Morgunblaðið - 16.10.1998, Qupperneq 14

14 FÖSTUDAGUR 16. OKTÓBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Reykjavíkurborg og lögreglan standa saman að markvissari löggæslu
Morgunblaðið/Þorkell
ALMENN ánægja ríkti meðal fundarmanna vegna hverfalöggæslunnar í nýja löggæsluhverfinu sem ber vinnuheitið Bústaðir.
Hverfalöggæsla í nýju hverfi
Bannað
að veiða
við Noreg
NORSK stjórnvöld hafa synjað tog-
aranum Norma Mary, sem er í eigu
Onward Fishing í Skotlandi um leyfi
til að veiða úr kvóta Evrópusam-
bandsins innan lögsögu Noregs.
Astæðan er sú að skipið hét áður
Snæfugl SU og hafði stundað veiðar
í Smugunni. Skipið er í eigu hlutafé-
lags að hluta til í eigu Samherja og
hefur það verið leigt til Onward Fis-
hing sem er í eigu Samherja. Evr-
ópusambandið hefur gert athuga-
semdir við norsk stjórnvöld og kraf-
ið þau skýringa.
Þorsteinn Már Baldvinsson, fram-
kvæmdastjóri Samherja, segir að
það sem mestu máli skipti í þessu sé
sú mismunun sem Norðmenn við-
hafi. „Þeir lýstu því yfir á sínum
tíma að ekkert skip, sem stundað
hefði veiðar í Smugunni, fengi leyfi
til veiða innan norskrar lögsögu.
Þessu breyttu þeir svo síðan þannig
að undanþága var veitt, væru slík
skip keypt til Noregs. Síðan hafa tvö
slík skip verið keypt til Noregs og
nokkur „Smuguskip" hafa verið seld
til Rússlands og þau fá öll að veiða
óáreitt innan lögsögu Noregs. Þeir
vilja ekki styggja Rússana,“ segir
Þorsteinn Már.
Nokkur „Smuguskip“ seld
til Rússlands
Hann vísar þarna til skipanna
Geira Péturs og Blika, sem voru
seld til Noregs og Örvars, Más,
Runólfs og Ólafs Jónssonar, sem öll
voru seld til Rússlands og geta
stundað veiðar innan lögsögu Nor-
egs auk Rússlands. Öll þessi skip
hafa stundað veiðar í Smugunni.
Norma Mary hefur stundað veið-
ar við Svalbarða og þar geta Norð-
menn ekki hróflað við skipinu. Þor-
steinn Már segir þessa mismunun
óþolandi. Hann segir að þarna sé
um réttlætismál að ræða, en hins
vegar ráði það ekki úrslitum um út-
gerð skipsins og afkomu Onward
Fishing.
ÁHUGASAMIR íbúar nýs lög-
gæsluhverfis, sem hefur vinnuheitið
Bústaðir, hittu lögregluþjóna, borg-
arstjóra og lögreglustjóra á borg-
arafundi á miðvikudagskvöld. Þar
var til umræðu hverfalöggæsla, sem
er tilraunaverkefni til eins árs. Lög-
gæsluhverfið spannar Háaleitis-,
Bústaða:, Grensás- og Fossvogs-
hverfi. íbúum gafst kostur á að
leggja fram fyrirspurnir og lék
þeim m.a. hugur á að vita hvernig
framkvæmd verkefnisins yrði hátt-
að, með tilliti til staðsetningar lög-
reglubílsins, sem verður miðstöð
gæslunnar, forvömum gegn fíkni-
efnum, einelti, hópamyndun, um-
ferðarmálum og ekki síst hvernig
tekið yrði á reglum um útivistar-
tíma barna og unglinga.
Ljóst var að verkefnið var unnið
að hluta til eftir bandarískri fyrir-
mynd, sem með breyttum áherslum
í löggæslumálum hefur leitt til
fækkunar afbrota á síðustu árum í
nokkrum borgum. Þar kom til ný
hugmyndafræði sem byggist á því
að lögreglan einbeiti sér í mun meiri
mæli að hinum smáu afbrotum til að
koma í veg fyrir stærri afbrot síðar,
þar sem höfð er til grundvallar sú
forsenda að eitt afbrot leiði til ann-
ars stærra og svo koll af kolli uns
hættulegur glæpamaður er fæddur
sem gleypir tíma og fé lögreglunnar.
Geir Jón Þórisson aðstoðaryfirlög-
regluþjónn sagði eftir íyrirspurn úr
sal að afbrotamenn yrðu ekki hraktir
út í sjó en með starfi hverfalögregl-
unnar yrði unnt að kæfa afbrotaferil
ungmenna í fæðingu. Fundargestur
lýsti yfir ákveðnum efasemdum um
að hinir ungu og lítt reyndu lög-
reglumenn Bústaða þekktu nógu vel
til í Bústöðum til að takast á við
vandamál varðandi fíkniefna- og vín-
sölu á skólaskemmtunum. Reikna
má með að það sé prófsteinn á eðli
verkefnisins hvort takist að hafa
hemil á eða uppræta slíkt athæfi, en
samkvæmt eðli verkefnisins eiga
íbúar og lögregla náið samstarf um
úrbætur og framgang löggæslumála.
