Morgunblaðið - 16.07.1997, Síða 8

8 MIÐVIKUDAGUR 16. JÚLÍ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Borgarmál
ÚTLIT er fyrir spennandi borgarstjórakosningar, þar sem fylgi listanna vegur salt á
örfáum prósentum sitt á hvað.
Alþýðubandalagið
Auglýst eftir
framboðum
til formanns
YFIRKJÖRSTJÓRN Alþýðubanda-
lagsins hefur auglýst eftir framboð-
um til kjörs formanns flokksins í
samræmi við ákvæði flokkslaga en
iandsfundur Alþýðubandalagsins
hefst 7. nóvember næstkomandi.
Samkvæmt breytingum sem
gerðar voru á lögum Alþýðubanda-
lagsins 1991 fer fram bi“éfleg at-
kvæðagreiðsla meðal flokksmanna
um land allt um kjör formanns
flokksins síðasta hálfa mánuðinn
áður en til landsfundar kemur en
talning fer fram á landsfundinum.
Frestur til að skila inn framboð-
um rennur út 11. ágúst en kjör-
gengir eru þeir einir sem teljast
félagar í flokknum þegar framboðs-
frestur rennur út. Fyrir seinasta
landsfund flokksins árið 1995
komu fram tvö framboð til for-
manns og fór fram kosning á milli
Margrétar Frímannsdóttur og
Steingríms J. Sigfússonar. Margrét
sigraði með 53,5% atkvæða en
Steingrímur hlaut 46,5%.
-----»-♦■■'«--
Siglufjörður
Það er gott að til er gott
sem gerir manni gott
j ÍSLENSK GARÐYRKJA
£áLtu/ jieA/ (aÁcv •íalÍ/
" kíarni mákim!
Nýr bæjarstjóri
Siglufirði. Morgunblaðið.
BÆJARSTJÓRN Siglufjarðar sam-
þykkti á fundi sínum í gær að ráða
Guðmund Guðlaugsson í stöðu bæj-
arstjóra frá og með 1. október nk.
Guðmundur er 38 ára gamall og
hefur starfað sem skrifstofustjóri
bæjarins frá ársbyrjun. Áður var
hann framkvæmdastjóri hjá Brún-
ási á Egilsstöðum í 8 ár. Hann er
kvæntur Soffíu Björgu Sigurjóns-
dóttur og eiga þau þijú börn.
Guðmundur tekur við stöðunni
af Birni Valdimarssyni sem verið
hefur bæjarstjóri frá 1990. Hann
sagði starfinu lausu nýlega og mun
hefja störf hjá Þormóði ramma-
Sæbergi á Siglufirði í haust.
Minjasafn Austurlands
Mót kristni og
heiðni könnuð
Steinunn Kristjánsdóttir
Spurningunni um
hvort síðasti víking-
urinn á íslandi væri
fundinn var varpað fram á
nýliðinni víkingahátíð
Hafnarfirði. Sú sem það
gerði var Steinunn Kristj-
ánsdóttir, fomleifafræð-
ingur og forstöðumaður
Minjasafns Austurlands en
hún hélt erindi á hátíðinni
um niðurstöður rannsókna
á kumli sem fannst í landi
Eyrarteigs í Skriðdal árið
1995 og er eitt yngsta
kuml sem fundist hefur
hérlendis. Tengjast þær
uppgreftri sem Steinunn
vinnur nú að í Hróars-
tungu, þar sem talið er að
séu kirkjurústir frá því um
árið 1000. Hyggst Stein-
unn rannsaka frekar
hvernig heiðni og kristni mættust
á íslandi.
„Ef við göngum út frá því að
víkingar hafi verið heiðnir, kann
höfðinginn sem í kumlinu lá að
hafa verið einn síðasti víkingurinn
því samkvæmt aldursgreiningu á
beinunum dó hann u.þ.b. árið 980
en íslendingar tóku kristni tveim-
ur áratugum síðar og geta má
sér til um það að þá þegar hafi
stór hluti landsmanna verið krist-
inn, enda gerist slíkt ekki á einni
nóttu.
Raunar tengist kumlið verkefni
sem ég vinn núna að í landi Geirs-
staða í Hróarstungu á Héraði, þar
sem við teljum okkur komin niður
á kirkjurústir. Þar fundum við
einnig mannabein, sem eru frá
því um árið 980, svipuðum tíma
um kumlið. Ég hef áhuga á því
að kanna hvernig kristni og heiðni
mættust og kumlið í Skriðdal og
kirkjurústirnar í Hróarstungu eru
hluti þeirrar rannsóknar. Þetta
er eitt yngsta kuml sem fundist
hefur á landinu en maðurinn hef-
ur verið grafinn í heiðnum sið,
það sanna dýrgripirnir sem í
kumlinu eru, og því ljóst að marg-
ir héldu fast í sína gömlu trú.“
-Er rannsóknum á kumlinu lok-
ið?
