Morgunblaðið - 01.07.1999, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
FIMMTUDAGUR 1. JÚLÍ 1999 45
krökkunum gildi þess að vinna og
vera duglegur en snemma kynnt-
umst við sögunni af því þegar afi
missti fóður sinn og varð að fara að
vinna fyrir sér og fjölskyldu sinni,
aðeins 12 ára gamall.
Það var alltaf mikil spenna í
gangi þegar haldið var af stað upp á
Hólabak, hvort afi myndi taka
beygjuna til vinstri, stoppa og
kaupa gott eða halda beint áfram.
Sjaldan var þó ástæða til að hafa
áhyggjur, því afí var samur við sig.
Vinstri beygjan var tekin, okkur
var réttur peningur og við stukkum
inn að kaupa með kaffinu.
Afi var mikill herramaður og
okkur er minnisstætt atvik úr Vest-
urbæjarlaug. Sundlaugarferðinni
var lokið og við vorum að fara upp
úr. AH sá þá eldri konu í fjarska og
dreif sig að útidyrahurðinni og hélt
henni opinni alveg þangað til hún
kom að. Um leið og konan gekk í
gegnum hurðina varð henni að orði:
„Það eru ekki margir eins og þú
eftir.“
Það er alveg satt, það eru ekki
margir eftir eins og hann afi okkar.
Hann var yndislegur, traustur og
tryggur eins og klettur, mikill og
góður maður, sterkur persónuleiki
sem á sinn hátt kenndi manni gildi
lífsins. Hann var hetjan okkar allra.
Maria Lapas, Grímur Sigurðs-
son, Alexander Lapas, Magnús
Sigurðsson og Ásta Margrét
Sigurðardóttir.
Mig langar að minnast afa míns
sem lést á Hrafnistu hinn 23. júní
síðastliðinn. Að missa vin er alltaf
erfitt, þó svo að fólk sé komið á efri
ár og búast megi við kallinu hvenær
sem er. En það er svo einkennilegt
að í miðri sorginni birtast manni
ljóslifandi allar góðu stundirnar og
minningarnar streyma fram og það
birth' á ný.
Ég hef alltaf umgengist afa og
ömmu á Sporðagrunninu mikið.
Foreldrar mínir bjuggu í kjallaran-
um hjá þeim fyrstu árin mín og
samgangurinn milli hæða varð
mjög mikill. Ég minnist þess oft að
þegar ég var eitthvað ósáttur niðri,
þá fór ég alltaf upp og talaði við afa
og ömmu. Skömmu síðar var mér
gefið að borða og var svo settur
upp í sófa með kodda og sæng og
viti menn, fýlan var rokin úr
drengnum. Þetta gerðist þó
nokkrum sinnum eftir að fjölskylda
mín var flutt af Sporðó. Þá var
strætó tekinn í stað þess að fara á
milli hæða.
Afi var mjög heilsteypt persóna.
Hann var ósérhlífinn, hlédrægur,
sagði oft ekki mjög mikið en lét
verkin tala. Hann var mikill fjöl-
skyldumaður og hugsaði vel um sitt
fólk. Minningarnar um allar sumar-
bústaðarferðirnar eru ógleyman-
legar, þar sem afi og amma hafa
ræktað mikinn skóg í landi Helga-
fells. Sumai'bústaðurinn var eitt
helsta áhugamál afa. Þar ræktaði
hann plöntur, plantaði þeim svo í
landið og eftir stendur unaðsreitur
við Reykjalund, þar sem verk afa
eru greinileg. Sumarbústaðarferðir
mínar tengjast bæði vinnu og leik.
Fyrst var unnið, svo var kaffi og
síðan var bíltúr með afa um sveitina
og ég beið oft óþreyjufullur eftir
þessum parti, því þá fékk ég að
reyna aksturshæfni mína. Þá var
líka farið á tjörnina á bát sem afi
hafði smíðað. Þetta voru miklar
ánægjuferðir sem gleymast aldrei.
Ég verð líka að minnast á ferðir
mínar með afa þegar hann starfaði
sem hafnsögumaður. Það voru æv-
intýraferðir sem afi tók mig stund-
um með í. Úti var haugasjór og afi
var að stökkva milli hafnsögubáts-
ins og skipsins sem átti að lóðsa í
höfn. Þetta þótti ungum dreng
glæfralegt, en í þessum atgangi öll-
um fékk afi þó óneitanlega hetjuí-
mynd í mínum augum.
