Morgunblaðið - 09.11.1997, Blaðsíða 14

14 SUNNUDAGUR 9. NÓVEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
Kollhnís í Svíþjóð
Hvernig reynsluakstur nýju Mercedes-Benz „A“
bifreiðarinnar endaði með veltu 21. október sl.
: g Prófa á hverníg bíllínn bregzt við þegar
| beygt er snögglega vegna óvæntrar
" hindrunar á veginum.
#
.15'- * :
»1» . 1
Þegar ökumaðurinn tekur
snögga hægribeygju kastast
bíllinn út að aftan.

6 metrar
13,5 m
Á um það bil 60 km hraða
stýrir ökumaðurinn fullhlöðnum
bilnum inn í brautina.
11 m
Biliinn sveiflast
duglega til
: °g -
... kastast upp í
loft og skáhallt
framávið.
Eftir að ökumaðurinn hefur reynt
sitt ýtrasta til að ná aftur stjórn
á bifreiðinni veltur hún.
Þakið farþegamegin að framan
fellur inn við veltuna.
13,5 m
6 m
Elgsprófið og
sködduð ímynd
glj áfægðu
stjörnunnar
A dögunum fór eins og eldur í sinu um heimsbyggðina
að nýjasta gerðin af Mercedes-Benz hefði oltið við
reynsluakstur í Svíþjóð. Þótti það sæta tíðindum sök-
um þess að bíllinn átti samkvæmt kynningu framleið-
andans að slá öllum öðrum bílum í sínum stærðarflokki
við hvað varðar öryggi. Auðunn Arndrsson segir þetta
hafa vakið spurningar um hvort gæðaímynd hins
fræga þýzka bílaframleiðanda sé í hættu.
Reuters
JÚRGEN Hubbert, yfirmaður fólksbfladeildar Daimler-Benz, talar á blaðamannafundi
þar sem öryggi nýju „A“-gerðarinnar var sérstaklega rætt.
DAIMLER-Benz, fram-
leiðandi Mercedes-
Benz, tákns þýzkrar
tæknikunnáttu og
gæðaframleiðslu í ára-
tugi, er í vanda. Fyrir-
tækið hefur fjárfest
milljarða í þróun og
markaðssetningu nýs
smábíls, þess fyrsta sem framleiddur er með
hinu fræga vörumerki, þríodda stjörnunni
sem í 80 ár hefur trónað gljáfægð fremst á
vélarhlífum eftirsóttra stöðutákna á hjólum.
Fyrir um hálfum mánuði gerðist það svo, að
þegar sænskir bílablaðamenn voru að
reynsluaka splunkunýjum Mercedes-Benz
,A“, eins og nýja gerðin heitir, valt bíllinn eft-
ir 500 metra akstur á sléttu malbiki.
Ljósmynd af nýja litla Benz-bílnum þar
sem hann tekst á loft gekk um aila heims-
byggðina. Sænski reynsluökumaðurinn, Ro-
bert Collin, annar tveggja ritstjóra Tcknikens
Varld, lýsti því yfir að bíllinn væri „gölluð
smíði".
Hvað hafði gerzt? Hvernig gat framleiðandi
Mercedes-Benz, sem hefur sennilega traust-
ustu ímynd allra bílaframleiðenda í heiminum,
látið slíkt henda nýjustu bílgerðina, sem fyrir
slysið í Svíþjóð var rómuð fyrir að setja nýja
öryggisstaðla fyrir bfla í þessum stærðar-
flokki, og þótti jafnvel líkleg til að hreppa titil-
inn „bfll ársins“?
Æðstu stjórnendur Daimler-Benz héldu
blaðamannafund í kjölfarið. Þar lýsti Jiirgen
Hubbert, yfirmaður fólksbfladeildar fyrirtæk-
isins, því yfir að nýja „A“-gerðin hefði gengizt
undir allar þær prófanir sem hugsazt gátu áð-
ur en hann var settur á markað án þess að
nokkuð hefði komið upp á.
