Morgunblaðið - 16.10.1998, Blaðsíða 24

24 FÖSTUDAGUR 16. OKTÓBER 1998
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
•X13& 2
N£i m kutt
' 4 mmm
Forseti Kólumbíu reynir að greiða fyrir friðarviðræðum
Heraflinn fluttur
frá stóru landsvæði
Reuters
Bogola. Reutei-s.
ANDRES Pastrana, forseti Kól-
umbíu, hefur fyrirskipað hemum
að flytja allt lið sitt frá stóru svæði
í suðurhluta landsins til að greiða
fyi-ir friðarviðræðum við stærstu
skæruliðahreyfinguna, Byltingar-
her Kólumbíu (FARC).
Pastrana tilkynnti þessa
ákvörðun í forsetahöllinni í fyrra-
dag. Samkvæmt fyrirmælunum
verða um 4.000 stjórnarhermenn
að fara af landsvæðinu, sem er
40.000 ferkm og á stærð við Sviss,
fyrir 7. nóvember. Svæðið á að
vera herlaust í þrjá mánuði, eða til
7. febrúar.
Pastrana tók við forsetaembætt-
inu fyrir tveimur mánuðum og lof-
aði þá að leggja megináherslu á að
koma á friði í landinu. Skömmu áð-
ur en hann sór embættiseiðinn
hætti hann jafnvel lífi sínu með því
að fara í leynilegar búðir hreyfing-
arinnar í kólumbískum frumskógi
til að ræða við leiðtoga hennar,
Manuel Marulanda.
Forsetinn samþykkti á fundi
Tilraun Pastranas
til að uppfylla
kosningaloforð
þeirra að kalla heraflann frá suður-
héruðunum til að tryggja öryggi
samningamanna skæruliðahreyf-
ingarinnar í viðræðunum.
„Samtöl“ en ekki
samningaviðræður
Marco Leon Calarca, talsmaður
Byltingarhers Kólumbíu, fagnaði
ákvörðun forsetans og lýsti henni
sem ,jákvæðu skrefi“ í þá átt að
binda enda á stríðið, sem hefur
staðið í þrjá áratugi og kostað
35.000 manns lífið síðustu tíu árin.
Calarca áréttaði þó að hreyfing-
in liti ekki á viðræðurnar sem
samningaviðræður heldur „sam-
töl“. „Þetta eru ekki samninga-
viðræður vegna þess að við höfum
ekkert að semja um. Við ætlum að
tala saman um hvers konar Kól-
umbíu við viljum."
240 her- og lögreglumenn eru í
haldi skæruliðahreyfingarinnar,
sem segist vilja sleppa þeim í
skiptum fyrir hundruð fanga úr
röðum liðsmanna hennar. Calarca
sagði þó að hreyfingin setti ekki
fangaskipti sem skilyrði fyrir
viðræðunum.
Nokkrir herforingjar höfðu ráðið
forsetanum frá því að kalla herafl-
ann frá suðurhéruðunum þar sem
þeir óttast að hreyfingin noti her-
lausa svæðið til árása á önnur
héruð í Kólumbíu og til að smygla
kókaíni í miklum mæli úr landinu.
Hreyfingin hefur hins vegar neitað
því að hún stundi eiturlyfjasmygl.
Byltingarher Kólumbíu hefur
eflst mjög á síðustu tveimur árum,
bæði hemaðarlega og pólitískt, og
árásir hans hafa valdið stjórnar-
hemum miklu tjóni. Bandarískir
embættismenn hafa varað við því
að hreyfingin geti brotist til valda
innan fimm ára.
Varnaðarorð nýs umburðarbréfs páfa
„Hægið á ykkur
og hugsið“
Páfagarði. Reuters.
JOHANNES Páll páfi varar við
því að hætta sé á að mannkynið
glati sál sinni vegna dýrkunar á
tækninni. Þetta kemur fram í
nýju umburðarbréfi páfa, mikil-
vægasta skjali sem hann sendir
frá sér.
Páfi segir að breytingarnar í
heiminum séu orðnar svo örar að
margir séu hættir að nema stað-
ar og gefa sér tíma til að spyrja
um tilgang lífsins - en það beri
öllum að gera.