Lögreglan sem
verkfæri íbúanna
„Lögreglan stendur á tímamót-
um,“ sagði lögreglustjóri. „Laga á
starfsemina að kröfum íbúa sem
þeir hljóta að gera til stofnunar sem
þeir eiga sjálfir. Lögreglan er tæki
til að ná fram markmiðum sem íbú-
arnir setja.“ Fór lögreglustjóri
nokkrum orðum um aukna áherslu
á þjónustuhlutverk lögreglunnar og
lýsti yfir ánægju með samstarf lög-
reglustjóraembættisins og borgar-
yfirvalda, en þetta er í fyrsta sinn
sem til slíks samstarf er efnt.
Borgarstjóri sagði að þáttur
borgarinnar í samstarfinu fælist
einkum í að stuðla að bættum skil-
yrðum fyrir samráði lögreglu og
borgar, veita lögreglunni aðstöðu
innan stofnana borgarinnar og
leggja til ferðatölvu fyrir bætt sam-
skipti lögreglunnar í Bústöðum og
íbúanna sem eru um 14 þúsund.
Karl Steinar Valsson, yfirmaður
forvarna- og fræðsludeildar, sagði
að fjölbreytileiki hverfisins hefði
haft sitt að segja um val þess, en
innan Bústaða eru 6 grunnskólar,
eitt leikhús, stór verslunarmiðstöð,
stórt útivistarsvæði, þungar um-
ferðargötur, kirkja, skemmtistaðir
og íbúðir aldraðra. Sagði hann að ný
vandamál kæmu með breyttri borg
og skírskotaði til vaxandi útivistar
fólks t.d. í Fossvogsdal, sem leiddi
til ýmissa vandamála, sem taka
þyrfti á.
Ráðstefna haldin í Valhöll um lög og reglu í alþjóðlegum fjölmiðli á borð við alnetið
w
RÁÐSTEFNA um lög og rétt í al-
þjóðlegum fjölmiðli á borð við alnetið
verður haldin í dag og á morgun. Að
baki liggur hugmynd um að stofna
alþjóðlegan alnetsdómstól á Islandi,
en hugmyndin er sú að sögn Charles
Evans, forstöðumanns nýrrar stofn-
unar, sem rannsakar myndun nýrra
stofnana í alþjóðlegu umhverfi.
Rannsóknarmiðstöð nýrra stofn-
ana var sett á fót í maí. Áður stjóm-
aði Evans deild, sem fjallaði um op-
inbera stefnumótun og upplýsinga-
stefnu hjá Atlas-stofnuninni í Virg-
iníu. Þar hafði hann með höndum að
skýra hvaða áhrif alnetið hefði á al-
þjóðlega stefnumótun.
Á ferðum sínum um löndin við
Norðursjó og Eystrasalt undanfarin
fjögur ár hefur hann gert sér far
um að koma til Islands bæði til að
halda fyrirlestra og ræða viðskipti.
„í þessum heimsóknum hef ég
komist að því að á íslandi eru ýmis
tækifæri fyrir þau fyrirtæki, sem ég
vinn með,“ sagði Evans, sem stadd-
ur er hér á landi í fimmta skipti á
þessu ári. „Þau fyrirtæki eru í raf-
rænum viðskiptum og viðskiptum á
alnetinu. Um leið og farið er að
ræða alnetið erum við komin í stöðu
þar sem stjórnvöld geta ekki lengur
komið til aðstoðar eins og hægt er
heima fyrir.“
Hyggst stofna al-
þjóðlegan alnets-
dómstól á Islandi
Gerbreyttir möguleikar
Hann benti á að alnetið hefði ger-
breytt öllum möguleikum manna.
Nú gætu menn fyrir um 1.500 krón-
ur eða áskriftargjaldið að alnetinu
haft aðgang að sömu upplýsingum
og Rockefeller- og Kennedy-fjöl-
skyldumar hefðu haft fyrir einni öld.
„Þetta breytir öllu,“ sagði hann.
„Landafræði skiptir engu, fólks-
fjöldi lands skiptir engu.“
Hann sagði að reynd-
ar virtist velmegun
vera meiri í litlum ríkj-
um, sérstaklega í Evr-
ópUj en þeim stærri.
„Island hefur miklu
meira að bjóða kaup-
sýslumanni en Þýska-
land eða Pólland," sagði
hann. „Sviss er stað-
festing þess að það þarf
ekki einu sinni náttúru-
auðlindir til. Það er
ekki kolafótu að finna í
Sviss en þar er ekki fá-
tækt. Hér á íslandi tala
tölurnar sínu máli.“
CSEI heldur nú sína
fyrstu ráðstefnu og
sagði Evans að hann hefði ákveðið
að halda hana á íslandi vegna þess
að ef til vill mætti sækja vísbend-
ingar um það hvernig væri hægt að
tryggja að lög og reglur gildi á al-
netinu án yfir- eða ríkisvalds.
