Morgunblaðið - 30.04.1998, Blaðsíða 37

36 FIMMTUDAGUR 30. APRÍL 1998
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 30. APRÍL 1998 3f
)llre$tsii(Ijifetfe
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
SAMFELAG
FRJÁLSRA ÞJÓÐA
FJÓRÐA APRÍL árið 1949 undirrituðu utanríkisráð-
herrar 12 stofnþjóða Atlantshafsbandalagsins sátt-
mála þess. Einn þeirra var Bjarni heitinn Benediktsson,
þá utanríkisráðherra íslands, eyríkis mitt á milli hins
gamla og nýja heims, sem gat vegna hnattstöðu sinnar
haft úrslitaþýðingu um öryggi landanna við Norður-Atl-
antshaf. Tæplega fimmtíu árum síðar er á döfinni stækkun
Nató til austurs, en Pólland, Tékkland og Ungverjaland
ganga senn í þetta frjálsa samfélag frjálsra þjóða, svo not-
uð séu orð Bjarna Benediktssonar. Vinaþjóðir okkar við
Eystrasalt, Eistland, Lettland og Litháen, hafa og óskað
eftir aðild að bandalaginu.
Af þessu tilefni skulu rifjuð upp orð Bjarna Benedikts-
sonar þegar hann undirritaði fyrir íslands hönd sáttmála
Atlantshafsbandalagsins:
„í síðasta stríði tók Bretland að sér varnir íslands, og
síðan gerðum við samning við stjórn Bandaríkjanna um
hervarnir íslands meðan á stríðinu stóð. Aðild okkar að
Norður-Atlantshafssamningnum sýnir, að bæði sjálfra
okkar vegna og annarra viljum við svipaða skipan og þá á
vörnum landsins, ef ný styrjöld brýzt út, sem við vonum og
biðjum, að ekki verði. - En það var ekki aðeins þessi
ástæða, sem ráðið hefur afstöðu okkar. Við viljum einnig
láta það koma alveg ótvírætt fram, að við tilheyrum og
viljum tilheyra frjálsu samfélagi frjálsra þjóða, sem nú er
formlega verið að stofna . ..
Allir tilheyrum við sömu menningunni, allir mundum við
fremur kjósa að missa lífið en frelsið, hvort heldur frelsi
sjálfra okkar eða þjóða okkar. Allir trúum við á vinsam-
lega samvinnu þjóða í milli - allir óskum við heiminum frið-
ar og mannkyninu velferðar. - Þess vegna hittumst við hér
í dag með góðar vonir í brjósti til að tengjast tryggða-
böndum með undirskrift þessa samnings."
Reynslan hefur fært okkur heim sanninn um, að inn-
ganga íslands í Atlantshafsbandalagið var mikið gæfu-
spor. Það er og fagnaðarefni að grónar austur-evrópskar
menningarþjóðir, sem nú byggja á nýjan leik upp þjóðfé-
lög lýðræðis og þegnréttinda, leita nú inngöngu í Atlants-
hafsbandalagið, sem Bjarni heitinn Benediktsson kallaði
frjálst samfélag frjálsra þjóða.
NÝLISTASAFNIÐ
NÝLISTASAFNIÐ stendur nú á tvítugu og hefur
aldrei haft meira umleikis, hvorki í sýningarhaldi né í
fjölda félagsmanna sem nú eru orðnir vel á annað hund-
rað. Sömuleiðis er listaverkaeign safnsins orðin álitleg,
eða um 2.000 verk eftir innlenda og erlenda listamenn. En
þótt færa megi rök fyrir því að starfsemin standi með tölu-
verðum blóma eru ekki allir jafnánægðir. í dómi sínum um
afmælissýningu safnsins í Morgunblaðinu í gær segir einn
af myndlistargagnrýnendum Morgunblaðsins að almenn
deyfð einkenni starfsemi þess.
Gagnrýnandinn segir sýninguna, sem nefnist tími/rými,
„varla barn í brók“ sem „metnaðarfullt framlag lifandi
samtaka“. Og ennfremur: „Sýningin er ekki annað en
tækifærisupphengi af jólabasarsortinni þar sem hver með-
limur reynir að toppa náungann í krónísku hugmynda-
puðri sem virkar nánast sem biluð grammófónplata." Sýn-
ingin afhjúpi undarlegt stefnuleysi sem elti íslenska
myndlist á röndum. „Allir verða alltaf að vera með þótt
þeir hafí ekkert nýtt né sérstakt til málanna að leggja.
