Morgunblaðið - 28.08.1998, Qupperneq 31

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 28. ÁGÚST 1998 31
AÐSENDAR GREINAR
Hydro Island -
hvenær kemur þú?
EINU sinni var
kveðið: Sovét Island -
Sovét Island hvenær
kemur þú? Og sam-
eignarsinnar - komm-
únistar - tóku undir.
Þá dreymdi um iðn-
vætt nútíma samfélag
verkamanna og bænda
og sáu í draumsýn iðn-
væðinguna í Sovétrílq-
unum og víðar í lönd-
um sósíalismans. Gott
dæmi um þessa fögru
draumsýn er írásögn í
tímaritinu Rétti. Höf-
undm- frásagnarinnar
lýsir fjálglega þeim
umskiptum sem orðið
hafa í Rúmeníu frá því hann dvaldi
þar í júlí 1953 á „vegum Alþjóða-
sambands lýðræðissinnaðrar
æsku“ og 17 árum síðar. Hann
skrifar: „Mér virtist arkitektúr
Rúmenanna frábær“, og síðan, „í
Rúmeníu fer fram víðtæk umbylt-
ing þjóðfélagsins úr landbúnaðar-
landi í háþróað iðnaðarríki... Ailir
virðast skilja nauðsyn hennar sem
höfuðforsendu fyrir bættum lífs-
kjörum almennings... Rúmensku
félagarnir voru mjög ánægðir með
framvindu þessarar umbyltingar
og árangur hennar... Aðallega er
það ungt fólk sem flyst úr sveitun-
um... Það hópast í tækniskólana,
jafnvel á námskeið, sem einstakar
verksmiðjur standa fyrir, og gerist
síðan menntað iðnverkafólk." Síðan
segir höfundur frá heimsókn í olíu-
efnaiðjuver, þar sem meðalaldur
verkafólksins var 23 ár... þar
unnu 3.500 manns“.
Þetta var draumsýnin. En varð-
andi iðnþróunina í Rúmeníu fór svo
að Rúmenía breyttist úr matarbúri
Balkanskaga við valdarán komm-
únista í fátækasta hungursvæði
Evrópu á nokkrum árum.
Ef dæmið yrði fært hingað til
lands og „sjávarútvegur og trillu-
útgerð“ yrði sett í stað
landbúnaðar, þá mætti
heimfæra draumsýn
kommúnistans hér á
landi. En sem kunnugt
er er iðnvæðing samfé-
lagsins alls staðar
draumur sameignar-
sinna og reyndar fleiri.
Það kemur m.a. fram í
Lesbók Morgunblaðs-
ins í grein sem heitir
„Horfur í orkumálum
héimsins", þar sem
höfundurinn ræðir um
þörf þróunarlanda fyr-
ir iðnvæðingu og efast
um „að Kyoto-bókunin
geti talist raunhæf‘.
Hann slær úr og í í þessari sam-
antekt sinni um eitrun lofthjúpsins
og virðist heldur hliðhollur aukn-
um útblásturskvóta formanns
Það sem breyst hefur í
stóriðjulandslagi hér,
segir Siglaugur Bryn-
leifsson, er að tveir
áhrifamenn úr stjórn-
arflokki virðast hafa
verið „bondefangaðir“
í Osló.
Framsóknai’flokksins en andstæð-
ur, fyrir Islands hönd.
Það er erfitt að ræða um þessi
efni við þá aðila sem hafa alla sína
tíð litið á þungaiðnað sem forsendu
bættra h'fskjara jarðarbúa og hvika
ekki frá þeirri skoðun, þótt grunn-
framleiðslan í þessum miklu
þungaiðnvæddu löndum, eins og
Sovétríkjunum, þ.e. matvæli, séu
framleidd á smáskikum bænda
með fremur frumstæðum aðferðum
Siglaugur
Brynleifsson
Nýr frábær bókhaldshugbúnaður
KERFISÞRÓUN HF.
Fákaleni 11 • Sími 568 8055
www.islandia.is/kerfislliroun
Fyrir árið 2000
KERFISÞRÓUN HF.
