Morgunblaðið - 30.04.1998, Blaðsíða 28

28 FIMMTUDAGUR 30. APRÍL 1998
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Rýmið takmarkast aðeins
af þolinmæði lesandans
Alnetið býður upp á skemmtilega útfærslu
fræðanna, segja Kári Bjarnason og Sveinn
Yngvi Egilsson í samtali við Orra Pál
Ormarsson. Þeir eru ritstjórar__________
Vefnis, fyrsta fræðilega tímaritsins
á vefnum hér á landi.
FYRSTA forsíða Vefnis.
VEFNIR, fyrsta fræðilega
raíritið á íslandi, hefur haf-
ið göngu sína á netinu. Ut-
gefandi er Félag um átj-
ándu aldar fræði. Ætlunin
er að Vefnir komi út að
minnsta kosti einu sinni á
ári og munu þar einkum
birtast greinar um svoköll-
uð átjándu aldar fræði, það
er tímabilið frá 1650 til 1850
í menningarsögunni, auk
þess sem tímaritinu er ætl-
að að vera vettvangur
fræðilegra skoðanaskipta.
Ritstjórar Vefnis eru Kári
Bjamason og Sveinn Yngvi
Egilsson.
Félag um átjándu aldar
fræði var stoíhað 9. apríl
1994. Er það þvervísindalegt fræða-
félag sem hefur það að markmiði að
efla og kynna rannsóknir á átjándu
aldar fræðum og skyldum eftium
hér heima og erlendis. Einkum með
því að halda fræðafundi.
Tíminn frá 1650 til 1850, upplýs-
ingartíminn í víðasta skilningi þess
orðs, er að mati Kára og Sveins
Yngva ákaflega merkilegt rann-
sóknasvið enda lítt rannsakað hér á
landi. Nefna þeir sem dæmi að tvær
bækur Eggerts Olafssonar, „fræg-
asta íslendings sem uppi var á 18.
öld“, um brúðkaupssiði og réttritun,
séu enn í handritum og hafí aldrei
verið gefnar út. „Þetta sýnir okkur
að rannsóknarefnin eru óþrjótandi,“
segir Kári.
Málþing á vegum félagsins hafa
verið mörg og vel sótt, meira að
segja „óvenjuvel", að því er fram
kemur í máli Kára og Sveins Yngva,
sem ágætlega þekkja til hjá sam-
bærilegum félögum. „Engu að síður
hefur okkur alltaf fundist efni þing-
anna eiga erindi við ennþá fleiri og í
framhaldi af því kom upp sú hug-
mynd að feta í fótspor upplýsingar-
frömuðanna og nýta okkur nýjustu
tækni okkar tíma, alnetið, til að
koma fræðunum á framfæri við al-
menning. Alnetið býður upp á
skemmtilega útfærslu fræðanna,“
segir Sveinn Yngvi.
Verður að vera sýnilegt
Þeir Sveinn Yngvi kynntu sér
fjölmörg erlend tímarit af rafræn-
um toga á undirbúningstímanum.
Heiðurinn af uppsetningu og útliti
Vefnis á Matthías S. Magnússon,
sem reyndist ritstjórunum „óskeik-
ull og þolinmóður leiðsögumaður
um völundarhús tölvutækninnar,“
eins og þeir orða það. Aðrir aðilar
sem þeir vilja þakka veittan stuðn-
ing eru menntamálaráðuneytið, sem
styrkti íyrstu útgáfu Veíhis, og
stjóm Landsbókasafns íslands -
Háskólabókasafns fyrir að hýsa rit-
ið á vefþjóni sínum en, eins og Kári
kemst að orði, er mikilvægt að tíma-
rit sem fær engan efnislegan líkama
sé sýnilegt.
Fyrsta útgáfa Vefnis er helguð
stöðu átjándu aldar fræða á ís-
landi. Greinarnar eru unnar upp
Morgunblaðið/Ásdís
KÁRI Bjarnason og Sveinn Yngvi Egilsson ritstjórar Vefnis, tímarits
Félags um áljándu aldar fræði.
úr erindum sem haldin voru á mál-
þingi félagsins í byrjun árs 1997.