Hjólbörðum kennt um
Jiirgen Hubbert skýrði hinum fjölmörgu
fjölmiðlamönnum, sem viðstaddir voru, að
skipt yrði um hjólbarðategund undir öllum
,A“-bílum, og að frá og með febrúarlokum
1998 yrðu allir bflar af „A“-gerð afhentir með
rafeindastýrðu öryggiskerfi, sem ekki hafði
verið ætlunin að bjóða upp á í þessari minnstu
gerð Mercedes-Benz að sinni. Þetta er kerfi,
sem byggist á því að þegar eitthvað óvænt
kemur upp, svo sem þegar hjól missa veggrip,
grípi hið tölvustýrða kerfi inn í með því ann-
aðhvort að hemla sjálfkrafa eða draga úr
snúningsátaki vélarinnar. Hingað til hefur
kerfið, Electronic Stability Progi-amme (ESP)
eingöngu verið fáanlegt í stærri og dýrari
gerðir Mercedes-Benz og fáeinna annarra
bflategunda.
Þessar aðgerðir munu að sögn Hubberts
kosta fyrirtækið fram til loka febrúar 50 millj-
ónir marka, um tvo milljarða króna. Gert er
ráð fyrir að á þessum tíma verði búið að fram-
leiða 35.000 eintök af „A“-gerðinni. Arlegur
kostnaður til viðbótar í framhaldi af þessu
muni að líkindum verða nærri 400 milljónum
króna, sagði Hubbert.
En þrátt fyrir að hafa ákveðið að grípa til
þessara kostnaðarsömu ráðstafana lýstu for-
ystumenn íyrirtækisins yfir að „A-gerðin [sé]
líka örugg án ESP“. Þetta hafi átta milljónir
reynsluaksturskflómetra og óháðar prófanir
sýnt fram á áður en bíllinn fór á markað.
Peter Hupfer, sem situr í stjórn Daimler-
Benz sem fulltrúi TÚV-fyrirtækisins, sem sér
um ítarlegri prófanir á Mercedes-Benz bflum,
bætti við orð Hubberts, að „undir ýktum
kringumstæðum" væri hægt að „velta hvaða
bfl sem er“.
„Elgsprófið"
Á þessi orð hlustaði Robert Collin, sem
óvænt var mættur á blaðamannafundinn.
Hann lýsti reynslu sinni fyrir stjórnendunum
á pallborðinu. Hann hafi ekið bflnum eins og
hann hafi gert við ótal aðra bfla sem hann hafi
reynsluekið á 13 ára ferli sínum sem bfla-
blaðamaður. Eftir 500 metra akstur, þegar
bifreiðin var á um 60 km hraða, gerði Collin
„elgsprófið“ svokallaða: beygði snögglega til
vinstri, eins og elgur hefði stokkið í veg fyrir
hann. Þá missti hann stjórn á bflnum; hann
kastaðist til að aftan, sveiflaðist í hina áttina,
hófst á loft og valt. Bfllinn var fullhlaðinn þeg-
ar þetta gerðist, þrír starfsfélagar Collins
voru farþegar. Þeir hlutu lítils háttar skrám-
ur, en ökumaðurinn slapp ómeiddur.
Collin beindi hvassri spurningu til ráða-
manna Daimler-Benz: „Hvers vegna getið þið
ekki viðurkennt, að þið standið frammi fyrir
vandamáli, sem þið getið ekki leyst með minni
háttar tæknilegum breytingum?"
Hubbert, sem hafði sér til fulltingis yfir-
menn þróunar og framleiðslu fólksbfla fyrir-
tækisins, Helmut Petri og Menfred Remmel,
útilokaði að breytingar yrðu gerðar á undir-
vagni eða byggingu bflsins í framhaldi af
þessu reynsluakstursslysi. En hann sagði að
við frekari prófanir á síðustu vikum hefði
komið í ljós að þegar beygt væri mjög harka-
lega á miklum hraða hefði viss gerð hjólbarða
reynzt vera of mjúk til að standast þetta próf.
Þess vegna væri brugðið á það ráð að setja
aðra gerð hjólbarða undir alla selda „A“-bfla.
Ekki bitið úr nálinni
En ekki er svo að sjá að Hubbert og félagar
i forystu Daimler-Benz hafi enn bitið úr nál-
inni með neikvæðar afleiðingar „elgsprófs-
ins“. Þeir voru staddir á bflasýningunni í
Tokyo, þar sem hulunni var svipt af
Mercedes-Benz Maybach, nýjum ofurlúxusbíl,
þegar þeim bárust ótíðindin frá Svíþjóð. Við-
brögð Hubberts voru þá að segja ásakanir
blaðamannsins Collins „þvætting".
