Morgunblaðið - 16.07.1997, Blaðsíða 48

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLAN I, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181,
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG: RITSTJ@MBL1S, / AKUREYRI: KA UPVANGSSTRÆTI 1
MIÐVIKUDAGUR 16. JÚLÍ 1997
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Fyrsta þangið
finnst í Surtsey
Þorbjörn í Grindavík og Bakki í Bolungarvík sameinast
Kvóti fyrirtækisins
verður 11.500 tonn
FRÁ því Surtsey gaus 1963 hafa
'T*- náttúrufræðingar fylgst vel með
þróun lífríkisins í og við eyna. I
síðustu viku lauk hafrannsókna-
skipið Árni Friðriksson leiðangri
undir stjórn Karls Gunnarssonar,
leiðangursstjóra. Lífríkið á botn-
inum í kringum eyna og í fjörum
hennar var kannað og fannst í
fyrsta sinn þang - klapparþang,
í fjöru eyjarinnar og hefur það
því tekið þangið 34 ár að festa
rætur í eynni.
Ári eftir að gosið hófst var
Surtseyjarfélagið stofnað til að
standa fyrir rannsóknum á eynni.
Ákveðið var að friða Surtsey svo
hægt yrði að fylgjast enn betur
með „landnámi" lífvera á nýju
landi og við strendur þess. Líf-
fræðingar hafa fengið einstætt
tækifæri til að fylgjast með Iand-
námi lífsins og baráttu þess fyrir
tilveru sinni þessi 34 ár sem liðin
eru frá gosi.
Talsvert brotnar úr
berginu á hverju ári
í Surtsey hafa nú fundist um
50 tegundir háplantna, en „land-
nám“ lífríkisins neðansjávar hef-
ur gengið hægar. Ástæða þess er
að sandskröpun og sjávarrof hafa
tafið verulega uppvöxt gróðurs-
ins. Á hverju ári brotnar talsvert
úr berginu á suðurströnd eyjar-
innar og ströndin færist inn um
allt að 50 metra á ári.
í leiðangrinum í síðustu viku
voru sýni tekin af botninum allt
frá fjöruborði og niður á 30 metra
dýpi. Einnig tóku kafarar þrívídd-
armyndir af botngróðri. Um 40%
af hörðum botni við eyna eru
þakin þörungagróðri og eru kisil-
þörungar algengastir.
GENGIÐ hefur verið frá samkomu-
lagi um að fyrirtækin Þorbjörn hf.
í Grindavík og Bakki hf. í Bolungar-
vík verði sameinuð í eitt fyrirtæki
undir nafni Þorbjarnar hf. Það verð-
ur eitt stærsta sjávarútvegsfyrir-
tæki á íslandi en áætluð ársvelta
þess er rúmir þrír milljarðar króna.
Kvóti fyrirtækisins á næsta fisk-
veiðiári verður um 11.500 tonn, þar
af um tíu þúsund tonn innan fisk-
veiðilögsögunnar. Kvótastaðan í
þorski verður um 3.600 tonn.
Við samrunann munu hluthafar
Bakka hf. eiga 29% hlutafjár í hinu
sameinaða félagi og hluthafar Þor-
bjarnar hf. munu eiga 71%. Samein-
ingin miðast við 1. september.
Höfuðstöðvar hins sameinaða
fyrirtækis verða í Grindavík. Þor-
björn gerir út tvo frystitogara,
Hrafn Sveinbjarnarson og Gnúp
og ísfisktogarann Sturlu. Bakki á
tvo ísfisktogara, Dagrúnu og
Heiðrúnu.
Góð tíðindi fyrir
Vestfirðinga
Einar Kr. Guðfinnsson, fyrsti
þingmaður Vestfirðinga, segir að
sameining Þorbjörns og Bakka séu
mjög góð tíðindi fyrir vestfirskt
atvinnulíf. „Eftir samtöl við for-
ráðamenn Þorbjörns hef ég sann-
færst um að þeir ætla að standa
að uppbyggingu atvinnulífsins fyrir
vestan með myndarskap. Mér þótti
einna ánægjulegast að heyra að
þeir telja sig ekki síst vera að fjár-
festa í þeim möguleikum sem vest-
firskur sjávarútvegur býr yfir, t.d.
hagstæðri staðsetningu við fengsæl
fiskimið. Útlit er fyrir að á árinu
muni 1-1 'A milljarður króna koma
sem aukið hlutafé inn í vestfirsk
sjávarútvegsfyrirtæki."
■ Áætluð/14
Morgunblaðið/Valur B. Jónatansson
KLAPPARÞANG fannst í fjöru Surtseyjar í fyrsta sinn í síðustu viku, í rannsóknarleiðangri Hafrannsóknastofnunar. Það hefur tekið
þangið 34 ár að festa rætur. Hér sjást líffræðingar að störfum í fjöru Surtseyjar í síðustu viku.
