór heimspekilega þenkjandi, fylg-
inn sjálfum sér en alltaf sanngjarn.
Hann hafði búið í Þýskalandi, Eng-
landi, Rússlandi og ferðast víða og
bjó að þeirri reynslu. Margt var um
að vera eins og gengur og gerist á
menntaskólaárunum. Mér er einnig
minnisstætt hvernig hann þolinmóð-
ur og natinn eyddi frístundum í að
framkalla og stækka ljósmyndir,
m.a af ungri konu sem ég átti eftir
að kynnast síðar. Jón Halldór og
Gunna voru einmitt að byija að
vera saman á þessum tíma.
Eftir stúdentspróf frá MH 1972
kenndu þau einn vetur við Hafra-
lækjarskóla í S. Þingeyjarsýslu,
lögðu fyrir eins og þeim var unnt
og fóru svo að loknu brúðkaupi til
náms í Skotlandi. Þau luku bæði
prófum frá Stirling-háskóla, hann í
heimspeki en hún í sálarfræði.
Næstu árin kenndu þau við Þela-
• merkurskóla við Eyjafjörð og
Grunnskólann á Stokkseyri, auk
þess sem þau voru við nám í Sviss
í innhverfri íhugun og þýddu saman
bókina Hoil er hugarró, sem út kom
1978. Bæði luku þau prófum frá HÍ
í uppeldis- og kennslufræðum 1981.
Þótt ekki gæfust tækifæri til að
hittast jafnoft og áður héldu vina-
bönd ávallt og alltaf var jafngaman
að hitta mág minn að Hjarðarbóli
eða á öðrum stöðum og ræða um
lífið og tilveruna og er mér sérstak-
lega minnisstæð heimsókn þeirra til
okkar í Brussel 1978. Þau hófu
bæði kennslu við Fjölbrautaskóla
Suðurlands á Selfossi 1981, Jón
Halldór sem einn aðalstærðfræði-
kennari skólans, en sögðu þeim
stöðum lausum fyrir tæpum áratug
að þau sneru sér alveg að því að
reka Hjarðarból undir Ingólfsfjalli í
Ölfusi sem gististað fyrir ferða-
menn, en sá rekstur var orðinn
nokkuð umfangsmikill. Eftir að þau
hættu kennslu á Selfossi urðu um-
svifin í ferðamálageiranum æ meiri.
Að Hjarðarbóli er nú risinn sannkall-
aður draumastaður. Jón Halldór
skipulagði ferðir með erlenda ferða-
menn um allt Suðurland og víðar.
Hann var sami hugsjónamaðurinn í
ferðamálunum og öðru og sá fyrir
sér allskonar möguleika og vinkla á
hlutunum, sem öðrum yfirsást.
Hann sá m.a. fyrir sér framtíðar-
möguleika í sérstaklega auglýstum
vistvænum ferðum fyrir erlenda
ferðamenn til íslands. Hann lét
skipuleggja lóðir fyrir umhverfis-
væn íbúðarhús við Hjarðarból og
honum auðnaðist fyrir síðustu jól
að flytja með fjölskyldu sinni inn í
fyrsta alvistvæna húsið, sem reist
hefur verið á íslandi. Það er skipu-
lagt samkvæmt ævafornum Sthap-
atya Veda fræðum en nokkur hús
sem eingöngu eru byggð úr vistvæn-
um efnum eru að rísa í Þýskalandi
og víðar. Forn speki og framtíðarsýn
sameinuðust í nýja einbýlishúsinu
að Hjarðarbóli.
Jón Halldór heimsótti okkur
tvisvar til Bonn þegar ferðamanna-
„vertíðum" að Hjarðarbóli var lokið,
annað skiptið með alla ijölskylduna,
og urðu þar fagnaðarfundir, eins
og ávallt. Aldrei þreyttist hann á
að fræða okkur um forn indversk
Veda fræðin og lífsspekina sem
hann tileinkaði sér og miðlaði öðr-
um, en hann kenndi um áraraðir
innhverfa íhugun og skrifaði um
hana greinar í blöð og tímarit. Hef
ég hitt fjölmarga nemendur hans
sem fundu og kunnu að meta mann-
kosti Jóns Halldórs.
