Morgunblaðið - 05.03.1998, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 5. MARZ 1998 45
„Sýn“
vorra
tíma
Davíð Oddsson er - eins og Tony Blair
í Bretlandi - réttur maður á réttum
stað og réttum tíma með íslenskri þjóð.
jjj
/
I
SEINNI tíð hefur borið
mjög á orðinu „sýn“ í
þjóðmálaumræðu. Það er
talað um að stjórnmála-
i menn verði að hafa „sýn“
og er þá væntanlega átt við
heildarmarkmið sem stjórnmála-
menn skuli stefna að. Oft er líka
talað um „framtíðarsýn“. Eink-
um er það fólk á vinstri væng
stjórnmálanna sem upptekið er
af slíku tali. Það er að líkum, því
vinstri menn eru eðli máls sam-
kvæmt heildarhyggjumenn.
Hörð orð hafa fallið í þessu efni
um Sjálfstæðisflokkinn. Flokk-
urinn er ekki aðeins sakaður um
að hafa ekki nægjanlega góða
eða skýra „sýn“ heldur er því
VIÐHORF
Eftir Jakob F.
Ásgeirsson
jafnvel haldið
fram að hann
hafi alls enga
„sýn“! En
„sýnin“ getur
verið með ýmsu móti - og nú er-
um við einmitt að upplifa tíma
þar sem segja má að „sýn“ for-
manns Sjálfstæðisflokksins sé að
rætast.
í Reykjavíkurbréfi fyrir
skömmu var fjallað um þær
breytingar sem hafa orðið á síð-
ustu árum í stjórnmálalífi
margra rótgróinna lýðræðis-
ríkja. Alþjóðavæðingin í efna-
hags- og fjármálalífi þjóða hefur
fært hið hefðbundna karp í efna-
hagsmálum að jaðri stjórnmála-
umræðunnar. En þetta hefur
ekki gerst sjálfkrafa. I hverju
landi fyrir sig hafa stjómmála-
menn þurft að takast á við ríkj-
andi tíðaranda og gamlar venjur
og sumir þurft að berjast hart
fyrir nauðsynlegum breytingum.
I litlu landi eins og Islandi er
brýnt að slíkar breytingar gerist
með eins mikilli sátt og frekast
er kostur. Það hefur orðið hlut-
skipti Davíðs Oddssonar að
gegna leiðtoga- en um leið sátta-
hlutverki í þeim miklu umskipt-
um sem orðið hafa í íslensku
þjóðlífi á þessum áratug. En það
hefði hann ekki getað gert án
þess að hafa skýr markmið að
leiðarljósi.
„Sýn“ Davíðs Oddssonar er
ekki alltumlykjandi patentlausn-
ir heldur að skapa stöðugleika í
efnahagsmálum og draga smátt
og smátt úr ríkisumsvifum og
skattheimtu - en án þess að
setja þjóðfélagið á annan endann
- og treysta forsendur fyi-ir
frjálsu mannlífi þar sem stjóm-
málamennirnir eru ekki kóngar
sem almenningur þarf að lúta,
heldur íyrst og fremst þjónar
fólksins.
Þetta er „sýn“ vorra tíma.
Fyrr á öldinni trúðu margir á
byltingu og áætlunarbúskap
margvíslegan, en nú höfum við
reynsluna af þeim tilraunum:
harðstjóm glæpamanna og því-
líkan óhugnað að samanlagðir
glæpir harðstjóra fortíðarinnar
fölna í samanburði. Fólk er búið
að fá sig fullsatt af mannkyns-
frelsurunum með plan uppá vas-
ann sem á að leysa allan vanda.
Það vill fá að vera í friði fyrir
stjómmálamönnunum og nennir
ekki að rífast um stjórnmál
sýknt og heilagt. Mannskepnan
er alls ekki stjórnmáladýr, eins
og margir vinstri menn halda;
það era bara sumir okkar sem
era með pólitík á heilanum,
flesth' vilja vera lausir við það
argaþras og fá að rækta garðinn
sinn í friði og njóta ávaxtanna af
erfiði sínu.
