Morgunblaðið - 15.01.1998, Blaðsíða 35

34 FIMMTUDAGUR 15. JANÚAR 1998
+
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 15. JANÚAR 1998 35,
JRttgsmMftfrtfe
STOFNAÐ 1913
UTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
Árvakur hf., Reykjavík.
Hallgrírnur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
FJORTAN MANUÐIR
FJÁRMÁLARÁÐU-
NEYTIS
VINNUBRÖGÐ fjármálaráðuneytisins í máli, sem varðar
staðfestingu á reglugerð lífeyrissjóðs, eru augljóslega
óviðunandi. Ráðuneytið neitaði misserum saman að afgreiða
erindi sjóðsins um breytingu á reglugerð, á þeirri forsendu að
ný löggjöf um lífeyrissjóði væri á næsta leiti. Ráðuneytið virti
að vettugi álit umboðsmanns Alþingis um að því bæri að stað-
festa reglugerð lífeyrissjóðsins og lét margítrekuðu erindi um-
boðsmanns vegna málsins ósvarað í fjórtán mánuði.
Þessi framkoma ráðuneytisins er ekki eingöngu óvirðing við
embætti umboðsmanns, heldur einnig við réttindi borgara,
sem bera mál sín undir ráðuneytið. Það ætti í raun að vera
óþarft að benda á það, sem umboðsmaður Alþingis neyðist til
að taka fram í áliti sínu: „Af þessu tilefni tek ég fram að borg-
ararnir eiga rétt á því, að stjórnvöld afgreiði mál þeirra svo
fljótt sem unnt er á grundvelli þeirra laga og stjórnvaldsfyrir-
mæla, sem í gildi eru, þegar þeir bera fram erindi sín við
stjórnvöld ... Það er almennt ekki á valdi stjórnvalda að
ákveða að bíða með afgreiðslu mála langtímum saman, þar til
settar hafa verið nýjar reglur, heldur verða stjórnvöld að beita
þeim réttarheimildum, sem í gildi eru á hverjum tíma við úr-
lausn mála.“
Þetta er því miður ekki í fyrsta sinn, sem fjármálaráðuneyt-
ið liggur undir ásökunum um slæleg vinnubrögð, sem koma
niður á hagsmunum borgaranna. Eftir að Eftirlitsstofnun
EFTA (ESA) hafði komizt að þeirri niðurstöðu að álagning og
innheimta vörugjalds hér á landi stæðist ekki samninginn um
Evrópskt efnahagssvæði liðu einnig fjórtán mánuðir frá því að
ráðuneytið lofaði frumvarpi til lagabreytinga „á næstu dögum“
og þar til frumvarpið sá dagsins ljós. Seinagangurinn hafði
nærri því orðið þess valdandi að ísland yrði fyrst EFTA-ríkja
dregið fyrir EFTA-dómstólinn.
Fjármálaráðuneytið þarf greinilega að endurskoða vinnu-
brögð sín og viðbragðsflýti og viðbrögð fjármálaráðherra nú
benda ótvírætt til þess að svo verði gert enda hefur hann tekið
skýrt fram að hann taki þessar athugasemdir mjög alvarlega.
LEIKREGLUR OG
JAFNRÆÐI
ÞEGAR settar eru leikreglur er tilgangurinn yfírleitt sá að
tryggja að þeir, sem þátt taka í leiknum, sitji allir við
sama borð; viti að hverju þeir gangi. Þetta á til dæmis við um
útboð. Með því að bjóða út ákveðin verk er reynt að tryggja að
kaupandinn nái sem hagstæðustum kjörum og um leið að sá,
sem hæfastur er til verksins og getur uppfyllt gerðar kröfur
með minnstum tilkostnaði, fái notið yfírburða sinna. í fram-
kvæmdum á vegum opinberra stofnana geta útboð tekið af all-
an vafa um að annarlegir hagsmunir ráði ferðinni. En þá verð-
ur líka að fylgja leikreglunum.
Hjá Reykjavíkurborg hefur það gerst í tvígang á stuttum
tíma að brigður hafa verið bornar á að rétt hafí verið staðið að
útboði, nú síðast að strætisvagnar af Scania-gerð, sem samið
hefur verið um að keyptir verði, uppfylli ekki að fullu útboðs-
lýsingar Innkaupastofnunar Reykjavíkur. Hefur Brimborg hf.
lýst yfír því að strætisvagnarnir frá Scania séu aflminni en
farið hafí verið fram á í útboðinu, æskilegt hafi verið að þeir
væru úr áli eða öðru ryðfríu efni, en umræddir vagnar séu úr
stáli, auk þess, sem farið hafi verið fram á að hægt yrði að af-
henda vagnana í desember, en ekki verði hægt að afhenda bif-
reiðirnar, sem keyptar voru, fyrr en í vor.