Hugsjónum sínum fann Jón Hall-
dór m.a. stað í Náttúrulagaflokkn-
um, en þar var hann í forystu svo
sem alþjóð sá og heyrði fyrir síð-
ustu alþingiskosningar. Hann var
einmitt að kynna sér starfsemi
þýska Náttúrulagaflokksins þegar
hann kom í seinna skiptið í heim-
sókn til okkar í Bonn fyrir fáum
árum. Sl. sumar þegar svo leit út
sem aðgerð gegn sjúkdóminum
hefði unnið bug á honum hittumst
við hjá syni mínum í Brussel. Þar
tók Jón Halldór þátt í alþjóðlegum
fundi samtaka Náttúrulagaflokka
og eins og alltaf af lífi og sál. Eftir
fund sátum við saman langt fram
á nótt og ræddum m.a. hin ýmsu
trúarbrögð og hvernig lifa ætti í
samræmi við náttúrulögmálin.
Fyrir jólin kom því miður í ljós
að sjúkdómurinn hafði ekki verið
kveðinn niður. Við kvöddum Jón
Halldór í janúar sl. að Hjarðarbóli.
Hann vissi hvert stefndi og mætti
örlögum sínum af stakri hugprýði
og enn var hann þá að miðla okkur
af hugsjónum sínum og hugmynd-
um.
í mági mínum blönduðust saman
eiginleikar úr báðum ættum, svo
sem róleg yfirvegun og ótrúleg af-
köst og dugnaður, og ræktaði hann
þá og aðra jákvæða þætti með sér.
Hann miðlaði öðrum af þekkingu
sinni og visku. Fyrir það þakka ijöl-
margir Islendingar. Þar var mikið
verk óunnið.
Ekki hvarflaði það að mér, að ég
gæti skrifað kveðjuorð um vin minn
og mág án þess að svilkona mín
Guðrún Andrésdóttir tengdist
flestu, sem skrifað yrði. Þau hjónin
voru svo einhuga og samrýnd að
blómið var eitt, en ekki tvö. Þau
urðu ástfangin í menntaskóla og
blómstruðu saman, prýddu og
styrktu hvort annað í öllu.
Elsku Gunna mín, Andrés Ingi,
Hannes Bjartmar og Einar Pétur,
Hannes og Karin og aðrir ættingjar
og vinir Jóns Halldórs: Ég sendi
ykkur mínar einlægustu samúðar-
kveðjur héðan frá Kína og bið Guð
um að styrkja ykkur á þessum erf-
iðu tímum. Látum jákvætt lífsvið-
horf Jóns Halldórs vera okkur leið-
arljós í hveiju því sem við tökum
okkur fyrir hendur í framtíðinni.
Blessuð sé minning Jóns Halldórs
Hannessonar.
Anna Birgis.
Þegar dauðinn leggur 44 ára
mann að velli breytist líf þeirra sem
þekktu hann og máttleysi og tóm-
leiki taka völd. Enginn er samur
því hluti eigin lífs er horfinn; skarð
er fyrir skildi. Þannig leið mér þeg-
ar mágur minn, Jón Halldór Hann-
esson, dó þ. 27. apríl úr krabba-
meini frá hálfloknu ævistarfi. Hafði
hann þó líklega skilað meira verki
en ætlast er til af okkur flestum.
Jón Halldór var einn sjö barna hjón-
anna Karinar Waag Hjálmarsdóttur
og Hannesar Jónssonar, sendiherra.
