Morgunblaðið - 16.06.1999, Síða 51

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
MIÐVIKUDAGUR 16. JÚNÍ 1999 51
„Fyrirgef oss
vorar skuldir“
NÝLEGA var kona borin út í
beinni útsendingu Stöðvar 2. Hún
hafði þó ekkert gert af sér, eigand-
inn hafði selt íbúðina og krafðist
þess með hótunum að hún færi strax.
Við athugun kom í ljós að seljandinn
hafði farið inn í íbúðina í febrúar sl.
til að sýna hana væntanlegum kaup-
anda að heimilismönnum fjarstödd-
um og án þess að segja frá því. Slíkt
kallast innbrot. Er konan hugðist
hringja kom í Ijós að seljandinn hafði
látið loka síma hennar. Síminn hefur
engan rétt til að loka skuldlausum
síma að kröfu óviðkomandi aðila.
fátæktargildra. Ég hitti rúmlega sex-
tugan mann sem staulaðist við staf.
Bakið er búið, sagði hann. Læknirinn
segir að ég hafl ofreynt mig í bygg-
ingarvinnu í gamla daga. Ég byggði
sjálfur og varð að hræra steypuna
með skóflu, því ég hafði ekki efni á
hrærivél. Ég vann eins og skepna og
nú sletta þeir í mig 67 þús. kr. á mán-
uði. Ég gæti ekki lifað, ætti ég að
borga 20-30 þús. kr. eða meira í
húsaleigu á mánuði. Ég þarf að
greiða sjálfur hluta af kostnaði við
æfingar og læknishjálp. Við erum
margir byggingaör-
yrkjamir. Ég hitti líka
konu sem ég hafði ekki
séð lengi. Hún hafði
baslað ein með fjögur
böm. Ég var tíu ár í
Svíþjóð, sagði hún. Ég
vann þar í verksmiðju
og fékk 110 þúsund
krónur á mánuði eftir
skatta. Ég tók á leigu
fjögurra herbergja íbúð
á 39 þúsund krónur á
mánuði hjá leigufyrir-
tæki og með heimilis-
bótum hafði ég yfir 90
þúsund krónur á mán-
uði fyrir 40 stunda
vinnuviku og búin að
borga allt. Ég kom heim
í júlí í fyrra og fékk hér leiguíbúð á
60 þúsund krónur á mánuði. Ég vinn
í bakaríi frá klukkan 4 á nóttinni til
hádegis og fæ 63 þús-
und krónur útborgaðar
eftir skattana. Svo vinn
ég á myndbandaleigu
frá klukkan 2 til 11 á
kvöldin. A því verð ég
að lifa. Leiguíbúðin úti
var örugg en hér er
hægt að segja mér upp
með sex mánaða fyrir-
vara hvenær sem er.
Hvers vegna breytist
þetta aldrei héma?
spurði hún. Hvers
vegna er ekki komið hér
svipað kerfi og þar? Svo
sofnaði hún fram á
borðið. Já, hvers vegna
breytist ekkert hér?
Hækkun húsnæðis-
kostnaðar mælist ekki sem kjara-
skerðing, sem hún er. Hér heita hús-
næðismálin bara fasteignamarkaður.
Nýlega kom hér enskur rektor og
sagði þau tíðindi að félagshyggjan í
heiminum hefði hrunið með Sovét-
ríkjunum, öll eins og hún lagði sig og
hafði víst hvergi verið til nema þar!
Nú væri ekkert eftir nema auðvald-
ið. Þetta er nýja nýlendustefnan
undir miðstýrðri einokun Alþjóða-
gjaldeyrissjóðsins. Amerískur sér-
fræðingur skrifaði grein í Morgun-
blaðið og sagðist hafa komið ráða-
mönnum heimsins í skilning um að
verðbréfamarkaðurinn væri hið
æðsta vald. Þeir sem trúað hafa á
guðlega forsjón verða þá víst að rit-
skoða faðirvorið, eða þýðir nokkuð
að segja við Hið nýja vald; fyrirgef
oss vorar skuldir svo sem vér og fyr-
irgefum?
