Morgunblaðið - 14.08.1999, Blaðsíða 12

12 LAUGARDAGUR 14. ÁGÚST 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Þriggja vikna visitasía biskups um Austurland hefst á þriðjudag
Yfir 70 guðsþjónustur og
fundir á þremur vikum
*
A þriggja vikna vísitasíuferð sinni um
Múlaprófastsdæmi og Austfjarðaprófasts-
------------------------7------------------
dæmi kynnir biskup Islands sér starf
kirkjunnar, skoðar kirkjur og ræðir við
þá sem starfinu stjórna. Jóhannes
Tómasson hleraði biskup nánar um
ferðina og tilgang vísitasíu.
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
BISKUP íslands, Karl Sigurbjömsson, byijar
á þriðjudag þriggja vikna vísitasíu um
Austurland.
BISKUP íslands,
Karl Sigurbjörnsson,
byrjar á þriðjudag
þriggja vikna vísi-
tasíuferð um Austur-
land. Þar hittir hann
presta og sóknar-
nefndir í hverri sókn
og annast prédikun
eða hugleiðingu í
guðsþjónustum í 37
kirkjum. Þá vígir
hann Þórshafnar-
kirkju sunnudaginn
22. ágúst og verður
helgina eftir við-
staddur hátíð á
Djúpavogi og við
Þvottá þar sem
minnst verður Síðu-
Halls. Ferðin byrjar
hins vegar í óbyggðum, nánar til-
tekið í Suðurárbotnum upp af Bárð-
ardal, í útjaðri Ódáðahrauns.
„Ástæðan er einfóld. Hálendið og
óbyggðir Islands hafa verið okkur
hugleikin um hríð og mat okkar á
þeirri töfraveröld sem þar er mikið
til umræðu,“ segir Karl Sigur-
bjömsson í viðtali við Morgunblaðið.
„Einnig er uppi aukinn áhugi á því
að finna og merkja fomar þjóðleiðir
um hálendið, til dæmis leiðina sem
Skálholtsbiskupar fóru um aldir til
Austurlands um Sprengisand og
Ódáðahraun, en margar sagnir eru
til um þær. Þessar ferðir lögðust af
á 17. öld, vafalaust að mestu vegna
þess að hagabeit var orðin of rýr
fyrir biskup sem fór þessar ferðir
við tólfta mann og trúlega með mik-
inn fjölda hrossa.“
Að þessu sinni verður hins vegar
notast við fjórhjóladrifinn jeppa
bóndans í Svartárkoti sem kemur
biskupi og fylgdarliði hans suður í
Suðurárbotna þar sem ráðgerð er
guðsþjónusta kl. 12 næstkomandi
þriðjudag. Hana sækja trúlega
Bárðdælingar og aðrir sem geta
verið á ferð á þessum slóðum sem
er gróðurvin á mörkum Ódáða-
hrauns. Biskup kveðst hafa fyrir
satt að Bárðdælingar vinni líka að
undirbúningi messukaffis að athöfn-
inni lokinni.
Bókin Landið þitt ísland segir
um Suðurárbotna að aðrennslis-
svæði Suðurár sé mjög víðlent, nái
Morgunblaðið/PJ
ÚR Suðurárbotnum og Sellandafjall í baksýn. Myndin er úr bókinni
Landið þitt Island.
frá Dyngjufjöllum í suðri og Herðu-
breiðarfjöllum í austri. Vatnið safti-
ist saman á fremur htið lindasvæði
og því verði uppsprettumar vatns-
mildar. Suðurá er vatnsmesta
þveráin sem kemur úr Ódáðahrauni
og rennur hún í Svartá.