Hræðslan við að viðkomandi sé að missa af einhverju -
strætó eða heimsfrægð - rekur bestu menn til þátttöku,
langt undir getu.“
Þessi áfellisdómur yfír íslenskri samtímalist er umhugs-
unarverður og í nokkurri andstöðu við þau viðhorf sem
uppi voru í viðtölum við forráðamenn Nýlistasafnsins í
Morgunblaðinu síðastliðinn laugardag en þar kom meðal
annars fram andúð framkvæmdastjóra safnsins á sýning-
arstjórum og ákveðin upphafning á stjórnleysi.
Þetta eru ólík en umhugsunarverð sjónarmið. Það má
kannski varpa fram þeirri spurningu hvort það myndi
skila sér í meiri skilningi og áhuga almennings á samtíma-
Jist, ef Nýlistasafnið tæki hlutverk sitt alvarlegar?
Málþing um frumvarp um gagnagrunn á heilbrigðissviði
Hálf öld liðin frá stofnun Ísraelsríkis
Berskjöld-
uð á borði
vísindanna
Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið
efndi til málþings í gær um hið umdeilda
frumvarp um miðlægan gagnagrunn á heil-
brigðissviði og nýtingu hans. Hávar Sigur-
jónsson fylgdist með málþinginu, en umræð-
um um frumvarpið á Alþingi hefur nú verið
frestað og verður það endurskoðað í sumar
og lagt fram aftur með breytingum í haust.
SAMHLIÐA endurskoðuðu
frumvarpinu um gagna-
grunninn verður lagt fram
nýtt frumvarp um lífsýni
sem tekur m.a. til vefjasýnasafnsins
sem nær allt aftur til ársins 1934.
Frummælendur á málþinginu nálg-
uðust umræðuna frá ýmsum sjónar-
hornum en allir voru sammála um
það að frestun frumvarpsins gæfí
nauðsynlegan tíma til umhugsunar
og endurskoðunar.
Ingibjörg Pálmadóttir hóf umræð-
una og sagði að kostnaður við upp-
setningu gagnagrunnsins hefði verið
dreginn í efa og ýmsar tölur nefndar í
því sambandi, allt frá 2 milljörðum til
14 milljarða. „Munar íslenska heil-
brigðisþjónustu um þetta eða mætti
nýta þessa milljarða í eitthvað annað.
Ég minni á að nýr barnaspítali kostar
rétt innan við einn milljarð. í þessu
máli hafa heyrst tölur sem jafngilda
rekstrarkostnaði allra stóru sjúkra-
húsanna á einu ári.“ Heilbrigðisráð-
herra minntist á áhyggjur annarra
vísindamanna og stofnana af rann-
sóknarstarfi sínu ef frumvarpið yrði
að lögum og sagði: „Ekkert af því vís-
indastarfi sem þegar er í gangi mun
missa spón úr aski sínum þó frum-
varpið verði lögfest. Mér hefur ekki
verið sýnt fram á neina slíka hættu
nema síður væri, miklu heldur að
frumvarpið styrki allt vísindastarf í
landinu. Raunverulega opnast nýir
möguleikar fyrir íslenska vísinda-
menn.“ Ráðherrann nefndi hið vænt-
anlega frumvarp um lífsýni sem hún
sagði aðskilið mál enda sérstaklega
undanskilið í frumvarpinu um gagna-
grunninn. „Löngu er ákveðið að nýta
sumarið til að afla umsagna um frum-
varpið. Það verður lagt fyrir Alþingi í
upphafí þings, samhliða endurskoð-
uðu frumvarpi um gagnagrunninn.“
Heilbrigðisráðherra sagði að þá væri
komið að grundvallarspurningunni.
„Getum við tryggt persónuvernd? Að
svo miklu leyti sem það er yfirleitt
hægt er gert ráð fyrir því í frumvarp-
inu. Á það legg ég höfuðáherslu. Við
verðum að treysta okkur fremstu
fagmönnum til að tryggja persónu-
verndina. Ef hún er í hættu verður
einfaldlega ekki hægt að gefa starfs-
leyfið. Það er alveg ljóst að til þess að
tryggja persónuvemdina verður að
efla tölvunefndina og það verður
gert. Við erum aldrei of vel á verði
þegar viðkvæmar persónuupplýsing-
ar eru annars vegar. Samt finnst mér
að umræðan hafi gengið of langt í því
að fjalla um hættuna fyrir sjúklinga.
