Morgunblaðið - 05.03.1998, Blaðsíða 56

Morgunblaðið - 05.03.1998, Blaðsíða 56
FIMMTUDAGUR 5. MARZ 1998 MINNINGAR MORGUNBLAÐIÐ SIGURJÓN SIGURÐSSON + Siguijón Sig- urðsson fæddist í Reykjavík 18. nóv- ember 1916. Hann lést á Landspítalan- um 20. febrúar síð- astliðinn. Foreldrar hans voru Sigurður Þorvarðarson (1873- 1945), sjómaður og síðar verkamaður, og bústýra hans, Ólöf Ólafsdóttir (1887-1966). Varð þeim fímm barna auðið. Þau eru: Kristinn, húsasmið- ur, f. 31. ágúst 1914, d. 18. janúar 1997, Siguijón, Guðfinna, f. 12. febrúar 1918, d. 21. júní 1937, Svavar, vélvirki, f. 8. október 1920, og Guðmundur, húsasmið- ur, f. 25. apríl 1925. Frá fyrra hjónabandi átti Ólöf tvö börn. Þessi hálfsystkini Sigurjóns voru: Ólafur Jónasson, húsgagnasmið- ur, f. 1. mars 1908, d. 18. nóvem- ber 1974, og Svava, f. 26. septem- ber 1911, d. 25. febrúar 1922. Sigurjón Sigurðsson kvæntist 22. júní 1940 Sigrúnu Jónsdóttur, vefnaðarlistakonu og kennara. Þau skildu 1946. Börn þeirra eru þijú: 1) Ólafur Þórir Siguijóns- son, f. 25. febrúar 1941, kven- sjúkdómalæknir og þvagfæra- skurðlæknir í Stokkhólmi. Hann er kvæntur Evu Edman, sænskri konu, rekstrarstjóra læknastofu. Eru börn þeirra fjögur: Jóhanna Sigrún, Sig- uijón Freyr, Þor- steinn Karl og Ólöf Þorgerður. 2) Guð- finna Svava Sigur- jónsdóttir, f. 23. september 1942, kennari og listsagn- fræðingur, búsett í París. Hún er gift Andra Isakssyni, yf- irdeildarstjóra í Menningarmála- stofnun Sameinuðu þjóðanna - UNESCO. Böm þeirra eru fjögur: Sigrún, Þór Isak, Hmnd Ölöf og Hjalti Sigur- jón. 3) Sigurður Vilberg Sigur- jónsson, f. 12. október 1944, geislalæknir á Landspítalanum og lektor í líffærafræði við Há- skóla Islands. Hann var kvæntur Kristjönu Ellertsdóttur, hjúkrun- arfræðingi, þau skildu. Em börn þeirra tvö: Ellert og Þór Snær. Sambýliskona hans síðar var Lilja Ragnarsdóttir og eiga þau einn son: Siguijón. Eitt langafa- barn hafði Siguijón eignast þeg- ar hann lést. Er það Kristjana Grace Þórsdóttir (kölluð Jana), ársgömul, í Brookfield, nálægt Milwaukee í Bandaríkjunum. Utför Siguijóns fór fram í kyrrþey 26. febrúar. Pabbi er dáinn. Siglingin síðustu vikur ævi hans var afar löng. Á köfl- um í miklum andbyr. Og bylgjan, sem bar bát hans uppi, var einnig "^ímg. Þess vegna var meðvitund hans misdjúp. Þannig var líka vit- und okkar hinna um heilsu hans. Þó vissu allir að hverju stefndi. Hann, sennilega best allra. En bátinn bar hraðar að landi, en við höfðum ótt- ast. Skyndilega var hann kominn inn á spegilsléttan vog, þar sem bógaldan hvíslaði við ströndina kveðjulag um stund. Svo varð vog- urinn aftur himneskur. En við hin, sem megum ekki stíga þar á land, sitjum nú í bátum okkar með sökn- uð í sinni, úti við sjóndeildarhring, og látum hæga hafölduna hugga okkur. Og við vonum, að aflinn sem hann ber þar á land verði honum gott veganesti inn í annan heim. qtffc. Morguninn þegar pabbi dó var stjömubjartur. Deyjandi tungl var á suðausturhimninum að baki Grind- arskörðum, á mánaðarleið sinni nið- ur í landið, í faðm rísandi sólar. Eins og á brautu, sem er leið okkar allra að lokum, til sáluvoga handan helgrinda. Þessi braut er nú að baki pabba. Hann reis úr rekkju þennan morgun, eins og þorratunglið, til þess eins að hverfa inn í upprisu morgunsólar. Og jörðin var síðan himnesk allan þann dag, skrýdd hrímstjörnum. Þess vegna var ekki heldur