Morgunblaðið - 09.07.1998, Blaðsíða 20

20 FIMMTUDAGUR 9. JÚLÍ 1998
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Stutt á milli andláts Abachas og Abiolas í Nígerfu
Algert uppnám í
stjórnmálum landsins
Lagos. Reuters.
Reuters
MÓTMÆLENDUR í Nígeríu héldu í gær á Iofti myndum af hinum látna stjórnarandstæðingi Moshood
Abiola og hrópuðu slagorð gegn stjórnvöldum.
SKYNDILEGT andlát Moshoods
Abiolas, helsta stjórnarandstæð-
ings í Nígeríu, í íjrrakvöld hefur
valdið miklu uppnámi og kemur í
kjölfar fráfalls Sanis Abacha, ein-
ræðisherra í landinu, fyrir einungis
mánuði. Deilur þessara tveggja
manna undanfarin fjögur ár höfðu
skilgreint stjórnmál í Nígeríu og
því þykir nú talsvert tómarúm hafa
myndast sem ekki er ljóst hvernig
verður fyllt. Kom til óeirða víðs
vegar í Nígeríu og féll fjöldi manna
í þeim átökum, en í gærkvöld var
gert ráð fyrir að Abdusalam Abu-
bakar, einræðisherra í landinu,
mynda ávarpa almenning, en hann
hafði fyrr um daginn leyst upp
stjórn sína.
Thomas Pickering, sendifulltrúi
Bandaríkjastjórnar í Nígeríu, sagði
í gær að þarlend stjórnvöld vildu nú
að öllum pólitískum fóngum í Ní-
geríu yrði þegar sleppt lausum.
Fréttaskýrendur óttast hins vegar
að andlát Abiolas geti orðið til að
hægja á lýðræðisþróun í landinu
sem Abubakar hefur lofað að beita
sér fyrir. Óttast fréttaskýrendur
jafnframt að andlát Abiolas verði til
að magna enn átök í landinu.
Nokkrir stjórnarandstæðingar,
sem aðsetur hafa í London, sögðust
í gær þrumu lostnir vegna dauða
Abiolas og áttu erfítt með að
ímynda sér hver gæti leyst Abiola
af hólmi ef og þegar Abubakar
ákveður að láta verða af því að setja
á fót borgaralega stjórn í landinu.
Lausn Abiolas var yfírvofandi
Abacha varpaði Abiola í fangelsi
árið 1994 eftir að sá síðarnefndi
lýsti sjálfan sig réttkjörinn forseta
landsins, en í forsetakosningum ár-
inu áður virtist Abiola vera að vinna
auðveldan sigur áður en herfor-
ingjastjórnin í landinu ógilti þær.
Eftir fráfall Abachas í síðasta mán-
uði jukust væntingar um að Abu-
bakar, arftaki Abachas í embætti,
myndi leysa Abiola úr haldi. Gerðu
stjórnarandstæðingar í landinu
kröfu um að Abiola yrði sleppt laus-
um og að hann myndi síðan stýra
borgaralegri ríkisstjórn.
Þessu vildi Abubakar ekki ljá
máls á og reyndi hann á fundi sín-
RYUTARO Hashimoto, forsætis-
ráðherra Japans, lofaði í gær að
beita sér fyrir skattalækkunum þeg-
ar stokkað yrði upp í skattkerfinu
en ummæli hans höfðu lítil áhrif á
fjármálamörkuðunum þar sem erfítt
þótti að henda reiður á þeim.
„Ég vil skattalækkanir á næsta
ári, sem almenningur myndi styðja,
og að það verði niðurstaða varan-
legra umbóta á skattkerfinu," sagði
Hashimoto, sem var á ferð um land-
ið vegna kosninganna til efri deildar
þingsins á sunnudag.
Forsætisráðherrann gaf til kynna
að skattalækkunin myndi ekki bitna
á lágtekjufólki, sem hefur ekki þurft
að greiða tekjuskatta. Hann sagði
að sem stendur væri ekki ráðlegt að
lækka skattfrelsismörkin til að
mæta tekjutapi ríkisins vegna lækk-
unar á hæsta skattþrepinu.
Talið er að yfirlýsing um að skatt-
frelsismörkin yrðu lækkuð myndi
minnka fylgi flokks Hashimotos í
kosningunum. Skattfrelsismörkin í
Japan eru hærri en gerist víðast
hvar annars staðar og Haruo
Shimada, sem á sæti í skattanefnd
stjómarinnar, sagði líklegt að ekki
yrði hjá því komist að lækka þau.
