Morgunblaðið - 01.10.1998, Blaðsíða 4

4 FIMMTUDAGUR 1. OKTÓBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Formenn ríkisstjórnarflokkanna gerðu í þingbyrjun grein fyrir efnahagsþróuninni og stöðu mála
Skuldir ríkissjóðs
greiddar niður um
30 milljarða krona
Islendingar hafa náð miklum árangri í efnahagsmálum
í tíð ríkisstjórnar Sjálfstæðis- og Framsóknarflokks,
en þessi árangur er brothættur ef ekki er varlega far-
ið, að sögn formanna ríkisstjórnarflokkanna. Hjálmar
Jónsson var á blaðamannafundi forsætis- og utanríkis-
ráðherra í gær þar sem greint var frá þróuninni und-
anfarin ár og stöðu helstu landsmála.
Morgunblaðið/Kristinn
FRÁ blaðamannafundi formanna ríkiss(jórnarflokkamia, Davíð Oddsson forsætisráðherra
og Halldór Ásgrímsson utanríkisráðherra.
HAGVOXTUR hefur verið um 5% að
meðaltali hér á landi frá árinu 1996,
sem er um tvöfalt meiri vöxtur en
_ verið hefur í iðnríkjunum síðustu
þrjú ár. Á sama tímabili hefur kaupmáttur hér
á landi aukist um yflr 17%, sem er nærfellt
fjórfalt meiri aukning en í ríkjum innan OECD.
Átvinnuleysi hefur einnig minnkað úr 5% í
upphsifi kjörtímabilsins niður í um 3% að jafn-
aði í ár og stefnir atvinnuleysið enn neðar, en
til samanburðar má nefna að meðalatvinnuleysi
í Evrópu er um 11%. Þá hefur framleiðni
vinnuafls aukist um tæp 3% árlega undanfarin
þrjú ár, sem er nærfellt tvöfóld framleiðni-
aukningin í OECD ríkjunum.
Þetta er meðal þess sem kom fram á blaða-
mannafundi Davíðs Oddssonar forsætisráð-
herra og Halldórs Ásgrímssonar utanríkisráð-
herra þar sem gerð var grein fyrir efnahags-
þróuninni og stöðu helstu mála nú í upphafi
þings. í fréttatilkynningu vegna fundarins seg-
h- að vandfundið sé annað eins hagvaxtar- og
umbótaskeið og undanfarin ár þótt litið sé
langt aftur í tímann og nú leiði öflugt efnahags-
líf og aðhaldssemi stjórnvalda til þess að þriðja
árið í röð sé lagt fram fjárlagafrumvarp með
tekjuafgangi. Þá hafi skuldir ríkissjóðs lækkað
verulega og útlit sé fyrir að þær verði 13-15
milljörðum króna lægri í lok yfirstandandi árs,
en þær voru í upphafi þess og sé það nær ein-
göngu vegna greiðslu erlendra skulda. Heildai--
skuldir ríkissjóðs sem hlutfall af landsfram-
leiðslu lækki úr 51% í byrjun árs 1996 í 39% í
lok þessa árs.
Farsælt kjörtímabil fyrir land og þjóð
Davíð Oddsson forsætisráðherra sagði að
kjörtímabilið til þessa hefði verið mjög farsælt
fyrir land og þjóð og gengið hefðu eftir þau at-
riði sem flokkarnir hefðu lagt áherslu á hvor
með sínum hætti í kosningabaráttunni og síðan
sameiginlega í stjórnai-sáttmálanum. „Það er
gleðilegast í því að hagur almennings hefur
batnað, bæði hvað varðar atvinnustig og kaup-
mátt,“ sagði Davið.
