Morgunblaðið - 05.03.1998, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
FIMMTUDAGUR 5. MARZ 1998 4!
Kristalskúla
Byggðastofnunar
í FRÉTTATÍMA
sjónvarpsins 25. febrú-
ar var ein aðalfréttin
um framreikning á
flutningi fólks af lands-
byggð til höfuðborgar-
svæðis. Með tilvitnun í
framreikning Byggða-
stofnunar og viðtali við
starfsmann hennar var
því slegið upp að íbúum
landsbyggðar muni
fækka það mikið á
næstu árum að árið
2027 verði aðeins fjórð-
ungur þeirra eftir úti á
landi. Þessar tölur eru
fundnar út af starfs-
mönnum Byggðastofn-
unar sem vinna m.a. við að reikna út
hversu margir munu flytja af lands-
byggð til höfuðborgarsvæðis á
hverju ári. Starfsmaður Byggða-
stofnunar tók hins vegar skýrt fram
Önnur starfsemi eins
og að reikna út reglu-
lega hvað margir flytja
af landsbyggðinni, seg-
ir Halldór Halldórsson,
getur varla verið nauð-
synleg og nýtist varla
öðrum en þeim sem
hyggja á byggingu
verslunar- og þjónustu-
húsnæðis á höfuðborg-
arsvæðinu.
að þessum tölum verði að taka með
miklum fyrirvara.
Viðhorfskönnun og íbúaspá
Viðhorfskönnun meðal íbúa
landsins þar sem þeirra álit á bú-
setuskilyrðum sínum er kannað er
löngu þörf. Könnun Stefáns Olafs-
sonar fyrir Byggðastofnun, sem
kynnt var nýverið, var sem slík
ágæt þó að auðvitað sé afstaða fólks
huglæg til aðstæðna í sinni heima-
byggð. Slík könnun er þó hjálpar-
tæki þeirra sem vinna daglega við
byggðamál til að fínna aðferðir er
breytt geta núverandi ástandi. Við-
horfskönnun er byggð á viðtölum
við fólk sem lætur í ljós sínar skoð-
anir. Þó auðvitað séu þær misjafnar
eftir fólki er þó þama um ákveðnar
staðreyndir að ræða. Sem dæmi um
huglæga afstöðu fólks má nefna að í
könnun Stefáns em Vestfirðingar
óánægðastir með orkukostnað þrátt
íyrir að sá kostnaður sé um 12%
lægri en á RARIK svæðum sem em
um land allt, utan nokkurra þéttbýl-
isstaða, og orkukostnaðm’ á Vest-
fjörðum hafi lækkað að raunvirði á
undanfömum 4 ámm. Framreikn-
ingur á íbúafjölda á landsbyggð
byggir hins vegar á allt öðm en við-
horfskönnun. I framreikningi em
nótaðar tölur sem byggja á gömlum
staðreyndum, flutning fólks undan-
farin ár, og þurfa ekki endilega að
segja neitt til um þróun næstu ára.
Þó Byggðastofnun spái fækkun get-
ur þess vegna fjölgað því gamlar
tölm’ leiða einungis líkur að ákveð-
inni niðurstöðu en verða ekki stað-
reynd.
Starfsemi Byggðastofnunar
Áðurnefnd frétt leiðir hugann að
margra ára starfsemi Byggðastofn-
unar á sviði byggðamála. Hvað hef-
ur stofnunin gert til að sporna gegn
núverandi búsetuþróun? Hvaða
hugmyndir hefur stofnunin kynnt
landsmönnum og landsfeðmm til að
gera búsetu út á landi raunveruleg-
an valkost á móti höfuðborgarsvæð-
inu? Ýmsar hugmyndir hafa verið
kynntar af stofnuninni þó lítið fari
fyrir þeim í daglegri umræðu um
byggðamál. Þegar
Byggðastofnun kemur
að þeirri umræðu, er
það helst um lánafyrir-
greiðslu eða útreikn-
inga á fólksflutningum,
reyndar hefur lána-
starfsemi stofnunar-
innar verið nauðsynleg
í tilfellum þar sem aðr-
ar lánastofnanir hafa
ekki fengist til að taka
veð fullgild úti á landi
þó starfsemin sem
lána á til sé góð. Já-
kvæð þróun hjá
Byggðastofnun hefur
verið fólgin í því að
koma að rekstri at-
vinnuþróunarfélaga úti um land í
samstarfi við heimamenn. Þar er
ábyrgð verkefna og áhugi heima-
manna án fjarstýringar. Vitað er að
stofnunin hefur unnið að ýmsum
verkefnum en þau hafa ekki verið
mjög sýnileg. Þá er vitað að starf-
semi útibúa stofnunarinnar hefur
verið undirmönnuð þó starfsmenn
þeirra hafi staðið sig mjög vel. Önn-
ur starfsemi eins og að reikna út
reglulega hvað margir flytja af
landsbyggðinni getur varla verið
nauðsynleg og nýtist varla öðrum
en þeim sem hyggja á byggingu
verslunar- og þjónustuhúsnæðis á
höfuðborgarsvæðinu.
