Morgunblaðið - 05.03.1998, Blaðsíða 49

AÐSENDAR GREINAR
MORGUNBLAÐIÐ
öllu líklegra, að prófdæmendur
samræmdra prófa hafi víðtæka
þekkingu á íslensku dreifbýli og ís-
lensku samfélagi í heild, séu víðsýn-
ir og hlutlægir og að umræða und-
angenginna ára um slakt gengi
dreifbýlisnema hafi engin áhrif haft
á þá og að þeir hafí alls enga for-
dóma í garð einstakra landshluta.
Því er þess eins að vænta, að ein-
kunnir nemenda séu í fullu sam-
Frá faglegu sjónarmiði
er það mjög æskilegt,
segir Valdimar Hreið-
arsson, að prófdóm-
endur viti alls ekki
hvaðan úrlausnir
nemenda koma.
ræmi við frammistöðu þeirra á
prófi. Hins vegar eru þeir prófdæm-
endur varla öfundsverðir að þurfa
að meta úrlausnir nemenda og að
gefa þeim einkunnir í skugga þeirra
aðstæðna, sem hér hafa verið reif-
aðar að hluta. Það eru faglega og
siðferðilega rétt vinnubrögð að við
alla meðferð úrlausna nemenda
samræmdra prófa verði fullrar og
algjörrar nafnleyndar nemenda
gætt.
Siðferðislegu rökin hljóta þá að
hvíla á almennum mannréttindum,
það er að segja því að allir þegnar
samfélagsins eiga rétt á að sitja við
sama borð og njóta sömu eða sam-
bærilegra mannréttinda. Vandséð
er hvernig það verði algjörlega
tryggt þegar þeir sem fara yfir
samræmd próf nemenda gera það í
ljósi áratuga umræðu um lélegt
gengi nemenda í dreifbýli. Eins og
fyrr segir er ekki gefið í skyn að
prófdómarar láti fordóma samfé-
lagsins eða langa einhliða umræðu
móta afstöðu sína í garð úrlausna
einstakra nemenda vegna búsetu
þeirra. Aðeins er hér sagt, að nem-
endur eigi rétt á því að hafið sé yfir
allan grun, að úrlausnir þeirra fái
réttláta meðferð. Faglegu rökin eru
nokkuð á sömu nótum og þau sið-
ferðilegu, þ.e.a.s. að út frá faglegu
sjónarmiði er það mjög æskilegt að
prófdómendur viti alls ekki hvaðan
úrlausnir nemenda koma og eru
þannig hafnir yfir allan grun hvað
vinnubrögð varðar. Enn skal ítrek-
að, að ekki er gefið í skyn að um
hlutdrægni sé að ræða af hálfu próf-
dómenda, heldur er enn farið fram
á það, og nú á grundvelli faglegra
viðhorfa, að hafið sé yfir allan grun,
að úrlausnir nemenda fái hlutlæga
meðferð.
í samtali við sérfræðing hjá
Rannsóknarstofnun uppeldis- og
menntamála kom fram það sjónar-
mið, að samræmdu prófin séu hlut-
læg að stórum hluta, það er að segja
að um sé að ræða fjölvalsspurningar
að miklu leyti, en þar komi aðeins
eitt svar til greina. Eins séu prófin í
stærðfræði að miklu leyti hlutlæg.
Þetta er rétt, en benda má á, að í
prófum í íslensku, dönsku og ensku
eru verulegir prófhlutar, þar sem
mat á úrlausnum hlýtur að vera
huglægt að einhverju leyti. Auk
þess er hugsanlegt að beita verði
huglægu mati við yfirferð í stærð-
fræði.
Algengt er að greina að nöfn og
úrlausnir fólks, þegar um er að
ræða próf eða ýmiss konar kannanir
af félagsvísindalegum toga. Þá fær
einstaklingurinn í upphafi ferlisins
númer, sem er sett á úrlausnir, en
nafn hans er slitið frá úrlausninni. í
lokin, þegar úrslit liggja fyrir, eru
nafn og númer tengt á ný ef svo ber
undir.
Þetta fyrirkomulag hlýtur að
verða öllum léttir. Þá er átt við
nemendur, kennara, foreldra, próf-
dómara, starfsfólk Rannsóknar-
stofnunar uppeldis- og menntamála,
og alla þá aðra er láta sig málið ein-
hverju varða. Undanfarin ár hafa
orðið stórstígar framfarir á sviði
mannréttinda hér á landi. Ekki er
að efa að áfram verði haldið á þeirri
braut. Verði tekin upp nafnleynd
við framkvæmd samræmdra prófa á
Islandi, er þar um að ræða enn eitt
skref fram á við á sviði faglegra
vinnubragða og mannréttinda, en
fagleg vinnubrögð og mannréttindi
eru nátengd hugtök þegar grannt
er skoðað.
Höfundur er sóknarprestur og
kennari á Suðureyri við Súganda-
Qörð.
AKAl
AKAI
Umboðsmenn um land allt:
FIMMTUDAGUR 5. MARZ 1998
KYNNING
EKLU
BLAÞN
LAUGAVEGI 174, SÍMI 569 5660
r
i'
«

Blað allra landsmanna!
- kjarni málsins!