Hann sagði að þetta hvort tveggja hefði síð-
an bætt stöðu ríkissjóðs og hann væri nú að
borga niður skuldir. „Það er hins vegar okkur
og öðrum ljóst að þessi árangur þótt góður sé
er auðvitað brothættur og menn þurfa að fara
með gát og halda vel á spilum. Við erum ekki
einir í heiminum. Við sjáum hvað hefur verið að
gerast í Asíulöndum, Rússlandi og Suður-Am-
eríku. Allir þessir þættir hafa áhrif á efnahags-
umgjörð þá sem við lifum í og þótt árangui'
okkar íslendinga sé mikill á þessum tíma og
við teljum, stjómarflokkamir, að það muni
geta gengið þannig fram áfram, þá þurfa menn
að halda stefnufestu og öryggi ef menn eiga að
haldast áfram á þessari braut,“ sagði Davíð.
Halldór Ásgrímsson utanríkisráðhema sagði
að ríkisstjórnarflokkarnir væru mjög ánægðir
með þann árangur sem þeir hefðu náð á sviði
efnahagsmála og þjóðfélagsmála almennt. í
hans huga væri alveg ljóst að þessi árangur
hefði ekki komið af sjálfu sér, heldur stafaði
meðal annars af því að friður hefði ríkt á
vinnumarkaði, gott samstarf hefði verið í ríkis-
stjóminni og hún hefði verið í góðu sambandi
við fulltrúa atvinnulífsins og launþega. Það
hefði ríkt bjartsýni í þjóðfélaginu og íslend-
ingar hefðu farið að fjárfesta. íslendingar
hefðu notið trausts á erlendum vettvangi og
vextir lækkað. Hins vegar hefðu ríkisumsvifin
ekki getað aukist í þeim mæli, sem marga
hefði langað til, eins og hvað varðaði útgjöld til
félagsmála. Ef menn ætluðu sér um of glatað-
ist sá árangur sem náðst hefði. Viðskiptahall-
inn væri mikill og það væri grundvallaratriði í
efnahagsmálum að ná tökum á ríkisfjármálum.
„Við höfum núna byrjað að borga verulega nið-
ur skuldir. Það er gert ráð fyrir að greiða nið-
ur skuldir ríkissjóðs um 30 milljarða á þessu
og næsta ári og þetta skapar að sjálfsögðu allt
saman mjög góðan grunn fyrir framtíðina. Við
höfum á þessu kjörtímabili ekki aðeins veríð að
bæta hag íslendinga á kjörtímabilinu heldur
erum við að leggja mjög góðan grunn til fram-
tíðar og það gefur þeim, sem verða í næstu rík-
isstjórn og stýra hér málum á næsta kjörtíma-
bili, betri möguleika til þess að uppfylla ýmis-
legt af því sem þjóðin óskar eftir,“ sagði Hall-
dór.
Brothættur árangnr
Hann tók undir það með forsætisráðherra að
þessi árangur í efnahagsmálum væri brothætt-
ur og gæti snúist við á skömmum tíma, bæði
vegna utanaðkomandi áhrifa og eins vegna að-
gerða okkar sjálfra. Vísaði hann í þeim efnum
til efnahagserfiðleika Japana og sagði að þeir
stöfuðu meðal annars af því að ekki hefði náðst
þar pólitísk samstaða um að endurskipuleggja
fjármálakerfið. Hér hefði það verið gert og
þessi aðlögun íslensks efnahagskerfis að al-
þjóðlegum aðstæðum væri ein ástæðan fyrir
þeim árangri sem náðst hefði.
Halldór sagði ennfremur að það yrði eitt
mikilvægasta verkefni næstu ára að leiða sam-
an með farsælum hætti sjónarmið í byggðamál-
um, efnahagsmálum og umhverfismálum. Það
hefði tekist vel í sjávarútvegsmálum að spila
saman farsæla stefnu í umhverfis- og atvinnu-
málum og það sama þyrfti að gera í stóriðju-
málum.
Davíð sagði aðspurður um þau mál sem efst
yrðu á baugi þegar þing kæmi saman að í fjái’-
lagafrumvarpinu væri gert ráð fyrir hallalaus-
um fjárlögum og niðurgreiðslu skulda um 30
milljarða króna á tveimur árum, en jafnframt
væri gert ráð fyrir að auka töluvert við fjár-
magn í heilbrigðis-, mennta- og félagsmálum
og þar nýttu menn sér meðal annars að úr
meh'u væri að spila vegna þess að vaxtakostn-
aður hefði minnkað vegna niðurgreiðslu
skulda.