Um er að ræða undirstöðugreinar
og bókfræðileg yflrlit sem ritstjór-
arnir segja að ættu að nýtast þeim
áhugamönnum um „hina löngu átj-
ándu öld“ sem vilja kynna sér
stöðu rannsókna í ákveðnum
greinum fræðanna. „Greinarnar
ættu til að mynda að spara þeim
stúdentum sporin sem vilja afla
sér upplýsinga um það helsta sem
skrifað hefur verið um efnið á und-
anförnum áratugum,“ segir Sveinn
Yngvi.
Að þessu leyti er Vefnir hefð-
bundið fræðilegt tímarit. Tölvu-
tæknin býður aftur á móti upp á
ýmsa möguleika sem ekki eru fyrir
hendi hjá tímaritum sem eingöngu
eru prentuð. Þannig er í Vefni sér-
stök rás fyrir fræðileg skoðana-
skipti. Nefnist hún Skiptar skoðanir
og þar birtast greinar og athuga-
semdir um ýmis álitamál í fræðun-
um. Fjórar slíkar greinar eru í
Vefni að þessu sinni og tengjast
annars vegar ritdeilu um íslenska
bókmenntasögu og hins vegar rit-
deilu um þjóðtrú. Lesendum er
fijálst að taka þátt í þessum skoð-
anaskiptum með því að senda rit-
stjórum athugasemdir og texta í
tölvupósti. Rásin fyrir skoðana-
skipti verður alltaf opin og verður
uppfærð með reglulegu millibili,
þótt lengra líði á milli útgáfna Vefn-
is sjálfs.
Lifandi skoðanaskipti
Binda ritstjóramir vonir við að
rásin eigi eftir að bjóða upp á lifandi
skoðanaskipti, þar sem púlsinn á
fræðunum verði tekinn oftar en
unnt er í venjulegu tímariti. „Þetta
er tilraun til að skapa lifandi orð-
ræðu um fræðin þar sem þjóðbraut-
in liggur. Fyrst um sinn munum við
fylgjast með ritdeilum um þjóðtrú
og bókmenntasögu en hver veit
hvað á eftir að bætast við?“ segir
Kári.
I komandi útgáfum Vefnis hafa
ritstjórarnir annars vegar hug á að
nýta áfram einhvern hluta þeirra
erinda sem flutt eru á þingum á
vegum Félags um átjándu aldar
fræði og hins vegar fá fólk til að
skrifa sérstaklega um „hinn lítt
þekkta arf íslenskra fræða“, eins og
þeir kalla tímann frá 1650 til 1850.
Því meira efni þeim mun betra enda
takmarkast rýmið, sem Vefnir hef-
ur yfir að ráða, einungis af þolin-
mæði lesandans, eins og Kári bend-
ir réttilega á.
Slóð Vefnis á netinu er
http://www.bok.hi.is/vefnir/.
SILFUR hafsins. Ein af myndum Leifs Breiðfjörö í bókinni
The Art of Glass.
Helstu glerlistamenn
saman í bók
BÓK um 35 helstu glerlistamenn
heims er nýkomin út hjá Rock-
port Publishers í Bandaríkjun-
um. Meðal listamannanna er einn
íslenskur, Leifur Breiðfjörð.
Bókin, sem er skrifuð af Steph-
en Knapp, nefnist The Art of
Glass. Hver listamaður er kynntur
með sex síðna umljöllun, myndum
í lit og upplýsingum um feril.
Sagt er frá hinum mörgu
skreytingum Leifs, heima og er-
lendis, einkum í Þýskalandi og
Skotlandi, og því sem hann er að
fást við nú.
Bókin er 176 síður, í stóru
broti, og er eins og fyrr segir
gefín út af Rockport Publishers,
33 Commercial Street, Gloucest-
er, Ma. í Bandaríkjunum.
Verk Mans
Rays fölsuð
París. The Daily Telegraph.
BRESKI söngvarinn og lagasmið-
urinn Elton John er á meðal þeirra
sem talið er að hafi orðið fyrir
barðinu á manni sem selt hefur
falsaðar útgáfur af ljósmyndum
Mans Rays. Kom málið upp á yfir-
borðið um svipað leyti og stór yfir-
litssýning á verkum ljósmyndar-
ans var opnuð í Grand Palais í
París.
Verkið sem um ræðir kallast
„Tár“ og er andlitsmynd af konu
með átta tilbúin tár á kinninni.