Þessi viðbrögð hans ýttu undir vilja bíla-
blaðamanna, ekki sízt í Þýzkalandi, til að hlífa
ekki nýja litla Benz í sínum prófunum.
Reynsluökumenn þýzku bflablaðanna reyndu
að endurtaka leikinn frá Stokkhólmi. Ut úr
því komu myndir af hálfsvífandi „A“-Benzum
bæði í Auto Bild og Auto Motor und Sport,
upplagsstærstu bílablöðum Evrópu.
Nánari skýringar á þvi sem virðist vera við-
sjárverð hegðun „A“-gerðarinnar í snögglega
teknum beygjum hafa ekki fengizt frá Daim-
ler-Benz en að hjólbörðunum hafi verið um að
kenna. Bílablaðamenn hafa þeim mun meir
velt því fyrir sér. Hugsanlegar skýringar eru
nokkrar. Liggur þyngdarpunktur hins nýstár-
lega bíls of ofarlega? Veldur hinn tvöfaldi
botn bflsins því að hann er of stífur? Ofmátu
hönnuðir og verkfræðingar niðurstöður tölvu-
prófana og gerðu þar af leiðandi ekki nógu ít-
arlegar raunprófanir? Eða horfði Benz of
mikið í skildinginn þegar afturöxulsbúnaður-
inn var valinn?
Hvað svo sem er rétt af þessu, þá koma
þeir sem velta þessu fyrir sér alltaf að sömu
spurningunni: Hvernig stendur á því, að
Daimler-Benz, sá bílaframleiðandi í heimin-
um sem má fullyrða að hafi traustustu
ímyndina, láti svona nokkuð henda sig? Því
það sem er í húfi í sambandi við neikvæða
umfjöllun um „A“-gerðina er meira en sölu-
tölur einnar bílgerðar. Hætta er á að ímynd
merkisins sjálfs, sennilega virtasta iðnfyrir-
tækis Þýzkalands og jafnvel Evrópu allrar,
skaddist, auk þess sem hætta er á að hin
mikla fjárfesting í þróun hins nýja bíls, bygg-
ingu nýrrar verksmiðju til framleiðslunnar
og markaðssetningu á honum, samtals um
einn milljarður marka (41 milljarður króna)
borgi sig aldrei.
Daimler-Benz hafði vonazt til að selja allt
að 200.000 „A“-bíla árlega. Mjög margar
pantanir liggja fyrir hjá umboðsaðilum
Mercedes-Benz og lítið hefur - enn sem kom-
ið er a.m.k. - verið um afpantanir.
Reyndar hefur það gerzt tvisvar áður á síð-
ustu árum að ný gerð Mercedes-Benz fái nei-
kvæða umfjöllun er hún kom fyrst á markað-
inn, þó að í báðum þessum tilvikum hafi svo
farið á endanum að salan varð mjög góð. Þeg-
ar fyrirrennari „E“-gerðarinnar, millistærð-
ar-Benzinn, var traustustu viðskiptavinum
Mercedes-Benz, leigubflstjórum, misboðið.
Þeir mótmæltu göllum, sem fljótlega var
kippt í liðinn og þessi gerð átti síðan mikilli
velgengni að fagna.
Framleiðendur Mercedes-Benz lentu í verri
málum en þetta þegar nýja „S“-gerðin,
stærsti Benzinn, var settur á markaðinn.
Broslegt þótti að hinir stóru og þungu bílar
pössuðu voru of breiðir fyrir venjulega bfl-
skúra og komust ekki á bflaflutningalestar,
sem ferðafólk notar mikið í Þýzkalandi og víð-
ar í Evrópu. Auk þess var of lág tala gefin upp
sem leyfileg hámarksþyngd bflsins, en sam-
kvæmt henni hefðu ekki einu sinni fjórir full-
orðnir með farangur mátt ferðast með bíln-
um. En þetta voru aðeins byrjunarörðugleik-
ar og þessi gerð á sér nú fáa keppinauta.