Fjölþjóðlegur að uppeldi lærði hann
þó sem barn að meta íslenska rækt-
un og búfénað innan girðinga með
vináttu við og í sumarstörfum hjá
Geir í Eskihlíð í Kópavogi en þeir
voru mestu mátar og aldursmunur
skipti engu. Jón kynntist í mennta-
skóla konu sinni Guðrúnu Andrés-
dóttur og hafa þau verið óaðskiljan-
leg síðan, fullkomlega samhent í
lífsstíl og starfi. Hennar spor og
sonanna þriggja, - Andrésar Inga
17 ára, Hannesar Bjartmars 14 ára
og Einars Péturs 3 ára -, eru því
þung þessa dagana.
Jón Halldór lauk prófi í trúar-
bragðafræði og heimspeki og Guð-
rún í sálarfræði frá skoskum há-
skóla. Lögðu þau jafnframt stund
á indverska dulspeki og var Jón
eftir það einn helsti frumkvöðull
innhverfrar íhugunar á íslandi.
Áherslan var á sjálfsstjórn og fátt
virtist vera veraldlegt í þeim ind-
versku fræðum sem Jón stundaði.
Samkvæmt þeim kenningum taldi
Jón að því fleiri sem myndu temja
sér rósemd hugans og líf í samræmi
við lögmál náttúrunnar, því fleiri
myndu njóta hagsældar. Sú trú
sannaðist í það minnsta á honum
sjálfum því á síðustu árum hafði
þessi óvenjulegi námsferill og
stjórnunarfræði gert hann að ferða-
þjónustujöfri í Ölfusinu. Eftir nokk-
urra ára störf við kennslu í fram-
haldsskólum spratt úr þessum bak-
grunni orka og þrek til þess að
heíja búskap og ræktun að Hjarðar-
bóli í Ölfusi. í framhaldi af því hófst
á sama stað uppbygging sjálfstæðr-
ar ferðaþjónustu, ferðaskrifstofu og
gistihúsrekstur fyrir erlenda ferða-
menn. Á síðasta ári voru líklega á
fjórða þúsund gistinætur og skipu-
lagðar ferðir útlendinga að sumar-
lagi á vegum þeirra hjóna. Sú starf-
semi byggir á sjálfstæðum föstum
viðskiptasamböndum við breska
fuglaskoðara, vísindaferðum fyrir
skólafólk, skipulögðum ferðum með
ítali á lakkskóm og ferðum um ís-
land með aðra Evrópubúa í öðruvísi
ævintýraleit. Ævistarf Jón Halldórs
er sjáanlegt því þótt hann sé farinn
stendur eftir starfsemi hans og
sömuleiðis er ásýnd Ölfussins breytt
eftir jarðvist hans þar því ekki ein-
ungis var hugurinn ræktaður heldur
einnig umhverfið. Nú er að spretta
upp sjáanlegur trjágróður, - skjól-
garðar -, meðfram öllum túnum
sem tilheyra bænum hans. Og sum-
ir nágrannar hans hafa tekið upp
siði hans. Rétt fyrir síðustu jól flutti
fjölskyldan inn í nýtt, glæsilegt
hús, sem þau höfðu byggt úr nátt-
úruvænum efniviði samkvæmt forn-
indverskum staðli, en nokkrum dög-
um áður hafði komið í ljós að Jón
var dauðvona. Flutningurinn var
því tregablandinn og síðustu mán-
uðirnir voru öllum erfiðir. Mestan
þann tíma gat Jón þó dvalið heima
og aðeins viku fyrir andlátið var
sonur hans, Hannes Bjartmar,
fermdur í Kotstrandarkirkju. Gladdi
það Jón mikið að fá að lifa þann
dag þótt orkan væri þrotin en fáum
dögum fyrir andlátið sagði hann við
mig „þú veist ekki hvað ég er feg-
inn að þetta er að verða búið“. Og
nú, 13 dögum eftir fermingu sonar
síns, er Jón jarðsunginn frá sömu
kirkju. Hann lifir þó áfram í minn-
ingu okkar hinna sem áttum gleði-
og ánægjustundir með honum,
Gunnu og drengjunum, en ég og
kona mín senda þeim okkar inniieg-
ustu samúðarkveðjur.
Páll Torfi Ónundarson.
