Morgunblaðið - 09.11.1997, Blaðsíða 10

10 SUNNUDAGUR 9. NÓVEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ

ÁTÖK UM SAMEININGU NESKAUPSTAÐAR, ESKIFJARÐAR OG REYÐARFJARÐAR
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
UNGA fólkið horfír til framtíðar. Ekki er ólíklegt að sameining við Reyðfirðinga og Norðfírðinga hafí borið á góma í götuspjalli þessara Eskfírðinga.
Sundur vegna síldar?
Ovissa er um úrslit kosninganna um sameiningu Neskaupstaðar, Eski-
fjarðar og Reyðarfjarðar. Andstaðan virðist mest á Eskifírði þar sem yfír-
menn stærsta atvinnufyrirtækisins berjast hatrammlega á móti og gæti svo
farið, að mati Helga Bjarnasonar, að þar strandaði þessi einstæða sam-
einingartilraun. Töluverður hiti er í mönnum enda um mikið tilfinningamál
að ræða og ýmis minni mál, jafnvel óskyld þessu, geta ráðið úrslitum.
UNDIRBÚNINGSRÁÐI
vegna kosninga um sam-
einingu Eskifjarðar,
Neskaupstaðar og Reyð-
arfjarðar virðist ekki hafa tekist að
sannfæra nógu marga íbúa stað-
anna um nauðsyn _ sameiningar í
eitt sveitarfélag. Áberandi mikil
andstaða er á Eskifirði, einnig á
Reyðarfirði en samstaðan virðist
mest í Neskaupstað. Meirihluti
þarf að vera fyrir sameiningu í öll-
um sveitarfélögunum og er því allt
eins líklegt að tillagan verði felld.
Um þessar mundir er unnið að
kynningu, meðal annars á borgara-
fundum, og getur því margt breyst
fram á laugardag þegar atkvæða-
greiðslan fer fram.
Meirihluti bæjarfull-
trúa samþykkur
Þegar bæjarstjómir Neskaup-
staðar og Eskifjarðar og hrepps-
nefnd Reyðarfjarðar ákváðu á
fundum sínum 11. september sl. að
boða til almennra kosninga um
sameiningu sveitarfélaganna voru
allir fulltrúamh' því samþykkir
nema einn hreppsnefndarmaður á
Reyðarfirði. Þá lýstu tveir bæjar-
stjómarfulltrúar á Eskifirði því yf-
ir að þeir myndu mæla á móti sam-
einingu, þótt þeir væra því sam-
þykkir að atkvæðagreiðslan færi
fram og síðan hefur sá þriðji bæst í
hópinn. Er staðan þannig á Eski-
firði að tveir bæjarfulltrúar Sjálf-
stæðisflokksins og fulltrúi óháðra
mæla á móti sameiningunni en
þessir fulltrúar eru í minnihluta í
bæjarstjóminni.
Eftir sem áður er meirihluti
bæjarfulltrúa Eskfirðinga sam-
þykkur sameiningu og ekki er vitað
annað en allir bæjarfulltrúar í Nes-
kaupstað séu sama sinnis og sex af
sjö hreppsnefndarmönnum Reyð-
firðinga. Samkvæmt þessu eru 19
sveitarstjómarmenn meðmæltir og
fjórir á móti en tekið skal fram að
ekki hefur verið gerð á þessu ná-
kvæm könnun.
Flokkslinan i Neskaupstað
Enn erfiðara er að meta afstöðu
almennings í bæjunum þar sem
engin skoðanakönnun hefur farið
fram. Þó virðist það ljóst að nokk-
uð góð samstaða er í Neskaupstað
fyrir sameiningu. Einn viðmælandi
sagði að menn hefðu fengið „lín-
una“ frá flokksforystunni og væru
vanir að fylgja henni, en eins og
kunnugt er hefur Alþýðubandalag-
ið lengi verið með meirihluta í bæj-
arstjóm. Þetta er auðvitað sagt í
gamni enda aðrar skýringar nær-
tækari. Reynslan sýnir að minni
deilur verða um sameiningu í sveit-
arfélögum sem sameinast minni
byggðum, en þeim smærri sem
ætlunin er að sameina stærri ein-
ingum. Almennt finnst íbúum
stærri staðanna í lagi að taka að
sér minni sveitarfélögin eða eru
áhugalausir um málið. Þetta gæti
verið staðan í Neskaupstað. Þó má
heyra heyra efasemdarraddir og til
eru menn sem opinberlega lýsa sig
andvíga sameiningunni nú.
Sameiningarmálið er þverpóli-
tískt í Neskaupstað, eins og á
Reyðai'firði. Það er helst að hægt
sé að sjá vísi að pólitískum línum á
Eskifirði, þar sem afstaðan í bæj-
arstjóminni til þessa máls fer sam-
an við skipan meiri- og minnihluta.
Minnihluti bæjarstjórnarinnar er á
móti, meirihlutinn með. Kunnugir
fullyrða hins vegar að þessar línur
riðlist talsvert þegar komið er út
fyrir veggi bæjarstjómarsalarins.
