Morgunblaðið - 09.10.1999, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
LAUGARDAGUR 9. OKTÓBER 1999 35
Ohræddur
við hefðina
Sigurður Eyþórsson listmálari er
óhræddur við hefðina. Hann rýnir í
gömlu meistarana, einkum til að glöggva
sig á tækni þeirra. Jóhann Hjálmarsson
ræddi við Sigurð um dálæti hans á gömlu
meisturunum og um sýninguna sem
hann telur sjálfur að sýni skýrar en áður
viðleitni sína, það sem er að brjótast
um í honum.
Morgunblaðið/Ánii Sæberg
Sigurður Eyþórsson er sáttur við hlutverk einfarans.
SIGURÐUR Eyþórsson
listmálari fer sínar eigin
leiðir. Þegar komið er inn
á sýningu hans í Galleríi
Fold við Rauðarárstíg kemur
fyrst í hugann hve myndir hans
geta virst upphafnar, klassískar
að efni og formi. Hann er fyrst
spurður um ástæðuna.
„Þetta kom að sjálfu sér. Eg
hef komið aftur og aftur að því.
Myndir mínar hafa verið strangfí-
gúratífar. Eg hef aldrei sleppt
fram af mér beislinu ef svo má
segja þótt ég málaði dálítið óhlut-
bundið í byrjun.“
Anatómían hefur löngum verið
Sigurði umhugsunarefni. Hann
hefur alltaf verið með „annað
augað á henni“, eins og hann
kemst að orði.
Sigurður var gestanemandi við
Konunglegu listaaakademíuna í
Stokkhólmi 1974-76 eftir að hann
hafði lokið námi frá Myndlista- og
handíðaskóla Islands 1971. Hann
lagði einkum stund á grafík í
Stokkhólmi, í þessum skóla sem
stendur á gömlum merg, er elsti
listaháskóli á Norðurlöndum,
stofnaður 1725. Andrúmsloft skól-
ans er mjög klassískt að sögn Sig-
urðar með klassískri list, einkum
gömlum styttum. Sigurður var
inntur eftir því hvort þetta hefði
haft sín áhrif.
„I Kaupmannahöfn var mikil
flatneskja í myndlistinni, Morten-
sen og fleiri, komst ég að í stuttri
heimsókn þangað til kunningja
minna. Eg sóttist ekki eftir af-
straktklist og amerískri popplist,
valdi frekar akademíuna í Stokk-
hólmi. Eftir að hafa reynt fyrir
mér í grafíkinni fór ég að mála og
teikna. Eg grúskaði mikið í gam-
alli list upp úr 1970 og eftir
ábendingu frá spænskættuðum
Bandaríkjamannni fór ég til Aust-
urríkis og sérhæfði mig í Micht-
ækni, aðferð gömlu meistaranna,
en hún felst m. a. í því að títan-
hvítt duft er blandað og notað
með olíulitum. Annars hef ég stú-
derað þetta mest sjálfur og lagt
áherslu á teikninguna. Því miður
er hún ekki kennd að marki hér
heima, en þess má geta að bestu
afstraktmálararnir eru allir góðir
teiknarar.
Meðal þeirra sem ég lærði hjá í
Austurríki var Ernst Fuchs, hinn
kunni málari sem kallaði list sína
fantastískan realisma eða eins
konar súrrealisma. Eg vissi að
Flóki hreifst af honum. Það var
andlegur skyldleiki með þeim.“
Sigurður segist hafa kynnt sér
rækilega tækni málara eins og
Dúrers, Grúnewalds og Cranachs.
Það hafi ekki verið létt verk en
tekist.
Er ákveðinn boðskapur í verk-
um þínum?
„Eg held ekki. Ég glími við að
koma hugmyndum frá mér, gæti
mín að endurtaka mig ekki.“
Menn tala stundum um nýk-
lassík í listum. Má telja þig til-
heyra slíkum hópi?
„Ég er utangarðs hér heima,
viljandi einfari. Hér eru engir
sem ég á samleið með og ég hef
enga slíka þörf. Ég gleðst yfir því
að gestir sem koma á sýninguna
eru margir mjög ánægðir, koma
aftur og aftur. Þetta kemur mér
skemmtilega á óvart. Sumt sem
er fígúratíft virðist einfalt, en er
það ekki. Það hefur í sér sína
stillu."
Þú ert sáttur við að fara þínar
eigin leiðir?
“Erlendir listunnendur hafa
talið ólíklegt að myndir mínar
geti orðið vinsælar á Norðurlönd-
um. Ég geri miklar kröfur til
sjálfs mín, úrvinnslan, vinnu-
brögðin eru mér mikil atriði. Með
þessari sýningu hefur það komið
aðeins skýrar fram það sem er að
brjótast um í mér. Myndirnar eru
mínar eigin, þær eru ekki real-
ismi, ekki súrrealismi. Ég hef
gert nokkrar landslagsmyndir og
portrettmyndir og í þeim síðar-
nefndu tek ég mið af gömlu meist-
urunum, því sem er viðurkennd
gömul hefðbundin leið.“
Þú ert ekki hræddur við að
vera hefðbundinn?