nauðsynlegt að ískristölluð trén næðu upp fyrir dagsbrúnir. Það var eins og pabbi, sem vegsam- aði sköpunarverkið, skildi þennan iMRag eftir sig handa okkur, þegar hann hvarf inn í veröld, sem við vit- um svo lítið um. Daginn, þegar jarðneskar leifar pabba hurfu aftur ofan í landið, birtist þorratunglið eitt augnablik í síðasta sinn í skini hnígandi kvöldsólar á suðvesturloftinu og snerti hvarm hennar, rétt ofan sjón- arröndu, eins og fingur sem þerrar tár. Og máninn fékk hlutdeild í sól- inni og nýtt tungl kviknaði. Saman hnigðu þau síðan til viðar inn í nótt- ina, ofar köldu hríðarkófi. Nýtt tímabil vai- hafið á jörðu með vax- ^fcndi góutungli, sem kannski birtist á myrkum himni eftir sólarlag næstu kvöld. Pabbi, handan þessara himinhnatta hefjast kannski líka ný- ir tímar í nýjum heimkynnum þín- um. % Ó, myrka nótt með dimmri þögn þú svarar spum minni: Hver hvað hvaðan ég er kominn Ó, myrka nótt ef værir þú ljós dagur vissi ég ekki væri ég ekki væri ekki einu sinni ókominn og engin spum Ó, myrka nótt Sigurður V. Siguijónsson. Sigurjón Sigurðsson fæddist á Njálsgötu 48 í Reykjavík og ólst þar upp í faðmi stórrar fjölskyldu. Hann stundaði bamaskólanám að þeirra tíma hætti og gekk honum námið vel. Nokkuð mun hafa verið hart í búi á heimilinu um þetta leyti þó að allt héldist í bjargálnum fyrir ráð- deild og dugnað. Sigurjón vandist snemma við að vinna hörðum hönd- um, og að lokinni bamafræðslu og fermingu blasti ekki annað við en að starfa og iðja í baráttunni um brauðið. Skólaganga Sigurjóns varð sem sagt ekki lengri en skyldunámið. En þrátt fyrir annríki um alla ævi kenndi hann sér sjálfur eitt og ann- að til almennrar menntunar. Vel var vitað meðal þeirra sem þekktu hann hversu góður og ömggur hann var í íslensku, bæði í ræðu og riti. Og dönsku og ensku lærði hann nægi- lega vel til þess að geta átt samræð- ur á þeim tungumálum og skrifað viðskiptabréf og fleira hjálparlaust. Sigurjón fór strax eftir fermingu að starfa við verslun. Hann var íyrst sendisveinn. Þá var hann lengi afgreiðslumaður og síðar deildar- stjóri hjá Kaupfélagi Reykjavíkur og nágrennis, KRON. Hann stofn- aði, um 1945, nýlenduvöruverslun- ina Valenciu í kjallaranum á Njáls- götu 48. Á ofanverðum sjötta ára- tugnum vann hann byggingarvinnu í nokkur ár hjá Byggingarfélaginu Brú, m.a. við að reisa Borgarspítal- ann (nú Sjúkrahús Reykjavíkur). Um 1960 keypti hann, ásamt fleir- um, verslunina Örnólf, við hornið á Njálsgötu og Snorrabraut, og rak þá vinsælu búð með sóma og sann í hartnær tvo áratugi, eða fram til 1980 að hún var seld í ársbyrjun. Loks starfaði Sigurjón sem sendi- maður hjá fjármálaráðuneytinu síð- ustu sjö árin sem hann vann utan heimilis, 1980-1987, og hafði bfl til þeirra verka. Var hann þar í góðum félagsskap og eignaðist marga ágæta kunningja, engu síður heldur en verið hafði í verslun og annarri vinnu áður. Störfin byggðust að miklu leyti á mannlegum samskipt- um og þeim fylgdi að maðurinn kynntist mörgum. Sigurjón var vel þekktur maður í Reykjavík og lengi kenndur við verslanir sínar að gömlum sið: Sigurjón í Valenciu, Sigurjón í Örnólfi. Fyrir Sigurjóni Sigurðssyni var verslun raunar ekki eingöngu rekstur fyrirtækis, vinna og tekju- lind - heldur jafnframt eins konar hugsjón. Verslun sem seldi matvör- ur og aðrar heimilisvörur átti að vera opin nægilega snemma á morgnana til þess