Morgunblaðið - 09.11.1997, Blaðsíða 1

112 SIÐUR B/C/D/E
STOFNAÐ 1913
Táfýla og
fluguklessur
MARC Abrahams hefur helgað líf sitt
heimskulegum vísindaafrekum, og veitir
ár hvert háðungarverðlaun Nóbels, svo-
nefnd Ig Nobel, að því er greint er frá í
Internntional Herald Tribune. Verðlaun-
in eru afhent við hátíðlega athöfn í Har-
vardháskóla og þangað mæta gjaman
handhafar hinna eiginlegu Nóbels-
verðlauna, oft með fáránlega hatta og
gerviskegg, og láta sig hafa það að
dansa og syngja.
Meðal þeirra „vísindaafreka" sem
hafa verið verðlaunuð frá því Abrahams
hóf fyrst að veita háðungaverðlaunin
1991, er rannsókn á táfýlu og því hvers
vegna morgunkorn verður klessukennt.
Þá voru verðlaunaðir tveir sálfræðingar
sem kváðust hafa kennt dúfum að greina
á milli málverka eftir Picasso og Monet,
að ógleymdum dýrafræðingnum sem
skrifaði bók um það hvernig bera megi
kennsl á flugurnar sem klessast á
framrúður bfla við sumarakstur.
Einnig hlaut háðungarverðlaun
Nóbels breski eðlisfræðingurinn sem
sannaði að brauðsneiðar lenda oftast á
gólfinu þannig að smurða hliðin snýr
niður. Abrahams velur verðlaunahafana
sjáifur. Hann ritstýrir háðtímariti er
nefnist Annals of Improbable Research,
eða Furðuvísindatíðindi. Vísindamenn
og vísindablaðamenn, sem eiga sæti í rit-
nefnd tímaritsins, eru honum innan
handar með tilnefningar, og einnig „þrír
ókunnugir sem við grípum úti á götu til
að hafa nú örugglega báða fætur á
jörðinni," segir Abrahams við Herald
Tribune. Auk þess koma tilnefningar
alls staðar að úr heiminum, og sumir vís-
indamenn tilnefna eigin verk.
Bleikir plastflamengóar
Abrahams hefur nú gefíð út bók, Brot
af því besta úr Furðuvísindatíðindum,
þar sem sagt er frá verðlaunahöfum og
eftirminnilegum atvikum við afhendingu
verðlaunanna. Dýralæknir nokkur í New
York fékk verðlaunin í skordýrafræði
1994 fyrir að hafa safnað eyrnamaurum
úr köttum og sett í eigin eyru. í fyrra
hlaut Don Featherstone listrænu
háðungarverðlaunin fyrir að hafa
hannað bleiku plastflamengófuglana sem
víða má sjá í húsagörðum í Bandaríkjun-
um.
Efnafræðiverðlaunin í fyrra féllu í
skaut rafmagnsverkfræðingi við Purdue-
háskóla, en hann kveikti upp í útigrilli á
þrem sekúndum með því að nota kol og
þrjú gallon af fljótandi súrefni. Stundum
verðlaunar Abrahams gervivísindaafrek
á borð við það þegar Syðri baptistakirkj-
an í Alabamaríki stóð fyrir athugun á
fjölda glæpamanna og hjónaskilnaða í
ríkinu til þess að geta gefið út „áætlun
um hversu margir íbúar Alabama
myndu fara til helvítis ef þeir iðruðust
ekki synda sinna“.
256. TBL. 85. ARG.
SUNNUDAGUR 9. NOVEMBER 1997
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Sendimaður SÞ
varar við hætlu
á átökum
Baglidad, Stokkhólmi. Reuters.
ÍRAKAR komu í veg fyrir störf Bandaríkja-
manna í vopnaeftirliti Sameinuðu þjóðanna
(SÞ) í gær, sjötta daginn í röð. Varaði
sendimaður SÞ, Jan Eliasson, við því að
afstaða Iraka gæti leitt til átaka. Þeir væru nú
að etja kappi við Sameinuðu þjóðimar um
hvor léti síðar undan og slíkt gæti reynst afar
hættulegt. I fréttum opinberu írösku frétta-
stofunnar í gær sagði að Saddam Hussein, for-
seti íraks, hefði átt fund með helstu
valdamönnum landsins á fostudagskvöld þar
sem Tareq Aziz, aðstoðarforsætisráðherra
íraks hefði fengið „nauðsynlegar fyrirskipan-
ir“ áður en hann héldi til New York, þar sem
hann mun funda með öryggisráði SÞ.