Á fundinum kom fram að gert væri ráð fyrir
að skattaafsláttur vegna hlutabréfakaupa
lækkaði ekki meira en nú væri orðið. Þá væri
verið að athuga möguleika á húsnæðissparnað-
arreikningum, en ekki væri endanleg niður-
staða í þeim efnum.
Gagnagrunnsfrumvarpið fljótlega
til kasta þingsins
Einnig kom fram hjá forsætisráðherra að
gagnagrunnsfrumvarpið, sem hefði verið til
endurskoðunar í heilbrígðisráðuneytinu, myndi
koma til kasta þingsins fljótlega og væntanlega
yi'ði það afgreitt, eins og höfð hefðu verið góð
orð um, snemma á haustþingi.
Aðspurður um kjördæmamálið sagði Davíð
að það væri til vinnslu í nefnd sem væri skipuð
fulltrúum allra flokka. Hann vissi ekki annað
en að tillögum nefnarinnar yrði skilað fljótlega.
Eftir það kæmi málið til kasta formanna
stjórnarflokkanna og síðan formanna allra
stjórnmálaflokka að fara yfir málið og ræða
framgang þess. „Auðvitað er áfram stefnt að
því að það mál verði afgreitt. Það er flókið mál
og vandmeðfarið, en það hefur verið okkar
keppikefli frá byrjun, okkar utanríkisráðheri'a,
að reyna að ná sem víðtækastri samstöðu um
það mál,“ sagði Davíð.
Aðspurður hvort hugsanlegt væri að kjör-
dæmamálið frestaðist ef ekki næðist víðtæk
samstaða um það, sagði Davíð, að þá kæmi til
kasta stjórnarflokkanna að meta það hvoi-t þeir
vildu einir fara fram með málið, en það teldu
þeir báðif lakari kost. „Versti kosturinn er að
málið myndi frestast. Það er aldrei hægt að úti-
loka eitt eða neitt í hinni pólitísku tilveru,“
sagði Davíð.
Aðspurðh' hvort flokkarnh' tveh' stefndu að
stjórnarsamstarfi að kosningum í vor loknum,
sagði utanríkisráðhen-a að þeir hefðu'.v ekkert
ákveðið um þá hluti. Flokkarnh’ myndú ganga
óbundnh’ til kosninga. Það myndi Framsóknai’-
flokkurinn gera, eins og hann hefði alltaf gert,
og eftir því sem hann best vissi hefði Sjálfstæð-
isflokkurinn alltaf gert það líka. „Hins vegar
hefur þetta stjórnarsamstarf gengið vel og það
hefur verið farsælt. Framsóknarflokkurinn
mun leggja á það megináherslu að viðhalda
þeim stöðugleika sem hefur verið hér í efna-
hagsmálum og byggja á þeim grunni sem hefur
verið lagður,“ sagði Halldór.
Hann bætti því við að sér htist ekki á þá mál-
efnaskrá sem það kosningabandalag sem nú
væri að myndast hefði lagt fi-am. Það væri ekki
málefnaskrá sem væri líkleg til þess að við-
halda stöðugleika í efnahagsmálum og það sem
væri hvað verst væru tilkynningar um stefnu i
utanríkismálum, sem þegar væru farnar að
valda samstai’fsaðilum okkar áhyggjum.