Davíð Oddsson er - eins og
Tony Blair í Bretlandi - réttur
maður á réttum stað og réttum
tíma með íslenskri þjóð. Menn
geta gert sér í hugarlund hvern-
ig ástatt væri í landinu ef mið-
stýringarmenn hefðu haldið um
stjórnartauma á þessu mikil-
væga umbrotaskeiði í sögu þjóð-
arinnar og þráast við að gera
nauðsynlegar breytingar, eða
hinir æstu umbyltingamenn sem
öllu vilja kollvarpa í einni svipan.
En Davíð hefur ekki verið
þakkað nógsamlega forystuhlut-
verk hans.
Fjölmiðlarnir hafa ekki verið
honum hliðhollir, en hann hefur
haft lag á að nota sér þá, einkum
ljósvakamiðlana. DV hefur alla
tíð verið Davíð fjandsamlegt og
hinn nýi Dagur er í rauninni
ekki annað en gamaldags póli-
tískt flokksblað. Og Morgun-
blaðið hefur ekki hampað Davíð,
þótt fáránlegt sé að segja að
blaðið hafi verið honum andsnú-
ið. Það er því enginn prentmiðill
sem beinlínis hefur stutt Davíð
og haldið fram hans hlut í þjóð-
málaumræðunni. Það er stjórn-
málaforingja ákaflega erfitt að
standa í eldlínunni og vita að
hann eigi ekki von á nema í
besta falli hálfvolgum stuðningi í
ritstjórnargreinum dagblað-
anna.
En hvernig stendur á því að
Davíð nýtur svo mikils persónu-
fylgis sem raun ber vitni án
stuðnings þeirra sem teljast
hafa skoðanamótandi áhrif með
blaðaskrifum sínum?
Það er gamalkunnugt úr
stjórnmálasögunni að úrslit
kosninga og skoðanakannana í
lýðræðisríkjum fela oft í sér
visku sem ekki kemur fram þeg-
ar einstakir kjósendur eru beðn-
ir að lýsa skoðun sinni. Saman-
lögð tilfinning kjósenda á kjör-
degi hefur jafnan verið rökrétt
niðurstaða þegar grannt er
skoðað og lagt er hlutlægt mat á
forsendurnar hverju sinni. Og
kjósendur hafa þannig hvað eftir
annað haft að engu ráðleggingar
spekinganna sem þóst hafa haft
alla þræði í hendi sér og mest
hefur farið fyrir í fjölmiðlaum-
ræðunni.
Það er eitthvað þvíumlíkt sem
nú kemur fram í skoðanakönn-
unum. Fólk skynjar að Davíð
Oddsson og Halldór Asgrímsson
eru mikilhæfastir stjórnmálafor-
ingjar nú um stundir. Þess vegna
lætur það allan bægslagang á
þingi eða í útvarpi sem vind um
eyra þjóta. Almenningur hefur í
rauninni næman skilning á því
hvað era hinir meiri og hinir
minni hagsmunir. Þess vegna
lætur fólk ekki einstök mál, sem
blásin eru upp í fjölmiðlum, slá
sig útaf laginu - og styður Davið
og ríkisstjórnina dyggilega í
skoðanakönnunum, hvað svo sem
hinir „vfsu menn“ segja í leiður-
um blaðanna. Almenningur
skynjar að „sýn“ Davíðs Odds-
sonar er tímanna tákn.
______AÐSENPAR GREINAR_
Bæjarráð leggur til
að gefin verði lóð
undir sjómannaskóla
í BRÉFI bæjarráðs
Reykjavíkur frá 3. okt.
1941 til atvinnu- og
samgöngumálaráðu-
neytis segir:
Lagt fram bréf
skipulagsnefndar dags.
í dag, um lóð undir fyr-
irhugaðan sjómanna-
skóla.
Bæjarráð leggur til
að gefin verði lóð undir
skólann í Rauðarár-
holti, þar sem undir-
búningsnefnd skóla-
byggingarinnar óskar
eftir og verði stærð
lóðarinnar ákveðin síð-
ar.
Framangreinda ályktun sam-
þykkti bæjarstjómin á fundi sínum
í gær.
Til borgarstjórans
í Reykjavík
Atvinnu- og samgöngumálaráðu-
neytið 10. október 1941. Ráðuneyt-
ið hefur móttekið bréf yðar, herra
borgarstjóri, dags. 3. þ.m., þar sem
þér tilkynnið ráðuneytinu að bæj-
arstjórn Reykjavíkur hafi sam-
þykkt að gefa ríkinu lóð í Rauðar-
árholti undir sjómannaskóla. Vill
ráðuneytið hér með tjá yður og
bæjarstjóminni þakkir sínar fyrir
mikilsverðan stuðning við þetta
mál.
