Morgunblaðið - 09.11.1997, Blaðsíða 38

' 38 SUNNUDAGUR 9. NÓVEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
Ljósmyndir/Valdís Magnúsdóttir.
FRÁ kvennanámskeiði. Þar er bæði bóklegt og hagnýtt verklegt nám, til dæmis hannyrðir. Konurnar læra m.a. að pijóna föt á börnin sín.
Konur öðlast sjálfstæði
______Fyrir fjórum árum var kvennadeild____
lúthersku kirkjunnar í Pókothéraði endurskipu-
lögð undir forystu íslensks kristniboða,
Valdísar Magnúsdóttur. Þá voru kvennahópar
_______stofnaðir í söfnuðum kirkjunnar.____
Kjartan Jónsson segir frá þessu starfí.
Á NÁMSKEIÐUM kvenna er þeim kennt að búa til og nota lokað eld-
stæði sem þarf miklu minni eldivið en þau venjulegu.
ÞAÐ er líflegt í kennslu-
. stofunni. Kennarinn
I heldur ótrauður áfram
að kenna þó að ungabörn
nemendanna láti dálítið í
sér heyra. Barn byrjar að gráta en
. móðirin snarar brjóstinu upp úr
hálsmálinu á kjólnum og gefur
baminu. Pað þagnar, lygnir aftur
augunum og tottar brjóstið. Enginn
tekur eftir þessu því að það er svo
eðlilegt. Margir nemendur eru með
ungaböm á brjósti. En áhuginn
skín úr andlitum þeirra og þeir
fylgjast einbeittir með. Fyrir mörg-
um er þetta fyrsta tækifærið á æv-
inni til að setjast á skólabekk.
Pama em konur á kvennanám-
skeiði í lúthersku kirkjunni í Pókot-
héraði í Norðvestur-Kenýu.
Karlaþjóðfélag
Flest þjóðfélög í hinum svokall-
aða þriðja heimi em mjög kynskipt.
f Víða ráða karlarnir og eignir til-
heyra þeim. Þannig er það á meðal
Pókotmanna. Þar lifa konur sam-
kvæmt reglum karla. Þær eru eign
þeirra á svipaðan hátt og húsdýrin.
Sú kona er góð sem er sterk og
dugleg og elur manni sínum marga
syni sem komast til manns.
Samkvæmt hefðinni eiga konur
að hlýða mönnum sínum í einu og
öllu. Það er talið sjálfsagt að menn-
imir gefi þeim ráðningu með priki
fyrir yfírsjónir þeirra. Næstum
ógerlegt er fyrir konu að fá skilnað.
Margar eiga því ekki sjö dagana
sæla. Stór hluti af uppfræðslu pilta
og ungra manna í samfélagi karl-
anna er fólginn í að blekkja konur
og láta þær halda að þeir kunni og
geti ýmislegt sem þeir kunna og
geta ekki.
Konur verða að spyrja mennina
um leyfi ef þær ætla að gera eitt-
hvað sem kostar peninga. Til að
halda þeim enn frekar niðri er þeim
talin trú um að þær hafi aðeins
greind á við böm. Þegar maður bið-
ur fyrir kveðju heim til einhvers
biður hann að heilsa börnunum en
þá er átt við konuna og bömin.
I Pókotsamfélaginu viðgengst
fjölkvæni. Karlarnir vita af langri
reynslu að ekki er viturlegt að láta
konur sama manns búa nálægt hver
annarri því að afbrýðisemi leiðir af
sér mörg vandamál á milli kvenn-
anna og barna þeirra. Því er yfir-
leitt langt á milli þeirra. Menn, sem
eiga margar konur, dvelja því tak-
markaðan tíma hjá hverri þeirra.
Til að minnka löngun þeirra til kyn-
lífs og hindra að þær geti notið þess
em þær umskomar. Aðrar auka-
verkanir umskurnar era t.d. vand-
ræði við þvaglát og fæðingar.
Vegna þess hve konur standa
höllum fæti í mörgum samfélögum
miðað við karla hafa kirkjur og
mannúðarstofnanir lagt sérstaka
áherslu á að hjálpa konum og rétta
hlut þeirra.