Með söknuði og þakklæti kveð
ég þig nú, elsku Jón Halldór. Eng-
inn veit hvers vegna þú í blóma lífs
þíns fékkst kallið mikla svona langt
um aldur fram. Minningarnar eru
margar og þær streyma. Hvað það
var gott að vera samferða þér, bróð-
ir, í uppvextinum. Oft svifum við í
okkar eigin veröld, kunnum nefni-
lega að töfra fram ævintýri, ímynd-
unaraflið óþrjótandi, leikurinn alls-
ráðandi.
Síðar var svo ótal margt sem þú
vildir koma í verk, varst með göfug-
ar framtíðaráætlanir, í eðli þínu
brautryðjandi, framfarasinni og
framkvæmdamaður.
Þú lifðir í eins miklu samræmi
við þá lífsýn sem þér fannst stærst
og þér framast var unnt. Hafðir að
leiðarljósi virðingu fyrir allri sköp-
uninni og möguleikum mannsins.
Sýndir hugrekki og þor, hikaðir
ekki við að fara ótroðnar slóðir trúr
eigin sannfæringu. Fórst jafnvel á
móti straumnum, ávallt einlægur
og yfirvegaður.
Gunna stóð styrk þér við hlið,
samheiji á öllum sviðum og var
samband ykkar einstakt.
Af mikilli hugsjón og ást skópuð
þig saman yndislegt heimili og
vinnustað ykkar á Hjarðarbóli í
Ölfusi.
Hafðu þökk, elsku bróðir, fyrir
samfylgdina, góðu stundirnar og
ljúfu minningarnar. Minningin um
þig lifir innra með mér.
Elsku Gunna, Andres Ingi, Hann-
es Bjartmar og Einar Pétur, mig
skortir orð sem ná yfir það sem ég
vildi tjá um missi ykkar. Megi góð-
ur guð blessa ykkur öll og gefa
ykkur styrk í sorginni.
María Inga.
Náfrændi og góður vinur er fallinn
frá. Hannes og Karen attu heima í
sama raðhúsi og við á Álfhólsvegin-
um þegar við krakkarnir vorum öll
að vaxa úr grasi. Þegar þau voru á
íslandi var mikill samgangur milli
heimilanna. Sem smástelpa var ég
í pössun hjá Karen, þegar mamma
þurfti að fara út á vinnumarkaðinn.
Þangað var gott að koma daglega í
morgunteið og var þetta góð leið til
að tengjast frændfólkinu. Jón Hall-
dór var óvenju þroskaður og yfirveg-
aður strax sem krakki. Þegar ég var
átta ára hlakkaði ég ósköp til að
verða tíu og verða fullþroska eins
og mér fannst hann vera.
Sem unglingar voru Jón Halldór
og Maja heima þegar ijölskyldan var
erlendis vegna starfa Hannesar. Þá
áttum við ánægjulegar samveru-
stundir þegar þau skruppu yfir í
kvöldmat. Á þessum árum var Jón
Halldór orðinn góður myndasmiður
og var honum fimmtán ára falin
myndataka þegar ég var fermd og
þar er hver mynd vel heppnuð.
Strax á menntaskólaárunum
tengdust Jón Halldór og Gunna. Síð-
an er sjaldgæft að maður heyri
minnst á annað án þess að þau séu
bæði nefnd í sömu andránni. Hún
féll vel inn í fjölskylduna og Jón og
Gunna hafa alltaf verið mjög ætt-
rækin. Það hefur alltaf verið svo
stutt fyrir þau að skreppa í bæinn
þegar eitthvað er um að vera í fjöl-
skyldunni.
Þau fóru út til náms, öðluðust
góða menntun og urðu kennarar úti
á landi, settust svo að í Ölfusinu og
kenndu á Selfossi. Smám saman
byggðu þau upp mikla ferðaþjónustu
að Hjarðarbóli og þá varð ég þeirrar
ánægju aðnjótandi að vinna mikið
með Jóni Halldóri. Það var létt að
teikna fyrir hann, hvort sem það var
að breyta kálfahúsi í ferðaþjónustu
eða teikna nýtt íbúðarhús. Dugnað-
urinn og framtakssemin voru í fyrir-
rúmi í fari Jóns Halldórs, hann var
alltaf fljótur að skilja teikningar og
verksvitið gott. Jón og Gunna stund-
uðu innhverfa íhugun og hafði það
ekki aðeins áhrif á þeirra innri mann
heldur einnig allt í umhverfi þeirra,
sífellt var leitað betri leiða.