Söguleg samskipti ríkis og bæjar
sem fram koma í tveimur fyrr-
nefndum bréfum era enn frekar til
stuðnings við Hollvinasamtök Sjó-
mannaskólans og þeirra megin-
markmiða að í háborg íslensku sjó-
mannastéttarinnar við Rauðarár-
holt skuli vera þeirra aðalmennta-
setur.
Það vekur hins vegar athygli að í
bréfi bæjarráðs er gefin lóð undir
sjómannaskólann í Rauðarárholti.
I þakkarbréfi ráðuneytis er bæjar-
stjóm þakkað fyrir að gefa ríkinu
lóð í Rauðarárholti undir sjó-
mannaskóla. Ekki fer á milli mála
hvað gefandinn vill, en þiggjandi,
þ.e. ríkið, fer nokkuð frjálslega
með.
Fram hefur komið í Morgun-
blaðinu að skólameistarar Stýri-
mannaskólans, Vélskólans og rekt-
or Kennaraháskólans hafa náð
saman um aðstöðu íýrir Kennara-
háskólann í Sjómannaskólanum,
alls um 1.300, fermetra til afnota.
Þá íyrst umræðan fór af stað um
tilflutning Sjómannaskólans að
Höfðabakka 9 vora rökin m.a. þau
að húsnæði Sjómannaskólans væri
alltof stórt í fermetram talið, miðað
við þá starfsemi sem þar færi fram.
Við nánari athugun kom þó í ljós að
þau rök stóðust ekki þar sem m.a.
fyrirhuguð aðstaða í Höfðabakka 9
var sú sama og of stór var talin í
Sjómannaskójahúsinu. Þess utan
þurfa verkmenntaskólar nokkuð
stærra gólfpláss á nemenda en aðr-
ir skólar.
Það er hins vegar nokkuð til um-
hugsunai’ iyrir yfii’völd íslenski-a
menntamála hvers vegna um 70%
ungmenna sælqa í Háskólann en
aðeins um 30% í verk-
menntanám í algjörri
andstöðu við það sem
gerist á Norðurlönd-
um.
Á íyrstu starfsáram
Sjómannaskólans var
ekki allt húsnæðið
nýtt til kennslu fyrir
sjómenn og þá var
hluti skólans nýttur
íyrir Ingimarsskóla.
Samskiptamiðstöð
heymarskertra flutti í
Sjómannaskólahús-
næðið fyrir u.þ.b. ári,
þótti þá mikil þörf á
endurbyggingu þess
hluta Sjómannaskóla-
húsnæðisins sem og var gert.
Það verður forvitnilegt að fylgj-
ast með framvindu mála þá Kenn-
araháskólinn flytur hluta starfsemi
sinnar í Sjómannaskólann. Verða
þeir aðilar sem þaðan koma til
náms og kennslu sáttir við innrétt-
ingar Sjómannaskólahússins sem
óbreyttar eru frá 1945, stólar og
Það verður forvitnilegt,
segir Guðmundur Hall-
varðsson, að fylgjast
með framvindu mála þá
Kennaraháskólinn flyt-
ur hluta starfsemi sinn-
ar í Sjómannaskólann.
borð frá 1973, ekki vatnsheldur og
tæplega vindheldur? I þessu um-
hverfi sl. þrjá áratugi hefur mennt-
un sjómanna farið fram.
Ekki einleikið að dregist
hefur í ár og áratugi
Þessi orð viðhafði menntamála-
ráðherra þá umræðan snerist hvað
mest um tilflutning menntaseturs
sjómanna í Höfðabakka 9.
Þá síðast var gerð úttekt á utan-
húss lagfæringu Sjómannaskóla-
hússins var kostnaður áætlaður
260 milljónir króna. Ætla má að
önnur eins upphæð færi til lagfær-
ingar innanhúss sem ekki er van-
þörf á. Ég tel rétt að á fjárlögum
næstu ára verði veittar verulegar
fjárhæðir til lagfæringar Sjó-
mannaskólahússins. Sjómanna-
stéttin á þann rétt að búa við
námsaðstöðu eins og hún gerist
best.