Áhrif spádóma á fólk
Útreikningur á fólksflutningum
er eflaust ágætur sem vinnuplagg
einhverra manna á stofnuninni en
spurning er hvort slíkt efni á erindi
sem stórfrétt til allra landsmanna.
Er kannski mat manna á fjölmiðlum
að svona frétt spomi gegn búsetu-
þróuninni? Varla, því frétt af þessu
tagi gerir ekki annað en veikja trú
fólks á sínu búsetusvæði og skapa
neikvæða ímynd af búsetu fólks á
landsbyggðinni. Fjölmiðlar mega
gjaman gera meira af því að fjalla
um þá jákvæðu þætti sem fýlgja bú-
setu úti á landi frekar en elta sífellt
uppi neikvæða hluti. Hið neikvæða
fylgir athöfnum okkar en hið já-
kvæða ekki síður og því mætti gera
mun betri skil m.a. til að koma í veg
fyrir þann misskilning sem oft kem-
ur upp um búsetu og starfsemi á
landsbyggðinni. íbúar landsbyggð-
arinnar mega ekki taka framreikn-
ing á íbúaþróun sem einhvem stóra
sannleik og haga sér samkvæmt
því. Þekkt er að fólk á til að taka
það mikið mark t.d. á spádómum
spákvenna að það fer að haga sér
eftir spádómnum. Ef Byggðastofn-
un getur raunverulega spáð því
hver þróunin verður í íbúaþróun
næstu ár er upplagt að fá þá til að
líta í kristalskúluna og fó tölumar í
lottó næsta laugardagskvöld.
Ný öld nálgast
Við sem byggjum þennan heim
stöndum á þeim tímamótum að ný
öld nálgast óðfluga. Slík tímamót
verða tilefni ýmissa hugleiðinga um
stöðu okkar í samfélagi þjóðanna og
okkar litla samfélagi á Islandi. Sú
öld, sem senn er á enda, hefur verið
tími mikilla framfara í heiminum og
ekki síst á Islandi. Öll tækni hefur
verið í örri þróun og ekki síst síðari
hluta aldarinnar, þróun sem við sjá-
um engan veginn fyrir endann á.
Við höfum nýtt þessa tækni til að
koma okkur vel fyrir í landinu okk-
ar og grunngerð samfélagsins er
stöðugt að batna þó sífellt megi
gera betur. Mikilvægur þáttur í því
að ísland sé raunhæfur valkostur til
búsetu er að hægt sé að bjóða upp á
fjölbreytni í búsetu. Á nýrri öld
mun samkeppni íslands við önnur
lönd harðna, sérstaklega um fólk.
Styrkur íslands í slíkri samkeppni,
mun felast í sterku höfuðborgar-
svæði en ekki síður í sterkri og fjöl-
breyttri byggð á landinu öllu.
Höfundur er framkvæmdastjóri
fjórdungssambands Vestfirðinga.
Halldór
Halldórsson
Öld áhrifamikils æsku-
lýðsleiðtoga að ljúka
Á NÆSTA ári verða
merkileg tímamót í
sögu Reykj avíkurborg-
ar. Því þá verða nefni-
lega 100 ár frá stofnun
KFUM og KFUK í
Reykjavík. Eitt hund-
rað ár frá því að æsku-
lýðsleiðtoginn mikh, sr.
Friðrik Friðriksson,
hóf að ganga um götur
borgarinnar til þess að
boða drengi fyrst í stað
og síðar einnig stúlkm'
til funda í KFUM og
KFUK. Með þessu
varð til kristilegt
æskulýðsstarf í
Reykjavík, en æsku-
lýðsstarf í borginni var fábrotið
fyrir hundrað árum. Tómstunda-
starf eins og þekkist í dag var
óþekkt og hvað þá félagsmiðstöðv-
ar. Iþróttafélög voru fá og þau
elstu rétt að stíga sín fyrstu skref.
KFUM og KFUK eru æskulýðs-
félög sem staðið hafa fyrir öflugu
uppeldis- og æskulýðsstarfí alla
þessa öld. Starfi sem byggst hefur
á kristnum hugsjónum og gildum.