Hashimoto kvaðst vilja að ákvörð-
um með Kofi Annan, framkvæmda-
stjóra Sameinuðu þjóðanna, sem
var í Nígeríu í síðustu viku, að fá
SÞ til að sannfæra Abiola um að
gera ekki kröfu til forsetaembættis
í landinu. Einungis undir þeim
kringumstæðum væri hægt að
ímynda sér lausn Abiolas. Það var
einmitt á fundi með Pickering,
sendifulltrúa Bandaríkjanna, í
fyrrakvöld, þar sem ræða ætti áð-
urnefnd skilyrði Abubakars, sem
Abiola fékk það sem talið er vera
hjartaáfall og andaðist.
Hver var Abiola?
Það er harla kaldhæðnislegt að
Abiola, sem stóð á sextugu, skyldi
andast nú þegar einungis virtist
vera tímaspursmál um það hvenær
un yrði tekin um lækkun skatta á
fyrirtæki fyrir árslok. Stjórnin hef-
ur ítrekað lofað að lækka þá skatta
og laga þá að því sem gerist í öðrum
iðnríkjum innan þriggja ára.
Mörgum spurningum
ósvarað
Gengi jensins hækkaði gagnvart
Bandaríkjadollar fyrst eftir yfirlýs-
ingu forsætisráðherrans en lækkaði
aftur vegna óvissu um stefnu stjóm-
arinnar í skattamálum. Mörgum
spumingum er enn ósvarað og Has-
himoto sagði t.a.m. ekkert um
hversu mikil skattalækkunin yrði
eða hvemig tekjutapi ríkisins yrði
mætt.
Orðalag Hashimotos þótti einnig
hann yrði látinn laus úr haldi.
Abiola átti rætur að rekja í suður-
hluta Nígeríu og sótti sinn stuðning
í stjórnmálum þangað á meðan
flestir leiðtoga herforingjastjórnar-
innai' koma úr norðurhluta lands-
ins. Abiola lærði endurskoðun við
Glasgow-háskóla í Skotlandi og
hlaut góða stöðu við Pfizer-lyfjafyr-
h-tækið í Nígeríu er hann sneri
heim að námi loknu.
Hann varð skjótt auðugur maður
og eftir að hafa komið víða við í við-
skiptaheiminum ákvað hann að
bjóða sig fram i forsetaembættið er
Ibrahim Babangida, þáverandi ein-
ræðisherra, boðaði til borgaralegrar
kosningar í júní 1993. Flestir em á
einu máli um að Abiola hafi staðið
vel að vígi í kosningunum þegar Ba-
óskýrt og athygli vakti að hann kom
sér hjá því að nota orðin „varanleg
skattalækkun". „Það er erfitt að líta
á ummæli hans sem skýrt loforð um
varanlega lækkun tekjuskatta,"
sagði Mamoru Yamazaki, hagfræð-
ingur í Tókýó. „Menn verða að giska
á hvað hann á við og varanleg
skattalækkun er h'klega það sem
hann hefur í huga. Ef hann myndi
nota orðin „varanleg skattalækkun"
væri það til marks um skelegga for-
ystu, en hann vill ekki segja þetta
tæpitungulaust."
Margir fiokksbræður Has-
homotos hafa lagt fast að honum að
lýsa yfir varanlegum skattalækkun-
um og nokkrir þeirra sökuðu hann
um að „flökta til og frá“ í skattamál-
bangida ógUti þær án nokkurra út-
skýringa. Fylgdu mikil mótmæli og
óeirðir í kjölfarið og eftir að Ba-
bangida hrökklaðist frá völdum náði
Abacha, þá varnarmálaráðherra, að
tryggja sér stjórn landsins.
Abiola lét ekki mikið á sér bera
meðan á þessu gekk, en á eins árs
afmæli kosninganna, sem Ba-
bangida hafði ógilt, lýsti hann sig
réttkjörinn forseta landsins og tók
Abacha þá til þess bragðs að varpa
Abiola í fangelsi. Hafa þessir at-
burðir síðan sett svip á öll stjórn-
mál í landinu, en nú hafa semsé
þessir andstæðingar í stjórnmálum
báðir fallið frá með stuttu millibili.
Er því kannski ekki furða þótt
menn telji erfitt að spá um fram-
haldið.
um á fundi stjórnarflokksins um
efnahagsmál í gær.
Litlar líkur á meirihluta
Kosningarnar á sunnudag gætu
ráðið úrslitum um pólitíska framtíð
Hashimotos, en þá verður kosinn
helmingurinn af 252 þingmönnum í
efri deild þingsins. Flokkur Has-
himotos, Frjálslyndi lýðræðisflokk-
urinn, hefur nú góðan meirihluta í
neðri deildinni en vantar átta þing-
sæti upp á hann í efri deild. Hefur
það tafið fyrir lagasetningu og kem-
ur sér illa nú þegar þörf er á skjót-
um ráðstöfunum í efnahagsmálum.