Ósérhlífni afa kemur mér best
fyrir sjónir þegar faðir minn barð-
ist við erfið veikindi í tæp þrjú ár,
sem leiddu hann að lokum til dauða.
Afi fór nær daglega til pabba og
hlúði að honum rétt eins og um
hans eigin son væri að ræða. Þess-
ar heimsóknir voru ekki auðveldar
og tóku mikið á. Ég minnist orða
móður minnar þegar hún sagði eitt
sinn við afa, þegar faðir minn var
orðinn mjög veikur: „Ég held ég
geti ekki heimsótt Andreas meira,
þetta tekur svo á mig.“ Þá segir afi:
„Það er allt í lagi, Jóhanna mín, ég
skal þá sjá um að fara.“ Þetta lýsir
afa kannski best; alltaf til staðar
þegar á þurfti að halda, ósérhlífinn
og tilbúinn að leggja allt á sig fyrir
fjölskylduna. Þessir eiginleikar afa
veittu móður minni þann styrk sem
til þurfti tO að halda baráttunni
áfram.
Árin 1992-1997 átti ég ásamt
unnustu minni því láni að fagna að
leigja inni á Sporðó hjá afa og
ömmu. Þar með héldu þessi miklu
samskipti áfram og er óhætt að
segja að okkur hafi liðið mjög vel í
návist þeirra, sem efiaust hefur átt
sinn þátt í því að við bjuggum þar
mun lengur en áætlað var í fyrstu.
Afi bjó síðustu mánuðina á
Hrafnistu í Reykjavík, en allt fram
að því bjuggu afi og amma saman á
Sporðagrunninu og afi hefði líklega
þurft að fara mun fyrr á elliheimili
ef amma hefði ekki verið til staðar.
Ég grínaðist oft í afa með það að
hann væri á rúmlega fímm stjörnu
hóteli hjá ömmu, ekki að það kæmi
mér á óvart, þar sem ég hafði
kynnst því sjálfur af eigin raun. Ég
er mjög stoltur af ömmu og um-
hyggju hennar fyrir afa, sem gerði
það að verkum að hann gat verið
heima hjá sér eins lengi og mögu-
legt var. Þá var líka ánægjulegt að
sjá hversu amma, dæturnar og fjöl-
skyldan öll, lögðu sig fram við að
láta afa líða sem best eftir að hann
flutti á Hrafnistu. Vonandi var afa
með því endugoldið brot af þeirri
umhyggju sem hann hafði sýnt
okkur. Ég vil þakka starfsfólki á
Hrafnistu í Reykjavík, deild G2,
fyrir frábæra umönnun og það var
gaman að verða vitni að því hversu
mikla hlýju og virðingu þau sýna
heimilismönnum.
Afi var ekki bara afi, heldur einn
minn besti vinur og hálfgerður fað-
ir eftir að ég missti föður minn.
Þótt afi hafi yfirgefið þennan heim
stend ég eftir með allar minning-
amar sem aldrei verða frá mér
teknar.
Ég vil að lokum þakka fyrir þau
tæp 30 ár sem mér hlotnaðist að
eiga með afa, því ég geri mér grein
fyrir því að það voru forréttindi að
fá þessar stundir með honum og
þessi ár eiga eftir að verða mér gott
veganesti inn í framtíðina.
Takk fyrir allt, hvíl í friði.
Þinn vinur
Jóhann Kristos Lapas.
Þegar ég var barn var Jói frændi
togaraskipstjóri og fór stundum í
siglingar. Ég man ekkert eftir þeim
árum en mér hefur verið sagt frá
þríhjólinu sem hann keypti handa
mér í einni siglingunni. Ég fékk
slíka ást á hjólinu að ég hélt í stýrið
í svefni fyrstu nóttina.
Seinna kom Jói í land og var
skipstjóri á Magna og síðar yfir-
hafnsögumaður við Reykjavíkur-
höfn. Eg man eftir að hafa fengið
að fara siglingu með honum á
Magna og að heimsækja hann í
Hafnarhúsið. Og örugglega fengið
að prófa kaskeitið.
Jói frændi átti alltaf bíl, nokkuð
sem ekki var mjög algengt í þá
daga. Alltaf fína bfla. Þetta eru eft-
irminnilegustu bflar og bflferðir
æsku minnar. Minningar seinni ára
tengjast fjölskylduboðum og alltof
sjaldgæfum heimsóknum að Hóla-
baki. Þar hafði Jói byggt sér sum-
arbústað og komið sér upp mikilli
skógrækt. Hann var nefnilega bæði
góður smiður og áhugamaður um
skógrækt. Og hvorttveggja fórst
honum vel úr hendi enda man ég
hann sem rólegan og íhugulan
mann sem rasaði ekki um ráð fram.