„Nei, hefðin er heillandi ef
maður kann að notfæra sér hana í
staðinn fyrir að endurtaka gömlu
meistarana, t. d. eins og Norð-
maðurinn Odd Nerdrum sem mál-
ar nákvæmlega eins og Rembr-
andt og Caravaggio. Maður
verður að vera sjálfur í myndun-
um.“
I sumum mynda þinna er viss
óhugnaður, ofbeldi, t.d. í mynd nr.
14, Hallað á manninn.
„Þetta er nýleg mynd, birtir
andstæður, er eins konar fegurð
gegn hryllingi, en ekki óhugnan-
leg að mínu mati. Þetta er brotin
stytta og dreki og á að vekja hu-
grenningar."
Sýningu Sigurðar Eyþórssonar
í Galleríi Fold lýkur á sunnudag.
Píanóleikararnir Ingunn
Hildur Hauksdóttir, Sigurður
Marteinsson og Valgerður
Andrésdóttir við nýja
Steinway-flygilinn í Hásölum.
Nýr flygill
vígður á tón-
leikum
TÓNLEIKAR og vígsla á nýjum
Steinway & Sons flygli Hafnar-
fjarðarkirkju og Tónlistarskóla
Hafnarfjarðar verður í Hásölum
á morgun, sunnudag, kl. 16.
Á tónleikunum leika píanó-
leikararnir Ingunn Hildur
Hauksdóttir, Sigurður Marteins-
son og Valgerður Andrésdóttir
kennarar við Tónlistarskóla
Hafnarfjarðar.
Á efnisskránni er Holberg-
svítan op. 40 eftir E. Grieg, sem
Ingunn Hildur Ieikur, Sónata
eftir L.v. Beethoven, sem Sig-
urður Marteinsson leikur, og
Valgerður spilar fjórar preló-
díur eftir C. Debussy.
Steinway-flygilinn í Hásölum
völdu þær Guðrún Guðmun-
dsdóttir og Ingunn Hildur
Hauksdóttir píanókennarar. I
upphafi tónleikanna verður stutt
fyrirbæn og blessun þegar hljóð-
færið verður formlega tekið í
notkun.
Leiðsögn á sýn-
ingar á Kjar-
valsstöðum
SÉRSTÖK leiðsögn verður um
sýninguna Borgarhluti verður til -
byggingarlist og skipulag í Reykja-
vík eftirstríðsáranna, sem sýnd er á
Kjarvalsstöðum, á morgun, sunnu-
dag, kl. 16. Þá skoðar Pétur H. Ár-
mannsson, deildarstjóri byggingar-
listardeildar safnsins, sýninguna
með gestum safnsins og ræðir til-
urð þeirra hverfa sem til umfjöllun-
ar eru.
Tvær aðrar sýningar standa nú á
Kjarvalsstöðum. Annars vegar
sýning á landslagsmálverkum og
teikningum norska listamannsins
Patrick Huse, en hann hefur valið
sér að viðfangsefni sundurtætt,
undið og ýft yfírborð hrauna ís-
lands. Hins vegar sýning á olíumál-
verkum og vatnslitamyndum Haf-
steins Austmann.
Opið er á Kjarvalsstöðum alla
daga kl. 10-18.
Æskuverk í
Galleríi Geysi
INGIBJÖRG Böðvarsdóttir opnar
yfírlitssýningu á æskuverkum sín-
um í Galleríi Geysi, Hinu húsinu við
Ingólfstorg, í dag, laugardag, kl. 16.
Verkin eru öll unnin á barna- og
unglinganámskeiðum Myndlista-
og handíðaskóla Islands og Mynd-
listaskóla Reykjavíkur á tímabilinu
1983-1993.
Ingibjörg lauk stúdentsprófi frá
Verslunarskóla íslands 1997. Hún
stundaði nám við Myndlista- og
handíðaskóla íslands 1997-1999 og
er nú nemandi í Listaháskóla ís-
lands
Sýningin er opin virka daga frá
kl. 9-17, um helgar frá 14-18 og
lýkur 24. október.
Ungur básúnuleikari heldur sína fyrstu tónleika hériendis
Básúnan var
eina hljóðfær-
ið á lausu
ÞAÐ er ekki á hverjum degi sem
haldnir eru básúnutórjleikar hér á
landi - og hvað þá að básúnuleik-
arinn sé ung stúlka. I dag, laugar-
dag, kl. 16 gefst áhugasömum þó
færi á að hlýða á þær Ingibjörgu
Guðlaugsdóttur leika á básúnu og
Judith Þorbergsson á píanó í
Salnum, Tónlistarhúsi Kópavogs.