Charles Evans
Saga íslands fyrirmyndin?
„Saga íslands er athyglisverð,“
sagði hann. „Fyrir þúsund árum var
ekkert ríkisvald á íslandi, en engu
að síður ríktu lög og regla og það er
skjalfest. Á alnetinu getur ekki ver-
ið um að ræða ríkisvald
vegna þess að lög og
réttur hvers ríkis ná
ekki út fyrir landa-
mæri þess.“
Alnetið býður nú
þegar upp á ýmsar
leiðir til að stunda við-
skipti. Evans bendir á
að hver sá, sem getur
komið vinnu sinni til
skila í tölvupósti, hvort
sem hann er blaðamað-
ur að senda greinar
eða forritari að senda
tölvuforrit, geti komist
hjá skattlagningu og
eftirliti. I raun viti eng-
inn hvað fer fram inn-
an veggja nágrannans.
„Forritarinn getur skráð sig at-
vinnulausan og fengið bætur frá
ríkinu um leið og hann þénar millj-
ónir á viðskiptum í Bermúda,“ sagði
hann. „Þetta er raunveruleikinn og
margir vilja að þetta verði stöðvað.
Okkar afstaða er hvorki að for-
dæma né mæla með. Við viljum ein-
faldlega taka saman öll gögn í mál-
inu og svara þeim spurningum, sem
koma upp aftur og aftur. Hvernig á
að framfylgja samningi á alnetinu?
Um hvað snýst samningur? Hvað
með einkarétt?"
Hann bendir á að hægt sé að
komast að því hvernig fá eigi einka-
leyfi í hverju landi fyrir sig. Aðeins
kosti nokkur hundnið dollara að fá
einkaleyfi í Túnis, en í Bandaríkjun-
um fylgi því sýnu meiri skriffinnska.
Engu að síður eru alþjóðasamning-
ar, sem kveða á um að leyfi frá hvor-
um stað hafi alþjóðlegt gildi.
„Það hljóta að vera mótsagnir og
fólk mun ekki leggja árar í bát held-
ur leita lausna," sagði hann. „Sp-
urningin er því hvort þarna sé kom-
in staða, sem aldrei hefur þekkst
áður. Við bendum á að fyrir þúsund
árum tók sig upp hópur manna og
kom hingað til að flýja skattlagn-
ingu í Noregi og kom á lögum og
reglu án ríkisvalds og kerfið dugði í
þrjú hundruð ár.“
Hann sagði að þessi mál yrðu
rædd á ráðstefnunni, sem stendur í
dag og á morgun í Valhöll, Háaleit-
isbraut 1, og CSEI heldur í sam-
vinnu við Samband ungra sjálfstæð-
ismanna.
Lög og regla þar sem áður varð
að byggja á trausti
Stefnan væri síðan að leggja
drög að samningum, sem hægt
yrði að nálgast á vefsíðu CSEI,
fylla út og notast við. Síðan væru
nokkurs konar gerðardómarar,
sem ættu að sjá til þess að samn-
ingum væri fylgt eftir. Ætlunin
væri að koma á lögum þar sem áð-
ur hefði aðeins verið hægt að
byggja á trausti.
Hann sagði að íslendingar óttuð-
ust ekki verslun og viðskipti og
vildu koma hlutunum í verk frekar
en eyða tímanum í heimspekilegar
vangaveltur. Einnig hefði hann tek-
ið eftir því að fyrirlesararnir á ráð-
stefnunni hefðu viljað koma til Is-
lands og hefðu samþykkt að tala
umyrðalaust. Landið hefði því að-
dráttarafl og væri hann þegar með
fjórar ráðstefnur til viðbótar í huga,
sem hann vildi halda hér.
Að auki vildi hann stofna alþjóð-
legan alnetsdómstól á íslandi og
taldi að það yrði auðvelt þar sem
landið nyti trausts. Það hefði komið
fram í könnun þýskrar stofnunar
þar sem ísland hefði verið talið með
einna minnsta spillingu allra landa í
heiminum, meðal annars framar
Bandaríkjunum.
Sagði hann að þessi dómstóll
yrði stofnaður með vísan til sátt-
mála Sameinuðu þjóðanna um að
einkaréttur sé lagalega bindandi
og það yrði ekki erfítt að ávinna
slíkum dómstól traust á íslandi.
Hann kvaðst hafa öflugan skjól-
stæðing, sem væri að safna fé og
vildi ekki að nafn hans kæmi fram,
en þegar fjármagnið væri komið
færi boltinn að rúlla. Eftir sex
mánuði yrði sennilega opnuð skrif-
stofa á íslandi og það mætti ekki
gerast síðar en í lok næsta ár því
þá myndi einhver annar verða á
undan.
V