Jóhann var mjög ljúfur en um
leið dulur maður og hafði sig ekki
mjög mikið í frammi. í fjölskyldu-
boðunum fyrrnefndu voru aðrir
sem töluðu meira og hærra en alltaf
fann maður fyrir því að Jói frændi
var á staðnum. Þegar hann lagði
eitthvað til mála þá hlustaði maður
því það sem hann sagði var ígrund-
að.
Einhverju sinni æxlaðist það
þannig að ég ók Jóa bæjarleið.
Ekki man ég af hverju. Ég var far-
inn að fikta við að reykja. Og
kveikti í sígarettu.
Ertu farinn að reykja sígarettur?
sagði Jói. Hann sagði ekkert fleira í
bili en í þessum fáu orðum fólst
mikil áminning.
Svo bætti hann við eftir smá-
stund: Þú ættir frekar að reykja
pípu. En þegar allt kemur til alls þá
var Jói frændi alls ekki frændi
minn. Hann var kvæntur Möggu
móðursystur. En það segir meira
en mörg orð um Jóhann Magnús-
son að við systkin mín höfum alltaf
kallað hann frænda. Hann var
þannig maður. í mínum huga verð-
ur hann alltaf Jói frændi.
Ég sendi Möggu, dætrunum og
öðrum aðstandendum samúðar-
kveðjur.
Eiríkur Brynjólfsson.
Öðlingurinn Jóhann Magnússon
hefur kvatt þennan heim. Ég hef
þekkt Jóhann eins lengi og ég man
eftir mér. Jói, eins og hann var yfir-
leitt kallaður af fjölskyldu og vin-
um, vai' besti vinur hans Péturs
föður míns sem lést fyrir rúmlega
15 árum. Þrátt fyrir að hann væri
horfinn af sjónarsviðinu hélt fjöl-
skyldan góðu sambandi við Jóa og
Margréti, hans góðu konu. Þessi
sómahjón hafa ávallt sýnt okkur
tryggð og vináttu jafnt á gleði-
stundum sem á erfiðum tímum.
Vinátta föður míns og Jóa var
einstæð og einkenndist af væntum-
þykju og virðingu. Þeh’ voru ólíkir
persónuleikar en áttu samt svo
margt sameiginlegt. Tveir menn
fæddir snemma á öldinni, sjómenn
aldir upp af sjómönnum, dæmigerð-
ir karlmenn síns tíma, stórir vexti
og miklir. Svo áttu þeir það líka
sameiginlegt að vera hlýir og góðir
menn. Vinátta þeirra hófst þegar
þeir voru ungh' menn og stunduðu
nám við Sjómannaskólann í Reykja-
vflc.
Því miður þekki ég ekki sameig-
inlega sögu þeirra framan af en ég
man og veit að Jói hefur ávallt verið
okkur öllum kær.
Jói átti sér sælureit í Mosfells-
sveitinni. Þar var sumarbústaður
þeirra hjóna þar sem margir úr fjöl-
skyldunni og vinahópnum hafa átt
ógleymanlegar ánægjustundir.
Jói var mikill áhugamaður um
trjárækt og vann hann ötullega að
því að rækta svæðið umhverfis bú-
staðinn. Nú má sjá árangur vinnu
hans því í kringum bústaðinn er
mikill og fallegur trjágarður. Litlu
græðlingarnir sem var plantað fyrir
nokkrum áratugum eru orðnir að
stórum og myndarlegum trjám og
svæðið allt svo grænt og hlýlegt og
ber atorku og natni Jóa fagurt vitni.
Þegar ég bjó í Mosfellssveitinni
um árabil kom ég oft í heimsókn í
bústaðinn. Þá hvatti Jói mig tfl að
gera tflraunir með að planta trjám í
hijóstrugan landskika sem fjöl-
skyldan á. Hann gaf mér plöntur og
græðlinga og ekki síst góð ráð.
Mér er hann svo minnisstæður
við þessar aðstæður. Ég sé hann
fyrir mér ljóslifandi í vinnugalla,
með kaskeiti og í stórum gúmmí-
stígvélum. Sé hann fyrir mér þegar
hann gengur um konungsríkið sitt
og það fylgir honum svo mikil ró og
friður, hvernig hann lýtur yfir trjá-
plönturnar sínar og hvað þessar
stóru hendur meðhöndla plönturn-
ar varfærnislega og blíðlega.