Minna hefur verið rætt um hvaða hag
sjúklingar geta haft af því vísinda-
starfi sem í kjölfarið fylgir. Allir eru
sammála um að meiri og betri rann-
sóknir leiði til betri meðferðar og
betri og skilvirkari heilbrigðisþjón-
ustu. Ég tel ótvírætt að ávinningur-
inn af frumvarpinu sé margfalt dýr-
mætari sjúklingum en áhættan sem
tekin er.“
Guðríður Kolbeinsdóttir skrifstofu-
stjóri í heilbrigðisráðuneytinu reifaði
efnisatriði frumvarpsins hvað varðar
starfsleyfi til reksti'ar gagnagrunns
og meðhöndlun hans. Hún benti á að í
lögunum væri skýrt kveðið á um að
þrátt fyrir að heilbrigðisráðheiTa
gæti veitt einum aðila aðgang að
sjúkraskrám til flutnings í miðlægan
gagnagrunn þá takmarkaði það á
engan hátt aðgang að sjúkraskrám
vegna vísindarannsókna né aðgang
heilbrigðisyfirvalda. „Um það gilda
áfram þær reglur sem kveðið er á um
í lögum um réttindi sjúklinga," sagði
Guðríður.
Biyndís Hlöðversdóttir ræddi um
starfsleyfið sem íslenskri Erfðagrein-
ingu er fengið með frumvarpinu um
miðlægan gagnagrunn á heilbrigðis-
sviði. „Það er fyrst og fremst 5. grein
frumvarpsins og einkarétturinn sem
slíkur sem vakið hefur úlfúð í samfé-
laginu. Mörgum vísindamönnum þyk-
ir sá fyrirvari sem settur er í frum-
varpinu um aðgang þeirra að upplýs-
ingum í miðlægum gagnagrunni lítils
virði. Þeir benda á að tilvist sam-
hæfðs gagnagrunns, ein og sér, tak-
marki strax möguleika þeirra til að fá
styrki og til að standa undir rann-
sóknum á öðrum sviðum. Verðmæti
hinna minni gagnagrunna verður lítið
þegar vitað er að til er einn samhæfð-
ur grunnur sem einhver tiltekinn að-
ili hefur einkarétt á. Ég tel að þetta
séu réttmætar athugasemdir og er
þeirrar skoðunar eftir að hafa hlustað
á rök fjölmargra vísindamanna að
einkarétturinn hlýtur alltaf að fela í
sér takmörkun á möguleikum ann-
arra vísindamanna til rannsókna."
Hjálmtýr Hafsteinsson dósent í
tölvunarfræði við háskólann ræddi
tæknilegu hliðina við uppsetningu
gagnagrunnsins og hvemig mætti
tryggja persónuvernd með dulkóðun
kennitölu viðkomandi. Hann sagði
það tæknilega mögulegt að ganga
þannig frá málum að nærri því
ómögulegt væri brjótast inn í slíkt
kóðunarkerfi. „Upplýsingarnar í
svona gagnagrunni geta komist í
hendur óviðkomandi eftir tveimur
leiðum. Annars vegar frá þeim sem
vinna með upplýsingarnar og hins
vegar eftir ólöglegum leiðum. Þetta
er sjálfsagt aldrei hægt að tryggja
fullkomlega." Hjálmtýr sagði að með
dulkóðuninni yrði mjög erfitt að finna
út á almennan hátt um hvaða einstak-
ling væri að ræða í hverju tilviki.
„Hins vegar þegar kemur að einstak-
lingum með ákveðin sérkenni, sér-
kennileg ættartré, sérkennilega sjúk-
dóma, sem koma mjög sjaldan fyrir í
gagnagrunninum, þá getur orðið erf-
iðara að verja slíkt. Dulkóðunin ver
gagnagrunninn á almennan hátt en
sér ekki við þessu. Til þess að varna
Morgunblaðið/Ásdís
„EF persónuverndin er í hættu verður einfaldlega ekki hægt að gefa
starfsleyfið,“ segir Ingibjörg Pálmadóttir heilbrigðisráðherra.
