Morgunblaðið - 30.04.1998, Blaðsíða 42

12 FIMMTUDAGUR 30. APRÍL 1998
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Israel 50 ára
HINN 14. maí
1948, eða fjórða dag
Iyar mánaðar árið
5708 eftir tímatali
gyðinga, rann upp
einn merkasti dagur
aldarinnar. Nýtt ríki
varð til. Gyðingar sem
höfðu verið ofsóttir,
hraktir og fyrirlitnir
um tvö þúsund ár
..höfðu loks fengið ósk
sína og bæn uppfyllta.
Þennan dag fæddist
land gyðinga sem
fékk hið gamla Biblíu-
pg sögulega nafn
ÍSRAEL. Þetta land
varð og er eina lýð-
ræðisríkið í Mið-Austurlöndum.
Samþykkt Sameinuðu þjóðanna
frá 29 nóv. 1947 leit nú dagsins
ljós. Fæðing þessa nýja ríkis átti
langan og erfiðan aðdraganda.
Ekki mörgum árum áður höfðu
nasistar Þýskalands tekist að út-
rýma um 6 milljónum gyðinga á
hinn hroðalegasta hátt. Þeir sem
eftir lifðu í útrýmingarbúðum áttu
’^fcngan samastað. Landið sem kall-
að var Palestína var í huga þeirra
stöðugt „Fyrirheitna landið“ sem
Guð Abrahams ísaks og Jakobs
hafði útvalið þeim til handa. Þetta
land, sem þeir nauðugir þurftu að
yfirgefa fyrir um 1.900 árum og
hafði verið undir yfirráðum
margra þjóða, var nú aftur þeirra.
Arabar tóku landið árið 634 og
réðu þar ríkjum þar til krossfar-
arnir náðu landinu á sitt vald árið
1099 og réðu því til 1291 þegar eg-
->ypskir múslímar unnu það og réðu
þar ríkjum um tvö hundruð ára
skeið. Arið 1516 unnu svo Tyrkir
landið og stjórnuðu þar til Eng-
lendingar unnu það í stríði árið
1917. Frá valdatíma múslíma og
undir stjórn þeirra var landið gefið
á vald sandauðna og mýrafláka.
Hið frjósama land sem áður flaut i
mjólk og hunangi var nú nánast
eyðimörk. A þeim tíma varð mikil
fólksfækkun í landinu sem var af-
leiðing langrar vanrækslu og lé-
legrar stjórnunar. Fjöldi gyðinga
fór að flytja til landsins árið 1882.
Með komu þeirra urðu þessar
gróðurþausu auðnir að frjósömu
landi. I kjölfar þessa jókst inn-
flutningur Araba frá
nálægum löndum. Gyð-
ingum var lofað sam-
kvæmt Balfour-sam-
þykktinni landinu Pa-
lestínu sem sínu ætt-
landi, en Palestína var
á þeim tíma allt það
svæði sem í dag.heitir
Jórdanía og ísrael.
Upphaf samþykktar-
innar var á þessa leið:
Ríkisstjórn hans há-
tignar horfir með vel-
þóknun á stofnun þjóð-
arheimilis gyðinga-
þjóðarinnar í Palestínu
og mun gera hvað sem
í hennar valdi stendur
til að auðvelda framgang þess
verkefnis... 5 árum seinna sviku
svo Englendingar þetta loforð og
veittu Aröbum 77% af Palestínu
sem í dag heitir Jórdanía. Fyrsta
samyrkjubú gyðinga var svo stofn-
að árið 1909. Þar með höfðu gyð-
ingar sannað að hægt væri að
Landið sem var auðn
og mýraflákar,
óbyggilegt, segir
—?------------------------
Olafur Jóhannsson, er
nú blómstrandi akrar.
rækta landið að nýju. Arabaríkin
óttuðust nú framgang gyðinga-
þjóðarinnar í landinu, en margs-
konar hryðjuverk ógnuðu þeim
daglega. Barátta gyðinga fyi-ir
sínu eigin landi virtist vonlaus.