Þannig var Jói, sama hvað hann að-
hafðist, hægur, nærgætinn og hlýr
maður.
Að leiðarlokum þakka ég fyrir
hönd fjölskyldu minnar áralanga
vináttu og tryggð í okkar garð. Hún
mamma mín biður fyrir sérstakar
kveðjur tfl vinar síns með hjartans
þökk fyrir einstaka vináttu, ræktar-
semi og hlýju sem þau hjónin hafa
sýnt henni á erfiðum tímum.
Ég og fjölskylda mín sendum
Margréti, dætrunum þremur og
fjölskyldum þeirra innflegar samúð-
arkveðjur.
Ingibjörg Pétursdóttir.
+ Ingibjörg Ein-
arsdóttir fædd-
ist í Reykjavík 9.
ágúst 1915. Hún
lést á hjúkrunar-
heimilinu Skjóli 23.
júní síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Einar Þórðar-
son skósmiður, f. 6.
febrúar 1885, d. 5.
júní 1980, og María
Kristín Jónsdóttir
húsmóðir, f. 11. maí
1888, d. 22. ágúst
1979. Ingibjörg var
næstelst sex systk-
ina; hin eru Jón, f. 19. desember
1912, Rósa, f. 3. maí 1919, Geir-
laug, f. 29. mars 1923, Gunnar,
f. 5. júní 1926, d. 30. september
1997, og Þórunn, f. 9. nóvember
1928.
Ingibjörg var trúlofuð Sig-
urði Sveinssyni, f. 17. septem-
ber 1916 á Flateyri, en hann
fórst með Goðafossi, 10. nóvem-
ber 1944. Dóttir þeirra er Sig-
ríður, f. 28. janúar 1945, búsett
í Ölfusi, gift Kjartani Björns-
syni. Börn þeirra eru Ingibjörg,
gift Rúnari Sigurðssyni, synir
þeirra eru Kjartan Helgi og
Sigurður Björn; Björn, dóttir
hans er Sigriður María; Helena,
gift Guðmari Tómassyni, sonur
þeirra er Tómas Ingi. Hinn 24.
apríl 1949 giftist Ingibjörg Jó-
hannesi Þ. Jóhannessyni, f. 22.
apríl 1914 í Syðri-Tungu á Tjör-
nesi, d. 25. desember 1984, þau
Það var ekkert smátt við hana
móður mína. í útliti var hún hávaxin
og stórbeinótt. Persónuleiki hennar
var stórbrotinn. Hún var greind,
listræn og tilfmninganæm. Þegar ég
var sex ára og mamma fertug,
skildu leiðir foreldra minna eftir
stutt hjónaband. Hún fluttist með
okkur systkinin, mig, Sigríði og Ein-
ar, til Reykjavíkur frá Eyrarbakka.
Sigríði systur mína átti mamma með
Sigurði Sveinssyni sem drukknaði
með gamla Goðafossi. Skipið var
skotið niður af kafbát nálægt landi.
Mamma stóð á bryggjunni og beið
hans þegar það gerðist.
Fyrsta árið eftir komuna til
Reykjavíkur var erfitt eins og oft
vfll verða eftir skilnað. Mamma vann
fyrir okkur með að vinna í fiski,
þjóna á veitingahúsum og við af-
greiðslustörf. Hún keypti íbúð við
Eiríksgötuna og fór að vinna í bóka-
búð Helgafells við Njálsgötu þar til
hún keypti verslunarhúsnæði inni
við Kleppsveg, þar sem hún rak sína
eigin bókaverslun til starfsloka.
Mamma sigldi á móti straumnum.
Hún kenndi mér að það er í lagi að
vera sjálfum sér trúr og fara sínar
eigin leiðir í samfélaginu. Hún
kenndi mér að vera sterk, stolt og
halda reisn hvað sem á gengur.
Þrátt fyrir fátækt nutum við systk-
inin ástar hennar á listum og menn-
ingu. Hún kenndi mér að njóta
klassískrar tónlistar og bókaskápur-
inn hennar tók mig ótal ferðir inn í
heima ævintýra, ljóða og ókunnra
menningarheima. Hún fór með okk-
ur í leikhús, á óperur og balletta.