að verkamenn á leið í vinnuna gætu keypt sér eitt og annað sem þá vanhagaði um: vinnuvettlinga, dagblöð, sígarettur, ávexti . . . og einnig fram eftir kvöldi til þess að fólk sem vann all- an daginn gæti keypt það sem þurfti til heimilisins eftir sinn vinnutíma. Kom hann þessu á snemma í verslun sinni, Örnólfi, og var í þeim efnum brautryðjandi og afar framsýnn; nú finnst öllum þetta vera sjálfsagður hlutur. En þá var málinu svo sannarlega ekki þann veg háttað. Urðu um það harðar deilur og átök svo að jaðraði við ofbeldi. Sigurjón stóð það samt allt af sér og sigraði að lokum, enda maðurinn þrautseigur og fór flest betur en undanlátssemi. Sigurjón Sigurðsson átti sér mörg áhugamál í lífinu. Sem ung- menni stundaði hann mikið knatt- spymu, hjá Knattspyrnufélaginu Fram, sem jafnan stóð nærri hjarta hans. Lék hann stöðu vinstri bak- varðar í meistaraflokki (úrvalsdeild) félagsins, sem náði íslandsmeist- aratitli á þessum tíma. Einu sinni fóru þeir í keppnisferð til útlanda, til Danmerkur sumarið 1939, og var það sigurför. Fleiri íþróttir sutndaði hann og starfaði að, t.d. má nefna að mörg voru handtökin og fótatökin hans við byggingu skíðaskála Starf- smannafélags KRON uppi undir Hellisheiði á fjórða áratugnum, og þurfti að flytja þangað allt efni á hestum. Frímerkjasöfnun stundaði Sigurjón um tíma og síðar mynt- söfnun í mörg ár. Var hann einn af stofnendum Myntsafnarafélags Is- lands. Landvernd og skógrækt áttu sterk ítök í huga hans og lengi, h'k- lega í heilan aldarfjórðung, varði hann flestum frístundum að vori, sumri og jafnvel framan af hausti í slík störf uppi í Mosfellsdal þar sem hann hafði keypt sér spildur af landi Minna-Mosfells. Þá hafði hann löng- um gaman af skák og tefldi um tíma mikið við börn og unglinga í fjöl- skyldunni. Síðustu æviárin spilaði hann bridge vikulega, með bræðr- um sínum og fleirum, á öldrunar- heimili nálægt Bólstaðarhlíð 68, þar sem hann bjó í fallegri íbúð á efstu hæðinni. Sigurjón stundaði talsvert ljóða- gerð, bæði í hefðbundnum stíl og ekki síður í órímuðu formi. Gaf hann út sjálfur einar fimm bækur með ljóðum sínum. Mörg eru kvæð- in ættjarðarljóð, enda höfundurinn mikill fóðurlandsvinur. Síðasta bók- in heitir ísland og kom út 1964, eftir heimsókn til Parísar til að hitta dóttur og tengdason sem voru þar við háskólanám. Sigurjón Sigurðsson hafði við- kvæma og að ýmsu leyti erfiða lund. Sterkur þáttur í afstöðu hans til lífsins var djúp samúð með þeim sem minna máttu sín í samfélaginu. Kom þetta fram á margvíslegan hátt, bæði í persónulegu lífi og í starfi hans, m.a. sem kaupmanns. Hann var hreinskilinn maður - og það stundum svo að sumum mun hafa þótt nóg um. Hreinskiptinn var hann við aðra. Hann var barngóður og átti auðvelt með að ná til barna og unglinga og setja sig í þeirra spor, enda hændust þau að honum. Hafa ofangreindir eiginleikar hans þar vafalaust komið við sögu. Hann hafði á sinn hátt bamshjarta eins og sagt var um þekktan 19. aldar spek- ing íslenskan. Einlyndur var hann, fastlyndur og traustur. Hann gat verið þrjóskur um ýmsa hluti. Tal- inn var hann sérvitur nokkuð - og fór það að mörgu leyti vel. Þá var einstæðum dugnaði hans og seiglu við brugðið. Sigurjón Sigurðsson var ekki kirkjurækinn maður, né flíkaði hann trúarskoðunum sínum hið ytra. En innst inni var hann trúað- ur. Samband hans við Guð, vin sinn, var að eigin