Höfundur er formaður
Leigjendasamtakanna.
Jón Kjartansson
frá Pálmholti.
Síminn viðurkenndi sök sína og opn-
aði símann strax eftir kvörtun. Fast-
eignasalinn sem annaðist sölu íbúð-
arinnar játaði að hafa vitað af leigu-
samningnum, en gat hans þó ekki í
kaupsamningnum eins og honum bar
að gera. Sala íbúðar hefur engin
áhrif á gildandi leigusamning sem er
eins og hver önnur kvöð sem hvílir á
íbúðinni. Slíkrar kvaðar ber að geta í
kaupsamningi. Fasteignasali ber
ábyrgð á að samningar séu rétt
gerðir og honum ber að gera aðilum
grein fyrir stöðu mála. Það gerði
hann ekki og braut með því lög um
starfsskyldu sína.
A síðustu mánuðum hafa Leigj-
endasamtökunum borist nokkrar
kvartanir á dag undan viðskiptum
líkum því sem hér var lýst. Oft
Leigjendur
Sala íbúðar, segir Jón
Kjartansson, hefur eng-
in áhrif á gildandi leigu-
samning, heldur eins og
hver önnur kvöð sem
hvílir á íbúðinni.
hringir fólk of seint eða það játar
vanmátt sinn og þorir ekki að standa
á rétti sínum. Þrælsóttinn er vanda-
mál margra. Konan sem hér segir
frá er tæplega fertugur sjúkraliði
með langa starfsreynslu en þorði þó
ekki að fylgja málinu eftir, þrátt fyr-
ir boðna aðstoð. Hvað þá um ungt
reynslulaust fólk, einstæða foreldra,
öryrkja og aldraða sem oft verða
fórnarlömb fanta sem hóta með lög-
reglu eða líkamsmeiðingum, rústun
heimilis eða jafnvel árásum á börn
viðkomandi? Oftast eiga í hlut selj-
endur, en stundum kaupendur, fast-
eignasalar eða lögmenn. Þáttur
þeirra síðastnefndu er sérlega at-
hyglisverður. Þarna eru menn að
taka lögin í sínar hendur og reyna
meðvitað að brjóta niður þau réttindi
sem fólk hefur samkvæmt húsaleigu-
lögum og fleiri lögum. Húsnæðis-
stefnan hefur lengi verið vitlaus hér
á landi, enda gjarnan miðast við fiest
annað en að leysa húsnæðisþörfína.
Villidýrshátturinn sem hér hefur
ríkt undanfarið er þó sérstakur
smánarblettur á þjóðfélaginu sem
verður að afmá. Ég trúi því ekki að
forsætisráðherra hafi meint þetta er
hann talaði um land tækifæranna í
kosningabaráttunni. Samfélag sem
ekki ber vfrðingu fyrir heimilum
fólks er á villigötum.
Dýrt húsnæði
Ríkisstjórnin og borgarstjórn
Reykjavíkur (sem sýnist stundum
vera sama stjómin) hafa mjög afneit-
að fátæktinni. Þetta fólk virðist ekki
vita, eða vilja vita, að velferðarkerfið
hér hefur aldrei staðist samanburð
við kerfi nágrannalandanna, né að
kjör fátækra vöru margskert á ní-
unda áratugnum og framyfir 1990.
Þetta hefur ekki verið bætt og nægir
að nefna hér skattleysismörkin og
gagnkvæma skerðingu bóta. En fá-
tækt á sér fleiri ástæður; dýrt hús-
næði og skuldir. Fólk kaupir gamlar
íbúðir á okurverði, bíla og annað og
tekur svo gífurleg lán að vonlaust
verður að borga þau og fólkið eignast
aldrei það sem keypt er. Þetta er stór
HAGKAUP
Meira úrval - betri kaup