Flokkurinn hefur því vonast til
þess að geta tryggt sér meirihluta í
efri deildinni í kosningunum á
sunnudag en nýjustu skoðanakann-
anir benda til þess að það gerist
ekki og stjórnarflokkurinn geti ver-
ið ánægður haldist fylgi hans
óbreytt.
Hashimoto viðurkenndi í gær að
það yrði jafnvel erfitt fyrir flokkinn
að koma í veg fyrir fylgistap í kosn-
ingunum. Stjórnmálaskýrendur
telja að Hashimoto verði mjög valt-
ur í sessi sem leiðtogi Frjálslynda
lýðræðisflokksins aukist ekki fylgi
stjórnarflokksins í kosningunum.
Kynþátta-
málin
krauma
undir með-
al Astrala
Canberra. Reuters.
LJÓST þykir, að ekkert verði af
nýjum þingkosningum í Astralíu í
næsta mánuði eftir að John
Howard forsætisráðheiTa og ríkis-
stjórninni tókst að fá samþykkt lög,
sem takmarka rétt frumbyggja til
lands í eigu ríkisins, sem leigt hefur
verið bændum.
Tilgangurinn með lagasetning-
unni var ekki síst að reyna að draga
úr auknu fylgi við flokk Pauline
Hanson, Eina þjóð, en hann berst
gegn auknum innflytjendastraumi
til landsins og gegn öllum sérrétt-
indum frumbyggja. Hefði Howard
boðað til kosninga í ágúst eins og
hann hafði hótað, hefði Hanson
hugsanlega komist í oddaaðstöðu á
þingi.
Stjórnmálaskýrendur og and-
stæðingar Howards segja þó að
kynþáttamálin verði áfram mikið
hitamál svo lengi sem Hanson og
flokkur hennar sjái sér hag í því.
Lagasamþykktin gefur hins vegar
Howard tíma til að vinna aftur á
sitt band kjósendur, sem hafa
flykkst yfir til Hanson.
Kosningar fyrir árslok?
Skoðanakannanir sýna, að stuðn-
ingur við ríkisstjórnina er nú aðeins
35,5%, sex prósentustigum minni
en við Verkamannaflokkinn, helsta
stjórnarandstöðuflokkinn, og 7,5
prósentustigum minni en hann var
um miðjan maí. Mismunurinn hefur
farið beint yfir til Hanson og Einn-
ar þjóðar eins og sést á því, að
stuðningur við flokkinn hefur næst-
um þrefaldast á hálfum öðrum
mánuði eða farið úr 4,5% í 12,5%.
Howard veit hvað þetta þýðir og
komst að því í ríkisþingskosningun-
um í Queensland í síðasta mánuði
þegar Ein þjóð fékk næstum 23%
atkvæða og velti þar með stjórn
hægriflokkanna úr sessi.
Að réttu lagi eiga almennar þing-
kosningar að vera um mitt næsta
ár, en þótt ekkert verði af ágúst-
kosningum nú er ekki ólíklegt, að
Howard boði til þeirra fyrir árslok.
Flestir eru sammála um, að kyn-
þátta- og innflytjendamálin verði
þá eitt af kosningamálunum og ekki
aðeins hjá Hanson og Einni þjóð.
Foiystumenn meðal ástralskra
frumbyggja ætla ekki aðeins að láta
á nýju lögin reyna fyrir dómstólum,
heldur ætla þeir að hefja alþjóðlega
herferð gegn þeim.
-----------------
Eiffel-turn-
inn er og
verður
franskur
FRÖNSK stjórnvöld tóku í gær
af allan vafa um að Eiffel-turninn
yrði eilíflega franskur og kæmist
aldrei í eigu útlendinga.
Frakkar ókyrrðust þegar
stjórnvöld tilkynntu að til stæði
að selja hlutabréf ríkisins í eign-
arhaldsfélaginu Credit Foncier
de France, sem á meirihlutann í
fyrirtækinu sem sér um rekstur
Eiffel-turnsins, og fregnir bárust
af því að bandaríska stórfyrir-
tækið General Motors væri hugs-
anlegur kaupandi.
í yfirlýsingu frá franska fjár-
málaráðuneytinu kom fram að
hinn frægi turn væri í eigu París-
arborgar, sem væri óheimilt að
selja hann.
Hashimoto gagnrýndur fyrir óskýra stefnu í skattamálum
Nagoya, Tdkýó. Reuters.
Gefur óljós fyr-
irheit um
skattalækkanir
t-
[
.
I
i
i

í:
i
♦
t