Marinó G. Njálsson, skrifstofustjóri hjá Innkaupastofnun,
kveðst í samtali við Morgunblaðið á þriðjudag telja að farið
hafí verið eftir útboðsreglum í einu og öllu og bendir á að at-
hugasemdir vegna þessa máls, sem afgreitt var í vor á liðnu
ári, séu nú fyrst að koma fram.
Hitt tilfellið var meðferð tilboða í hverfilsamstæður vegna
Nesjavirkjunar fyrir tæpu ári. Þar var tilboði Mitsubishi, tekið
eftir að haldið hafði verið útboð. Gerðu umboðsmenn
Sumitomo, athugasemdir við meðferð málsins.
Án þess að dómur verði lagður á það hver hafi haft rétt fyrir
sér hlýtur að vera gerð krafa um það að reglur í útboðum séu
hafnar yfír allan vafa og þeir, sem geri tilboð, geti treyst á það
að ekki fylgi umbun því að reglur séu brotnar. Annað er ekki
aðeins heiðarlegt gagnvart þeim, sem taka þátt í útboðum á
vegum opinberra stofnana, heldur kemur í veg fyrir að tor-
tryggni myndist meðal almennings.
Verkalýðsforingjar telja að það vanti öflugan málsvara félagslegra sjónarmiða á Alþingi
OFLUGUR stuðningur verka-
lýðsforingja innan Alþýðu-
bandalagsins við hugmyndir
Margrétar Frímannsdóttur,
formanns Alþýðubandalagsins, um
viðræður um samfylkingu á vinstri
væng stjómmálanna á landsfundi
flokksins í byrjun nóvember vakti
mikla athygli og var sá þáttur ásamt
stuðningi yngra fólks sem réð úrslit-
um um það brautargengi sem þessar
hugmyndir fengu á fundinum.
I viðræðum við verkalýðsforingja
innan Alþýðusambands Islands kemur
fram að þessar hugmyndir um sam-
fylkingu hafa verið lengi í gerjun inn-
an verkalýðshreyfingarinnar, þar sem
menn með ólíkan pólitískan bakgrunn
hafa unnið náið saman um árabil að
framgangi ýmissa markmiða sem
hreyfingin hefur sett sér að ná fram.
Samstarf alþýðuflokksmanna og al-
þýðubandalagsmanna þar hefur geng-
ið vel, þrátt íyrir ólíkar stjómmálaleg-
ar áherslur flokkanna í mörgum mál-
um og átök um forystu í hreyfingunni,
þar sem stjómmálaflokkamir og aðild
manna að þeim hafa leikið stórt hlut-
verk, en þar hafa Alþýðubandalagið
og Alþýðuflokkurinn löngum eldað
grátt silfur. Reynslan af samstarfinu
og sú tilfinning að hreyfingin hafi átt
undir högg að sækja gagnvart óvin-
veittu ríkisvaldi að undanfómu hefur
gert það að verkum að æ fleiri verka-
lýðsforingjar í þessum flokkum telja
það nauðsynlegt fyrir öfl á vinstri
væng stjómmálanna að sameinast og
mynda þannig vettvang fyrir félagsleg
sjónarmið og öflugt mótvægi við þá
„frjálshyggju" sem ríði húsum í sam-
félaginu. Verkalýðshreyfingin þurfi
öflugan pólitískan málsvara og A-
flokkamir hvor í sínu lagi séu ekki
nægilega öflugir til að vera slíkir
málsvarar.
Ekki skilgreint hlutverkið þröngt
I þessu samhengi er vert að rifja
upp að Alþýðusamband Islands hefur
ekM sldlgreint hlutverk sitt hvað varð-
ar kjaramál launþega þröngt heldur
látið sér fátt óviðkomandi sem segja
má að snúi að hag Iaunafólks. Þannig
hefur þjóðfélagspólitískt hlutverk
samtakanna vegið þungt síðasta ára-
tuginn og samtökin beitt sér fyrir
jafnólíkum verkefnum og úrbótum í
húsnæðislánakerfinu, upptöku stað-
greiðslukerfis skatta og þjóðarsáttar-
samningunum svonefndu, sem einkum
beindust að því að ná verðbólgu hér á
landi niður á sama stig og í nágranna-
löndunum, svo nokkuð sé nefht.