Verða menn að horfa
til annarra staða?
í frétt Morgunblaðsins 28. febr-
úar sl. er viðtal við menntamála-
ráðheiTa hvar hann kemst svo að
orði:
Ef hægt er að leysa þetta mál án
þess að flytja skólana (Stýrimanna-
skólann og Vélskólann innsk. G.H.)
er það viðunandi niðurstaða af
minni hálfu, en hins vegar er ég
þeirrar skoðunar að með framtíð-
arþróun skólanna í huga, einkum
Vélskólans, verða menn að horfa til
annarra staða. Það mál er hins
vegar ekki eins loiýjandi og það
var.
Og áfram í viðtalinu við ráð-
herra: Sú lausn sem við blasir er
vissulega hagkvæm, að minnsta
kosti til skemmri tíma en menn
verða að halda áfram að velta fyrir
sér öðram möguleilcum til að skól-
arnir geti allir dafnað með eðlileg-
um hætti.
Með eðlilegu viðhaldi, tækjabún-
aði og lagfæringu á Sjómanna-
skólahúsinu dafna Stýrimannaskól-
inn og Vélskólinn með eðlilegum
hætti þar sem þeir eru nú staðsett-
ir.
Það kemur mér á óvart að
menntamálaráðherra skuli ekki
enn átta sig á óskum stjómenda
skólanna, Hollvinasamtökum Sjó-
mannaskólans sem á fimmta hund-
rað manns eru aðilar að og þúsund-
um manna um allt land sem vilja
báðum skólunum þann stað sem
ætlan hefur verið frá upphafi.
Sem fyrr kemur fram í þessari
grein gefur bæjarráð lóð undir sjó-
mannaskóla í Rauðarárholti og
staðfestir í bréfi dags. 3. október
1941, til atvinnu- og samgöngu-
málaráðuneytisins sem með bréfi
dags. 10. október 1941 tjáir þakkir
sínar fyrir mikilsverðan stuðning
við málið. Og enn er rétt að minna
á ræðu Sveins Bjömssonar, þá rík-
isstjóra, á sjómannadaginn 4. júní
1944, þegar homsteinn sjómanna-
skólans var lagður og sagði m.a.
„Hér má líta ávöxt af starfi ís-
lenslcra sjómanna...
Það era, fremur öðrum, íslenskir
sjómenn sem hafa aflað þess fjár
sem gerir ríkinu kleift að reisa
þessa myndarlegu byggingu. Og
enginn ágreiningur mun vera um
það að íslenska sjómannastéttin
hefur til hennar unnið einnig á
annan hátt. Með færni sinni og
dugnaði í sífelldri glímu sinni við
ægi hefur hún sýnt og sannað að
hún er verðug slíkrar menntastofn-
unar.“
Hvað þarf nú til að breyta
þankagangi embættismanna
menntamálaráðuneytis og mennta-
málaráðherrans í máli Sjómanna-
skólans á Rauðarárholti?
Fyrir liggur að lóðin var gefin af
hálfu þáverandi bæjarstjómar
Reykjavíkur, ríkið, eða fyrir þess
hönd atvinnu- og samgöngumála-
ráðuneyti, móttekur lóðina því þar
skuli reistur sjómannaskóli. Á
þeim forsendum er lóðin gefin af
bæjarstjóm sem þakklæti til sjó-
mannastéttarinnar fyrir að eiga
stærstan þátt í að umbreyta
Reykjavík úr bæ í borg.
Höfundur er alþingismaður.
ENSKT SEVILLE
APPELSÍNU MARMELAÐI
Gæðavara frá Elsenham
% PIPAR OG SALT
lf’ j Klapparstíg 44
S: 562 3614
-kjarnimálsins!
Trefjagifsplötur til notkunar á veggi, loft og gólf
* ELDTRAUSTAR
* HLJÚÐEINANGRANDI
* MJÖG G0TT SKRÚFUHALD
* UMHVEFISVÆNAR PLÖTUR
VIBURKENNDAR AF
BRUNAMÁLASTOFNUN RÍKISINS
Þ. ÞORGRÍMSSON &CO
ÁRMÚLA 29 • PÓSTHÓLF 8360 • 128 REYKJAVÍK
SÍMI 553 8640 • 568 6100
Guðmundur
Hallvarðsson