Morgunblaðið - 14.08.1999, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 14. ÁGÚST 1999 37
MARGMIÐLUN
Leit að leitarvélum
ALLIR sem einhverntímann rata
inn á Netið fara snemma að nota
svonefndar leitarvélar til að finna
það sem þeir hafa áhuga á í upplýs-
ingaflóðinu sem þar er að finna.
Eftir því sem Vefnum vex fiskur
um hrygg fjölgar vefsíðum, nálgast
óðfluga milljarðinn, en ekki hafa
leitarvélar fylgt eftir og ná yfir sí-
fellt minna hlutfall af Vefnum. Leit-
arvélar eru fjölmargar á Vefnum og
bætist sífellt við enda eftir miklu að
slægjast; besta leitarvélin má búast
við að fá tugi milljóna heimsókna á
dag og getur gefið af sér góðar
tekjur af auglýsingum. Fyrir
skemmstu var sett upp ný leitarvél
sem hefur það markmið að leita í
öllum síðum á Vefnum. Hún kallast
Alltheweb, www.alltheweb.com/,
sem útleggst Allur Vefurinn, og er
frá norsku fyrirtæki sem kallast
Fast. Hugmyndin kviknaði í tækni-
háskólanum í Þrándheimi og nú eru
200 milljón síður komnar í safnið
sem er talsvert meira en aðrar leit-
arvélar.
Samkvæmt nýlegri könnun eru á
Vefnum um 8.000 milljón síður, um
15 terabæti af gögnum og um 180
milljón myndir. Þó fjölmiðlum sé
gjarnt að gera mikið úr klámefni á
Vefnum, þá er slíkt innan við hálft
annað prósent af því sem á vefnum
er að finna. 83% allra vefsíðna eru á
vegum fyrirtækja, en um 6% eru
síður á vegum skóla eða vísinda-
stofnana.
Leitarvélar á Vefnum eru legíó
og fjölgar ört. Flestar byggjast
þær á því að forrit sem kallast
köngurló fer um Vefinn og tínir
saman heimasíður sem það rekst á,
les síðuna ofan í gagnagrunn og fer
síðan á allar slóðir sem á síðunni
eru, les þær síður og svo koll af
kolli. Gefur augaleið að ekki er
hægðarleikur að safna upplýsing-
unum saman þegar síðurnar nálg-
ast milljarðinn og öflugur gagna-
grunnur þarf að vera á bak við
gagnasafn sem nær yfir á annan
tug terabæta.
Alta Vista, www.altavista.com,
var sett af stað af tölvufyrirtækinu
Digital til að sýna fram á yfirburði
Alpha örgjörvans sem Digital fram-
leiddi. Fljótlega varð Alta Vista
stærsta leitarvélin, þó ekki hafi hún
talist með bestu leitarvélum, þ.e.
skila gagnlegustu niðurstöðunni.
Fyrr á þessu ári fór síðan önnur
leitarvél, Northern Light,
www.northernlight.com, sem er til-
tölulega ný af nálinni, framúr Alta
Vista hvað síðufjölda varðar; í maí
síðastliðnum náði Northern Light
Stöðugt fjölgar síðum á Vefnum og nálgast
óðfluga milljarðinn. Til að henda reiður á
því sem þar er nýta menn hugbúnað sem
kallast leitarvélar. Arni Matthíasson
kynnti sér nýja leitarvél sem hyggst bjóða
upp á leit í 800 milljón síðum á næsta ári.