Minna hefur farið fyrir þessu hlut-
verki samtakanna að undanförnu og
kann það að nokkru leyti mega rekja
til þess að samstjórn Sjálfstæðis- og
Framsóknarflokks er við völd á sama
tíma og meirihluti verkalýðsforingja
telst annað hvort til Alþýðuflokksins
eða Alþýðubandalagsins. Því til við-
bótar hafa orðið gríðarleg átök milli
stjómvalda og verkalýðshreyfingar-
innar um tvö stór mál frá því ríkis-
stjómin tók við fyrir næstum þremur
ámm.
Annars vegar er þar um að ræða
breytingar á vinnulöggjöfinni, sem
verkalýðshreyfingin var _____________
afar andsnúin, og hins veg-
ar nýsamþykkt löggjöf um
lífeyrissjóði, sem lengi vel
stóðu mjög hörð átök um,
þó tekist hafi að sigla mál-
inu ágreiningslítið í höfn “”
að lokum. Sú rödd heyrist einmitt að
ástæðan fyrir því að tókst að sigla líf-
eyrismálinu í farsæla höfn að mati
verkalýðshreyfingarinnar, hafi verið
sú að í því máli átti hún samherja þar
sem samtök vinnuveitenda eru og
þau hafi átt greiðan aðgang að stjórn-
völdum. Því hafi ekki verið að heilsa
hvað varðaði breytingar á vinnulög-
gjöfinni, enda var verkalýðshreyfing-
in afar ósátt við lyktir þeirra mála.
Þrátt fyrir að þessi tvö stóm mál
standi upp úr má nefna fleiri hluti
sem ágreiningi hafa valdið, svo sem
breytingar á atvinnuleysistrygging-
um, auk fleiri atriða.
Einn verkalýðsforingi sagði í sam-
tali við Morgunblaðið að ekki sæi fyr-
ir endann á árásum ríkisstjórnarinn-
ar á verkalýðshreyfinguna og því
væri þessi þróun í átt til samfylking-
ar á vinstri vængnum bæði skynsam-
leg og nauðsynleg. Það vantaði öflug-
an pólitískan málsvara fyrir félagsleg
sjónarmið og sameinaðir muni flokk-
VERKALÝÐSFORINGJAR í Alþýðubandalaginu settu svip á landsfund Alþýðubandalagsins með eindreginni afstöðu til samfylkingar.
Verið að sam-
fylkja fólki
ekki forystu-
mönnum
amir á vinstri væng stjómmálanna
skila því hlutverki til muna betur en
tilfellið væri í dag. Raunar mætti
segja að flokkamir væm að veralegu
leyti að dæma sig úr leik varðandi
áhrif í íslenksu þjóðlífí um fyrirsjáan-
lega framtíð, ef samfylkingaráformin
næðu ekld fram að ganga. Núverandi
stjómarmynstur, samstjóm Sjálf-
stæðis- og Framsóknarflokks, væri
vel þekkt úr sögunni og ekki líklegt til
að breytast nema sterkt mótvægi yrði
til vinstra megin miðju, sem gæti orð-
ið klár valkostur í næstu kosningum.
Það er með þetta bakland í huga
sem skoða ber atburði á landsfundi
Alþýðubandalagsins. Verkalýðsarmur
flokksins bar ugg í brjósti um að þær
samfylkingarhugmyndir sem lagðar
yrðu fram á fundinum fengju ekki
nægilega góðar undirtektir og vildu
sýna með afgerandi hætti hvaða af-
stöðu þeir hefðu til málsins. Það bar
tilætlaðan árangur og gert er ráð fyr-
ir viðræðum milli flokkana og
Kvennalistans um þessi efni á næstu
mánuðum. Einn þessara manna seg-
ist raunar sannfærður um að það lóð
sem verkalýðsarmur flokksins lagði á
vogarskálamar á fundinum hafi haft
úrslitaáhrif á lyktir málsins. Þó svo
tillaga um að athuga með gmndvöll
fyrir samfylkingu hefði verið sam-
þykkt, sem hefði getað reynst tvísýnt,
hefði það aldrei orðið með þeim
þunga sem nauðsynlegur væri til að
sýna alvömna sem byggi að baki.
Ágreiningurinn „gufað upp“
Alvaran er fyrir hendi, um það þarf
engum blöðum að fletta. Nánast allir
þeir sem rætt var við telja engar mál-
efnalegar ástæður lengur fyrir skipt-
ingu flokkana og láti þeir sér þetta
tækifæri úr greipum ganga skynji
________ flokkamir ekki kall tímans.
Suihir vildu raunar telja að
samfylkingarhugmyndin
nú hefði orðið til innan
verkalýðshreyfíngarinnar.