hætti, persónulegt og hljóðlátt. Guði skyldi jafnan sýnd virðing. Var augljóst að manninum mislíkaði ef heyrðust athugasemdir þar sem lítið var gert úr kærleiks- boðskap Frelsarans, verkum hans og vernd. Undirritaður - sem átt hefur því láni að fagna að eiga einkadóttur Sigurjóns Sigurðssonar að eigin- konu og lífsfórunaut í 34 ár - vill þakka honum löng og lærdómsrík kynni sem einkenndust af gagn- kvæmri virðingu og vinsemd. Við áttum skap saman og skildi vel hvor annan. Góður maður er genginn, sér- kennilegur baráttujaxl, hjartahlýr, viðfelldinn og eftirminnilegur. Hann gekk yfir landamæri lífs og dauða föstudaginn 20. febrúar 1998, sadd- ur lífdaga. Og gott er til þess að hugsa að þar hafi Herrann, vinur hans, beðið eftir honum með ýmis- legt á prjónunum. Andri Isaksson. Það eru margar hliðar á hverjum manni. Ég var oft spurð um Sigur- jón í Örnólfi eða Sigurjón í Fram, en ég þekkti hvorki kaupmanninn né knattspyrnumanninn - ég þekkti hann sem afa. Afa sem safnaði fíla- styttum, fannst gaman að spila á spil og tefla skák, gaf okkur systkinunum kók og sælgæti þegar við komum í heimsókn og eldaði góða kjötsúpu. Afa sem vann hörð- um höndum við að rækta upp landið sitt í Mosfellsdalnum, og hélt ótrauður áfram þrátt fyrir erfíðar aðstæður fyrir skógrækt. Afa sem trúði ekki á auðsöfnun og ríkidóm, heldur á afkomu fjölskyldunnar. En það voru margar hliðar á afa sem ég þekkti ekki. Ég vissi ekki fyrr en um tvítugt að hann orti ljóð í rómantískum stíl um ættjörðina og mannlífíð. Og þegar við vorum í heimsókn og hann sat við borðstofu- borðið, þá var hann kannski að setja saman málshátt eða betrumbæta gamalt kver. Hann skilur eftir sig nokkrar ljóðabækur, og það er huggun í hans eigin orðum því hann ritar: Engin hef ég afrek unnið aðeins séð fyrir mínum þörfum. 0 ættjörð mín til yndis þér ég alla daga geng að störfum. Þú hefur vakið veika hljóma þú hefur verið glóð i mínum söng. I örmum þínum ég óska að hvíla eftir dagsverk stutt og löng. (Astarljóð til íslands i Vatnaniði 1958.) Elsku afi, við þökkum liðnar stundir saman. Blessuð sé minning þín. F.h. bamabamanna úr Hjalla- brekkunni, Hrund Ólöf Andradóttir. Það er góður og gegn siður manna að skiptast á bréflegum kveðjum á jólum. Sigurjón Sigurðs- son, sem nú er kvaddur, lagði ætíð mikla rækt við þennan sið og höfðu jólakveðjur hans á sér alveg sér- stakt yfirbragð, í senn skáldlegt og innilegt, voru fullar af gleði hátíðar- innar og þakkarorðum fyrir liðin ár, ætíð skrifaðar með mjög svo per- sónulegri rithönd hans. Svo var og á liðnum jólum í jólakveðju Sigurjóns til okkar þar til komið var að síð- ustu orðunum þar sem hann beinum orðum kveður okkur og þakkar samfylgd gegnum tíðina. Við þótt- umst þá þegar skilja að Sigurjóni hefði hér verið ljóst að þetta yrði hinsta jólakveðja hans til okkar. Sigurjón hafði átt við nokkra van- heilsu að stríða á allra síðustu ámm. Þrátt fyrir það var okkur brugðið við þessa kveðju og gerðum okkur grein fyrir því að senn kynni að draga til þess að samveru okkar myndi ljúka. Sigurjón Sigurðsson var fóður- bróðir Aldísar sem hér skrifar. Samskipti hans við fjölskyldu okkar hafa þó ætíð verið nánari en þessi skyldleiki einn gefur til kynna. Upphaf þeirra má rekja til þess er fjölskyldan bjó öll saman á Njáls- götunni á frumbýlingsárum for- eldra Aldísar. Á þeim tíma bjuggu í húsinu á fyrstu