Morgunblaðið - 03.05.1997, Blaðsíða 34

34 LAUGARDAGUR 3. MAÍ 1997
AÐSEÍMDAR GREIIMAR
MORGUNBLAÐIÐ
NEYTENDUR
Morgunblaðið/Golli
Á MATVÆLAKYNNINGU Samtaka iðnaðarins var fjölmenni
enda á boðstólum ýmiss konar kræsingar.
Kynning á
íslensku góðgæti
MARGT var um manninn á mat-
vælakynningu Samtaka iðnaðar-
ins í Ársal Hótels Sögu sl. mið-
vikudag þar sem kynntar voru
ýmsar nýjungar í matvælafram-
Íeiðslu. Kynningin var sérstak-
lega ætluð þeim sem sjá um inn-
kaup og framleiðslu í stærri eld-
húsum, hótelum og veitingstöð-
um, en að sögn Ragnheiðar Héð-
insdóttur matvælafræðings hjá
Samtökum iðnaðarins, er líkjegt
að hluta varanna megi einnig
finna i hillum verslana á almenn-
um neytendamarkaði.
„Kynningin tókst mjög vel en
sérstaka athygli vakti hve fyrir-
tækin lögðu mikla áherslu á að
setja vörurnar fallega og glæsi-
lega fram,“ segir Ragnheiður.
Um 140 vörutegundir frá 29
matvælaframleiðendum voru
kynntar og meðal nýjunga voru
léttreykt lambahjörtu og lifur,
kavíar úr regnbogasilungs-
hrognum, kalkúnapylsur og
kalkúnaskinkur, mexíkönsk
ehorixopylsa, parmaskinka og
nýjar ístegundir, s.s blámyntu-
og kirsuberjaís. Einnig voru á
kynningunni vörur sem þegar
hafa skapað sér hefð á íslensk-
um markaði og vörur sem
tengjast beint íslenskri náttúru,
s.s. sjávarsalt, fjallagrasaafurð-
ir og lýsi.
Nýtt
Sex ananashlunkar
KJÖRÍS hefur endurhannað um- glaðningur. Glaðningurinn getur
búðir fyrir íspinna í heimilispakkn- verið ávísun á heimsborgarferð
ingum. Einnig hefur verið sett á með heimsferðum, endurskins-
markað ný heimilispakkning með merki, blöðrur, litabók, ýmsar teg-
sex Ananashlunkum. í hverri undir af límmiðum, plakat eða
heimilispakkningu er óvæntur tannburstar.
Sælkeravörur
úr sjávarfangi
ÍSLENSKT-franskt eldhús hf.,
sem sérhæfir sig í framleiðslu á
sælkeravörum úr sjávarfangi, hef-
ur sett á markað þijár nýjar teg-
undir af paté; sjávarrétta-paté með
sprotakáli, fiski-paté með steinbít
og grænum pipar og fiski-paté með
léttreyktum karfa.
Ný vítamín og
fæðubótarefni
SKIPHOLTS Apótek hefur hafið
sölu á vítamínum og fæðubótarefn-
um frá Pharmadass Ltd., Health-
wise og frá Kordels Healthcare
Ltd. í fréttatilkynningu frá apótek-
inu segir að flest efnanna séu nátt-
úruleg og án litar- og rotvarnar-
efna.
Húðvörur með
Tee Tree olíu
SKIPHOLTS Apótek hefur hafið
sölu á áströlsku húðvörulínunni
Australian Bodycare sem inniheld-
ur hreina Tee Tree olíu. Meðal
annars fæst í apótekinu hreinsi-
mjólk, sjampó, sápa, andlitskrem
og hand- og líkamsáburður frá
þessu merki.
Klakasker og
afdalamenn
í VIÐTALI við Val-
gerði Bjarnadóttur í
Morgunblaðinu fyrir
nokkru lét hún þess get-
ið, að sér fyndist ekki
nægilega umræða hér á
landi um Evrópusam-
bandið. Valgerður er
staifsmaður EFTA-
skrifstofunnar í Brussel
og kom hingað heim til
þess að flytja erindi á
vegum Félags íslenskra
háskólakvenna m.a. um
umræðu þá, sem hér á
landi hefir orðið um Evr-
ópusambandið. Eg hefi
dregið í efa, að sú skoð-
un sé rétt, að íslendingar
eigi að stefna að inngöngu í ESB og
vil því nota tækifærið og ítreka þessa
skoðun mína og draga fram rök, sem
ekki eru ný en ekki öllum augljós
úr því tilefni gafst til og einmitt nú
því fréttir og umræða síðustu daga
gáfu ástæðu til þess að minna á þau.