Hvað sem um það má segja
er ljóst að ágreiningsefnin
milli flokkanna, og það sem olli klofn-
ingi þeirra í upphafi, hefur „gufað
upp“ í áranna rás ef svo má að orði
komast. Þar er auðvitað verið að vísa
til þeirra stórfelldu breytinga í al-
þjóðamálum sem gjörbeytt hafa
heimsmyndinni síðasta áratuginn.
Baksvið ágreinings vinstri flokkanna,
sem kynti undir og hélt honum við, er
þannig ekki fyrir hendi lengur, enda
má heyra gjörbreyttan tón í umsögn-
um alþýðubandalagsmanna og al-
þýðuflokksmanna hver um annan.
Það á þó einkum við um yngri menn í
verkalýðshreyfingunni og þá eldri
menn sem ekki eru skýrt markaðir af
ágreiningi og tortryggni liðinna ára-
tuga þegar þessir flokkar bámst á
banaspjótum.
Þannig segist einn gamalreyndur
verkalýðsforingi ekki lengur sjá rök
fyrir því að vera í tveimur flokkum
með fólk sem aðhyllist félagsleg sjón-
armið. „Það sem gerði það að verkum
að menn náðu ekki saman fyrir
Eindreginn
vilji til sam-
fylkingar
Innan verkalýðshreyfíngarinnar hefur
þeirri skoðun vaxið fylgi á undanförnum
misserum að hreyfíngin þurfi öflugan póli-
tískan málsvara til að mynda mótvægi gegn
endurteknum árásum ríkisvaldsins
á hreyfínguna eins og það er orðað.
Hjálmar Jónsson kannaði bakgrunn sam-
fylkingarhugmynda á vinstri væng stjórn-
málanna innan verkalýðshreyfíngarinnar.
nokkrum áratugum var náttúrlega ut-
anríkispólitíkin. Nú er hún ekki leng-
ur til og um hvað em menn þá að ríf-
ast?“ segir hann. „Nú eiga menn auð-
vitað að snúa sér að því að verja hags-
muni umbjóðenda sinna sem er bara
launafólkið í landinu,“ sagði hann
ennfremur. „Eg get ekki séð að við
eigum að vera að gefa pólitíska sviðið
eftir gagnvart einhverjum sjálfskip-
uðum stjómmálamönnum sem telja
sig vera þess hæfari að sitja á þingi
en menn sem koma úr grasrótinni,"
bætti hann loks við.
Það sjónarmið heyrist einmitt að
það sé nauðsynlegt fyrir verkalýðs-
hreyfinguna að hafa áhrif á hinu póli-
tíska sviði. Ef ekki þá tapi hreyfingin
ákveðnum slagkrafti og möguleikan-
um á að geta tekið á ýmsum málum.
Því er jafnframt haldið fram af sumum
að núverandi fulltrúar A-flokkanna á
þingi endurspegli ekki viðhorf verka-
lýðshreyfingarinnar og á það bent til
dæmis að enginn beinn fulltrúi hennar
sé á þingi nú fyrir þessa flokka öfugt
við það sem áður var, en formenn Dag-
brúnar áttu svo dæmi sé tekið sæti á
Alþingi um áratugaskeið, auk þess
sem margir aðrir fomstumenn þess-
ara flokka hafa átt rætur sínar í hreyf-
ingunni og störfuðu þar alla tíð.
I heild kemur á óvart hvað tónninn
innan verkalýðshreyfingarinnar í þess-
um efnum hefur mikið breyst á fáum
áram. Áður fyrr mátti finna, þrátt fyr-
ir samstöðu, rótgróna og gagnkvæma
tortryggni milli „komma og krata“ í
verkalýðshreyfingunni. Það var
gmnnt á því góða og menn vom fljótir
að brigsla hvor öðmm um svik við mál-
staðinn gæfist til þess tilefni. Ennþá
verður vart við þessa tortryggni meðal
eldri manna í Alþýðubandalaginu, sem
em fljótir að rifja það upp að stutt sé
síðan alþýðuflokksmenn hafi verið í
stjómarsamstarfi með Sjálfstæðis-
flokknum í ríkisstjóm sem hafi verið
andsnúin launafólki. Alþýðuflokkurinn
sé fljótur að hlaupa í fangið á Sjálf-
stæðisflokknum þegar tækifæri gefist
og þar sé grannt á frjálshyggjuhug-
myndimar.
Með sama hætti benda eldri al-
þýðuflokksmenn á hvernig Alþýðu-
bandalagið hefur tryggt sér fomstu í
Alþýðusambandinu undanfarna ára-
tugi með samvinnu við sjálfstæðis-
menn og framsóknarmenn og jafn-
framt haldið Alþýðuflokknum úti í
kuldanum eins og það er orðað. Einn
gekk svo langt að segja að hann hefði
enga trú á að alþýðubandalagsmenn
aðhylltust þessar samfylkingarhug-
myndir nema vegna þess að þannig
teldu þeir sig betur geta tryggt völd
sín og áhrif í hreyfingunni.