„Hver er ég? Hvaðan kem ég
og hvert er ég að fara? Hvers
vegna er hið illa til? Hvað tekur
við eftir þetta líf?“ skrifar páfi og
segir að þessar spurningar megi
finna í ritum allra helstu hugs-
uða mannkynsins, frá Konfúsíusi
til Platóns og frá Hómer til
Tómasar frá Aquino.
Þetta er 13. umburðarbréf
páfa á 20 árum og hann segir þar
að mannkynið verði að viður-
kenna ákveðin sannindi fremur
en að treysta á siðferðislega af-
stæðishyggju, þar sem mönnum
sé umbunað með skjótum
árangri og litið sé á leitina að
endanlegum sannleika sem
úrelta.
Sogast í „hringiðu gagna og
staðreynda"
í páfabréfinu segir að nú sé
svo komið að mannkynið sogist
oft inn í „hringiðu gagna og stað-
reynda", sem verði til þess að
margir efist um „hvort það þjóni
einhveijum tilgangi lengur að
spyrja um merkingu". Nú sé
leitin að merkingu þó enn mikil-
vægari en áður „vegna þess að
feikileg útþensla tæknimáttar
mannsins kallar á endurnýjaða
og skarpari tilfinningu fyrir
æðstu gildum".
„Ef ekki er brýnt fyrir þessari
tækni að gera eitthvað meira en
að þjóna eingöngu nytsemdartil-
gangi, þá gæti hún brátt reynst
miskunnarlaus og jafnvel orðið
að hugsanlegu eyðingarafli
mannkyns.“
Páfi segir að í biblíunni geti
Reuters
JÓHANNES Páll páfi undir-
ritar nýjasta umburðarbréf
sitt, Fides et Ratio (trú og
skynsemi).
menn fundið „skýringar á öllu
því sem þeir gera í heiminum" og
hvetur þá til að hætta að hlusta á
þögnina, íhuga þess í stað undur
sköpunai-verksins og stöðu
mannsins í heiminum. „Eg bið
alla að rýna dýpra í manninn ...
og stöðuga leit mannkynsins að
sannleika og merkingu."
„Ymis heimspekikerfi hafa
fengið menn til að trúa því að
maðurinn sé algjörlega sinn eig-
in herra, menn geti ráðið eigin
örlögum og framtíð í algjöru
sjálfræði, treyst á sig sjálfa og
eigin mátt. Þetta getur þó aldrei
verið göfgi mannsins, sem getur
aðeins öðlast fullnægju með því
að velja dyr sannleikans, að búa
sér heimili í forsælu viskunnar
og dvelja þar.“
Nú þegar þriðja árþúsundið
nálgast telur páfi einnig mikil-
vægt að kristnir menn, trúleys-
ingjar og fylgismenn annarra
trúarbragða hefji „skýrt og heið-
arlegt samstarf*. Það myndi
auðvelda mannkyninu að ná
árangri í lífsnauðsynlegri um-
ræðu um „brýnustu úrlausnar-
efni mannkynsins - vistfræði,
frið og sambúð ólíkra kynþátta
og menningarsamfélaga".
Bláeygu fólki sagt
hættara við blindu
Sydney. Reuters.
ASTRALSKIR vísindamenn hafa
komist að því með rannsóknum, að
bláeygu fólki sé hættara við blindu
á gamals aldri en fólki með annan
augnlit og alveg sérstaklega ef um
reykingafólk er að ræða.
Rannsóknin tók til 3.600 manna
og stóð í fjögur ár og niðurstaðan
var sú, að reykingafólk væri fjór-
um sinnum líklegra til að tapa
sjón í ellinni en það, sem ekki
reykti. Þá kom einnig fram, að
nærsýnt fólk fær oftar starblindu
en aðrir.
Paul Mitchell, prófessor við
háskólann í Sydney, segir, að lengi
hafi verið vitað, að hvítu og
bláeygu fólki sé hættara en öðrum
við blindu, sem stafar af hrömun í
gula blettinum, og á það sérstak-
lega við um fólk, sem er viðkvæmt
fyrir sólarljósinu. Samkvæmt
rannsóknum í Bandaríkjunum ger-
ist þetta einnig í svörtu fólki en þar
er tíðnin aðeins þriðjungur á við
tíðnina hjá hvítum mönnum og í
fólki af asískum uppmna er hún
enn minni.
Mitchell segir, að einn mesti
áhættuþátturinn sé reykingar og
þær hafi meiri áhrif á konur en
karla. Fyi-stu merkin um hrörnun í
gula blettinum eru minni sjón eða
blindur blettur á öðra auga og
einnig vilja beinar línur sýnast
bognar.