Konum hjálpað
Samband íslenskra kristniboðsfé-
laga hefur rekið kristniboðsstarf á
meðal þessa fólks ásamt norskum
samstarfsmönnum í tæp 20 ár. Sér-
stök áhersla hefur alltaf verið lögð
á að bæta stöðu kvenna.
Fyrir fjórum árum var kvenna-
deild lúthersku kirkjunnar í Pókot-
héraði endurskipulögð undir for-
ystu íslensks kristniboða, Valdísar
Magnúsdóttur. Þá voru kvennahóp-
ar stofnaðir í söfnuðum kirkjunnar.
Á þremur árum var 70 hópum kom-
ið á fót. Konurnar hittast einu sinni
eða tvisvar í viku, oft eftir guðs-
þjónustu á sunnudögum, og læra
biblíusögur og ýmislegt hagnýtt,
svo sem um hreinlæti og vamir
gegn sjúkdómum, meðferð ung-
barna, næringu fæðunnar, hagnýt-
ar ræktunaraðferðir og margt
fleira.
Konurnar kjósa eina úr sínum
hópi til að fara á vikulangt nám-
skeið sem haldin era tvisvar á ári í
fræðslumiðstöð kirkjunnar. Fyrir
konur, sem hafa aldrei farið lengra
en 20 - 30 km frá heimili sínu, er
þetta eins og löng utanlandsferð.
Það er geysileg upplifun að hitta
konur frá öllum hornum héraðsins.
Þær deila hver með annarri hvern-
ig starfið í hópunum gengur og
segja hver annarri frá kjöram sín-
um og aðstæðum eins og þær væru
systur. Otalmargar spurningar eru
settar fram og ráða leitað í ýmsum
sértækum vanda kvenna. Síðan
gefa þær hver annarri ráð. Rætt er
um fjölskyldu- og hjónabandserfið-
leika, vandamál sem koma upp
vegna þess að þær vilja vera kristn-
ar o. m. fl.
Kennurunum er töluverður vandi
á höndum við kennsluna því að
margar kvennanna era ólæsar en
aðrar hafa lokið menntaskólanámi.
Hvernig er hægt að kenna þeim
þannig að þær geti bæði lært sjálf-
ar og síðan kennt konunum heima
skipulega margra mánaða náms-
efni? Þeir hafa gripið til þess ráðs
að útbúa kennsluefni sem er ríku-
lega myndskreytt, fjölfaldað það og
sett í möppur sem nemendur fá

=s\
Starfið fyrir Afríku!
Sjálfboðaliðar óskast í verkefni í Zambíu, Zimbabve og Malaví!
• Starfið með munaðalausum bömum í bamaþorpum
• Skipuleggið herferðir um næringarráðgjöf og hreinlæti.
• Byggið skóla og heimili í samvinnu við heimamenn
• Skipuleggið upplýsingaherferðir um eyðni.
Verkefnið er unnið í samvinnu við The Travelling Folk High School i Danmörku og
Humana People to People. Verkefnið er 6 mánaða nám og undirbúningur í Danmörku,
- 6 mánaða sjálfboðastarf í Afríku - 1 mánaðar úrvinnslustarf í Evrópu.
Byrjað 1. febrúar 1998.
Kostnaður: Þú borgar skólagjöld á undirbúnings- og úrvinnslutímanum. I Afríku sér
Humana People to People fyrir útgjöldum. Kröfur: Engar sérstakar kröfur eru geröar -
en þú þarft að að vera áhugasamur, viljugur og hafa kjark til að vinna við frumstæðar
aðstæður með öðru fólki.
Kynningarfundur í Reykjavfk í nóvember.
Nánari upplýsingar í síma 00 45 56 72 61 00, fax 00 45 56 82 55 89.
Netfang: drhsydsj@inet.uni-c.dk.
Den rejsende Hojskoie pá Sydsjælland,
Lindersvoldvej 5, DK-4640 Fakse, Danmörku.
með sér heim. Nemendurnir verða
því að læra hálfs árs námsefni á
fjórum dögum. Til að það sitji í
minninu æfa þær sig í að kenna
hver annarri það sem þær hafa
lært.