Þessara hugmynda verður ekki
vart annars staðar. Traust virðist
ríkja milli manna í þessum tveimur
flokkum í flestum málum og svipuð
félagsleg sjónarmið ríkjandi í málefn-
um samfélagsins. Núverandi forystu-
menn em margir hverjir sprottnir
upp innan verkalýðshreyfingarinnar
og hafa ekki þann pólitíska bakgmnn,
sem eldri menn hafa gjarnan. Þó er
þar ekki verið að tala um „unga“
menn í þeim skilningi, heldur þá sem
ekki em markaðir af þeim kalda-
stríðshugsunarhætti, sem einkenndi
samskipti þessara flokka um áratuga-
+
skeið. Þessa breytta viðhorfs má víða
sjá stað og kannsld ekki síst í þeirri
sameiningarbylgju sem gengur yfir í
sveitarfélögunum, en þar hafa menn
innan verkalýðshreyfingarinnar oft
átt hlut að máli, eins og til dæmis í
Reykjanesbæ.
Gott samstarf
Þá kemur fram að í þeim málum
sem snúa að verkalýðshreyfingunni
hefur skapast mjög gott samstarf við
stjómarandstöðuna á Alþingi á undan-
fömum missemm og þegar málefni
séu annars vegar sé oft erfitt að greina
á milli flokka þar, einkum hvað snerti
Alþýðubandalagið og Alþýðuflokkinn.
Einnig er bent á sem áhrifaþátt í
þessu sambandi að samstarf við Al-
þýðusamböndin á hinum Norðurlönd-
unum, þar sem eingöngu kratar séu í
forsvari, hafi aukist mjög mikið á und-
anfomum ámm í kjölfar samningsins
um Evrópska efnahagssvæðið og á
milli alþýðusambandanna hér og þar
sé eiginlega enginn skoðanamunur.
„Þetta hefur auðvitað verið að koma í
ljós í gegnum mörg síðustu ár. Sam-
starfið hefur sífellt verið að aukast,
sérstaklega eftir að EES-samningur-
inn kom til og við emm famir að vinna
saman í áttina að Evrópu. Þetta hefur
allt saman verið til þess að móta þetta
sjónarmið; af hverju ekki stór íslensk-
ur jafnaðarmannaflokkur?" segir einn
ákafur talsmaður samfylkingarinnar
úr Alþýðubandalaginu.
Hann bætir því við að engin teikn
séu um breytt ríkisstjórnarsamstarf,
jafnvel næstu 8-12 árin. Ríkisstjómin
sé andstæð launafólki og verkalýðs-
hreyfingunni og það verði að fitja upp
á einhverju nýju, eigi að vera mögu-
legt að koma henni frá. „Við segjum
sem svo; sterkt pólitískt afl með
verkalýðshreyfingu sem _____________
vinnur saman er afl sem
getur haft áhrif á þjóðfé-
lagsgerðina. Við horfum
auðvitað til Norðurland-
anna fyrst og fremst í
þessu sambandi, þar sem "
jafnaðarmannaflokkarnir og verka-
lýðshreyfingin hafa verið mótandi í
samfélagsgerðinni í gegnum árin.“
Ekki reynt á styrkinn
Þeir sem era áfram um samfylk-
ingu sjá ekki fyrir sér þann málefnaá-
greining sem ætti að geta komið í veg
fyrir hana, þó aðrir hafi uppi meiri
efasemdir. Bent er einkum á tvö 61+0
mál sem geti lagt stein í götuna. Ann-
ars vegar sjávarútvegsmálin, sem séu
vissulega erfið, sérstaklega innan Al-
þýðubandalagsins. Ágreiningurinn sé
þó ekld meiri milli flokkanna í þeim
efnum en innan Alþýðubandalagsins
nú. Hins vegar séu utanríkismálin, af-
staðan til Evrópusambandsins og
NATO. Alþýðuflokksmenn styðji
hvorttveggja, en alþýðubandalags-
menn hafi verið andvígtr. Sú afstaða
sem hafi orðið ofan á á landsfundinu-
um nú sé þó töluvert mýkri en áður.
Þar sé ekki útilokuð aðild að Evrópu-
sambandinu um aldur og ævi og ekki
sé minnst á NATO í stjórnmálayfir-
lýsingunni heldur talað um hemaðar-
bandalög. „Það er náttúrlega alveg'
gefið mál að það em hópar inni í Al-
þýðubandalaginu sem em ekki mjög
neikvæðir gagnvart Evrópu og em
ekki neikvæðir gagnvart NATO, en
þessar stærðir hafa aldrei sést,“ segir
alþýðubandalagsmaður og fleiri tóku í
sama streng.