Gleðin var því ólýsanleg 14.-15.
maí 1948 eftir okkar tímatali, þeg-
ar Davíð Ben Gúríon lýsti yfir
sjálfstæðu ríki gyðinga, sem var þó
aðeins um 23% af því landi sem
hafði verið lofað árið 1917. Fögn-
uðurinn tók þó fljótt enda, því
snemma morguninn eftir kvein í
loftvarnaflautum. Óvinaher var á
leiðinni með það eina markmið að
eyða landi og þjóð. Egyptaland,
Sýrland, Jórdanía, Irak og Saudi-
Arabía tóku sameiginlega þátt í
þessari árás. Arabar höfðu einnig
hvatt sitt fólk á landsvæði ísraels
að flýja, það tæki ekki langan tíma
að reka gyðingana í hafið, og á eft-
ir gætu þeir svo komið aftur til
síns heima. En þannig fór þetta nú
ekki. Gyðingar héldu velli. Vopna-
hléi var komið á fyrir atbeina Sam-
einuðu þjóðanna hinn 11. júní. Um-
heimurinn hafði ekki haft mikla
trú á að þessi fámenna þjóð í hinu
nýja landi sínu gæti staðist þessar
árásir óvinaþjóðanna, en það varð
svo. Var þetta kraftaverk? Flestar
þessara Ai-abaþjóða hafa ennþá
þetta markmið, að útrýma Israel
og endurheimta „land sitt“, eins og
þeir segja. Egyptaland og Jórdan-
ía hafa undimtað frið við ísrael.
Enn þann dag í dag eru þúsundir
Araba í flóttamannabúðum og bíða
eftir „lokasigrinum"... A þessum
50 árum uppbyggingar og fram-
gangs hefur þjóðinni staðið ógn af
hryðjuverkum. Fimm styrjaldii-
hafa átt sér stað. Israel hefur unn-
ið þær allar. Tvær þeiiTa hafa orð-
ið mest í minnum, hið svokallaða
Sex daga-stríð árið 1967 og Jom-
Kippur-stríðið 1973. Á fyrstu fimm
mánuðum ársins 1967 höfðu hinar
arabísku óvinaþjóðir byggt upp
herveldi sín með hjálp Sovétríkj-
anna. Árásastríð var undirbúið.
Stríðs-vagnar og flugfloti var til-
búinn. En áður en til þess kæmi
(hinn 5. júní) höfðu ísraelskar flug-
vélar grandað nær öllum flugflota
Egypta, og innan 100 klukkutíma
hrakið Sýrlendinga frá Gólanhæð-
unum. Mesti sigurinn fyrir fjölda
gyðinga var endurheimting hinnar
heitt elskuðu höfuðborgar, Jer-
úsalem, en hún hafði verið undir
hernámi Jórdaníu frá árinu 1948
og hafði engum gyðingum verið
leyft að koma inn í borgina. Nú var
austur og vestur Jerúsalem sam-
einuð og er það enn í dag. Stór-
kostlegur sigur - eða var þetta
kraftaverk? Hinn 6 október 1973
réðust óvinaþjóðirnar aftur á land-
ið. Þetta var á helgasta degi gyð-
inga, Yom-Kippur (friðþægingai’-
dagurinn). Á þessum degi lá mest
allt athafnalíf niðri. Öll umferð og
fjölmiðlar voru í lágmarki. Mestur
hluti þjóðarinnar var samankom-
inn til bæna- og þakkagjörðar í
synagógunum (samkomuhúsun-
um). Nú átti að útrýma þessari
þjóð og landi í eitt skipti fyrir öll.
Enn einu sinni sigraði ísraelska
varnarliðið í þessum hildarleik.
Ólafur
Jóhannsson
SÓLARUPPRÁS við Dauðahafið.
Hermaður við grátmúrinn.
Sýrlendingar og Egyptar voru
hraktir til síns heima. Afleiðingar
þessa stríðs voru þær að Israelar
hafa ekki verið reiðubúnir að skila
aftur öllum hernumdu svæðunum
frá Sex daga-stríðinu og þannig
standa málin enn í dag. Friðarvið-
ræður og samkomulag milli Israels
og PLO (Frelsissamtaka Palest-
ínumanna) hafa því miður ekki
leitt til þeirrar farsældar sem
æskileg væri. Báðir aðilar kenna
hinum um og þrátt fyi’ir að ísra-
elsmenn hafi afhent mörg svæði til
baka sem þeir hernámu í Sex
daga-stríðinu, svo sem Gasa,
Jeríkó, Nablús, Ramallah og Bet-
lehem, en eiga samkvæmt sam-
þykkt að afhenda fleiri. PLO hefur
heldur ekki staðið við sinn hluta
samningsins.
Sjálfsmorðssveitir og aðrir
hryðjuverkahópar samtakanna
hafa síður en svo haft hægt um sig.