Mannbætandi fyrir líkama og sál
og gott nesti út í lífið enda hafa
margir notið starfa félaganna ó
einhvem hátt í gegnum tíðina.
Hin síðai- ár hefur æskulýðsstarf
KFUM og KFUK færst í auknum
mæli inn í kirkjurnar og safnaðar-
heimih þeirra og hefur mér vitan-
lega tekist hið ákjósanlegasta sam-
starf á milli safnaða kirkjunnar og
KFUM og KFUK, sem eru jú
frjáls leikmannahreyfing innan
þjóðkirkjunnar.
Sumarbúðastarf félaganna í
Vatnaskógi og Vindáshhð er löngu
orðið kunnugt mönnum og hafa
nokkrir ættliðir notið einstakrar
dvalar í flestum tilvikum á þeim
blessunarríku stöðum. Sú blessun
hefur ennfremur fylgt svo ótal
mörgum áfram út í lífið svo ekki
verður mælt eða met-
ið.
Afrakstur af starfi
KFUM og KFUK á
öldinni sem er að líða
er m.a.: Knattspyrnu-
félögin Valur og
Haukar, sem stofnuð
voru af nokkrum fé-
lagsmönnum sem
höfðu áhuga á knatt-
spyrnu að sjálfsögðu
með leyfi sr. Friðriks
og undir vernd hans.
Karlakór KFUM sem
síðar varð Karlakór-
inn Fóstbræður,
skátafélagið Væringj-
ar svo eitthvað sé
nefnt. Og þá eni ótalin þau beinu
og óbeinu áhrif sem sr. Friðrik og
KFUM og KFUK hafa haft á þjóð-
kirkjuna og allt safnaðarstarf og
safnaðar- og trúarskilning á öld-
inni. Félög eins og Gídeonfélagið,
Samband íslenskra kristniboðsfé-
laga, Kristilegt félag heilbrigðis-
stétta, Kristileg skólasamtök,
Kristilegt stúdentafélag og mörg
fleiri eru stofnuð af liðsmönnum
KFUM og KFUK að meiru eða
minna leyti eða eiga ættir sínar að
rekja þangað svo ekki verður ann-
að en við kannast. Þá eru nokkrir
hinna nýju safnaða eða fríkirkna
jafnvel stofnaðir og haldið uppi af
fólki sem hlaut uppeldi sitt og
þroska að miklu leyti innan veggja
KFUM og KFUK þótt síðar hafi
skilið leiðir af einhverjum ástæðum
sem ekki verður farið út í að reyna
að skilgreina hér enda ekki ástæða
til.
Allt þetta og svo margt margt
fleira gefur til kynna hverju starf
hins kahaða æskulýðsleiðtoga sr.
Friðriks Friðrikssonar og starf
KFUM og KFUK hefur komið til
leiðar í Reykjavíkurborg og á land-
inuöllu.
Ég vil leyfa mér að segja að
Á næsta ári eru 100 ár
liðin frá stofnun
KFUM og KFUK.
Sigurbjörn Þorkelsson
telur að þessi félög hafi
átt stóran þátt í að
móta Reykjavíkurborg,
öllum til blessunar.
þessi félög hafi átt stóran þátt í því
að móta Reykjavíkurborg og íbúa
hennar, einstaklingum og borginni
allri til ómetanlegrar blessunar og
heilla. Enda voi-u félögin langt
framan af öldinni fyrri til á flestum
ef ekki öllum sviðum hvað vai’ðar
heilbrigt og þroskandi æskulýðs-
starf, sem síðam söfnuðimir, borg-
in og íþróttafélögin hafa reynt að
taka mið af leynt og Ijóst hin síðari
ár.
Framsækinn maður sr. Friðrik.*
Eða öhu heldur einstakur þjónn
Guðs, kallaður til góðra og mikilla
verka sem hafa orðið svo ótal
mörgum til blessunar og ánægju.
Sennilega hefur enginn einn
maður haft eins mikil áhrif landi og
lýð til góðs með lífi sínu og starfí á
öldinni sem er að ljúka en æsku-
lýðsleiðtoginn mikli sr. Friðrik
Ériðriksson. Verði hans og hans
veglega starfs og útbreiðslu og
áhrifa þess minnst langt fram
næstu öld. Þætti mér sérstölr
ástæða" til að yfirvöld í Reykjavík
sýndu minningu þessa manns sér-
stakan sóma og virðingu með því
að styðja, styrkja og gera sitt til að
efla starfsemi hinna senn hundrað
ára gömlu félaga KFUM og KFUK
í Reykjavík.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Gfdeonfélagsins á íslandi.