Sami maður segist sannfærður um
að Evrópumálin verði ekld til þess að
stöðva samfylkingarhugmyndir. Til
dæmis muni alþýðuflokksmenn, sem
eru ákafastir talsmenn aðildar að
Evrópusambandinu, ekki láta stjórn-
arsamstarf stranda á því máli, ein-
faldlega vegna þess að málið sé ekki á
dagskrá.
Það mátti jafnframt merkja þá af-
stöðu hjá hluta alþýðubandalags-
mannanna sem rætt var við að ekki
þyrfti að vera mikil eftirsjá í öllum
þeim sem nú teldust til Alþýðubanda-
lagsins nú, þó eitthvað flísaðist úr því
við sameiningu. Var jafnframt bent á
að öflugur sameinaður jafnaðar-
mannaflokkur hefði miklu víðtækari
skírskotun, en flokkarnir hefðu hver
um sig nú og hefði því alla möguleika
á að ná til fólks sem hingað til hefði
stutt annaðhvort Sjálfstæðis- eða
Framsóknarflokk.
Almennt má segja að skoðanir við-
mælenda Morgunblaðsins hvort sem
þeir töldust til Alþýðuflokks eða Al-
þýðubandalags í málefnum launafólks
hafi verið af einum toga spunnar. Þá
kom einnig fram almennur og ríkur
áhugi á auknum samskiptum við Evr-
ópu. Verkalýðshreyfingin hefði mikið
að sækja til systurhreyfinga þar og
ríkara samstarf í Evrópu væri laun-
þegum hér á landi til framdráttar,
enda alþjóðahyggja ætíð verið rík í
verkalýðshreyfingunni. Hvað önnur
mál varðar eins og sjávarútvegsmálin
vora flestir á einu máli um að ekki
yrði meiri málefnaágreiningur innan
sameinaðs jafnaðarmannaflokks, en
væri nú innan Sjálfstæðisflokksins
um það mál.
Ekki um persónur
Margar tilraunir hafa verið gerðar
til að sameina vinstri flokkana á síð-
ustu áratugum og allar orðið árang-
urslausar og oft á tíðum skilið flokk-
ana eftir í sáram. Einn viðmælandi
Morgunblaðsins úr herbúðum krata
segir að samfylkingarhugmyndirnar
nú séu frábmgðnar að því leyti að
fyrri tilraunir hafi flestar snúist um
persónur. Nú snúist samfylking ekki
um persónur. Það sé verið að sam-
fylkja fólki ekki forystumönnum og
það sjáist skýrt í því að flestir for-
ustumannanna séu tilbúnir til að stíga
til hliðar. Grasrótin muni skilja þá eft-
ir sem hafi fyrst og fremst áhuga fyr-
ir sjálfum sér og eigin framgangi. Það
hafi verið það sem gerðist varðandi
Svavar Gestsson og Hjörleif Gutt-
ormsson á landsfundi Álþýðubanda-
lagsins á dögunum að þeir hafi skynj-
að að þeir yrðu skildir eftir á sameig-
inlegum pólitískum mslahaugi
komma og krata tækju þeir ekki þátt í
því sem var að gerast.
_________ Annar forastumaður úr
Alþýðubandalaginu segist
sannfærður um að samein-
aður jaftiaðarmannaflokkur
verði niðurstaðan hvort sem
það gerist á næstu misser-
..um eða síðar. Almenningur
ætlist einfaldlega til þess og málefnaá-
greiningurinn sé ekki fyrir hendi leng-
ur til að halda mönnum í tveimur
flokkum. Það sé ekki nema eðlilegt og
beri vott um líf í einum stjómmála-
flokki að menn geti haft ólíkar skoðan-
ir og áherslur. Hvemig samfylkingar-
framboðum í sveitarstjómarkosning-
um í vor reiði af muni hafa mikil áhrif
á hversu hröð þessi þróun verði. Ef
framboðin fái góða útkomu gefi það
þessum samfylkingarhugmyndum byr
undir báða vængi, en lakari útkoma
kunni að setja strik í reikninginn. Hins
vegar telji hann að flokkamir sjálfir
þurfi að standa að þessu til að samfylk-
ingin beri árangur. íhaldssemin sé svo
rík í fólki að það standi með sínum
flokki þegar á reyni nema flokkamir
og stofnanir þeirra standi sjálfar að
samfylkingunni og samþykki hana.