-
Zio2?.om
)JRECTORIES
Uitomotiv’e
AsK ARaVteta" a question. Or enter a fewwords ín j ony language
SeðtChfOf: VWt.P»ð«í VWto Aj*o
Example Wli.it t$ the capitai of Sudan?
altavista channels - my fltaVisfr**1* - Etoaiæs*** * Inísi - * figtssts * &aMö * item - £nteft9inmgpt
USEFUL TOOLS - F.ðit!i{y..Fiiter - - TBmstefion - Yellow Paaes - Peopie Finder - Mms - Usenet- Free
Emait

ímBi &

lonigAfoinily

y>l>ilSARoct<?ðtion

PöWER SEARCH
j ► Use our saarch tios to qetfaster. more reievant
l resuits
NEW MEDiA NOW
: ► h&w. 3 .rwg .gopitprehfiP8hffi.wnl io.calh’.rgfgygnt
i aar§.Qf!a.at.QmfcBgag.:.{!Éf.MðYi?fó,
; ► MaVlsta.finaiK£,ib£.fíffift:^.puroe íor
j £gffla«Mosi» inftrmam
NETWORK WGHLIGHTS
IH.IRA SHQPPINfi FRQM
1 jRt Priffi CMnn nn ■ nntmlrui hirr-.tr
Which car gets
thebestmiieage?
□ itondtCV
□ Votkvftagw
□ (kfö Metrú
TRYTHESESEARCHES...
MP3 • cúat-
PfiHginfln-StoLttfoS-
OUR SPONSORS
♦wgj?B.g.rs.9.nais,cgffl Flnti
aauLsoáM
, off aii, alfiyeatfay ai
yfir 140 milljón síður en Alta Vista
var þá með ríflega 128 milljónir.
Nokkuð á eftir var síðan HotBot
með rúmlega 95 milljónir, Snap 86
milljónir, Google! 70 milljónir, In-
foseek 60 milljónir, Yahoo Inktomi
56 milljónir, MSN Web Search 51
milljón, Lycos 38 milljónir og
Excite 30 milljónir. Allar hafa þær
bætt verulega við sig síðan, meðal
annars segjast þeir Northern Light
menn komnir yfir 150 milljónir i
dag, en engin leitarvél virðist bæta
eins hratt við sig og Fast, sem er
komin yfir 200 milljónir að sögn að-
standenda. (Til eru einnig leitarvél-
ar sem leita í leitarvélum, sjá til að
mynda SawySearch, www.sawyse-
arch.com/.)
Fast Search & Transfer var
stofnað í Ósló fyrir tveimur árum
en starfsmenn eru um 60 manns í
dag og markaðsvirði fyrirtækisins
er um 40 milljarðar króna. Leitar-
vélin og gagnagrunnur fyrirtækis-
ins keyrir á Dell-tölvum og notar
FreeBSD stýrikerfið, ókeypis gerð
af Unix. Fast byggist á eigin leit-
aralgrími sem fyrirtækið segir gera
leitarvélina að þeirri hraðvirkustu
sem um getur. Þegar leitarvélin var
opnuð fyrir almenning í maí sl. voru
um 80 milljón síður í safninu, en
eru komnar yfir 200 milljónir í dag.
Að sögn aðstandenda fyrirtækisins
verða þær um 800 milljónir um mitt
næsta ár og komnar yfir milljarð-
inn síðla árs 2000.
Innihaldið skiptir máli
Þó miklu skipti að leitarvél nái
yfir margar síður skiptir ekki
minna máli að síður séu nýjar í
safni hennar, en sem stendur ætla
menn að það taki minnst sex mán-
uði áður en ný síða er komin í
grunn helstu leitarvéla. Þeir Fast-
menn ætla að breyta þessu og segj-
ast koma síðum ofan í grunninn að
segja jafnóðum þegar leitarvél
þeirra verður komin í fullan gang á
næsta ári.
Ekki er þó nóg að síðurnar séu
margar eins og þeir þekkja gerst
sem reynt hafa að leita að ein-
hverju fyrirbæri sem á sér ólíka al-
nafna. Nefna má sem dæmi enska
orðið jaguar sem getur verið bif-
reið, rándýr af kattarætt eða leikja-
tölva sem var vinsæl vel í eina tíð.