Fákafeni 11 • Sími 568 8055
www.islandia.is/kerfislhroun
Frábært verð 2.995
Barnaskór teg. 7576-7582
Litir: Svart, blátt og brúnt,
rúskinn
m/reimum eða
frönskum
rennilás.
Stærðir
22-31
um samdægurs
SKÆÐI
Kringlunni, 1. hæð, s. 568 9345
www.mbl.is
- (63% framleiðslunnar í lykil-
greinum sbr. Wemer Rösenér:
The Peasantry of Europe.
Blackwell 1995). Höf. talar um
samvinnu iðnríkja og þróunarríkja
um iðnvæðingu. Iðnvæðing er þeg-
ar i framkvæmd í mörgum þróun-
arríkjum, með þeim afleiðingum að
sveitafólk hrúgast í borgirnar og
matvælaframleiðsla dregst saman
og hungur og borgarastyrjaldir
verða afreksturinn. Rúmenska at-
burðarásin endurtekur sig. Og hér
á landi hófst þungaiðnaðarferlið í
tíð höfundar greinarinnar, sem þá
var mikill hvatamaður stóriðjupóli-
tíkurinnar sem orkumálastjóri.
Það sem hefur breyst í stóriðju-
landslagi hér á landi síðustu miss-
eri, er að tveir áhrifamenn Fram-
sóknarflokksins virðast hafa verið
„bondefangaðir" í Ósló á fundum
með stjórnarmönnum Norsk-
Hydro, svo vandlega að þeir mega
með sanni kallast fulltrúar þess
fyrirtækis og virðast sjá í draum-
sýn meginhluta Vesturöræfa undir
vatni og stór-álver á Reyðarflrði.
Ef af þessu yrði myndi það verða
ein mesta búbót fyrir Landsvirkj-
un og starfslið þeirrar stofnunar og
hagsmunaaðila. Svo Landsvirkjun
sér fram á að geta haldið lífí með
áframhaldandi sveitar- eða þjóðar-
styrk og verið áfram þau „óbæri-
legustu sveitarþyngsli“ í samfloti
við stóriðjustefnu ríkisstjómarinn-
ar, þess mikla „þurfalings“.
En hvað þarf að gerast til þess
að hið fólksfreka selstöðuver
Hydro á Reyðarfirði verði mann-
að? Til þess er greið leið með til-
styrk Fiskistofu, sem er að banna
endanlega fiskdrátt trillukarla frá
sjávarþorpum og sjávarbyggðum
þessa lands í fjörðum og flóum,
þótt fiskgengd sé einstök og eyða
byggðina, en bjóða í staðinn „há-
tekjustörf" iðnverkamanna í álveri
Hydro á Reyðarfirði, landbændum
verður líkast til fækkað þá vísast
að fmmkvæði ráðunauta Byggða-
stofnunar og væntanlegra „þjón-
ustustofa" hennar.
Eftir þessar ráðstafanir ríkis-
stjómar og Landsvirkjunar rennur
væntanlega upp sú tíð að sameign-
arsinnar í sveitarstjórnum ,Aust-
urríkis" geta kveðið hárri raustu
„Hydro Island - Hydro Island
hvenær kemur þú?“ og orðið að ósk
sinni eftir hina nýju væntanlegu
„Egilsstaðasamþykkt", svo framar-
lega sem Norsk-Hydro samþykkir
gott boð.
Höfundur er rithöfundur.
NÚ FYRIR skömmu
seldi ríkisstjóm Brasil-
íu símafyrirtæki sín.
Það var gert með þeim
hætti, að þau voru boðin
föl á alþjóðlegum mörk-
uðum. Nálægt 60%
hærra verð fékkst fyrir
þau en áætlað hafði ver-
ið, svona er spillingin í
Suður-Ameríku.
Nú fyrir skömmu
hringdi maður í ríkis-
stjórn Islands frá S-E-
bankanum í Svíþjóð
(sumir segja, vegna föð-
urlegrar ábendingar
Steingríms Hermanns-
sonar) og bauðst til að athuga kaup
á Landsbanka íslands. Ekki þarf að
orðlengja það, að fulltrúum bankans
var þegar boðið til að gramsa og
Undirritaður býðst til,
segir Hreggviður Jóns-
son, að kaupa Seðla-
-----------7----------------
banka Islands, stað-
greitt. Tímamörk eru
til ársins 2000.
skoða innri viðskipti Landsbanka
Islands, eins og skiptaráðandi í dán-
arbúi, án erfingja, svona er heiðar-
leikinn á Islandi.