Allt annað sé ávísun á hrakfarir. Um
það beri ótal tilraunir til sameiningar
vinstri flokkanna á umliðnum ámm og
áratugum skýrast vitni.
Skildir eftir á
sameiginleg-
um pólitískum
ruslahaugi
Samgönguráðherra um bann við umfjöll-
un um fjármál á fundi Flugráðs
Nauðsynlegt að
flugráðsmenn
geri sér grein
fyrir ábyrgð sinni
SAMGÖNGURÁÐHERRA
bannaði framkvæmdastjóra
fjármálasviðs Flugmála-
stjómar að upplýsa um fjár-
mál Flugmálastjómar á fundi Flu-
gráðs 18. desember sl. vegna umfjöll-
unar fjölmiðla um eldsneytisgjald og
yfirlýsingar einstakra flugráðsmanna
um þau mál. Formaður Flugráðs
spurðist fyrir um það í samgöngu-
ráðuneytinu fyrir síðasta flugráðs-
fund, 8. janúar sl., hvort bannið stæði
enn og fékk þau svör að svo væri.
Samgönguráðherra segir það hafa
byggst á misskilningi vegna þess að
fulltrúi hans komst ekki á fundinn
vegna veikinda.
Fram kom á fundinum 18. desem-
ber að Flugráð liti alvarlegum augum
viðtal við einn flugráðsmanna í Degi
þar sem vegið væri að Flugmálastjóm
með þeim hætti að óhjákvæmilegt
væri að gera við það athugasemd.
„Aðdragandi málsins er sá að í Degi
17. desember var haft eftir Gunnari
Hilmarssyni sem á sæti í Flugráði að
þannig væri farið með fjármál ríkisins
að tugi milljóna króna vantaði í inn-
heimtuna,“ sagði Halldór Blöndal
samgönguráðherra í samtali við
Morgunblaðið í gær. „Eftir þessum
ummælum að dæma var um að ræða
eldsneytisgjaldið. Hann bætti síðan
við að þetta mál þyrfti að skoða betur
og rannsaka af þar til bæmm aðilum.
Mér þótti þetta mjög alvarleg ásökun
á flugmálastjóra og starfsmenn hans
og taldi nauðsynlegt að Flugi-áð tæki
málið fyrir og þá ábyrgð sem því fylg-
ir að eiga sæti í Flugráði og tala með
þessum hætti við fjölmiðla. Það kom
síðan fram á flugráðsfundinum að
Gunnar Hilmarsson sagði að Dagur
hefði farið ranglega með það sem
hann sagði og jafnframt var gefin út
yfirlýsing af formanni Flugráðs þess
efnis að ekkert benti til annars en að
Flugmálastjóm hefði farið að lögum
og fyrirmælum við innheimtu elds-
neytisgjalds.
Þegar svo var komið að Flugráð
hafði gert hreint fyrir sínum dyrum
þótti mér eðlilegt að starfsemin félli í
fyrra horf. Að það skyldi ekki hafa
gerst á síðasta flugráðsfundi er mis-
skilningur sem kominn er til vegna
þess að Halldór Kristjánsson skrif-
stofustjóri sem situr flugráðsfundi
var veikur. Þetta hefur því engin eft>
irköst af minni hálfu, mér þótti ein-
ungis nauðsynlegt að þeir sem sitja í
Flugráði geri sér grein fyrir ábyrgð
sinni og séu ekki með dylgjur eða
mannskemmandi yfirlýsingar af
þessu tagi. Enda segir Gunnar
Hilmarsson að það sé Dagur sem hafi
farið rangt með það sem hann sagði.“
Persónuleg skoðun viðkomandi
flugráðsfulltrúa
Á fyrrgreindum fundi Flugráðs
sagði Haukur Hauksson varaflug-
málastjóri að Flugmálastjórn liti við-
talið í Degi alvarlegum augum og gera
yrði við það athugasemd. I fundargerð
segir m.a.: „Formaður taldi nauðsyn-
legt að Flugráð sendi frá sér athuga-
semd þar sem skýrt kæmi fram að um
persónulega skoðun viðkomandi flug-
ráðsmanns væri að ræða en ekki álit
Flugráðs. Gunnar sagði að í viðtalinu
væri ekki allt rétt eftir haft og átti þar
við það sem fram kemur í fréttinni ...
„að tugi milljóna króna vanti í inn-
heimtuna“. Haukur lagði frarn yfirlýs-
ingu frá Flugmálastjóm sem hann
sagði að yrði lögð fram ef ummælin
yrðu ekki dregin til baka. Eftir um-
ræður um málið var samþykkt að for-
maður og Gunnar Hilmarsson riti
stutta yfirlýsingu sem send yrði Degi.