Námsefnið er bæði bóklegt og
verklegt. Biblíunámsefnið fá þær á
fallegum myndum. Stafsmenn þró-
unarstarfs kirkjunnar koma og
kenna um ýmislegt er viðkemur
þeirra sérsviði. Hjúkranarfólk
kennir um hreinlæti, meðferð ung-
barna, sjúkdómavarnir o.fl. Land-
búnaðarfólkið kennir um bætta
ræktunarhætti, t.d. hvernig hægt
er að búa til vistvænt skordýraeitur
úr plöntunum í náttúrunni sem
kostar auk þess ekki neitt. Kennt
er hvernig hægt er að búa til eldstó
sem nýtir eldiviðinn þrefalt betur
en hefðbundnar eldstór auk þess að
hafa pláss fyrir tvo potta í stað eins.
Þetta auðveldar konum störfin
mjög mikið. Slík eldstó kostar ekki
neitt og er úr efni úr umhverfinu.
Einnig fá þær ráðleggingar fyrir
helgarsamverar heima þar sem
konur úr öllum söfnuðum sóknanna
koma og dvelja saman við fræðslu
og andlega uppbyggingu.
Þegar námskeiðinu er lokið bíður
kvennahópurinn heima spenntur
eftir því að fá nýjan fróðleik. Þar
era fúsir nemendur! Til að kennar-
inn komist fram úr kennsluefninu
era elstu börnin, sem hafa farið í
skóla, fengin til að hjálpa móður
sinni ef hún kann ekki að lesa.
Stundum hjálpar prédikarinn eða
kona í hópnum sem er læs.
Samhjálp
Auk hefðbundinna samveru-
stunda styðja konurnar hver aðra
mjög dyggilega. Ef einhver þeirra
er veik eða hefur fætt barn er hún
heimsótt og aðstoðuð á ýmsan
hátt. Konurnar koma með mat,
elda fyrir hana, hreinsa húsið, þvo
þvott o.s.frv. Margar þeirra eru
mjög fátækar. Til að geta eignast
bolla, diska, skeiðar o.s.frv. hafa
þær þann háttinn á að þær heim-
sækja hver aðra til skiptis. Hver
þeirra kemur með einn hlut, t.d.
bolla, og færir þeirri sem heimsótt
er. Síðan er næsta kona heimsótt
og allar koma með einn hlut.
Þannig gengur það koll af kolli þar
til allar konurnar hafa verið heim-
sóttar. Á þennan hátt hjálpa þær
hver annarri. Það er stórkostlegt
að fylgjast með og skynja þennan
samhug, kærleika og samhjálp
sem ríkir á meðal kvennanna. Þær
syngja saman á öllum samveram
og biðja hver fyrir annarri. Kon-
urnar skipuleggja og fjármagna
starf sitt sjálfar. Það er uppgötvun
fyrir þær að gera sér grein fyrir
því að þær geti það án hjálpar frá
körlunum. Það styrkir sjálfsmynd
þeirra. Þeim hefur ekki tekist að
skipuleggja og reka karlastarf eins
vel og þeim. Hinn kristni boðskap-
ur um að allir menn séu jafnir fyrir
Guði, bæði konur og karlar, og að
ailir séu óendanlega dýrmætir í
augum hans er gleðiboðskapur fyr-
ir konurnar. Hann gerir krafta-
verk í lífi þeirra.
Konur og þróunarhjálp
Sums staðar í héraðinu era kon-
urnar stórtækari og setja jafnvel á
laggirnar smáfyrirtæki. Ein deildin
í þróunarstarfi kirkjunnar hefur
eingöngu það markmið að hjálpa
konum í slíkum efnum svo að þær
geti eignast sjálfstæðan fjárhag og
þannig komið í kring ýmsum fram-
fóram sem kosta fé án þess að
þurfa að biðja mennina um fjár-
stuðning. Það er mikil uppörvun
fyrir konumar að sjá að þær geta
komið mörgum merkilegum málum
til leiðar upp á eigin spýtur.
Það hefur sýnt sig að víðast hvar
eru konurnar mun opnari en karlar
fyrir nýjungum. E.t.v. er það vegna
þess að þungi daglegs lífs hvílir
meir á þeim en körlum. Því miður
standa mennirnir oft í veginum fyr-
ir framfaramálum. Þeir eru mun
íhaldssamari og óttast sífellt um
völd sín. Upplýsing kvennanna los-
ar þær úr fáfræði og gerir þær
meðvitaðri um stöðu sína. Efling
kvenna er því grandvallaratriði í
hjálpar- og þróunarstarfi.
Höfundur er kristniboði.