Menn úr báðum fylkingum þykjast
sjá annars konar línur, eldra fólkið
sé neikvæðara í garð sameiningar
en yngra fólkið.
Fundurinn snerist
Á Eskifirði eru áhrifamikil öfl
andvíg sameiningu, meðal annars
„frystihúsliðið" sem svo er stund-
um nefnt, það er að segja yfirmenn
Hraðfrystihúss Eskifjarðar með
Aðalstéin Jónsson forstjóra
fremstan í flokki. Þessi hópur hef-
ur beitt sér í umræðum á staðnum.
Á Eskifirði gætu því orðið tvísýnar
kosningar og alveg eins líklegt að
sameining verði felld eins og fyrr
segir.
Staðan er óljósari á Reyðarfirði.
Þegar opnað var fyrir fyrirspumir
á borgarafundi síðastliðið fimmtu-
dagskvöld komu andstæðingar
sameiningar upp hver á fætur öðr-
um og héldu þramandi ræður,
sumir bæði um efni málsins og
form en aðrir bara um kynningu og
fyrirkomulag fundarins. Fundur-
inn snerist upp í deilur milli þeirra
og manna úr undirbúningsráðinu.
Klappið var eina vísbendingin um
andann á fundinum. Af því mátti
ráða að andstæðingar sameining-
arinnar hefðu fengið hljómgrunn
fyrir málflutning sinn. Þegar hins
vegar Smári Geirsson frá Nes-
kaupstað svaraði fyrir undirbún-
ingsráðið og Norðfirðinga, fékk
hann áberandi bestu undirtektirn-
ar. Virtist það vendipunktur fund-
arins.
Andstæðingar sameiningar
héldu áfram sínum málflutningi en
nokkrir sameiningarsinnar blönd-
uðu sér í umræðuna og maður sem
sat fundinn til enda mat stöðuna
þannig að eftir þunga byi'jun hefðu
fleiri farið jákvæðir af fundi en nei-
kvæðir. Fundurinn var fjölmennur
þannig að ef mat viðmælandans á
fundinum er rétt má búast við að
niðurstaða hans sé vísbending um
skoðanir Reyðfirðinga almennt.
Á að leggja niður
byggðarlagið?
Skipta má andstöðunni gegn
sameiningu í tvo flokka. Annars
vegar eru þeir sem segja að engin
sannfærandi rök hafi verið færð
fyrir sameiningu. Engin nauðsyn
knýi á um sameiningu og engar að-
stæður kalli á hana. Sameining
skili engu, umfram það sem aukin
samvinna sveitarfélaganna gæti
gert. Því Uggi ekkert á að sameina,
hægt sé að gera það síðar en hins
vegar ef þetta skref verði stigið nú
sé ekki aftur snúið þótt sameining
reynist illa.
Hins vegar eru meiri tilfinn-
ingarök. Menn segja að Norðfirð-
ingar muni öllu ráða í nýja bæjar-
félaginu vegna stærðar sinnar.
Þeir séu að seilast til valda á
smærri stöðunum. Verið sé að
leggja niður minni bæjarfélögin,
eða eins og Arnþór Þórólfsson orð-
aði það á borgarafundinum á Reyð-
arfirði: „Er verið að leggja niður
þetta eldgamla byggðarlag og gefa
yfir á Norðfjörð?" Hann sagði
einnig: „Við vitum hvað við eigum
en við vitum ekki hvað tekur við.“
Einnig blandast gamalgróinn
hrepparígur og pólitík inn í málið,
sumir eru hræddir við sterka stöðu
„kommanna" í Neskaupstað, að
þeir muni ráða öllu í nýja sveitarfé-
laginu eins og þeir hafa gert í Nes-
kaupstað. Loks blandast inn í sam-
einingarumræðuna ýmis minni
mál, sem koma sameiningu ekkert
við, eins og til dæmis síldarlöndun
Samherja í Neskaupstað í stað
Eskifjarðar.
Sfldarlöndun í
Neskaupstað
Samherji hf. á fískvinnslufyrir-
tækið Friðþjóf á Eskifirði. Á síð-
ustu vertíð lönduðu bátar Sam-
herja á Eskifirði þeirri sfld sem fór
til vinnslu hjá Friðþjófi og var um
það ákveðin samvinna við Hrað-
frystihús Eskifjarðar sem fékk
hluta af síldinni. Upp úr þessu
samstarfi slitnaði af einhverjum
ástæðum og nú landa Samherja-
skipin sfldinni í Neskaupstað i
samvinnu við Síldarvinnsluna og
aka því hráefni sem unnið er í Frið-
þjófi á bflum yfir Oddskarð. í kjöl-
farið lokuðu stjórnendur Hrað-
frystihúss Eskifjarðar á öll sam-
skipti við Samherja þannig að
Friðþjófur verður meira að segja
*
í
I
I
»
\
»
\
»
r
\
»
\
%
k