Morgunblaðið - 09.10.1999, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913
229. TBL. 87. ÁRG.
LAUGARDAGUR 9. OKTÓBER 1999 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Dómstóll heimilar framsal
Pinochets til Spánar
Urskurðinum
áfrýjað til
æðra dómstigs
London, Madrid, Santiago. AP, ATP, Reuters.
BRESKUR dómari kvað í gær upp
þann úrskurð að heimilt sé að fram-
selja fyrrverandi einræðisherra
Chile, Augusto Pinochet, til Spánar
þar sem hann á yfir höfði sér réttar-
höld vegna ákæra um að bera ábyrgð
á pyntingum. Akvörðunin bindur
enda á fjögurra daga málarekstur í
breskum réttarsal, þar sem verjend-
ur Pinochets hafa reynt að koma í
veg fyrir að framsalskrafa spænsks
dómara nái fram að ganga. Þeir hafa
þegar áfrýjað úrskurðinum til æðra
dómstigs á Bretlandi.
Pinochet, semekki var sjálfur við-
staddur þegar ákvörðunin var til-
kynnt, sagði í yflrlýsingu sem lesin
var í réttinum að málaferlin væru
vanvirðing við fullveldi Chile og að
atburðir í Chile væru Spáni óviðkom-
andi. „Spánverjar hafa ekki fært
fram minnstu sannanir um sekt mína
og það hefur alla tíð verið ljóst að
krafa um framsal mitt hefur átt sér
pólítískar rætur,“ sagði meðal annars
í yfirlýsingunni.
Ættingjar þeirra sem voru líflátnir
eða hurfu sporlaust á valdatíma Pin-
ochets í Chile fógnuðu úrskurðinum
víða um heim en stuðningsmenn ein-
ræðisherrans fyrrverandi voru
vonsviknir. í Madrid hafði hópur
fólks safnast saman á torgi í mið-
borginni og fagnaði mannfjöldinn
ákaft þegar niðurstaðan var tilkynnt.
I Santiago, höfuðborg Chile, hafði
fólk, sem tilheyrir samtökum ætt>
ingja „hinna horfnu“, safnast saman
og brutust út fagnaðarlæti þegar tíð-
indin urðu kunn en í úthverfi borgar-
innar þar sem stuðningsmenn Pin-
ochets höfðu safnast saman, meðal
annars kaupsýslumenn og hermenn á
eftirlaunum, sáust margir fella tár.
Skapar mikilvægf fordæmi
Urskurðurinn sem heimilar fram-
sal Pinochets er talinn merkur út frá
þjóðréttarlegu sjónarmiði og skapar
mikilvægt fordæmi. Spænska fram-
salskrafan var byggð á því að sam-
kvæmt sáttmála Sameinuðu þjóð-
anna gegn pyntingum, sem bæði
Bretland og Spánn eiga aðild að, hafi
spænskir dómstólar lögsögu í málinu.
Fari svo að æðra dómstig staðfesti
Reuters
Ættingjar fólks sem hvarf á valdatíma Augustos Pinochets fagna úrskurðinum í Santiago, höfuðborg Chile, í gær.
ö DONDE
ESTAN ?
heimild til framsals getur farið svo að
málinu verði aftur áfrýjað upp á
æðsta dómstig landsins, laganefnd
lávarðadeildar þingsins. Lávarða-
deildin hefur áður komið við sögu í
málaferlunum gegn Pinochet því í
fyrra komst hún að þeirri niðurstöðu
að hann nyti ekki friðhelgi sem fyrr-
verandi þjóðarleiðtogi. Það er því
næsta víst að lagaleg meðferð máls-
ins í Bretlandi muni halda áfram,
jafnvel mánuðum saman, en innan-
ríkisráðherra landsins, Jack Straw,
mun svo eiga síðasta orðið um hvort
Pinochet verði framseldur.
CIA neitar aðild
að mannshvarfi
Leynd var í gær létt af skjali
bandaríska utanríkisráðuneytisins,
þar sem fram kemur að vera kunni
að leyniþjónusta Bandaríkjanna,
CIA, hafi átt þátt í hvarfi bandaríska
blaðamannsins Charles Horman í
Chile árið 1973. Herinn, undir for-
ystu Augustos Pinochets, hafði þá
nýlega tekið völdin í landinu. I skjal-
inu segir að CIA hafi annaðhvort
veitt herforingjastjóminni í Chile
upplýsingar sem leiddu til morðsins á
Horman, eða gefið til kynna að stofn-
unin myndi ekki bregðast við hvarfi
hans. Fulltrúai- CIA vísuðu þessu á
bug í gær. Kvikmyndin „Missing“,
sem fjallar um hvarf Hormans, hlaut
Óskarsverðlaun árið 1982.
200 rússneskir hermenn sagðir hafa fallið í gær
Hörðustu bardagarnir
í Tsjetsjníu til þessa
Grozny, Moskvu. AFP, Reuters.
Reuters
Tsjetsjenskir flóttamenn bíða eftir matarskammti sinum við landa-
mæri héraðsins Ingúsetíu í gær.