Væri hægt að nefna mörg hryllileg
dæmi sem undnritaður hefur m.a.
orðið vitni að. Á þessu fagnaðarári
nær fólksfjöldinn 6 milljónum og af
þeim eru 4,7 gyðingar en afgangur-
inn, 1,2 Arabar og önnur minni-
hluta þjóðarbrot. 66.500 nýir inn-
flytjendur komu til landsins árið
1997. Þessar tölur sýna að rúmlega
2,6 milljónir innflytjenda hafa kom-
ið til landsins síðan 1948. Tugþús-
undir ferðamanna sem koma til
Israels árlega sjá með eigin augum
þetta mikla land kraftavei’kanna.
Landið, sem var auðn og mýraflák-
ar, óbyggilegt, er nú blómstrandi
akrar. Islenskir Israelsvinir líta til
baka til landa síns, Thor Thors,
fyrir tillögu hans hjá Sameinuðu
þjóðunum 1947 um skiptingu Pal-
estínu í tvö ríki. Israelsmenn sam-
þykktu en Arabar neituðu, því mið-
ur. Tillagan var samþykkt með 33
atkvæðum gegn 13 en 6 sátu hjá.
Gyðingar vildu að þessar 2 þjóðir
gætu unnið saman að uppbyggingu
landsins í sátt og samlyndi. Sem
kristin þjóð getum við ekki annað
en staðið í þakkarskuld við þá þjóð
og það land sem hefur gefið okkur
Biblíuna og í henni þann boðskap
friðarins sem friðarhöfðinginn op-
inberaði, gyðingurinn Jesús. Áð
endingu hvet ég alla Israelsvini að
gleðjast með þjóð og landi krafta-
verkanna á þessu merka afmæli og
biðja Jerúsalem friðar.
Höfundur er formaður félagsins
Zíon, vinir ísraels.
Flugstöð Leifs Eiríkssonar
FLUGSTOÐIN hef-
ur lengi verið í umræð-
unni og sérstaklega
rekstur hennar og fjár-
hagur og hverjir eiga
að borga þennan gull-
mola ferðaþjónustu á
Islandi sem flugstöðin
er. 95% farþega sem
koma til landsins fara
,%m stöðina.
Mín skoðun er sú að
í upphafi hefði átt að
afhenda flugstöðina á
núlli til Flugmála-
stjómar eins og aðrar
ríkisbyggingar, sem
síðan hefði leigt við-
komandi fyrirtækjum á
eðlilegu viðmiðunar-
verði, sem var við lýði í landinu á
þeim tíma.
I stað þess er sett okurleiga á þá
aðila sem áttu engra annarra kosta
«Ö'öl en að flytja inn í nýbyggða flug-
stöð. Fyrirtækin voru Flugleiðir,
Fríhöfnin, íslenskur markaður,
Póstur og sími, Landsbankinn og
Bílaleigur.
Póstur og sími greiddi á mánuði
1,2 milljónir króna í húsaleigu og
þjónustugjald fyrir 235 fermetra
.húsnæði. Það kom að því að loka
"^Áarð Pósti og síma, því miður, en
það gátu ekki allir lokað.
Hverjir skyldu nú
njóta tekna af þeim
201.000 erlendu ferða-
mönnum sem komu til
landsins á liðnu ári?
Éru það bara Flugleið-
ir og önnur fyrirtæki í
flugstöðinni sem hafa
tekjur af ferðamönn-
um?
Yfir 90% af erlend-
um ferðamönnum
dreifast út um allt land,
út á ystu nes, út á mið-
in í hvalaskoðun, á hót-
el, í bændagistingu.
Sagt er að hótelið á
Húsavík sjái fram á
bjartari framtíð, meðal
annars vegna tekna af
hvalaskoðun, um 18 þúsund ferða-
menn fóru í hvalaskoðun á síðasta
ári og búist er við mikilli fjölgun á
næstu árum. Tekjur af ferðamönn-
um dreifast um allt land, þess vegna
á þjóðin öll að bera kostnað af flug-
stöðinni. Flugstöðina á að setja inn
á föst fjárlög.