Vissulega má þrengja leitarskilyrði
með þvi að bæta við í leitina orðum
sem skýra nánar hvað við er átt, en
það er þó ekki trygging fyrir því að
síðurnar sem finnast séu gagnlegar
eða byggðar á traustum grunni vís-
indalegra staðreynda.
Best er vitanlega ef einhver sem
hægt er að treysta hefur farið yfír
síðurnar og valið úr þær sem bestar
eru og efnismestar. Til eru fjöl-
mörg slík síðusöfn, til að mynda
The Mining Company,
www.miningco.com/ og Encyclopa-
edia Britannica, www.ebig.com/, en
einnig hafa menn sett fram
skemmtilegar tilgátur um hvernig
sé best að meta vægið út frá vali
netnotenda sjálfra, enda eru þeir
sjálfir sífellt að meta síðurmeð
heimsóknum sínum. Ein aðferð
sem menn eru þegar teknir að nota
byggist á að nýta það mat til að
gefa síðum einkunnir. Þannig eru
til leitarvélar sem leita ekki bara að
síðum heldur einnig að tengingum
á viðkomandi síðum, því gera má
því skóna að þær síður sem flestir
hafa valið að vísa á hljóti að vera
þær sem innihaldi bestu upplýsing-
arnar. Einnig má meta sérstaklega
þær síður sem vitna mest í síður
sem fjalla um sama efni, enda eru
þær þá lykilsíður ef svo má segja,
síður sem gefa yfirlit yfir heimilidir
um ákveðið efni og þá best að byrja
þar í upplýsingaleitinni.
Þegar eru menn teknir að gera
tilraunir með leitarvélar sem
byggjast á þessum hugmyndum og
þó sá annmarki sé á að oft séu ekki
nógu margar síður til til að ná yfir
tiltekið efni, aukinheldur sem tíma
tekur fyrir slíkar yfirsíður að
myndast, þá er vöxtur Vefjarins
svo hraður, hálf önnur milljón síðna
bætist við á dag, að hann hentar sí-
fellt betur fyrir aðferðir sem þessar
á meðan leitarvélar ná að halda í
við vöxtinn. Hvar þetta endar allt
saman er ekki gott að segja, en
flestir spá því að eftir tíu til fimmt-
án ár eigi eftir að draga úr stækkun
Vefjarins, en síður verða þá líkastil
á tíunda milljarð.
Linux-tölvur
með PowerPC
Á NÝLEGRI ráðstefnu Linux-
manna í San Jose í Kalifomíu
skýrði IBM frá þeirri ætlan sinni
að gefa frjálsa notkun á móður-
borðshönnun sinni fyrir PowerPC-
örgjörva. Hingað til hefur Apple
verið eina fyrirtækið sem framleitt
hefur einkatölvur með PowerPC-
örgjörvum, en það kann að breyt-
ast.
Fram að þessu hefur Apple setið
eitt að borðtölvum sem nýta
PowerPC-örgjörva, en um tíma
framleiddu aðrir slíkar tölvur með
leyfi Apple. Með því að gefa frjálsa
notkun móðurborðshönnunarinnar
er IBM aftur á móti að opna fyrir
það að aðrir framleiðendur geti
sett saman slíkar tölvur, en kynn-
ingin á ráðstefnu þeirra Linux-vina
bendir til þess að IBM-menn sjái
það helst fyrir sér að framleiddar
verði PowerPC-tölvur sem keyri
LinuxPPC. Fram að þessu hafa
menn þurft að kaupa tölvu frá
Apple ef keyra á LinuxPPC.
A ráðstefnunni sýndi IBM
meðal annars 450 MHz G3
PowerPC-tölvu frá Apple sem
keyrði LinuxPPC, en talsmaður
fyrirtækisins skýrði frá því að
nokkur fyrirtæki hefðu óskað eft-
ir því að fá að nota móðurborðs-
hönnunina í LinuxPPC-tölvur.