Á efnisskránni eru verkin Basta
eftir Folke Rabe, Sinfonia eftir G.
B. Pergolesi, Morceau Symphon-
ique eftir Philippe Gaubert, Sona-
tina eftir Kazimicsz Serocki og
Lieder eines fahrenden Gesellen
eftir Gustav Mahler.
Þetta eru fyrstu sjálfstæðu tón-
leikar Ingibjargar hér á landi en
hún lauk burtfararprófi frá Tón-
skóla Sigursveins D. Kristinsson-
ar 1995 og hóf sama ár nám við
Tónlistarháskólann í Gautaborg.
Utskriftartónleikar hennar þaðan
verða 18. október nk. og þar mun
hún leika sömu efnisskrá og á tón-
leikunum í Salnum. Á þessu hausti
hóf hún framhaldsnám við Kon-
unglega danska tónlistarháskól-
ann í Kaupmannahöfn en Ingi-
björg veit ekki annað en hún sé
eina íslenska konan sem farið hef-
ur í framhaldsnám í básúnuleik.
Þær Judith og Ingibjörg eru
ekki með öllu óvanar því að vinna
saman, en eiginmaður hinnar
fyrrnefndu, Sigurður S. Þor-
bergsson, var kennari Ingibjargar
í Tónskóla Sigursveins og á þeim
árum spilaði Judith oft undir hjá
Ingibjörgu, síðast á útskriftartón-
leikum hennar fyrir fjórum árum.
Á Judith er að heyra að Ingi-
björgu hafi farið býsna mikið fram
síðan þá. Sjálf segir Ingibjörg að
síðustu fjögur árin í Gautaborg
hafi að mestu farið í það að læra að
anda. „Ég held að við stelpurnar
gerum okkur stundum svolítið
erfiðara fyrir með öndunina og
það er líka eins og það sé strákun-
um eðlilegra að blása. Ég andaði
ekki nógu djúpt og notaði fullt af
vöðvum sem ég átti ekki að nota
en ég vona að ég sé að ná þessu
núna og venja mig af vitleysun-
um,“ segir hún.
Flest verkanna upphaflega
skrifuð fyrir önnur hljóðfæri
Aðspurð hvers vegna básúnan
hafi orðið fyrir valinu brosir Ingi-
björg og segir: „Eiginlega valdi ég
hana alls ekki sjálf. Þegar ég byrj-
aði í Skólahljómsveit Kópavogs
Morgunblaðið/Ami Sæberg
Judith Þorbergsson pianóleikari og Ingibjörg Guðlaugsdóttir
básúnuleikari halda tónleika í Salnum á morgun, í dag, kl. 16.
sem unglingur þá var básúnan
einfaldlega eina hljóðfærið sem
var á lausu!“ Hún sættist þó fljótt
við básúnuna, a.m.k. segist hún
ekki muna til þess að hún hafi
reynt að skipta yfir í annað hljóð-
færi síðan hún fékk básúnuna í
hendur þrettán ára gömul. Judith
segist halda að það sé oftast þann-
ig með básúnuleikara að þeir fái
hljóðfærið sem sé afgangs. Sjálf
leikur hún jöfnum höndum á fag-
ott og píanó og spilar oft undir hjá
básúnuleikurum og trompetleik-
urum. Hún segir það henta sér vel
að spila á þessi ólíku hljóðfæri,
sem raunar séu eiginlega þrjú en
ekki tvö, þar sem hún leikur bæði
á nútíma- og barokkfagott, sem
séu gjörólík hljóðfæri. Vissulega
sé þó mikil vinna að halda þessu
öllu við.
Aðspurð um hvort mikið sé til af
tónlist fyrir básúnu og píanó segir
Ingibjörg að það sé þó nokkuð
mikið. „En ef ég á að vera alveg
hreinskilin, þá er það ekki sérlega
mikið af verulega góðri tónlist,"
segir hún. „Það eru til nokkur
verk sem eru mjög góð og flestir
básúnuleikarar spila alltaf," bætir
Judith við. Tvö verkanna sem þær
stöllur leika á tónleikunum eru
upphaflega skrifuð fyrir önnur
hljóðfæri, Sinfonia sem Pergolesi
skrifaði fyrir flautu og sembal og
Lieder eines fahrenden Gesellen
sem Mahler samdi fyrir rödd og
hljómsveit. Verk Gauberts og Ser-
ockis eru skrifuð fyrir básúnu og
píanó en Basta eftir Folke Rabe
er skrifað fyrir einleiksbásúnu,
enda er tónskáldið sjálft básúnu-
leikari.