Eliasson er einn þriggja sendimanna SÞ
sem sneru frá írak á föstudag eftir tilraun til
að fá írösk stjómvöld til að leyfa Banda-
ríkjamönnum hjá vopnaeftirlitinu að hefja
störf að nýju. Hann sagði að í bréfi sem Irakar
hefðu sent Kofi Annan, framkvæmdastjóra
SÞ, væri þess enn krafist að bandarískir
starfsmenn SÞ í írak fæm þegar úr landi.
„Þeir sögðu okkur hins vegar - og það kemur
ekki fram í bréfinu - að Bandaríkjamennirnir
mættu vera um kyrrt, svo fremi sem viðræður
við Sameinuðu þjóðimar héldu áfram,“ sagði
Eliasson.
Hann sagði Iraka og SÞ í hættulegu kapp-
hlaupi, þar sem sá teldist heigull sem fyrstur
gæfist upp. Sagði Eliasson það geta haft alvar-
legar afleiðingar og kvaðst vona að írakar
gerðu sér grein fyrir því að einangrun þeirra á
alþjóðavettvangi gæti orðið enn meiri en hún
væri nú.
Bandarísk yfirvöld óþolinmóð
Aukinnar óþolinmæði gætti í yfirlýsingum
bandarískra yfirvalda á fóstudagskvöld vegna
afstöðu Iraka og lýstu ráðamenn yfir von-
brigðum með árangurslausa fundi sendinefnd-
ar SÞ. Neitaði Bill Clinton Bandaríkjaforseti
að útiloka að gripið yrði til hernaðaraðgerða
gagnvart Irökum og Madeleine Albright utan-
ríkisráðheiTa kvaðst vænta þess að öryggisráð
SÞ myndi grípa til „harðra aðgerða" gegn
Irökum. Varnarmálaráðherrann, William
Cohen, hvatti hins vegar til þess að deiluaðilar
spöruðu stóm orðin og gættu þess að láta
Iraka ekki spilla samstöðunni innan SÞ.
Jarðskjálfti í Tíbet
Golden. Reuters.
GEYSIÖFLUGUR jarðskjálfti varð í Tíbet í
gær og mældist hann 7,9 stig á Richter.
Ekki var vitað um manntjón eða skemmdir
af völdum skjálftans en hann varð á strjálbýlu
svæði. Er hann sagður öflugasti skjálfti sem
mælst hefur á svæðinu.
Reuters
Stíflugerð
hafin í
Yangtzefljóti
JARÐÝTUR ruddu í gær síðustu tonnunum af
jarðvegi í bráðabirgðastíflu sem beinir Yang-
tze-fijótinu í nýjan farveg svo að framkvæmd-
ir við hina gríðarstóru Þriggja gljúfra stíflu
geti hafist. Efnt var til flugeldasýningar og
fjölmenni var viðstatt er stfflunni var lokað,
þeirra á meðal Jiang Zemin, forseti Kína, og
Li Peng forsætisráðherra.
Þriggja gljúfra raforkuverið verður hið
stærsta í heimi, framleiðir um 18.000
megawött á klukkustund, en gert er ráð fyrir
að það verði fullbúið árið 2009 og mun fljótið
þá flæða yfir bakka sína á 640 km kafla.
Stíflugerðin er ákaflega umdeild,
gagnrýnendur hennar segja hana munu skapa
mikinn Umhverfisvanda, ómetanleg menning-
arverðmæti og foraminjar hverfi og ekki
megi gleyma óleystum vandamálum í tengsl-
um við brottflutning um 1,2 milljóna manna,
sem neyðist til að flytja frá heimilum sínum
þar sem þau fari undir vatn. Kínversk
stjórnvöld segja raforkuverið hins vegar til
marks um þekkingu og færni Kínverja og
svara ört vaxandi orkuþörf þjóðarinnar.
Sundur 10
vegna sfldar?
Ekkert líf
án dauða
HRÁEFNIÐ ER GRÓÐUR
JARÐARINNAR
SUNNUPAGUR
JttormnUabitt .„6