Landið og sagan ein heild
„Mig langar á þennan hátt að
minna á að landið og sagan eru ein
heild sem við þurfum að meta og
njóta og læra að hlusta á. Mér er
tjáð að í Suðurárbotnum séu upp-
sprettulindir og þar er merkileg
sæluhúsatóft, um 160 fermetrar að
flatarmáli, en talið er að þama hafi
biskupar áð áður en þeir lögðu
austur um Ódáðahraun og til
Möðrudals en þar hefst einmitt
vísitasían að þessu sinni,“ segir
biskup. Hann bætir því við að nú sé
í undirbúningi merking á gömlum
biskupaleiðum á vegum samstarfs-
hóps biskupsstofu, Þjóðminjasafns,
Ferðafélags íslands og Náttúru-
verndar ríkisins. Er þegar byrjað
að merkja leiðina milli Skálholts og
Þingvalla og verða þær síðan tekn-
ar fyrir á næstu árum. Frumkvöðl-
ar í þessum efnum eru þeir Guð-
mundur Páll Ólafsson náttúrufræð-
ingur og Jón Gauti Jónsson land-
fræðingur.
Vísitasía biskups er mjög um-
fangsmikil, nær til Múlaprófasts-
dæmis og Austfjarðaprófastsdæm-
is. Tekur hann þátt í 37 guðsþjón-
ustum og helgistundum, heldur 29
fundi með sóknamefndum og situr
11 fundi með prestum prófasts-
dæmanna. Inn á milli verður skotið
vígslu nýrrar kirkju á Þórshöfn á
Langanesi sunnudaginn 22. ágúst
og helgina 28. og 29. ágúst tekur
hann þátt í héraðsfundi á Djúpavogi
og kristnitökuhátíð við Þvottá. Þar
fyrh’ utan vitjar hann vistmanna og
sjúklinga á elliheimilum og sjúkra-
húsum. En hvers vegna vísitasíur?
„Vísitasíur eru ein aðalembættis-
skylda biskups. Þær eru hluti af til-
sjónarhlutverki hans, enda þýðir
orðið biskup tilsjónarmaður, og
samstofna sögn í grísku Nýja testa-
mentisins er notuð um að vitja ein-
hvers og ganga úr skugga um að
allt sé í lagi. Biskup kannar starf og
eignir kirkjunnar, ræðir við starfs-
menn og sóknarnefndarmenn, hvet-
ur og uppörvar. Sóknimar eru mis-
stórar; kirkjumar frá ýmsum tím-
um og af ýmsu tagi. Það sem skiptir
höfuðmáli er fólkið, söfnuðurinn,
sem stendur að baki þessu starfi
kirkjunnar. Ég mun vitja þess fólks,
eiga með því guðsþjónustur, skoða
kirkjumar, kirkjumuni og kirkju-
garða og fá yfirlit um kirkjustarf-
semina í sóknunum."
Aukin áhersla á þýðingu
vísitasíunnar
Biskup segist vilja leggja enn
meiri áherslu á þá þýðingu sem vísi-
tasíur geta haft. „Ég vil styrkja
þennan þátt í starfi kirkjunnar og
leitast við að nýta vísitasíur pró-
fasta, vígslubiskupa og biskups Is-
lands til að tengja betur saman allt
starf kirkjunnar og minna á að
kirkjan í landinu er ein, starf henn-
ar er eitt og það sama hvort sem er
á Austurlandi, Vestfjörðum eða höf-
uðborgarsvæðinu. Sóknin hér og
þar er hluti heildar, líkama Krists.
Og þama skiptir allt máli, helgi-
haldið í kirkjunni, samræðumar við
söfnuðinn. Þjónusta prestsins og
trúarlíf sóknarbarna í daglega líf-
inu. Allt er þetta hluti af sama stai’fi
og lífi kirkjunnar um land allt, bæn-
inni sem borin er fram, trúariðkun-
inni sem höfð er um hönd, orðinu
sem boðað er og uppeldinu í trú og
siðgæði.“
En er hann að leggja einhvers
konar mat á hálendisumræðuna eða
kynna viðhorf kirkjunnar til um-
hverfismála með því að tengja upp-
haf vísitasíu við óbyggðir landsins?