Talið er að Man Ray hafi tekið
hana árið 1930. Þrjú eintök af
mýndinni eru árituð af Man Ray
en nú er talið að fjórða myndin
sem John keypti árið 1993 fyrir um
122.000 pund, um 14,6 milljónir ísl.
kr. hafi verið stækkuð eftir
annarri filmu, án leyfis Rays, og
líklega eftir dauða hans árið 1976.
Myndin sem Elton John keypti
er ekki unnin á sama hátt og hinar
þrjár en Man Ray var afar ná-
kvæmur með frágang mynda sinna
og áletrunin aftan á henni er nú
ekki talin eftir Man Ray. Leikur
grunur á að óprúttnir aðilar hafi
komist yfir filmur sem Man Ray
vildi ekki að yrðu notaðar, stækk-
að myndir af þeim án þess að hirða
um það hvernig ljósmyndarinn
vann stækkuðu útgáfurnar, og
selt. Alls hafa fundist um tuttugu
myndir eignaðar Man Ray, stækk-
aðar á pappír er var framleiddur á
árunum 1992-1994.
Gordimer
mótfallin
bókmennta-
verðlaun-
um kvenna
London. Rcuters.
SUÐUR-afríski nóbelsverð-
launahafinn Nadine Gordimer
hefur óskað eftir því að vera
tekin af lista yfir þá sem til-
nefndir eru til bresku Orange-
bókmenntaverðlaunanna sem
eni einungis ætluð konum.
Gordimer, sem er 74 ára, var
tilnefnd fýrir bók sína „The
House Gun“ en hún fjallar um
ofbeldi í borgum og spennu í
kjölfar afnáms aðskilnaðar-
stefnunnar í Suður-Afríku.
Gordimer er ein sjö kvenna
sem hlotið hafa Nóbelsverð-
launin í bókmenntum. Til-
kynnti hún aðstandendum
Orange-verðlaunanna að hún
vildi ekki láta dæma verk sín á
grundvelli kynferðis. Einn
dómara keppninnar lýsti því
yfir að honum þætti afar leitt
að Gordimer skyldi bregðast
svona við, þar sem verðlaunin
væru til þess að heiðra kvenrit-
höfunda, ekki að tefla þeim
fram gegn körlum.
Saga Islands
sýnd í París
HEIMILDARMYND um sögu
Islands í þúsund ár eftir Kára
G. Schram hefur verið valin til
sýninga hjá Nútímalistasafn-
inu í París í tengslum við sýn-
inguna Sýnir úr norðri sem þar
stendur yfir til 17. maí nk.
Heimildarmyndin Saga ís-
lands í þúsund ár (The Iceland-
ic Experience) er 45 mínútna
löng heimildarmynd þar sem
fjallað er um þróun og sögu
þjóðarinnar frá landnámi til
dagsins í dag. Kvikmyndagerð-
in Andrá og kvikmyndagerðar-
maðurinn Kári G. Schram unnu
myndina sem fyrst var sýnd ár-
ið 1995. í tengslum við sýning-
una í Nútímalistasafninu í París
verða sýndar heimildarmyndir
um og frá Norðurlöndunum
fimm síðustu dagana í apríl og
var mynd Kára valin til sýninga
þar af kvikmyndadeild safnsins.
Upplestur í
Gerðasafni
RITLISTARHÓPUR Kópa-
vogs stendur fyrir upplestri í
Kaffistofu Gerðarsafns, Lista-
safni Kópavogs, í dag, fimmtu-
dag, frá kl. 17-18.
Að þessu sinni mun Hrafn A.
Harðarson, skáld og félagi í
Ritlistarhópi Kópavogs, lesa úr
verkum sínum en hann hefur
gefið út fimm ljóðabækur.
Þórður Helgason mun kynna
skáldið. Aðgangur er ókeypis.
Listamiðstöð í
Dalsásen
NÝ NORRÆN listamiðstöð
verður opnuð í Dalsásen í Nor-
egi 8. maí nk. Starfsemin mun
að mestu snúast um myndlist,
listhönnun og byggingarlist,
einkum verk sem unnin eru í
tré.
Norrænar og norskar stofn-
anir styrkja þessa nýju lista-
miðstöð og munu norrænir
listamenn fá þar gisti- og
vinnuaðstöðu.