Það eru almennt viðurkennd sann-
indi, að þeir sem einhverra hluta
vegna telja sig yfir aðra hafna vegna
ættartengsla eða efnahags vilja láta
taka meira mark á sér einmitt þess
vegna heldur en til hins venjulega
manns. Við sem búum fjarri aðal-
stöðvum þjóðfélagsins erum oft ekki
taldir færir um að taka þátt í þjóð-
málaumræðunni af nokkru viti að
því er virðist vegna búsetu og smæð-
ar samfélags okkar eða sagt á klúru
máli: við erum taldir útnesja- eða
afdalamenn, sem ekki skynjum
strauma samtímans. Þetta er ekkert
íslenskt fyrirbæri. Þegar tvöhundruð
mílna landhelgin hafði verið sam-
þykkt töluðu Norðmenn um að ís-
lendingar hefðu haft mikið meiri
áhrif á þá afgreiðslu mála en stærð
þjóðarinnar segði til um.
Það sem eg óttast er, að ef til
vill verði hlustað á okkur á fundum
ESB en svo bara klappað á bakið á
okkur og sagt eitthvað á þessa leið,
þið búið nú í þessu litla Ijarlæga
landi, eða upp á „fína málið“, klaka-
skeri, og eruð svo fá, að þið hafið
bara ekkert vit á þessu. Eg hefi tek-
ið dæmi um konuna,
sem kom hingað á
Blönduós þegar Köku-
húsið var hér. Það var
á heimsmælikvarða og
konan dáðist að öllu,
umhverfinu og kökun-
um, en sagði svo: „Og
flytjið þið svo allt þetta
úr Reykjavík“.
En nú ætla eg að
vitna í Moggann okkar.
I síðasta Reykjavíkur-
bréfi ræðir höfundur
um tvo þekkta íslenska
söngvara, þá Kristján
Jóhannsson og Krisinn
Sigmundsson og ber
lof á þá sem maklegt
er, en bætir því við, að sennilega
nái þeir ekki að komast í fremstu
röð söngvara í heiminum, ekki vegna
þess að þeir séu ekki nægilega góð-
ir heldur vegna þess, að þeir koma
úr svona litlu samfélagi. Stórstjörn-
Við megum ekki
gleyma umræðunni,
-------------31-------------
segir Jón Isberg, svo
hægt verði að koma
okkur inn í ESB þegj-
andi og hljóðalaust.
urnar þrjár, Pavarotti með alla ítali
á bak við sig og Carreras og Dom-
ingo með hinn spænskumælandi
heim, muni koma í veg fyrir það.
Eða m.ö.o. það er ekki getan og
hæfnin sem ræður heldur hvort þjóð-
in er mannmörg og land þeirra stórt.
Einmitt í þessu sama blaði 6.
apríl sl. ræðir Morgunblaðið í for-
ustugrein um þá frétt, sem slegið
hafði verið upp í þekktu þýsku blaði,
að íslensku flugfélögin, Flugleiðir
og Atlanta, séu meðal 10 flugfélaga
í Evrópu á svörtum lista hjá þýsku
flugmálastjórninni. Það er enginn
slíkur listi til og þessi félög eru með
öruggustu flugfélögum heims, en
þau koma frá litlu landi og fá-
mennri þjóð og ættu alls ekki að
vera til að mati stórhyggju- manna.
Þess vegna þora þeir til við okkur.
Hægt væri að skrifa langhund í
blað eða heila bók með svona tilvitn-
anir og önnur svipuð dæmi um
ímyndaða getu og hæfni þeirra, sem
í stærri samfélögum búa, fram yfir
þá, sem koma frá minni samfélögum
eða bara minni löndum. En enginn
hefði fyrir því að lesa slíkar ritsmíð-
ar. Eg slæ því botninn í þessi skrif,
en vil taka fram, að eg er hlynntur
samstarfi við útlendinga, hvort sem
þeir búa austan hafs eða vestan og
bendi á þá staðreynd, að þjóðinni
vegnaði og vegnar best, þegar hún
hefir haft og hefir góð samskipti við
umheiminn. Og íslendingar gerðu
að skilyrði við undirritun Gamla sátt-
máta, að konungurinn ábyrgðist
siglingu sex skipa til landsins ár
hvert, en það gleymist í tímans rás.
Eins geta skuldbindingar við undir-
ritun samninga nú gleymst eftir
nokkur ár eða áratugi eða aðlöguð
breyttum aðstæðum eins og það
myndi heita.