FJÖLDI sérfræðinga á vísindasviði sat málþingið.
gegn þessu verður að setja hömlur á
meðferð gagnagrunnsins. Það má
ekki vera hægt að spyrja spurninga
sem hleypa spyrjandanum að þessum
einstaklingum. Aðeins má leyfa af-
leiddar upplýsingar, s.s. fjölda og
meðaltal og einnig verður að tak-
marka þau svör sem gagnagrunnur-
inn gefur. Það eru auðvitað til aðferð-
ir til að sinna þessu en ég hef ekki
séð í upplýsingum um þetta frumvarp
hvemig ætlunin er að standa að
þessu.“
Guðmundur Sigurðsson ræddi
mikilvægi þess að viðkvæmar per-
sónulegar upplýsingar sem oft eru
skrifaðar í sjúkraskrár sem hluti af
hugleiðingum heilbrigðisstarfs-
mannsins um sjúklinginn, væru ekki
fluttar í miðlægan gagnagrunn. „Það
er mjög mikilvægt að slíkar upplýs-
ingar fljóti ekki með þegar upplýs-
ingarnar eru fluttar yfir í gagna-
grunninn. I því samhengi sem verið
er ræða sjúkraskrár heilbrigðisstofn-
ana þá skulum við gera okkur grein
fyrir því að það er löng hefð fyrir því
að nota upplýsingar úr sjúkraskrán-
um án þess að leita eftir formlegu
samþykki sjúklinga. Þess hefur
reyndar alltaf verið gætt að notkun
slíkra upplýsinga gæti ekki skaðað
viðkomandi.
Jórunn Eyfjörð erfðafræðingur
sagði að frumvarpið hefði komið ís-
lenskum vísindamönnum sem hafa
tekið þátt í alþjóðlegu starfi í opna
skjöldu. „Við upplifum þetta þannig
að þetta sé mjög úr takt við það sem
er að gerast í heiminum á þessu
sviði.“ Jórunn sagði mikilvægt að
gera sér grein fyrir að gagnagrunn-
urinn væri ekki aðeins miðlægur
heldur líka sívirkur. „Það verða sífellt
að bætast í hann nýjar upplýsingar.
Alls staðar í heiminum eru auknar
kröfur um upplýst samþykki sjúk-
lings fyrir notkun persónulegra upp-
lýsinga í þágu rannsókna." Jórunn
dró mjög í efa að hægt yrði að vernda
gögn í sívirkum miðlægum gagna-
grunni í litlu samfélagi. „Kóðun verð-
ur nánast marklaus í slíkum gagna-
grunni. Kóðinn verður bara einsog ný
kennitala. Ég held því einnig fram að
einkarétturinn á nýtingu gagna-
grunnsins geti hindrað starfsemi og
fjármögnunarleiðir annarra vísinda-
manna. I frumvarpinu er ekki tryggt
að fyrirtækið sem hafi þetta einka-
leyfi verði í eigu Islendinga. Það er
heldur ekki tryggt að upplýsingarnar
í gagnagrunninum verði eingöngu
nýttar í vísindaskyni. Einokun og
markaðssetning miðlægs heilsufræði-
legs gagnagrunns um heila þjóð sam-
rýmist ekki almennri siðfræði," sagði
Jórunn Eyfjörð erfðafræðingur.
Davíð Þór Björgvinsson lagapró-
fessor kvaðst eingöngu ætla ræða
frumvarpið frá þröngu lögfræðilegu
sjónarmiði. Hann kvað engan vafa
leika á um að upplýsingar um heilsu-
hagi einstaklinga væru einkamál.
Hann sagði að frá sjónarmiði lög-
fræðinnar þyrfti að komast að niður-
stöðu um hvort frumvarpið stangað-
ist á við ákvæði stjómarskrárinnar
um persónuvernd. Hann sagði að
bráðabirgðaniðurstaða sín væri sú að
svo væri ekki. „Það er heldur ekki
stjómarskrárbrot að fela einkaaðila
að starfrækja gagnagmnn. Veikasti
þáttur þessa frumvarps er eftirlits-
þátturinn með starfrækslu gagna-
gmnnsins, hlutverk tölvunefndar og
eftirlit hins opinbera með því að öll-
um skilyrðum frumvarpsins sé full-
nægt er ekki nægilega ljóst.“
Við umræður úr sal að loknum er-
indum frammælenda veltu menn því
m.a. fyrir sér hvort veiting starfsleyf-
is til íslensks lögaðila stangaðist á við
samninginn um Evrópska efnahags-
svæðið. Kári Stefánsson forstjóri Is-
lenskrar erfðagreiningar tók til máls
og sagði að sér þætti erfiðast að
hlusta á að gagnagrunnsfrumvarpið
gæti hindrað íslenska vísindamenn í
rannsóknum sínum og störfum. „Það
ósköp einfaldlega má ekki verða. Ef
hægt er að lesa þetta fmmvarp
þannig þá verður að breyta því
þannig að það taki af allan vafa um að
það skerði ekki möguleika íslenskra
vísindamanna til að vinna sína
vinnu.“
Björn Þór Guðmundsson lagapró-
fessor spurði hvort Islendingar vildu
liggja berskjaldaðir á borði vísind-
anna. Það er lögfræðilega vandalaust
að ganga frá svona frumvarpi, spurn-
ingin snýst ekki það. Hún snýst um
hvort við viljum þetta. Viljum við
slaka svo á persónuvemd einstak-
linga hér á íslandi að við getum veitt
vísindunum út í heimi einstakt tæki-
færi til rannsókna?"