Lykilatriði nýrrar stefnu
fyrirtækisins
Þar sem fyrirtækið stendur vel mun það
sársaukalítið geta kyngt því að tapa fé á
nýjasta afkvæminu. En „litli Benz“ er mjög
mikilvægur liður í viðleitni fyrirtækisins til að
breyta sjálfu sér. Stefna stjórnenda Daimler-
Benz gengur út á að treysta ekki einvörðungu
á smíði stórra og dýrra bíla heldur að geta
boðið upp á bíla í öllum gerðarflokkum, frá
krílisbíl (,,Smart“) til jeppa og ofurlúxusbíls.
Stjórn fyrirtækisins metur það svo, að sam-
keppnin á bílamarkaðnum hafi þróazt þannig,
að eingöngu framleiðendur sem séu færir um
að bjóða bfla af öllum stærðum og nái því að
selja milljón eintök árlega, eigi von til að lifa
af. Örlög bílaverksmiðja eins og Saab, Rover
og Jaguar, sem allar hafa verið gleyptar af
stærri fyrirtækjum (GM, BMW og Ford),
sönnuðu þetta.
Þegar „A“-gerðin var kynnt í júní sl. virtist
sem dæmið ætlaði að ganga upp. Bílablaða-
menn settu út á smáatriði eins og að plastið í
mælaborðinu virki ódýrt, en hlóðu bílinn sem
slíkan lofi. Með hinu nýstárlega byggingar-
lagi, stuttu og háu, er „litli Benz“ minni en
Volkswagen Golf, en býður upp á meira inn-
anrými. I öryggisprófunum, svo sem klessu-
keyrslu, kom „A“-bfllinn vel út. Bíllinn er
hannaður þannig, að vélin þrýstist við harðan
árekstur undir gólfíð sem farþegarnir sitja á,
inn í tvöfaldan botn. Með þessu móti þótti bíll-
inn setja nýja öryggisstaðla fyrir bíla í þess-
um stærðarflokki. Tvöfaldi botninn og lítið ut-
anmál bílsins í heild gerir það hins vegar að
verkum meðal annars, að lítið pláss er fyrir
fjöðrunarbúnað. UiTæðið sem varð fyrir val-
inu er fastur afturöxull, sem sparar pláss og
var algeng lausn í bílum áður fyrr, en þykir
úrelt.
Öxullinn Akkilesarhællinn
Ýmsir sérfræðingar hallast að því að þarna
liggi hundurinn gi-afinn; hin úrelta gerð aft-
uröxulsins sé Akkilesarhæll „A“-gerðarinnar.
Þessi gerð afturöxuls er í aðalatriðum eins og
var undir Volkswagen bjöllunni fram til 1966.
Það ár hófu bandarísk neytendasamtök her-
ferð gegn Bjöllunni á þeirrí forsendu að hún
væri „hættulegasti bfllinn í Bandaríkjunum",
vegna þess að bíllinn þótti hafa tilhneigingu til
að velta í árekstrum.
Þekktasta dæmið um það hvernig meintur
tæknilegur galli í tiltekinni bílgerð getur á
augabragði eyðilagt orðstír bíltegundarinnar
á Bandaríkjamarkaði, er þegar Audi-verk-
smiðjurnar urðu fyrir því árið 1986 að nokkrir
eigendur sjálfskiptra Áudi-bíla í Bandaríkjun-
um vildu meina að bflamir hefðu rokið af stað
af sjálfu sér. I kjölfar málaferla sem þessu
fylgdu hrundi salan á Audi, og ímynd merkis-
ins á sér þar ekki viðreisnar von í bráð.
Hvort hætta sé á að „A“-gerðin frá
Mercedes-Benz fari eins illa með ímynd gljá-
fægðu stjörnunnar er óvíst, en eitt er víst að í
kjölfar „elgsprófsins" hafa Júrgen Hubbert
og félagar hans í stjóm Daimler-Benz æma
ástæðu til að velta rækilega fyrir sér hvert
fyrirtækið stefnir á nýrri öld.
•Heimildir: DerSpiegel, Suddeutsche Zeitung,
Teknikens Várld, Reuters.
)
I
>
I
\
i
i
i
i
i
I
I

L