Eg skrifa þessar hugleiðingar að
gefnu tilefni og til þess að minna
á, að við megum ekki gleyma um-
ræðunni, svo hægt verði að koma
okkur inn í ESB þegjandi og hljóða-
laust. Eg segi þetta ekki af minni-
máttarkennd af því eg er frá litlu
samféiagi, en eg veit að eg og mín-
ir líkar munu ekki fá tækifæri hjá
ijölmiðlum til þess að koma þessum
skoðunum okkar á framfæri, ein-
faldlega vegna þess að við erum svo
fáfróðir, að við skiljum ekki „straum-
ana í þjóðfélaginu" eins og einn
ágætur alþjóðasinni sagði við mig.
Eg ætla að ljúka þessu með tilvitn-
un í ljóðlínu í tregfullu dægurlagi,
er ungur enskumælandi maður söng
fyrir löngu síðan um litla möguleika
á að komast áfram í heiminum, þv!
hann var eins og hann sagði: „I am
just a small town guy“.
Höfundur er fv. sýslumaður.
Jón ísberg
Lífeyrissj óðirnir
Þín eign í höndum annarra
LÍFEYRISSJÓÐ-
IRNIR eru í dag
stærsti aðiii íslensks
fjármagnsmarkaðar. I
árslok 1995 voru heild-
areignir lífeyrissjóð-
anna 260 milljarðar
króna. Gert er ráð fyrir
að ráðstöfunarfé þeirra
árið 1997 verði um 50
milljarðar. Það þýðir
að lífeyrissjóðirnir geta
keypt öll hlutafélögin á
Verðbréfaþingi íslands
á ríflega 3 árum. Hin
miklu umsvif lífeyris-
sjóðanna hljóta að leiða
hugann að því hvetjir
eiga þá og hvetjir
stjórna þeim.
Hverjir stjórna lífeyrissjóði
þínum og hvernig getur þú
haft þar áhrif?
Sameignarlífeyrissjóðirnir ráða
yfir langstærstum hluta af lífeyris-
spamaði landsmanna. Stjórnir
þeirra skipa til helminga fulltrúar
stéttarfélaga sem eru aðilar að líf-
eyrissjóðnum og fulltrúar vinnu-
veitenda. Flestir launamenn eru
skyldugir til að greiða í ákveðinn
sameignarlífeyrissjóð en hafa lítil
sem engin áhrif á hver skipar
stjórn sjóðsins. Ef launamaðurinn
er óánægður með stjórnina er hans
eina leið að skipta um
atvinnugrein þar sem
meðlimir eru skyldug-
ir til að greiða í annan
lífeyrissjóð. í nýju
frumvarpi ríkisstjórn-
arinnar um skyldu-
tryggingu lífeyris-
réttinda og starfsemi
lífeyrissjóða er það
m.a. fast sett að hinn
almenni greiðandi
geti ekki haft nein
áhrif á ávöxtun lífeyr-
is síns (29. og 30.
grein).
Hverjir eiga
að stjórna?
Reynslan sýnir að þeir lífeyris-
sjóðir þar sem greiðendur hafa áhrif
á stjórn sjóðsins ná betri árangri
en þeir sjóðir þar sem stjómendur
eru ekki umbjóðendur sjóðfélaga.
Sjálfsagt er að lífeyrissjóðir starfi
undir eftirliti og það sé takmörkun-
um háð hvar þeir mega fjárfesta
en það breytir ekki þeirri staðreynd
að lífeyrisgreiðendur sjálfír eiga að
ákveða hveijir stjórna ávöxtun
sparnaðar síns því fyrir þá em
mestir hagsmunir í húfí.
Lög eða ólög
í nýgerðum samningum milli
aðila vinnumarkaðarins og í nýju
Lífeyrisgreiðendur sjálf-
ir eiga að ákveða hverj-
ir stjórna ávöxtun
sparnaðar síns, segir
Bjarni Þórður Bjarna-
son, því fyrir þá eru
mestir hagsmunir í húfi.
frumvarpi til laga um lífeyrissjóðina
er gert ráð fyrir að halda að mestu
óbreyttu lífeyrissjóðakerfi. Forysta
verkalýðfélaganna og vinnuveit-
enda nauðbeygði þó ríkisstjórnina
til að skera á lífæð séreignarlífeyris-
sjóðanna með 10% skyldugjaldi
launþega í sameignarlífeyrissjóði.
Þetta minnkar samkeppni og skerð-
ir frelsi í lífeyrissparnaði sem getur
leitt til sömu óstjórnar og var í líf-
eyrissjóðakerfinu hér á árum áður.
Frumvarpið fastsetur einnig að for-
ystumenn vinnumarkaðarins verði
áfram með valdamestu mönnunum
á fjármagnsmarkaðinum og að
þeim, sem eiga peningana, sé ekki
treystandi til að hugsa um eigin
hag.
Höfundur er verkfræðingur.
Bjarni Þórður
Bjarnason