Sigurbjörn
Þorkelsson
Framadagar
Ýmir Björgvin
Arthursson
sem hafa
ég ekki fengið nema
aðeins vegna þess að
ég lét sjá mig á
Framadögum. Það er
mjög mikhvægt að
koma vel undirbúinn
og vita að hverju mað-
ur er að leita og spyrja
réttra spurninga.
Það hefur sýnt sig
og verið rannsakað i
gegnum tíðina að per-
sónuleg viðtöl vega
langþyngst þegar um
er að ræða ráðningar
og því er mjög mikil-
vægt að geta átt af-
slappaðar viðræður við
þá aðila í fyrirtækjum
neð ráðningar að gera.
í MARS árið 1997
fór ég eins og svo
margir aðrir nemend-
ur HÍ í Þjóðarbókhlöð-
una á Framadaga. Ég
var búinn að lesa
Framadagabæklinginn
línanna á milh og finna
út hvaða fyrirtæki það
voru sem höfðuðu til
mín. Á deginum sjálf-
um gekk ég á milli
nokkurra fyrirtækja
og átti skemmtilegar
og áhugaverðar við-
ræður við hina ýmsu
aðila atvinnulífsins.
Fulltrúi EJS orðaði
við mig að samtah
okkar loknu að koma og leggja inn
umsókn hjá þeim og líta í viðtal í
leiðinni. Eg fór í viðtal hjá EJS í
framhaldi af Framadögum og fékk
fastráðningu.
Á þessum tíma var ég mjög upp-
tekinn við smíði B.A. ritgerðar
minnar í heimspeki. Fastráðning
min og það að vita hvað tæki við
eftir háskólanám mitt, hjálpaði
mér mjög mikið.
Ég gat eytt öllum kröftum mín-
um í að gera ritgerðina sem besta
í stað þess að þurfa að eyða dýr-
mætum tíma í að leita mér að at-
vinnu auk þess sem það er óneit-
anlega mjög hvetjandi að ljúka rit-
gerðinni á tilsettum tíma þegar
fyrir liggur að hefja störf strax að
námi loknu.
í dag get ég vel við unað, enda
ánægður í starfi mínu og ég leyfi
mér að fullyrða að þetta starf hefði
Það þarf ekki að tíunda hagræð-
ingu þess að mæta á Framadaga
og ná til allra framsæknustu og öfl-
ugustu fyrirtækjanna í dag, á ein-
um degi, í stað þess að þurfa að
heimsækja hvert og eitt þeirra.
Það tæki gríðarlegan tíma og orku
að reyna að komast í viðtal hjá
þessum fyrirtækjum.
Þetta þekkja allir sem hafa verið
í skipulegri atvinnuleit.
Framadagar höfða til allra, ekki
einungis þeirra sem eru í þann
mund að ljúka námi heldur einnig
til þeirra sem styttra eru komnir.
Þarna geta þeir sem styttra eru
komnir talað við menn sem eru í
hinum ýmsu geirum atvinnulífsins
og spurt þá hvemig þeirra nám
nýtist. Þetta getur hjálpað nem-
endum við að velja sér ákveðna
áfanga eða aukafög með tilliti til
Það þarf ekki að tíunda *
hagræðingu þess, segir
Ymir Björgvin
Arthursson, að mæta
á Framadaga og ná
til allra framsækn-
ustu og öflugustu
fyrirtækjanna
væntinga þeirra í framtíðinni að
námi loknu. «•
Því hvet ég alla nemendur Há-
skóla íslands til að láta þetta tæki-
færi ekki fram hjá sér fara og ít-
reka aftur mikilvægi þess að nem-
endur kynni sér Framadagabæk-
linginn vel og hvaða fyrirtæki þar
eru. Mikilvægt er að nemendur lesi
einnig tölulegar staðreyndir og al-
mennar upplýsingar um hvert og
eitt þessara fyrirtækja. Þetta er
nauðsynlegt til þess að glöggva sig
á starfsemi þeirra og þá eiga þeir
auðvelt með að spyija skynsam-
legra og markvissra spurninga.
Að lokum vh ég þakka AIESEC'1
fyrir glæsilega framkvæmd
Éramadaga og er það mín von að
dagamir haldi áfram að þróast í þá
átt sem stefnir og verði fyrirtækj-
um og nemendum sá akkur sem
vonir standa til.
Höfundur befur lokið prófi í heim-
speki.