Nú fyrir skömmu óskaði banka-
stjóri Islandsbanka eftir því, að
hafnar yrður viðræður við hann um
yfirtöku á Búnaðarbanka íslands,
ríkið fengi greiðslur þegar íslands-
banki hefði selt hlutabréfín í Búnað-
arbanka Islands, enda kom í ljós að
eigið fé Islandsbanka er ekki meira
en Búnaðarbankans. Allir vita, að
ríkisstjórin getur ekki selt hlutabréf
á almennum markaði, svona er heið-
arleikinn á Islandi.
Nú fyrir skömmu óskuðu spari-
sjóðirnir eftir að fá Fjárfestinga-
banka íslands afhentan, þó er ekki
vitað þegar þetta er skrifað hver á
sparisjóðina eða yfirhöfuð hvernig
þetta einskonar kaupfélag ætlar að
sameinast hlutafélagi. Hvernig væri
að breyta sparisjóðunum í hlutafé-
lag? Það hljóta að gilda
sömu lögmál um þá og
ríkisbankana. Jafnvel á
Islandi þarf tvö hlutafé-
lög til að sameina þau í
eitt, svona er heiðar-
leikinn á íslandi.
Umræðan um breyt-
ingu á eignarhaldi á rík-
isbönkunum hefur fram
til þessa eingöngu mið-
ast við tilboð um yfir-
töku á vægu verði. Ekki
er vitað, hver stefna rík-
isstjómar Islands er í
þessum efnum. Þó hafði
hún samþykkt á Alþingi
Islendinga, að gefa ætti
ríldsbönkunum fjögur ár til umþótt-
unar og endurskipulagningar, sem
hlutafélög.
Krefjast verður að, ef ríkisstjóm-
in ætlar að selja ríkisbankana, verði
eftiríárandi haft í heiðri. Hlutabréf
bankanna verði boðin út á almenn-
um markaði, innanlands eða utan
eftir því hver stefna hennar er hvað
varðar eignaraðild. Takmarkaðir
verði með einum eða öðmm hætti
möguleikar á fákeppni. Hlutabréfin
verði seld í smáum einingum, svo al-
menningur geti eignast hluti í þeim.
Hlutabréfin verði staðgreidd.
Að lokum, nýtt tilboð til ríkis-
stjómarinnar, sem ekki er hægt að
hafna. Undirritaður býðst til að
kaupa Seðlabanka íslands, stað-
greitt. Tímamörk em til ársins 2000.
Höfundur er fyrrv. þingmaður Sjálf-
stæðisflokksins.
Mikið úrval af
fallepm
rúmfatnaði
SkólavörduHtíg 21, Keykjavík, aínti 551 4050
Dánarbú ríkisbank-
anna og skiptaráð-
endur þeirra
Hreggviður Jónsson
t.
'UanO
Innlausnarverð vaxtamiða
verðtryggðra spariskírteina ríkissjóðs
Hinn 10. september 1998 er 26. fasti gjalddagi vaxtamiða verðtryggðra
spariskírteina ríkissjóðs í 2. fl. B 1985.
Gegn framvísun vaxtamiða nr. 26 verður frá og með 10. september nk. greitt sem hér segir:
Vaxtamiði með 50.000 kr. skírteini = kr. 4.800,00
Ofangreind fjárhæð er vextir af höfuðstól spariskírteinanna fyrir tímabilið
10. mars 1998 til 10. september 1998 að viðbættum verðbótum sem fylgja hækkun
sem orðið hefur á lánskjaravísitölu frá grunnvísitölu skírteinanna.
Athygli skal vakin á því að innlausnartjárhæð vaxtamiða breytist aldrei eftir gjalddaga.
Innlausn vaxtamiða fer fram gegn framvísun þeirra í afgreiðslu
Seðlabanka lslands, Kalkofnsvegi 1, Reykjavík og hefst hinn 10. september 1998.
Reykjavík, 28. ágúst 1998
SEÐLABANKIÍSLANDS