Morgunblaðið - 01.10.1998, Blaðsíða 32

32 FIMMTUDAGUR 1. OKTÓBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
LANDSSÖFNUN SÍBS
„A hverju vori er
skrifað um hversu
mörgum sjúkra-
rúmum og deildum
eigi að loka á hin-
um ýmsu sjúkra-
húsum. Við höfum
aldrei nokkurn
tímann lokað rúmi
og erum með 99,9%
rúmanýtingu.“
leiðis viljum við koma upp dagþjón-
ustu, þar sem fólk kemur að morgni
og fer heim síðdegis, og að síðustu
göngudeildarþjónustu. Þar yi-ði
annars vegar um svokallaða for-
skoðun að ræða, þ.e. að starfsfólk
hittir sjúklingana áður en þeir
leggjast inn og gerðar eru á þeim
nauðsynlegar rannsóknir. Með því
móti gætu þeir strax frá fyrsta degi
tekið þátt í þjálfuninni, sem yrði
mikill tímasparnaður. Hins vegar
viljum við fylgjast með fólki eftir á,
þegar það á við.“
Við þetta bætir Björn að með for-
skoðuninni verði einnig tryggt
ákveðið greiningarkerfi, þannig að
þeir einir séu lagðir inn sem raun-
verulega þurfi á innlögn að halda.
Öðrurn standi til boða þjónusta dag-
deildar eða þeim verði vísað á aðrar
stofnanir sem henti þeim betur, svo
sem á æfingastöð Styrktarfélags
lamaðra og fatlaðra eða Heilsu-
stofnun NLFÍ.
í framhaldi af þessu berst talið að
sjúklingum sem sendir eru frá
spítulunum og þurfa á endurhæf-
ingu að halda, en þeir hafa ekki allir
gengið í gegnum tilhlýðilegar rann-
sóknir. „Forrannsóknir kosta stór-
fé. Þeir hnökrar eru í kerfinu, að
séu pantaðar rannsóknir meðan
sjúklingur liggur inni í spítala, en
þær ekki framkvæmdar íyrr en
hann er kominn annað, kemur það í
hlut viðkomandi stofnunar að greiða
fyrir rannsóknirnar. Þetta hefur
jafnvel aukist eftir að sjúkrastofn-
anirnar eru farnar að útskrifa fólk
nánast á fjórum fótum,“ segja þeir
Haukur og Björn.
Aldrei sumarlokanir
- Með því að stækka húsnæðið
en hafa sama rúmafjölda virðist í
fljótu bragði séð sem Reykjalundur
hafí ekki neinn fjárhagslegan ávinn-
ing af þessari framkvæmd heldur sé
einungis um útgjaldaaukningu að
ræða. Hver er ykkar hagur við það
að auka gegnumstreymi sjúkling-
anna?
„Það má ekki gleyma því, að
fimm daga deildir og dagdeildir eru
ódýrari en sjö daga deildir. Þetta er
okkar skerfur til þess að nýta betur
það fjármagn sem okkur er úthlut-
að og erum þannig að taka þátt í
hagræðingaraðgerðum," svarar
Haukur.
Við þetta bætir Björn að þeir hafi
báðir verið ráðnir til þess að standa
fyrir rekstri Reykjalundar og þeir
líti svo á, að sé langur biðlisti af
sjúku fólki þá sé það grundvallar-
skyldan að reyna að sinna eins
mörgum og hægt er. „A hverju vori
er skrifað um hversu mörgum
sjúkrarúmum og deildum eigi að
loka á hinum ýmsu sjúkrahúsum.
Við höfum aldrei nokkurn tímann
lokað rúmi og erum með 99,9%
rúmanýtingu," segir hann.