i
Reuters
ÍSRAELAR mynda Davíðsstjörnuna auk tölunnar 50 í tilefni af hálfrar aldar afmæli ríkisins.
GLEÐI í
SKUGGA
KVÍÐANS
s /
A undanförnum fimmtíu árum hafa Israelar
sannað styrk sinn, byggt upp velferðarþjóðfé-
lag og unnið hvert stríðið á fætur öðru. Deil-
ur við nágrannaríkin og innbyrðis klofningur
dregur þó úr gleðinni á þessum tímamótum.
ÍSRAELSKAR konur hafa gegnt herþjónustu allt frá stofnun árið 1948.
RÁTT fyrir að ísraelar noti
að jafnaði rómverska tíma-
talið reikna þeir flesta trú-
arlega og þjóðlega atburði
út frá hebreska tímatalinu sem reikn-
að er út frá gangi tunglsins. Mánuðir
hebreska tímatalsins em styttri en
mánuðir þess rómverska og því er 13.
mánuðinum bætt inn í það á nokkura
ára fresti. Þetta verður til þess að
dagsetningar hebreska og rómverska
timatalsins standa misjafnlega saman
frá ári til árs.
ísraelar jýstu yfir stofnun hins
sjálfstæða ísraelsríkis 14. maí árið
1948, sem var 5. dagur Iyarmánaðar
árið 5708 samkvæmt hebreska tíma-
talinu. I ár ber þann dag upp á 30.
apríl og því halda ísraelar afmælishá-
tíð sína nú auk þess sem tímamót-
anna verður minnst með ýmsum
hætti út árið.
I vikunni sem leið minntust þeir,
eins og aðrir Gyðingar, helfararinnar
og í gær var árlegur minningardagur
um fallna hermenn. Hin eiginlega
sjálfstæðishátíð hófst hins vegar í
gærkvöld, þar sem nýr dagur hefst
að kvöldi í gyðingdómi, og stendur
hún fram á föstudagskvöld. Árlega
minnast ísraelar helfararinnar, her-
manna sinna og sjálfstæðis í tákn-
rænni tímaröð en í ár er alls þessa
minnst með meiri glæsibrag, heitari
og jafnvel blendnari tilfinningum en
ella.
Óttuðust uppátæki Breta
Árið 1947 samþykkti Allsherjar-
þing Sameinuðu þjóðanna áætlun um
skiptingu Palestínu milli Gyðinga og
Palestínuaraba, þar sem gert var ráð
fyrir því að hin helga borg Jerúsalem
yrði undir alþjóðlegri stjórn.
Eftir áralangar erjur höfðu Bretar
loks samþykkt að láta Palestínu af
hendi þann 15. maí 1948 og leiðtogar
Gyðinga bmgðust skjótt við. Klukkan
fjögur þann 14. maí komu þeir saman
í tónlistarhúsinu í Tel Avív þar sem
Davíd Ben-Gurion, sem síðar varð
fyrsti forsætisráðherra landsins, las
upp stofnyfirlýsingu hins sjálfstæða
Israelsríkis.
Einungis 25 þeirra 37 sem áttu að
skrifa undir yfirlýsinguna gátu verið
viðstaddir þar sem vegir voru lokaðir
með vegatálmum vegna langvarandi
stríðsástands. Þá var einungis 350
gestum boðið að vera viðstaddir at-
höfnina þar sem Bretar létu landið
ekki af hendi fyrr en á miðnætti og
menn óttuðust að þeir myndu nota
síðasta tækifærið til að gera mönnum
lífið leitt kæmust þeir á snoðir um
það hvað til stæði.