hæð Sigurjón, móðir hans Lóa og Þórir sonur hans, en Sigurjón var þá fráskilinn þriggja barna faðir. Á efri hæðinni bjuggu bræður Sigurjóns, Svavar og Guð- mundur, ásamt eiginkonum sínum og inn í þessa stóru fjölskyldu fæddist Aldís. Oft hafa þessir tímar verið rifjaðir upp, síðkvöldin þar sem setið var yfir spilum, rökrætt um pólitík eða keppt í spurninga- leikjum. Víst er að bræðurnir voru kappsfullir í meira lagi hvert svo sem viðfangsefnið var og var aldrei gefið eftir hvorki í spilum, leik né pólitískri rökfimi. Hefur sú kapp- semi fylgt þeim allt til þessa dags þótt eilítið hafi dregið af Sigurjóni á síðustu árum. Yngri bræðumir, Svavar og Guðmundur, voru sann- færðir sósíalistar og gerðu oft harða hríð að Sigurjóni sem þeim þótti blendinn í afstöðu sinni. Hér kann að hafa ráðið nokkru að Sigurjón hafði þá þegar hafið kaupmennsku og því ef til vill ekki fundið sömu samstöðu með verkalýðnum og yngri bræðurnir. Má því að líkum leiða að oft hafi mönnum legið hátt rómur á heimilinu en alltaf hélt móðir þeirra, Lóa amma, ró sinni á hverju sem gekk. Aldrei slettist þó upp á vinskapinn meðal þeirra bræðra og hefur ætíð verið mikill samgangur milli þeirra og spila- mennskuna stunduðu þeir af kappi þar til elsti albróðirinn, Kristinn, sem hafði flutt að heiman ungur, lést fyrir rúmu ári. Einnig áttu þeir hálfbróður, Ólaf, sem ólst upp hjá Aldísi ömmu þeirra bræðra. Hann lést fyrir mörgum árum. Sigurjón var meðalmaður á hæð, grannur og kvikur í hreyfingum. Á yngri árum var hann íþróttamaður góður, keppti m.a. með meistara- flokki Fram í knattspyrnu og fór í keppnisferð til Danmerkur með liði sínu. Sigurjón var að mörgu leyti litríkur persónuleiki. Hann var mjög tilfinninganæmur, haldinn ríkri þjóðemisást og orti og gaf út hástemmd ljóð til fósturjarðarinnar sem hann unni svo mjög. Sigurjón var einstaklega barngóður og höf- um við og börn okkar notið um- hyggju hans og ræktarsemi. Hann hafði oft sérstakar skoðanir á mönnum og málefnum og fór þá iðu- lega sínar eigin ótroðnu slóðir. Ekki var viðmælendum hans kannski alltaf ljóst hvort hugur fylgdi í einu og öllu máli hans, áttu menn þá kannski ekki til önnur viðbrögð en að skella upp úr, en Sigurjón lét það sjaldnast slá sig út af laginu. Sigur- jón var mikill grúskari og átti gott bókasafn. Mun hugur hans á yngri árum hafa staðið til þess að feta menntaveginn en ekki gat orðið af því. Lengst af starfaði hann sem kaupmaður hér í Reykjavík, rak lengi vel eigin verslun á horni Snorrabrautar og Njálsgötu. í verslunarrekstrinum fór Sigurjón stundum ótroðnar slóðir og hlutust af því málaferli þar sem hann hafði betur gegn Reykjavíkurborg og fékk leyfi til að hafa kvöldsölu. Verslunarrekstur í Reykjavík í dag hefur gi-einilega á sér allt annað yf- irbragð en var á þessum tíma, kannski að einhverju leyti fyrir til- verknað Sigurjóns. Sigurjón hafði eins og bræður hans mikinn áhuga á ræktun. Hann fór þó aðra leið en algengast er í þeim efnum því fyrir nokki-um ár- um festi hann kaup á landi í Mos- fellsdal. Við minnumst þess þegar hann gi-eindi stoltur frá þessum kaupum með þeim orðum að nú hefði hann eignast allar tegundir landslags og hafði þá í huga marg- breytilega ásjónu þess landskika sem hann hafði fest kaup á. Þar dvaldi hann löngum stundum í faðmi íslenski-ar náttúru sannfærð-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.