„Að mestu leyti. Ég á von á
því að niðurstöður athugana sem
gerðar eru á Bretlandi á form-
gerð nokkurra muna úr kumlinu
berist á næstunni. Þá er hluti
vopnanna enn á tjóðminjasafninu
þar sem verið er að gera þá upp.
En kumlið er að öðru leyti til
sýnis hér á Minjasafninu, sett upp
eins og það fannst."
-Hvernig var búið um manninn?
„Hann lá á bakinu á hrosshúð,
með vinstri hendi á skildi og sú
hægri hélt um sverðið. Í kumlum
í Skandinavíu er algengt að sjá
að höfðingjar hafí verið lagðir á
bjarnarfeldi eða hrosshúð en þetta
er í fyrsta sinn sem slíkt greinist
í kumli hérlendis.
Hestur lá við hlið
mannsins með söðli
og fullum reiðtygjum,
hefur líklega verið
fórnað með húsbónda
sínum. Maðurinn var með sverð,
öxi, spjót, skjöld, örvarodd,
sylgju, tvö sverðbrýni, tvær perlur
um hálsinn, tinhring, sem hann
hafði í hárinu, agatstein, sem var
verndargripur gegn illum öndum,
pyngju um mittið sem í var tinnu-
moli til að kveikja eld og skotsilf-
ur sem slegið var á árunum
955-957. Þá var hann með met
úr blýi til að leggja á vogarskál-
ar, hringpijón úr bronsi til að
halda saman skikkju á öxl, sylgju
og sprota á reimum og pott úr
sandsteini, öðru nafni klébergi,
► Steinunn Kristjánsdóttir er
fædd á Patreksfirði 13. október
1965. Hún varð stúdent frá
Menntaskólanum á ísafirði árið
1986 og hélt að því loknu til
Svíþjóðar, þar sem hún lauk
BA-prófi í fomleifafræði við
Gautaborgarháskóla árið 1993
og MA-prófi ári síðar. Steinunn
hafði unnið við fornleifaupp-
gröftinn í Viðey og á Arnar-
hóli og hafði yfirumsjón með
uppgreftrinum í Viðey 1994-
1995. Haustið 1995 var hún
ráðin forstöðumaður Minja-
safns Austurlands, þar sem hún
starfar nú. Hefur Steinunn
stýrt uppgreftri í Skriðdal, á
rústum á Fljótsdalshéraði og
nú í Hróarstungu, en hann er
hluti verkefnis sem fjallar um
mörk heiðni og kristni á ís-
landi.
Steinunn er gift Arnari Ástr-
áðssyni lækni og eiga þau tvö
börn, Sigurhjört og Helgu Val-
gerði.
sem var algeng verslunarvara á
víkingaöld."
-Er vitað hvaða höfðingi var
grafinn þarna?
„Hann var fæddur eftir 930,
og var um fertugt þegar hann
lést. Það útilokar að þetta sé
Ævar gamli eða Graut-Átli, eins
og getgátur hafa verið um, því
þeir voru fæddir miklu fyrr. Mið-
að við aldurinn var hann líklega
af annarri eða þriðju kynslóð Is-
lendinga, ekki landnámsmaður.
Það er ekki vitað úr hveiju hann
dó, engin sjúkdómseinkenni eða
áverka er að sjá á beinunum."
-Hvernig mæltist fyrirlesturinn
fyrir á víkingahátíðinni?
„Mjög vel. Þá var gaman að
hitta fjölda fræðimanna og fróðra
áhugamanna sem spurðu ýmissa
spuminga um kumlið. Til dæmis
hvort að gripimir sem grafnir voru
með manninum hefðu verið gerðir
sérstaklega fyrir útför-
ina eða verið notaðir.
Því er til að svara að
hluti gripanna var nýr
en þarna voru einnig
gamlir gripir, að öllum
líkindum erfðagóss.
Hingað til hafa kuml sem fund-
ist hafa hérlendis ekki verið ald-
ursgreind nákvæmlega, heldur
miðað við munina sem í þeim
voru en þetta gefur tilefni til að
ætla að sú greining standist ekki
og að kumlin séu í einhveijum
tilvikum yngri en talið hefur ver-
ið. Til að fá úr því skorið þyrfti
að gera kolefnismælingar á bein-
um úr þeim. Kumlið í Skriðdal
er fyrsta íslenska kumlið sem
gerð er kolefnagreining á til að
ákvarða aldur þess.“
Ástæða til að
aldursgreina
önnur kuml