Davíð tók undir með utanríkisráðherra
varðandi það að það væri ekki venja hér ýfir-
leitt að stjórnmálaflokkar lýstu yfir afstöðu til
ríkisstjórnarsamstarfs fyrir kosningar. Við
stjórnarmyndunarviðræður eftir þessar kosn-
ingar, hlytu menn að horfa til hagsmuna þjóð-
arinnar og þess sem menn hefðu verið að
fylgja eftir. Ef hægt væri að tryggja það með
jafngóðum hætti og ábyrgum gæti sjálfsagt
allt gerst í því eins og gengur. „Til viðbótar
tek ég undir það að samstarf þessara flokka á
þessu kjörtímabili hefur verið með miklum
ágætum, mjög mikið traust á milli manna, og
þótt við auðvitað deilum stundum á líkis-
stjórnarfundum, eins og við eigum að gera um
einstök mál og milli þingflokka þá hefur hvor-
ugur flokkurinn nokkurn tíma komið í bakið á
hinum. Það varðar miklu,“ sagði forsætisráð-
herra ennfremur.
LJAÐU ÞEIM EYRA
í kvöld á Súfistanum
í Bókabúð Máls og menningar
Heimsbókmenntir kynntar
Lesarinn eftir Bernhard Schlink
Arthúr Björgvin Bollason les úr þýðingu sinni
Inferno eftir August Strindberg
Þórarinn Eldjárn les úr þýðingu sinni
Hundarnir í Þessaióníku eftir Kjeld Askildsen
Einar Kárason les úr þýðingu sinni
Líffærameistarinn eftir Federico Andahazi
Lesið úr þýðingu Kolbrúnar Sveinsdóttur
Aðgangur ókeypis - Hefst kl. 20.30
Mál 09 mennlng • Laugavegl 18 • Sfml 515 2500
Andlát
UNNUR HAGALÍN
UNNUR Aradóttir
Hagalín, ekkja Guð-
mundar Hagalíns, lést á
þriðjudag, 87 ára að
aldri.
Hún feeddist í
Reykjavík 16. septem-
ber 1911, dóttir Þuru
Sigurðardóttur og Ara
Þórðarsonar, kaup-
manns í Borgarnesi og
Reykjavík. Hún ólst
upp hjá fósturforeldr-
um sínum, Rannveigu
Sigurðardóttur, móð-
ursystur sinni, og Hall-
grími Jónassyni vél-
stjóra í Borgarholti.
Unnur vann ýmis störf í Reykja-
vík og Kaupmannahöfn, þai’ sem
hún bjó hjá móður sinni og eigin-
manni hennar, William Nielsen.
1938 kynntist hún
Guðmundi Hagalín rit-
höfundi sem síðar varð
eiginmaður hennar.
Þau eignuðust einn
son, Þór, fæddan 1939,
en af fyrra hjónabandi
átti Guðmundur börnin
Hrafn og Sigríði.
Unnur og Guðmund-
ur Hagalín bjuggu í
Kópavogi og Garðabæ
og á Mýrum á Klepp-
jámsreykjum frá 1964.
Eftir andlát Guðmundar
1985, bjó Unnur á Mýr-
um eins lengi og heilsa
hennar leyfði en síðustu 3 ár bjó hún
á dvalarheimilinu Kumbaravogi.
Laugardaginn 10. október næst-
komandi verða liðin 100 ár frá fæð-
ingu Guðmundar Hagalíns.
Atvinnuleysi
ekki minna
síðan 1991
ATVINNULEYSI hefur minnkað
nokkuð hratt síðustu mánuði og
mældist 2,2% í ágúst og hefur ekki
verið minna síðan í nóvember 1991.
Þetta kemur fram í Hagvísum Þjóð-
hagsstofnunar.
Þar kemur fram að árstíðasveifla í
atvinnuleysi sé mjög sterk. Atvinnu-
leysi sé almennt minnst um mitt ár
og því gefi skýrari mynd að skoða at-
vinnuleysi eftir að það hefur verið
árstíðaleiðrétt. Þá mældist atvinnu-
leysi 2,7% í ágúst og var síðast svo
lítið í apríl 1992.
Stöðugt hefur di’egið úr atvinnu-
leysi síðan í júní 1995 þegar það náði
5,4%. „Þessi þróun er samfara mikl-
um hagvexti, en hann var 5,5% árið
1996 og 5% árið 1997, sem er tölu-
vert meira en í löndum ESB,“ segir í
Hagvísum.