Spurðir um hvernig þeir sjái fyrir
sér reksturinn eftir stækkunina
þegar þeir berjist nú þegar við
hallarekstur svarar Bjöm að þeir
trúi ekki öðru en ríkið sjái að sér og
það sem á hallar fáist bætt. Sömu-
leiðis að stjómvöld vilji nýta sér þá
aðstöðu og þjónustu á Reykjalundi,
sem hægt sé að bjóða upp á, til þess
veita endurhæfingu ákveðinn for-
gang. „I heilbrigðiskerfmu er rætt
um forgangsröðum og endurhæfing
er þar mjög framarlega. Hingað til
hefur lítið verið gert til að sýna
þennan forgang í verki. Nú er tími
til kominn,“ segir Björn.
FLEIRI KREFJAST
ENDURHÆFIN GAR
illa að skilja hvers vegna við þurfum
að sitja uppi með það ár eftir ár að
þessi stofnun sé rekin með halla.“
Hér grípur Haukur fram í og seg-
ir að varla sé til verra starf í landinu
en að vera sjúkrahússforstjóri, því
það sé óttalegur barningur. Meðan
Björn kljáist við fjármálin berjist
hann við biðlista. Þrátt fyrir að
dvalartími hafi styst mikið á liðnum
árum séu að jafnaði 400-500 manns
á biðlista. Algengur biðtími er 2-3
mánuðir, þ.e. fyrir utan hjartasjúk-
lingana sem leggjast yfirleitt inn
sex vikum eftir aðgerð. Dvalartími
er misjafn, en stefnan er að leyfa
fólki að dveljast á Reykjalundi svo
lengi sem það tekur framförum.
Sami rúmafjökli en
betri nýting
Haukur tekur fram að ekki sé
stefnt að því að fjölga rúmum, sem
eru 170, heldur að bæta aðstöðuna
til þess að hraða endurhæfingarferl-
inu eða auka afköstin og þar með
stytta biðlistana. Einn liðurinn í því
sé að hafa fullnægjandi aðstöðu og
góðan tækjabúnað. „Eftirspurnin
eftir endurhæfingu vex sífellt og
eru ástæðurnar helstar þær að fólk
lifir lengur, fleiri lifa af slys og sjúk-
dóma og fólk er orðið sér meira
meðvitandi um gagnsemi endurhæf-
ingar. Það gerir því orðið kröfu um
hana.“
Hann segir að stofnunin hafi liðið
fyrir það að hafa einungis litla sund-
laug, en að öðru leyti séu leigðir
tímar í Varmárlaug. Þar þrengi sí-
fellt að, auk þess sem óþægindi og
kostnaður fylgir íjarlægðinni.
„Markmiðið er að koma upp sund-
laug í þjálfunarskyni auk þjálfunar-
rýmis. Við höfum þróað hópmeð-
ferð, sem reynist mjög vel, en kom-
um ekki nægilega mörgum að í
einu, sem þýðir verri nýtingu og
lengri meðferðartíma."
Endurskipulagning á döfínni
Legudeildir eru sex á Reykja-
lundi og eru tvær þeirra fimm daga
deildir, þar sem fólk fer heim um
helgar nema þeir sem eru utan af
landi og hafa ekki aðstæður til þess.
Að sögn Hauks eru nokkrar breyt-
ingar í deiglunni. „Við höfum áhuga
á að fjölga fimm daga deildum til að
draga úr rekstrarkostnaði. Sömu-
REYKJALUNDUR, eða
Vinnuheimilið að Reykja-
lundi eins og það var
lengst af kallað, var stofn-
að 1945 fyrir tilstilli berklasjúklinga
en með dyggum fjárstuðningi lands-
manna. Heimilinu var ætlað að vera
stig milli berklahælanna og daglegs
lífs og var megináherslan í endur-
hæfingunni lögð á að láta sjúklinga
vinna auðveld störf.
Reykjalundur er og hefur alla tíð
verið í eigu Sambands íslenskra
berkla- og brjóstholssjúklinga
(SÍBS). Gegnum tíðina hefur starf-
semin breyst og orðið fjölbreyttari
og nú eru rekin þar átta svið;
hjarta-, lungna-, geð-, gigtar-,
verkja-, miðtaugakerfis-, hæfingar-
og næringarsvið. Innan sviðanna
myndar starfsfólk sérstök teymi,
sem ákveða meðal annars endur-
hæfingarmeðferðina í samráði við
sjúklinginn.