Verkfall
í Noregi
ALLT að ein og hálf milljón Norð-
manna tók þátt í tveggja klukku-
stunda vinnustöðvun í gær til að
mótmæla hugmyndum ríkisstjórn-
arinnar um að fækka frídögum
um einn í því skyni að skera niður
íTkisútgjöld. Almenningssam-
göngur lágu niðri og seinkun varð
á flugumferð á Gardemoen-flug-
velli í Ósló vegna verkfallsins.
Kom flugvél Flugleiða frá Ósló
ekki til Keflavíkur fyrr en um
klukkan 18, tveimur og hálfum
klukkutima á eftir áætlun.
Hér ganga meðlimir ýmissa
verkalýðsfélaga fylktu liði í gegn
um miðborg Oslóar með kröfu-
spjöld á lofti.
Mestur stuðningur við
aðild Ungverjalands
Búdapcst. Reuters.
UNGVERJALAND er efst á lista
þeirra ríkja, sem íbúar núverandi
fimmtán aðildarríkja Evrópusam-
bandsins (ESB) vilja bjóða velkom-
in í sambandið. Þetta kemur fram í
niðurstöðum skoðanakönnunar,
sem birt var á miðvikudag.
„Þátttakendur í skoðanakönn-
uninni vora beðnir að svara því
hvort þeir væru fylgjandi eða mót-
fallnir aðild hvers hinna ellefu um-
sóknarríkja fyrir sig. Stuðningur
er mestur við aðild Ungverja-
lands,“ segir í tilkynningu sem
skrifstofa framkvæmdastjórnar
Evrópusambandsins í Búdapest
gaf út.
í tilkynningunni segir að 53%
aðspurðra í Eurobarometer-
skoðanakönnuninni, sem gerð er
mánaðarlega á vegum fram-
kvæmdastjórnarinnar, hefðu lýst
sig fylgjandi aðild Ungverjalands.
Næstmestur mældist stuðningur
við aðild Póllands, 49%, þá Tékk-
lands, 48% og Kýpurs, 46%. Fyrir
öll ríkin ellefu, sem sækjast eftir
aðild að ESB, mældist stuðningur-
inn að meðaltali 44%.
74 af hundraði aðpurðra telja að
ESB muni öðlast „meira vægi í
heiminum" ef aðildarríkin verða
fleiri. 66% telja að sambandið muni
auðgast í menningarlegu tilliti við
stækkun og hún muni hjálpa til við
að tryggja frið og öryggi í álfunni.
Hagspá ESB lítið breytt
Helsinki. Reuters.
YVES-Thibault de Silguy, sem fer
með peningamál í framkvæmdastjóm
Evrópusambandsins (ESB), sagði í
gær að hagvöxtur í aðildarlöndum
sambandsins myndi dragast aðeins
smávægilega saman vegna kreppunn-
ar í efnahagskerfi heimsins.
De Silguy sagði að útlit væri fýrir
að meðalhagvöxtur í ESB-löndunum
fimmtán yrði á næsta ári aðeins lítil-
lega minni en þau þrjú prósent, sem
spáð hafði verið áður en keðjuverk-
unaráhrif efnahagshrunsins í Rúss-
landi og Suðaustur-Asíu kom af stað
þeirri miklu lækkun sem orðið hefur
undanfarið í kauphöllum iðnríkj-
anna.
í næstu viku mun framkvæmda-
stjórn ESB birta endurskoðaða hag-
spá sína fyrir næsta ár. „Eg veit ekki
hvernig spáin verður, en ég geri ráð
fyrir að hún verði ögn undir þremur
prósentum,“ sagði De Silguy. Hann
sagði áð hagvöxtm-inn ýrði studdur
af lágu vaxtastigi og lítilli verðbólgu
sem og þeim peningalega stöðug-
leika sem stofnun myntbandalags
Evrópu hefur í för með sér, en af
henni verður um næstu áramót.
De Silguy sagði að ríkin í Asíu og
víðar, þai’ sem hagvöxtur var mikill
en nú ríkir stöðnun, þyrftu að berj-
ast við að endurvekja traust á efna-
hagi sínum, en Evrópa þyrfti einfald-
lega að viðhalda trausti á efnahagn-
um.