HERSVEITIR Tsjetsjníu réðust í
gærmorgun á rússneska hermenn í
átökum sem talin eru hafa verið
þau hörðustu frá því bardagar
stríðandi fylkinga hófust. Aslan
Maskhadov, forseti Tsjetsjníu,
sagði í gær að hersveitir sem berð-
ust fyrir sjálfstæðu ríki múslíma í
Norður-Kákasus hefðu ráðist á
Rússa við bæinn Ishcherskaya á
norðurbakka Terek-árinnar, sem er
á valdi Rússa, og að 200 rússneskir
hermenn hefðu fallið. Rússneskir
herforingjar viðurkenndu að bar-
dagar hefðu verið harðir og að
mannfall hefði orðið í þeirra röðum.
Stjórnvöld í Moskvu útilokuðu ekki
í gær að hersveitir myndu sækja
fram og hertaka Grosný, höfuðborg
Tsjetsjníu, en þau líta á landið sem
hluta af Rússlandi.
Maskhadov sagði í gær að
Tsjetsjenar væru reiðubúnir að
berjast við Rússa og að baráttuvilji
þeirra væri mun meiri nú en í
Tsjetsjníu-stríðinu 1994-96. Rúss-
neski herinn hefur nú um þriðjung
Tsjetsjníu á valdi sínu og telja sér-
fræðingar að Rússar ætli sér að
nota svæðið sem stuðpúða gegn
sókn uppreisnarmanna gegn þeim.
Forseti Tsjetsjníu fór þess á leit
við Atlantshafsbandalagið (NATO)
í gær að það beitti sér við lausn
átakanna, að sögn RJA-fréttastof-
unnar. „Það sem er að gerast í
Tsjetsjníu í dag er brot á lýðræði
og mannréttindum og grefur undan
alþjóðastofnunum," segir í bréfi
Maskhadovs til George Robertsons,
nýskipaðs framkvæmdastjóra
NATO. í beiðni sinni til NATO bið-
ur Maskhadov bandalagið um að-
stoð við að leysa átökin „með hlið-
sjón af venjum og gildum alþjóða-
laga“.
Stjórnvöld í Tsjetsjníu telja sig
stjórna sjálfstæðu ríki en ekkert
ríki hefur þó viðurkennt fullveldi
þess og Moskvustjórn lítur á landið
sem hluta af Rússlandi. Er talið
fullvíst að beiðni Maskhadovs til
NATO fari sérstaklega fyrir brjóst-
ið á Kremlverjum, einkum í ljósi
þess að samskipti þeirra og NATO
versnuðu verulega á meðan átökin
á Balkanskaga stóðu sem hæst.
Orsök lestarslyssins í London
• •
Onnur lestin fór
yfir á rauðu ljósi
Færri fórust en
óttast var
London. AFP, Reuters.
ORSÖK lestarslyssins í
London á þriðjudag má að öll-
um líkindum rekja til þess að
lestarstjóri annarrar lestarinn-
ar hafi virt rautt stöðvunarljós
við mót lestarteina að vettugi
skömmu fyrir áreksturinn, að
því er fram kemur í bráða-
birgðaskýrslu breskra yfir-
valda um slysið, sem birt var í
gær. I skýrslunni segir að afar
ólíklegt sé að stöðvunarljósa-
búnaður hafi verið í ólagi. Yfir-
völd hafa gert rekstraraðilum
jámbrautanna skylt að leggja
fram áætlun um bætur á ör-
yggismálum innan eins mánað-
ar.
Talið að ekki færri en
40 hafi látið lífið
Breska lögreglan tilkynnti í
gær að færri hefðu farist í slys-
inu en óttast var. Var mat lög-
reglunnar á fjölda látinna
lækkað úr 127 í um 40, enda
hafði komið í ljós að margir
þeirra sem saknað var og ótt-
ast að hefðu verið um borð í
lestinni voru heilir á húfi. Þeg-
ar hafa fundist lík 30 farþega
og hafa verið borin kennsl á 12
þeirra.
Erfitt fyrir Iestarstjóra
að sjá umferðarljósið
Vie Coleman, yfírmaður eft-
irlits með bresku járnbrautun-
um, sagði í gær að báðar lest-
arnar hefðu haft búnað er var-
ar lestarstjóra við stöðvunar-
Ijósum framundan. Sagði hann
að rannsóknin hefði ekki leitt
neitt í Ijós sem benti til þess að
þessi búnaður hefði ekki virkað
sem skyldi. Bætti hann því við
að þrátt fyrir að svo virtist sem
allur búnaður hefði verið í lagi,
mætti ekki umsvifalaust draga
þá ályktun að lestarstjóra lest-
arinnar sem fór yfir á rauðu
ljósi væri um að kenna.
I bráðabirgðaskýrslunni
kemur fram að erfitt hafi verið
fyrir lestarstjóra að sjá um-
ferðarljósin við teinamótin sem
um ræðir, og að vitað væri um
átta tilvik á síðustu sex árum
þar sem lest hafi farið yfir á
rauðu ljósi á þessum sama
stað.