Markmiðið með fjáröfluninni er
að hefjast handa við byggingu 1.550
fm þjálfunarhúss. Á efri hæðinni er
gert ráð fyrir 200 fm tækjasal og á
neðri hæðinni 690 fm íþróttasal og
búningsherbergjum. Einnig er gert
ráð fyrir sundlaug sem verður nýtt
fyrir vatnsleikfimi og þolþjálfun.
Tveir heitir pottar verða við laug-
ina. Kostnaður er áætlaður um 220
milljónir króna og byggingartími
1% ár.
Happdrættið sem bakhjarl
Happdrætti SÍBS hefur jafn-
framt staðið undir meirihluta hús-
næðisuppbyggingar Reykjalundar.
Einnig er rekin plastverksmiðja á
Reykjalundi, sem er sjálfbært og
sjálfstætt rekið fyrirtæki, en hefur
samt skilað ákveðnu fé til uppbygg-
ingar sjúkrahússins á hverjum
tíma. Auk þess lagði Geðverndarfé-
lag íslands fram fé 1967 og aftur
1971 til að kosta viðbótarhúsnæði
sem svaraði til 22 rúma aukningar.
Reykjalundur er á svokölluðu
daggjaldakerfi, en önnur sjúkrahús
eru yfirleitt á föstum fjárlögum.
Uppsafnaður halli um síðustu ára-
mót var 45 milljónir króna og segir
Björn Ástmundsson forstjóri að
stofnunin líði í vaxandi mæli íyrir
niðurskurð sem hún var beitt á ár-
unum 1991-92. „Þá var niðurskurð-
ur 3,6-4% hjá flestum heilbrigðis-
Samband íslenskra berkla- og brjósthols-
sjúklinga ásamt 15 öðrum félögum innan
Oryrkjabandalagsins leitar eftir fjárstuðn-
ingi landsmanna 2.-4. október næstkom-
andi í því skyni að bæta endurhæfíngarað-
stöðuna á Reykjalundi. Haukur Þórðarson
—------------------7------------:-----
yfirlæknir og Björn Astmundsson forstjóri
sögðu Hildi Friðriksdóttur að markmiðið
væri að stytta 400-500 manna biðlista.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
BJÖRN Ástmundsson forstjóri Reykjalundar (t.h.) og Haukur Þórðar-
son yfirlæknir hafa sijórnað Reykjalundi um áratuga skeið. Lengst til
vinstri er Ingólfur Garðarsson verkefnisstjóri landssöfnunarinnar,
sem fram fer á næstu dögum.
stofnunum en 8% hjá Reykjalundi.
Við fengum þær skýringar, að við
hefðum verið með umtalsverðan
rekstrarhagnað árið á undan, sem
þó var ekki nema 1-1,5%. Við vor-
um með halla árið á undan og árið
þar á eftir.“
Björn Ástmundsson sagði í viðtali
við Dag fyrir skömmu, að vegna
rekstrarerfíðleika styttist í að
stjóm stofnunarinnar yrði að taka
ákvörðun um að gjörbreyta starf-
seminni, sem gæti hugsanlega falist
í að leggja af hjarta- og lungnaend-
urhæfingu, en þær eru dýrustu
deildirnar. Spurður hvort það skjóti
ekki skökku við á sama tíma og ver-
ið sé að safna fjármagni til að
byggja upp endurhæfingaraðstöðu
viðurkennir hann að þetta kunni að
vera ofmælt, því menn trúi ekki
öðru en að leiðréttingar á rekstrar-
vandamálunum fáist.
„Við lítum svo á að stjórnvöld
skammti tekjumar ekki með sann-
gjörnum hætti. Benda má á, að
ýmsar öldrunarstofnanir era með
svipaðar rekstrartekjur á legudag
og Reykjalundur, sem er með miklu
umsvifameiri og fjárfrekari starf-
semi. Ekki það að hinir séu alltof
sælir af sínu heldur gengur okkur