„Það skiptir miklu máli að við
hugleiðum þau mál, tölum um þau,
tökumst á um þau og myndum okk-
ur skoðanir um það hvemig við vilj-
um nýta landið og efla lífið í land-
inu, mannlíf, náttúruna og um-
hverfið."
í lokin er biskup spurður hvort
endir vísitasíuferðarinnar sé einnig
táknrænn, en síðasti liður er kyrrðar-
dagur á Eiðum með prestum beggja
prófastsdæmanna miðvikudaginn 6.
september: „Þama verður kærkomið
að eiga rólegan dag og safna kröftum
til þess sem við tekur.“
Störfum
fjölgar fyrir
Grindvfldnga
ATVINNULÍFIÐ hefur verið í
uppsveiflu í Grindavík á þessu ári
og kemur þar einkum til fjölgun
starfa í ferðaþjónustu. Opnun nýs
baðstaðar við Bláa Lónið skapaði
u.þ.b. 30 ný störf en um 70 manns
starfa þar að jafnaði. Jafnframt
hefur störfum í sjávarútvegi og
iðnaði fjölgað. Atvinnuleysi mælist
nú aðeins 0,46%.
í kjölfarið hefur orðið fólks-
fjölgun í bænum og er svo komið
að umfram eftirspurn er eftir hús-
næði. Grindvíkingum fjölgaði um
39 árið 1998 og eru aðfluttir um-
fram brottflutta 19 fyrstu sex
mánuði þessa árs. Margt bendir
til þess að íbúafjöldi í Grindavík
nái í fyrsta sinn 2.200 manns á
þessu ári.
Að sögn Einars Njálssonar bæj-
arstjóra er uppbygging hafin í bæj-
arfélaginu með stækkun og ein-
setningu grunnskólans, fjölgun
leikskólaplássa og dýpkun hafnar-
innar. Einnig er undirbúningur
hafínn að nýju 200 íbúa hverfi. Ein-
ar segir að lögð verði áhersla á að
byggja upp fjölskylduvænt og
menningarlegt umhverfi í Grinda-
vík í íramtíðinni.
Um 450 matvælasýnum safnað vegna rannsóknar á kampýlóbakter
SÝNI sem tekin eru vegna bráða-
rannsóknar heilbrigðisyfirvalda á
kampýlóbaktersýkingum berast nú
ört til rannsóknarstofu Hollustu-
verndar ríkisins. Heilbrigðiseftirlit
sveitarfélaga annast sýnatöku. Ás-
mundur Þorkelsson, matvælafræð-
ingur hjá Hollustuvernd, segir að
fyrstu niðurstöður séu að skýrast
en hins vegar eigi eftir að rannsaka
mörg sýni til viðbótar, þannig að
heildstæð mynd liggi ekki fyrir
fyrr en um næstu mánaðamót.
Alls eru staðfest tilfelli um sýk-
ingar af völdum kampýlóbakter
103 talsins í júlí síðastliðnum, en
talið er að þau tilfelli sem koma til
kasta heilbrigðiskerfisins séu um
10% af heildarfjölda sýkinga. Um
tuttugu tilfelli eru staðfest fyrstu
níu daga ágústmánuðar, sem er
áþekkur fjöldi og á sama tíma í júlí,
að sögn Karls G. Kristinssonar,
sérfræðings á rannsóknarstofu
Landspítalans í sýklafræði.
„Fjöldinn er hvorki að detta nið-
ur né rjúka upp, þannig að þetta
virðist vera á svipuðu róli og í liðn-
um mánuði. Sýnin endurspegla bú-
setuna hérlendis, þ.e. langflest til-
felli sýkinga eru á suðvesturhom-
inu en síðan koma hlutfallslega
færri frá landsbygginni, ekki vegna
þess að íbúar þar sýkist síður,
heldur vegna þess að erfiðara er að
taka sýni þar og senda. Eini aðilinn
20 tilfelli fyrstu
vikuna
sem hefur tækifæri til að rækta
þessar bakteríur fyrir utan okkur
er Fjórðungssjúkrahúsið á Akur-
eyri og þeir senda okkur jákvæðar
ræktanir,“ segir hann.