IBM hyggst ekki framleiða móð-
urborðin sjálft, en krefst einskis
fyrir afnot af hönnuninni; öllum
sé frjálst að fá afhentar allar upp-
lýsingar og teikningar og einnig
megi menn breyta henni að vild
og bæta til að mynda við USB-
stuðningi óski þeir þess.
Þó ekki sé neinn byrjaður á að
setja saman slíkar vélar spá IBM-
menn því að skammt sé í fyrstu
LinuxPPC-vélarnar sem ekki séu
úr smiðju Apple, líklega komi þær á
markað þegar snemma á næsta ári.
Enn
böggur í
Office
FYRIR skemmstu skýrði forrit-
ari vestur í Bandaríkjunum frá
því að hann hefði fundið alvar-
legan bögg í Office hugbúnað-
arvöndli Microsoft. Viilan er í
Office 97 og getur að sögn skað-
að gögn á tölvu viðkomandi, en
engin dæmi eru um að slíkt hafi
gerst og reyndar deilt um hvort
böggurinn sé eins slæmur og
menn vilja vera láta.
Spænski forritarinn Juan
Carlos G. Cuartango hefur verið
ötull við að grafa upp bögga í
hugbúnaði frá Microsoft og þá
helst Explorer-vafra fyrirtækis-
ins og sumir böggar bera meira
að segja nafn hans. Hann segist
hafa komist á snoðir um að
hægt sé að spilla gögnum á
hörðum disk notanda með því
einu að vísa honum á ákveðna
gerð af vefsíðu eða senda hon-
um tölvupóst.
Böggurinn felst í því að á öll-
um Windows-tölvum er svo-
nefnd „Jet“-gagnagrunnsvél og
útgáfa 3.51 af henni er gölluð.
Þannig er hægt að senda henni
fyrirspurnir sem ræsa hugbún-
að á tölvunni án þess að notand-
inn komi vörnum við eða viti
jafnvel af því. Þegar svo er
komið er hægð að láta hugbún-
aðinn sækja gögn að utan, til að
mynda forrit sem gefur þeim
sem vilja kost á að lesa það sem
er á tölvunni, breyta því eða
íjarstýra henni. Einnig er vitan-
lega hægt að láta hugbúnað
spilla gögnum.
Ef notandi með Windows-vél
og Expiorer-vafra fer inn á vef-
síðu sem er með Word- eða
Excel-skjal falið í sér les Ex-
plorer skjalið án þess að spyrja
kóng eða prest og eins og al-
kunna er er hægt að selja inn í
skjalið flókna fjölva sem gert
geta ýmsan óskunda. Eins má
senda tölvupóst sem inniheldur
meinvætt svo dæmi séu tekin.
Svo er um hnútana búið í
Office að hugbúnaðurinn varar
við ef fjölvar eru í viðkomandi
skjali og gefur þannig notanda
kost á að neita að fjölvinn sé
keyrður, en það hefur ekkert
að segja með bögginn nýja og
ekki ráða vírusvarnaforrit við
bögginn.
Microsoft hefur ekki enn sent
frá sér lausn á þessum vanda en
segist munu gera það á næstu
dögum. Þangað til geta lysthaf-
endur sótt viðbót á vefsetur fyr-
irtækisins,
www.microsoft.com/security/Is
sues/OffieeDocOpenTool.asp,
sem varar við ef Explorer vill
opna skjal sem falið er á vef-
síðu. Þeir sem vilja geta kannað
hvort þeir séu í hættu með því
að leita að skjalinu
ODBCJT32.DLL og kanna
hvaða útgáfa það er með því að
snialla á skjalið með hægri
hnappi. Ef það er lægra en út-
gáfa 4 er eins gott að hafa var-
ann á sér.
UTSALA - UTSALA - UTSALA
20-50% afsláttur
Skartgrípir - gjafavara - stell - glös - hnífapör
SILFURBÚÐIN
Kringlan 8-12, sími 568 9066