Tekjur af erlendum ferðamönn-
um voru á liðnu ári 22,3 milljarðar
og talið er að þeir sem hafa fulla
vinnu af ferðamálum séu á bilinu 6
til 8 þúsund. Ferðamönnum á eftir
að fjölga verulega á næstu árum,
fargjöld fara lækkandi um allan
Mín skoðun er sú, segir
Jóhann Pélursson,
að í upphafí hefði átt
að afhenda flugstöðina
á núlli til
Flugmálastj órnar.
heim. Það er ekki ólíklegt að innan
15 til 20 ára verði ferðamenn sem
koma á ári hverju fleiri en lands-
menn allir eða um 300.000, og ferða-
þjónusta verði þá stærsti atvinnu-
vegur landsmanna.
I 25 ár hef ég fylgst með þeim
fyrirtækjum sem aðsetur hafa í
flugstöðinni.
Eitt er það fyi-irtæki sem mér
finnst hafa skilað ótrúlegum ár-
angri. Það er íslenskur markaður.
Sem starfsmaður í flugstöðinni
fylgdist ég með frá upphafi hvernig
markaðurinn þróaðist í að verða
stórt fyrirtæki, og sú kynning sem
þar fer fram á landi og þjóð er til
fyrirmyndar og má þar nefna sölu á
úrvals prjónavöru, matvælum, rit-
uðu máli, ljósmyndum, póstkortum
ásamt mörgu fleira. Ég er sann-
færður um að kynning sú sem
markaðurinn hefur staðið fyrir á
undanförnum árum, sérstaklega
hvað varðar viðkomufarþega
(transit) sem stoppa í einn til einn
og hálfan tíma, segja má að þessir
farþegar fái ekki öllu betri land-
kynningu umfram það sem þeir fá í
flugvélum. Þess vegna er það mjög
mikilvægt að einmitt þessir farþeg-
ar fái góðar móttökur, með því get-
um við vænst þess að þeir komi aft-
ur til lengri dvalar.
Það hefur stundum verið sagt að
sumar vörur séu dýrar í Islenskum
markaði. Skyldi nokkurn undra sem
til þekkir miðað við þá gífurlegu
húsaleigu sem fyrirtækið borgar.
Eg hefði ekki viljað hugsa til þess,
að í þau 25 ár sem ég starfaði í flug-
stöðinni hefði sú landkynning ekki
verið fyrir hendi, sem markaðurinn
hefur staðið fyrir.
Ég held að sumir hafi ekki áttað
sig á því hvaða hlutverki íslenskur
markaður hefur þjónað í landkynn-
ingu á liðnum árum.
Flugleiðir hafa um langt árabil
eytt gífurlegum fjármunum í land-
kynningu. Mér er ekki kunnugt um
það að í öllu frjálsræðinu í flugmál-
um bíði einhverjir eftir því að taka
að sér það áætlunarflug sem Flug-
leiðir standa fyrir, við verðum að
hafa hér öflugt flugfélag.
Það verður ekki gengið framhjá
þeirri staðreynd að ferðamál eru nú
Jóhann
Pétursson
þegar orðin annar stærsti atvinnu-
vegur landsmanna, og eru á góðri
leið með að verða sá stærsti á kom-
andi árum.
Mér finnst hlutunum vera snúið
við. Það fyrirtæki sem hefur það
hlutverk að flytja farþega til og frá
landinu í áætlunarflugi og þeir
sem annast móttöku farþega í flug-
stöð, svo sem Fríhöfnin, Islenskur
markaður, Landsbankinn, Flug-
leiðir og Bílaleigur, hafa verið
látnir greiða yfirmáta háa húsa-
leigu. Á sama tíma er verið að und-
irbúa móttöku farþega um allt
land. Allir landsmenn njóta tekna,
beinna og óbeinna, af ferðamönn-
um. Það á að lækka alla húsaleigu í
flugstöðinni.
Ég tel mig vita með vissu að það
var ekki Flugmálastjórn sem setti
þá háu húsaleigu á sínum tíma held-
ur voru það hærri stjórnvöld. Enda
vissu þeir að flestir áttu ekki ann-
arra kosta völ en að flytja inn,
þannig var það að minnsta kosti
með Póst og síma.
Sú umræða sem hefur verið hjá
stjórnvöldum um flugstöðina hefur
verið fyrir neðan allar hellur, það
er talað um flugstöðina eins og eitt-
hvert vandræðabarn. 1.089.191 far-
þegi fór þar í gegn 1997. Flugstöð-
in er lykill að frekari framförum í
ferðamálum, og brýnt að öll að-
staða verði eins góð og frekast er
unnt.
Höfundur er fyrrv. stöðvarstjóri
Pósts og síma í flugstöð Leifs
Eiríkssonar.