Bandaríkin
Iceland Sea-
food eykur
söluna
SALA Iceland Seafood, dóttur-
fyrirtækis ÍS í Bandaríkjunum,
hefur aukizt um 5 til 12% fyrstu
6 mánuði ársins miðað við sama
tíma í fyrra. Vöxtur í flakasölu er
mestur en veruleg aukning hefur
orðið í sölu náttúrulegra afurða
úr verksmiðju fyrirtækisins.
Ný verksmiðja er nú að rísa í
bænum Newport News í Virginíu-
fylki, en núverandi verksmiðja á
Camp Hill í Pennsylvaníu var reist
fyrir 30 árum.
Nýja verksmiðjan verður prufu-
keyrð um miðjan ágúst, formlega
tekin í notkun að áliðnum október
og þeirri gömlu þá lokað. I nýju
verksmiðjunni verður framleiðslu-
geta mun meiri, færra starfsfólk
þarf til að framleiða hvert kíló og
launakostnaður á starfsmann
lækkar einnig. Fullbúin kostar
verksmiðjan um 25 milljónir doll-
ara, um 1,8 milljarða króna.
■ „Sjáum fram á/B3

Bensín
lækkar
BENSÍN lækkaði í verði í gær
um tæp 2% hjá olíufélögunum.
Lítrinn af 95 oktana bens-
íni kostar nú 76 krónur en
kostaði áður 77,50, 98 oktana
bensín kostar nú 80,70 en var
áður á 82,20 krónur. Er miðað
við að bensíninu sé dælt á
bílinn.
Gasolía lækkar nokkru
meira en bensínið eða um
6-7% og kostar lítrinn af dísil-
olíu nú 28,20 en var áður á
30 krónur. Þá lækka skipaol-
íur um 8,65% en svartolía um
nálægt 10%.
Ástæðan fyrir verðlækkun-
inni á bensíni og olíu er að
verð hefur farið lækkandi á
heimsmörkuðunum.
Úrlausn Hæstaréttar um Guðmundar- o g Geirfinnsmál birt í gær
Ekkí var fallist á beiðni
Sævars um endurupptöku
HÆSTIRÉTTUR birti í gær úrlausn sína um
beiðni Sævars Ciesielskis um endurupptöku Guð-
mundar- og Geirfinnsmála. Þar kemst rétturinn
að þeirri niðurstöðu að lagaskilyrðum til að verða
við beiðninni sé ekki fullnægt.
Niðurstaða Hæstaréttar er sú að fæst þeirra
atriða sem Ragnar Aðalsteinsson, skipaður tals-
maður Sævars vegna beiðninnar, færði fram henni
til stuðnings, fullnægi lagaskilyrðum til að verða
forsendur fyrir endurupptöku. Byggist það aðal-
lega á því að þessi atriði hafi verið Hæstarétti
kunn við uppkvaðningu dóms í málinu árið 1980
og hafi þá verið tekin afstaða til þeirra.
í niðurstöðu segir að við meðferð málsins beri
að hafa í huga að Hæstiréttur hafi á sínum tíma
talið alvarlega galla vera á rannsókn þess, þótt
ekki hefði verið talið að þeir ættu eftir að valda
því að málið ónýttist eða ekki yrði af sakfellingu.
„Þessir gallar hafa þó að líkindum einhveiju ráð-
ið um það að niðurstaða Hæstaréttar varð nokk-
uð önnur en héraðsdóms,11 segir í lokakafla úr-
lausnarinnar.
Sævar sætti ólögmætu harðræði
Þá er komist að þeirri niðurstöðu að Sævar
Ciesielski hafi sætt ólögmætu harðræði í gæslu-
varðhaldsvist í Síðumúlafangelsinu. Samkvæmt
dómi Hæstaréttar 1980 hafi þetta verið að nokkru
kunnugt en frekari gögn hafi komið fram um
þetta nú. Þetta þykja hins vegar vera einu atrið-
in sem færð hafi verið fram og til álita geti kom-
ið sem grundvöllur að endurupptöku málsins.
„Þótt atriði þau, sem nú hafa verið leidd í ljós,
styrki nokkuð fyrri ásakanir dómfellda [Sævars]
um harðræði í gæsluvarðhaldsvistinni, er það mat
réttarins, að ekki hafi komið fram nýjar upplýs-
ingar, sem líklegar væru til þess að hafa breytt
niðurstöðu Hæstaréttar 22. febrúar 1980,“ segir
orðrétt í lokaorðum.
Ragnar Aðalsteinsson gagnrýnir úrlausnina
harðlega og segir enga ákvörðun hafa verið tekna
um framhald málsins en benti í samtali við Morg-
unblaðið í gær á að um þau mál sem hefðu feng-
ist endurupptekin fyrir dómstólum í nágranna-
löndum okkar, gilti það að endurupptaka hefði
ekki fengist í fyrstu tilraun.
■ Skilyrðum til endurupptöku/24-25