Sýni úr mat og vatni
„Til að byrja með ætluðum við
að vinna að þessari rannsókn um
þriggja vikna skeið, eða til mán-
aðamóta, og þá munum við gefa út
milliniðurstöður. Það tekur síðan
þrjár til fjórar vikur til viðbótar að
ljúka sýnatöku,“ segir Ásmundur.
Fyrst og fremst eru tekin mat-
vælasýni úr verslunum og
kampýlóbakter leitað í þeim með
ræktun, en auk þess eru tekin sýni
úr neysluvatni og hrámjólk til mat-
vælavinnslu frá mjólkurstöðvum og
bæjum. „Víða erlendis hefur
ákveðinn hluti kampýlóbaktersýk-
inga verið rakinn til neyslu ógeril-
sneyddrar mjólkur og við ætlum að
athuga hvort bakterían sé í mjólk-
inni hér,“ segir hann.
Sýni eru tekin úr kjúklingum,
i agust
nautakjöti, svínakjöti, lambakjöti,
hrossakjöti, grænmæti og jafnvel
fiski. Ásmundur segir að yfir tutt-
ugu manns komi að rannsókninni,
þó svo að mun færri sinni henni
eingöngu.
„Starfsfólkið á rannsóknarstofu
Hollustuvemdar starfar að rann-
sókninni, heilbrigðisfulltrúar og við
starfsmenn Hollustuvemdar sem
vinna með heilbrigðiseftirliti við að
skipuleggja framkvæmdina," segir
Ásmundur.
Franklín Georgsson, forstöðu-
maður rannsóknarstofu Hollustu-
vemdar ríkisins, segir að sam-
kvæmt áætlun um úttektina að
þessu sinni eigi að rannsaka 450
sýni af matvælum. „Við reynum að
skoða um 60 sýni á viku og njótum
stuðnings heilbrigðiseftirlits sveit-
arfélaganna við að útvega okkur
sýnin. í þetta fer gríðarlegt magn
af rannsóknarefni, alls kyns tól og
áhöld, auk þess sem við þurftum að
panta aukabirgðir. Eftir um þrjár
vikur munum við tilkynna niður-
stöður til matvælasviðs Hollustu-
verndar, en þá verður búið að
rannsaka rúmlega 100 sýni,“ segir
Franklín.
Baktería erfið
viðureignar
Hann segir um kostnaðarsamar
rannsóknir að ræða og tímafrekar,
en um fimm daga tekur að fá niður-
stöðu úr hverju sýni. „Þetta er
mjög viðkvæm baktería í sambandi
við ræktun, það er flókið að rækta
hana og gæta þarf mikillar varúðar
til að drepa hana ekki. Hún getur
til dæmis hvorki vaxið við venju-
legan súrefnisstyrk né við loftfirrð
skilyrði, eins og þau sem sumar
bakteríur geta fjölgað sér við. En
um leið og hún kemur ofan í þarma
manna og dýra getur hún fjölgað
sér. Við þurfum því að búa til alveg
sérstaka loftblöndu í loftþéttum
krukkum. Bakterían er mun erfið-
ari í ræktun en t.d. salmonella,"
segir Franklín.
Hann segir að ólíkt salmonellu
sem þarf að ná tölunni nokkur
hundruð þúsund í hverju grammi
af mat til að valda sýkingu hjá
neytanda, þarf kampýlóbakter að-
eins að ná tölu nokkurra hundraða
í hverju grammi sem er borðað.
Það er því ekki nauðsynleg for-
senda fyrir sýkingu að hún fjölgi
sér í matnum.