Ánægjulegasta samstarfsverkefni
okkar, sem því miður varð það síð-
asta í þessu lífi, var að hanna lítið
íbúðahverfi og íbúðarhús fyrir Jón
og Gunnu og strákana. Til grund-
vallar voru lögð Sthapatya Veda-
fræði, sem eru háþróuð forn ind-
versk fræði. Þar er áhersla lögð á
aðkomu úr austri að hverfi og húsi,
innra og ytra fyrirkomulag tekur
mið af sólaráttum og byggingarefni
eru náttúruleg. Jón vann ötullega í
leit að bestu efnum og komst í tengsl
við góð fyrirtæki sem sinna um-
hverfisvænum byggingum. Strax í
upphafi þeirrar vinnu spurði ég Jón
hvort hann væri að ofgera sér. Það
var í fyrsta sinn sem mér virtist
hann þreyttur. Því miður var ekki
aðeins um þreytu að ræða, heldur
alvarleg veikindi. Þegar veikindin
heijuðu á komu upp vangaveltur um
að byggja við eldra húsið þeirra, en
hann lét ekki deigan síga og fjöl-
skyldan flutti inn í nýtt hús fyrir
síðustu jól.
Það var samhent stórflölskylda
sem þar tók höndum saman um
flutninga, en djúp sorg var innra
með öllum. Skömmu áður hafði Jón
fengið þann úrskurð að læknismeð-
ferð hefði ekki skilað tilætluðum
árangri. Hann vann af miklum styrk
fyrir lífi sínu, hann vildi fá meiri
tíma til að takast á við veikindin,
en var samt raunsær. Hann kveið
ekki dauðanum, heldur erfiðri sjúk-
dómslegu og því að geta ekki verið
hér með fjölskyldu sinni. Um síðustu
helgi dreymdi mig, þar sem ég var
stödd í Vínarborg, að við Jón Hall-
dór vorum svo glöð að vinna að
húsinu þeirra, allt gekk svo vel.
Daginn eftir fékk ég þær fréttir að
hann hefði fengið hvíldina þá um
nóttina.
Það er mesta gæfa hvers manns
að hafa góðan lífsförunaut og eign-
ast heilbrigð börn. Jón Halldór var
mjög lánsamur og allir hafa dáðst
að styrk Gunnu gegnum erfið veik-
indi hans. Elsku Gunna, megir þú
varðveita þann styrk vel svo þú get-
ir áfram stutt strákana í gegnum
sorg ykkar.
Hildigunnur Haraldsdóttir.
í dag kveðjum við vin okkar, Jón
á Hjarðarbóli, langt um aldur fram,
svo ótímabært, svo óraunhæft, svo
sárt. Það er sannarlega oft erfitt að
sætta sig við staðreyndir lífsins.
Árið 1981 fluttu Jón og Guðrún
að Hjarðarbóli þá starfandi kennarar
við Fjölbrautaskólann á Selfossi.
Fljótlega myndaðist kunningsskapur
milli okkar, en eftir því sem árunum
Ijölgaði varð kunningsskapurinn að
vináttu, vináttu sem varð sterkari
með hveijum deginum sem leið.
Jón og Guðrún hættu kennslu og
hófu uppbyggingu á Hjarðarbóli fyr-
ir innhverfa íhugun sem var eitt af
mörgum hugðarefnum Jóns. Síðar
þróaðist starfsemin í þjónustu við
erlenda ferðamenn. Þau hjón byggðu
þetta upp og ráku af framsýni, yfir-
vegun og látleysi. Fyrir jólin flutti