Ef þeir ná ekki saman um slíka yfir-
lýsingu mun formaður senda athuga-
semd frá Flugráði. Haukur sagði að
Flugmálastjóm myndi meta það eftir
að athugasemdir kæmu fram hvort
þörf yrði á því að sérstök yfirlýsing^-
komi frá Flugmálastjóm."
í Degi 23. desember er birt árétt-
ing frá Gunnari Hilmarssyni sem
skýra vildi betur orðalag við hann í
blaðinu. „Það sem ég sagði við blaða-
mann Dags er varðaði vöntun á tug-
um milljóna króna í innheimtuna mið-
aðist við þær forsendur sem Flug-
málastjórn gaf sér við innheimtu
gjaldsins, þ.e. að Flugleiðir greiddu
eins og aðrir flugrekendur af öllu
eldsneyti milli íslands og Norður-
Ameríku. Miðað við þær forsendur
vantaði eflaust tugi milljóna uppí
gjaldið," er árétting Gunnars.
Athugasemdin sem formaður Flug-
ráðs sendi Degi er svohljóðandi:
„Vegna fréttaflutnings í Degi að und-
anfómu um svokallað eldsneytisgjald
sem innheimt er af eldsneyti sem ol-
íufélögin selja flugfélögum vill Flug-
ráð taka eftirfarandi fram: Undanfar-
ið eitt og hálft ár hefur Flugráð haft
til skoðunar umrætt eldsneytisgjald.
Athugun Flugráðs tengist ekki á
nokkum hátt kæra Flugflutninga
ehf., umboðsaðila Cargolux á íslandi,
vegna innheimtu gjaldsins á Kefla-
víkurflugvelli. Ymislegt af því sem
komið hefur fram í fréttaflutningi
vegna þess máls er þess eðlis aðc
ástæða er til að svara því en Flugráð
mun ekki gera það í fjölmiðlum. Hins
vegar er nauðsynlegt að fram komi
vegna viðtals við Gunnar Hilmarsson,
sem sæti á í Flugráði, að það sem þar
kemur fram er persónuleg skoðun
hans en ekki afstaða Flugráðs. Flug-
ráð tekur ekki undir að svör Flug-
málastjórnar hafi verið röng þar sem
málið vai' ennþá í vinnslu á þeim
tíma. I öðra lagi kemur fram í viðtal-
inu að tugi milljóna króna vanti í inn-
heimtuna. Engar slíkar upplýsingar
liggja fyrir. Ekkert bendir til annars
en að Flugmálastjórn hafi farið að
lögum og fyrirmælum um innheimtu
eldsneytisgjalds. Það sem liggur fyrir
er að eldsneytisgjaldið er að skila^
minni tekjum en hefði mátt ætla sem
er ástæða þess að ósk kom fram í
Flugráði um skoðun málsins. Sú
skýring er komin að flugrekandi sem
flytur inn sitt eigið eldsneyti borgar
ekki eldsneytisgjald af því óháð því á
hvaða flugleið eldsneytið er notað og
er það samkvæmt lögum. Eins og áð-
ur hefur komið fram er það þessi
þáttur sem kom Flugráði á óvart.“
Málinu lokið af hálfu ráðherra
Samgönguráðherra sagði ennfrem-
ur að einstakir flugráðsmenn gætu
ekki talað með þessum hætti án eft-
irkasta. „Menn geta ekki brigslað
öðrum um misferli í starfi af þessari
stærð án þess að einhver hrökkvi
kút. En málinu var þar með lokið ai
minni hálfu, ég taldi bara nauðsyn-
legt að Flugráð sjálft kæmi fram leið-
réttingum eins og það hefur gert,“
sagði ráðherrann.
Hilmar B. Baldursson, formaður
Flugráðs, kvaðst hafa kannað sér-
staklega hjá ráðuneytisstjóra sam-
gönguráðuneytis fyrir síðasta fund
Flugráðs 8. janúar hvort bannið
stæði og fengið þau svör að svo væri.
„Meðan bann samgönguráðherra
stendur getur Flugráð ekki fjallað
um fjárhagsleg málefni,“ sagði Hilm-
ar og að þess vegna hefði ekki veriðc
unnt að taka upp umræðu um fjár-
málin á fundinum.
Auk Hilmars sitja í flugráði þeir
Árni Johnsen, Birgir Þorgilsson,
Gunnar Hilmarsson og Karvel
Pálmason. Varamenn em þau Jóhann
Skfrnisson, Jóna Valgerður Krist-
jánsdóttir og Magnús Ólafsson og
sitja þau einnig alla flugráðsfundi. *-