Fréttin barst þó út eins og eldur í
sinu. Bandaríkjamenn, sem höfðu
stutt baráttu Gyðinga, viðurkenndu
sjálfstæði hins nýja ríkis 11 mínútum
eftir að yfirlýsingin var lesin. Ibúar
Tel Avív söfnuðust saman við tón-
listahúsið og hvarvetna slógu Gyðing-
ar upp hátíðahöldum.
Tími hátíðahalda reyndist þó stutt-
ur. Leiðtogar Jórdaníu, Egyptalands,
íraks, Sýrlands og Líbanon bmgðust
ókvæða við og næsta dag réðust herir
þeirra inn í hið nýja ríki. Israelar
tóku á móti af litlum efnum en þeim
mun meiri eldmóði. Bardagar stóðu
fram í janúar árið 1949 er samið var
vopnahlé: „Þeir vissu ekki fyrir
hverju þeir börðust," sagði Amnon
Dagieli, einn þeirra sem tóku þátt í
fyrstu bardögum við egypska herinn.
„Það vissum við hins vegar.“
Dreymir um sameiningu
í landinu helga
Fimmtíu árum síðar velta menn
því fyrir sér hvort þjóðin viti enn fyr-
ir hverju hún berjist eða hvort gamla
sagan um gyðingana fimm sem
þurftu sjö samkunduhús muni alltaf
eiga við.
Afmælið ber upp á viðkvæman
tíma í friðarumleitunum Israela og
Palestínumanna. í afmælisávarpi
sínu beinir Bill Clinton Bandaríkja-
forseti þeim tilmælum til ísraelsku
þjóðarinnar að hún láti ekki einstakt
tækifæri til sátta ganga sér úr greip-
um. Henni hafi tekist þrátt fyrir mik-
ið mótlæti að uppfylla marga af
draumum Ben-Gurions en draumur”
hans um réttlátan varanlegan frið sé
hins vegar enn óuppfylltur. Sjálfur
segist Clinton eiga sér þann draum
að þegar haldið verði upp á 100 ára
afmæli Israelsríkis muni nágrannar
þess alls staðar að úr Miðausturlönd-
um geta komið saman og fagnað því í
landinu helga.
Margir Israelar hafa hins vegar
meiri áhyggjur af því að þegnar ríkis-
ins geti ekki fagnað saman, svo ólík
séu markmið þeirra. Þegar við sam-
setningu sjálfstæðisyfirlýsingarinnar
þurfti David Ben-Gurion að taka á
ágreiningi trúaðra og veraldlega
sinnaðra gyðinga þar sem trúaðir
kröfðust þess að minnst væri á Guð í
yfirlýsingunni en hinir veraldlega
sinnuðu tóku það ekki í mál. Mála-
miðlunin varð sú að notuð var mynd-
líkingin „Hinn trausti klettur ísraels"
og líta trúaðir jafnan svo á að þarna
sé átt við Guð, á meðan hinir verald-
lega sinnuðu sjá í orðalaginu tákn
styrkleikans.
Gleðin víkur fyrir kvíða
ísrael, sem átti að verða það land
sem allir Gyðingar gætu snúið heim
til, varð strax að heimalandi þar sem
fólk frá Norður-Afríku var fyrirlitið
fyrir að líkjast aröbum og fómarlömb
helfararinnar fyrir viðkvæmni sína
og veikleika.
Á fimmtíu árum hefur fómarlömb-
um helfararinnar hlotnast tilskilin
samúð og virðing. Óvild milli trúaðra
og veraldlega sinnaðra gyðinga hefur
hins vegar einungis aukist á þeim tíma
sem liðin er frá málamiðlun Ben-
Gurions og vilji til málamiðlana
minnkað. Blóðbankinn tekur ekki við
blóði fólks frá Eþíópíu og rússneskar
konur em víða kallaðar gleðikonur. Þá
njóta ísraelskir arabar hvorki trausts
Gyðinga né araba. Palestínumönnum
er haldið í „stofufangelsi" á Vestur-
bakkanum meðan á hátíðahöldunum
stendur og lögregla er hvarvetna á
verði af ótta við hryðjuverk. x.
„Ég finn ekki fyrir neinum létti,“
sagði David Ben-Gurion við stofnun
ríkisins fyrir 50 ámm, „einungis
djúpum kvíða“. Þrátt fyrir að þjóðin
hafi sýnt styrk sinn, byggt upp vel-
ferðarþjóðfélag og unnið hvert stríðið
á fætur öðru er ekki laust við að mitt
í öllum hátíðahöldunum nú virðist
kvíðinn víða enn vera gleðinni yfii^1
sterkari.