Hún var svo skemmtileg og vel les-
in. Hún naut þess að fara með ljóð
og leika fyrir okkur leikritin sem
hún sá. Hún tók okkur á söfn og
kynnti fyrir okkur íslenska lista-
menn. Hún fór með okkur í lysti-
garða og sagði okkur hvað blómin
og fuglarnir heita. Hún var eins og
alfræðibók. Alltaf hægt að fletta upp
í mömmu. Mamma tók pólitíska af-
stöðu með sjálfri sér og þeim sem
minna máttu sín. Hún setti hendur á
mjaðmir og þrumaði marxismann
yfir alla þá sem ekki vildu heyra.
Þegar ég var lítil spurði ég hana
hvers vegna hún hefði orðið komm-
únisti. „Þegar ég var ung, fór ég að
vinna á Elliheimilinu Grund,“ svar-
aði hún að bragði. Svona hafði hún
mikla réttlætiskennd.
Ég þakka mömmu hversu mikils
virði hún var börnunum mínum.
skildu. Börn þeirra
eru 1) Áslaug, f. 3.
janúar 1950, búsett
í Hafnarfirði, börn
hennar og Hrafns
Norðdahl eru Gunn-
ar Baldur, kvæntur
Emilíu Sturludótt-
ur, börn þeirra eru
Hrafn, Sturla og
Hekla; Nanna Maja,
sonur hennar er
Þröstur Freyr; Jó-
hanna, gift Friðriki
Weishappel, dætur
þeirra eru Sunneva
Ása og Inga
Magnes. 2) Einar Már, búsettur
í Njarðvík, kvæntur Sigurborgu
Pétursdóttur, börn þeirra eru
Regína Rósa, dætur hennar eru
Margrét Ósk og Heiða Björk;
Ingibjörg María; Sandra.
Ingibjörg starfaði við versl-
unar- og þjónustustörf og bú-
skap þegar hún bjó á Þórustöð-
um í Ölfusi og síðar á Merki-
steini á Eyrarbakka. Hún var
síðar bóksali og rak eigin bóka-
búð á Kleppsvegi 150. Ingibjörg
var mjög söngelsk og söng hún
með fjölmörgum kórum, m.a.
Söngfélaginu Hörpu, títvarps-
kórnum og Söngsveitinni Fíl- *
harmóníu, auk kirkjukóra og
Kórs eldri borgara. Þá tók hún
virkan þátt í ýmsum félags-
störfum.
títför Ingibjargar fer fram
frá Háteigskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 10.30.
Hún var fordómalaus og gat þess
vegna spjallað við unga sem gamla.
Ég er þakklát fyrir þá hæfileika sem
ég hef erft frá henni og ég er þakk-
lát fyrir að hún gaf mér reisn og
styrk til að lifa lífinu sem hún fæddi
mig til.
Áslaug Jóhannesdóttir.
Móðir. Ég sigli minn sjó fram á haust.
Til suðurs hver fold er í kafi,-
En Sóley rís úti, sveipuð laust
í svellgljá og kvöldroða trafi.
Hér á að draga nökkvann í naust.
Núerégkominnafhafi.
I fórum, við öldu og áttar kast,
margt orð þitt mér leið í minni.
-Draumamir komu. Ég lék og þú last
í lítilli stofú inni.
Hvort logn var á sæ eða bára brast,
þú bjóst mér í hug og sinni.
Dagar þíns llfs, þinar sögur, þín svör
voru sjóir með hrynjandi trafi.
Móðir. Nú ber ég þitt mál á vör
og merki þér ljóðastafi.
Til þess tók ég fari,
til þess flaut minn knör.
Til þess er ég kominn af hafi.
(Einar Ben.)
Elsku mamma. Hvfl þú í friði.
Hafðu þökk fyrir allt og allt.
Þín dóttir,
Sigríður.
Elsku amma mín. Það var sárt að
vera langt í burtu frá þér þegar þú ■
kvaddir þennan heim. En þegar frá
leið fann ég að þú hafðir hlotið það
sem þú hafði lengi þráð, hvíld og
frið.
Okkur þótti svo vænt um hvor
aðra alla tíð og ég mun alltaf minnast
þín, elsku amma, fyrir allt það góða
sem þú gerðir fyrir mig og kenndir
mér. Við áttum svo margar góðar
stundir saman sem gott er að geyma
í huganum í minningunni um þig.
Þú ljós sem ávallt lýsa vildir mér,
þúlogarenn, >■
í gegnum bárur, brim og voðasker.
Nú birtir senn.
Og ég finn aftur andans fógru dyr
og engla þá sem bam ég þekkti fyr.
(M.J och.)
Guð geymi þig.
Þín
Inga.
INGIBJÖRG
EINARSDÓTTIR